Mawu sín nyikɔ wɛ nɔ nyí Jehovah ɖò Biblu mɛ . © 2016 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania XÓJLAWEMA ELƆ e nyí Atɔxwɛ é nɔ kpa susu nú Jehovah Mawu , Axɔsu wɛkɛ ɔ tɔn . É nɔ dó gbɔ nú gbɛtɔ́ lɛ gbɔn wɛnɖagbe elɔ gblamɛ : zaanɖé dìn ɔ , Axɔsuɖuto Mawu Tɔn na ɖò jixwé bo na ɖè nǔnyanyawiwa lɛ bǐ síìn , bo na bló bɔ ayikúngban ɔ na huzu palaɖisi ɖé . É nɔ lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖɔ è ni ɖi nǔ nú Jezu Klisu e kú dó ta mǐtɔn mɛ , bonu mǐ na dó sixu mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ é , éyɛ wɛ nyí Axɔsu nú Axɔsuɖuto Mawu Tɔn bo ɖò acɛ kpa wɛ dìn . Sín 1879 wɛ è ko ɖò xójlawema elɔ ɖetɔ́n wɛ . É nɔ ɖó nu ɖò toxóɖiɖɔ mɛ ǎ , bo jinjɔn Biblu kɛɖɛ jí . È bló nú azɔ̌ Biblu kpinkplɔnmɛ tɔn e è nɔ wà gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ kpo alɔdo jlǒ ɖagbenɔ lɛ tɔn kpo é . Nú a jló na na nùnina ɖé hǔn , kɛnklɛn yì www.jw.org jí . Fí e è wlan NW bɔ dó wemafɔ Biblu tɔn ɖé wu ɖè é ɔ , é ɖexlɛ́ ɖɔ è lilɛ wemafɔ ɔ sín Biblu Glɛnsigbe tɔn New World Translation of the Holy Scriptures mɛ . Bebe kpo tɔ́ tɔn kpo vɛ́ tawun . Xɔ́ntɔn xwédo ɔ tɔn e ɖó linlin ɖagbe é ɖé wɛ ɖɔ xó enɛ n’i , amɔ̌ xó enɛ d’akpà ayi Bebe tɔn wu hú ɖɔ é ni dó gbɔ n’i . “ Kú tɔn nyí nǔ e nyɔ́ hugǎn é ǎ , ” wɛ é fɔ́n bo nɔ ɖò ɖiɖɔ nú éɖée wɛ . Hwenu e Bebe ɖò nǔ enɛ e jɛ é ɖɔ dó wema ɖé mɛ wɛ ɖò xwè mɔkpan gudo é ɔ , è mɔ céɖécéɖé ɖɔ é kpó ɖò aluwɛ mɛ . Ði lee Bebe wá mɔ ɖó é ɔ , é nɔ byɔ hwenu gègě cobɔ mɛɖé nɔ sixu gosin aluwɛ mɛ , ɖò taji ɔ , hwenu e mɛ ɔ kpo mɛ e kú é kpo vɛ́ tawun é . Enɛ wu ɔ , é sɔgbe ɖɔ Biblu ni ylɔ kú ɖɔ “ kɛntɔ́ gudo tɔn . ” ( 1 Kɔlɛntinu lɛ 15 : 26 ) É nɔ d’avaja gbɛzán mǐtɔn mɛ , lobɔ nǔ ɖebǔ sixu ɖó è te ǎ , bɔ hwɛhwɛ ɔ , é nɔ fyan mǐ , bo nɔ sɔ́ mɛvívɛ́ mǐtɔn lɛ . Mǐ mɛ ɖebǔ sixu xógló nǔ e é nɔ hɛn gblé lɛ é ǎ . Enɛ wu ɔ , é sɔgbe ɖɔ mǐ ni dán dò nú lee mǐ sixu ɖu ɖò kú kpo nǔ e é nɔ jì lɛ é kpo jí gbɔn é . Boya a ko kanbyɔ hwiɖée kpɔ́n ɖɔ : ‘ Táan nabi é ka nɔ byɔ cobɔ è nɔ gosin aluwɛ mɛ ? Nɛ̌ un ka sixu dó gbɔ nú mɛ e mɛ kú na é ɖé gbɔn ? Nukúnɖiɖo ɖé ka ɖè nú mɛvívɛ́ mǐtɔn e kú lɛ é à ? ’ Azɔn ka ko doya nú we nú hwenu klewun ɖé kpɔ́n à ? Ði kpɔ́ndéwú ɔ , kpɔ́n lee tɔ́gbó mǐtɔn Ablaxamu wà nǔ gbɔn hwenu e asì tɔn kú é . Biblu ɖɔ ɖɔ “ Ablaxamu jɛ alě na jí bo jɛ Sala ví jí . ” Xógbe “ jɛ . . . jí ” ɔ ɖexlɛ́ ɖɔ hwenu ɖé lɛ wá yì hwɛ̌ cobɔ é ɖu ɖò aluwɛ tɔn jí . É nɔ aluwɛ mɛ “ xɔ azǎn , ” bɔ xwédo tɔn sín hagbɛ̌ lɛ kpéwú bo dó gbɔ n’i ǎ . Xwè mɔkpan gudo ɔ , kú Jozɛfu tɔn kpò ɖò linkpɔ́n ɖaxó ɖó n’i wɛ . ​ — Bǐbɛ̌mɛ 23 : 2 , NW ; 37 : 34 , 35 ; 42 : 36 ; 45 : 28 . “ Asú ce Robert kú ɖò azǎn 9gɔ́ Liyasun 2008 tɔn . Xwè ayizɛ́n gudo ɔ , wuvɛ̌ e sè wɛ un ɖè ɔ kpó ɖò finɛ . Un lin ɖɔ un na ɖu ɖò wuvɛ̌ e kú Rob tɔn nɔ hɛn wá nú mì é jí kpɔ́n ǎ . ” ​ — Gail , xwè 60 . “ Xwè ko hú 18 dìn bɔ asì ce kú jó mì dó , é ɖò mɔ̌ có , un kpò ɖò dò tɔn jɛ wɛ bo kpó ɖò aluwɛ tɔn mɛ . Hweɖebǔnu e un mɔ nùɖé ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ b’ɛ nyɔ́ kpɔ́n é ɔ , ayi ce bǐ nɔ yì jǐ tɔn , bɔ un nɔ ɖɔ nú nyiɖée ɖɔ é na ko víví n’i tawun ɖɔ é ni mɔ nǔ e mɔ wɛ un ɖè é . ” ​ — Etienne , xwè 84 . É ɖò gaàn ɖɔ jɔwamɔnú wɛ wuvɛ̌ kpo aluwɛ magbokɔ mɔhun lɛ kpo nyí . Mɛ bǐ nɔ nɔ aluwɛ mɛ ɖò alɔkpa ɖokpo ɔ mɛ ǎ , bɔ xlonɔnú wɛ é na nyí ɖɔ è ni mɔ xó ɖɔ dó lee mɛɖé wà nǔ gbɔn hwenu e awě xò è ɔ wu . Hwe ɖokpo ɔ nu ɔ , enyi mǐ mɔ ɖɔ aluwɛ mɛ ninɔ mǐtɔn zɛkpá hwenu e mɛɖé kú nú mǐ é ɔ , mǐ ɖó na nyì alɔ nú hwɛ didó mǐɖée . Nɔ tɔn Sala kú é ɔ , é nɔ aluwɛ tɔn mɛ nú xwè atɔn mɔ̌ . ​ — Bǐbɛ̌mɛ 24 : 67 . Ði kpɔ́ndéwú ɔ , mɛɖé lɛ sixu ɖɔ nú we ɖɔ hwi ni ma y’avǐ alǒ ɖè lee nǔ cí nú we é xlɛ́ ɖò ali ɖebǔ nu ó . Mɛ ɖevo lɛ sixu sísɛ́ we ɖɔ hwi ni bló flijɛ enɛ tɔn bo ɖè lee nǔ cí nú we é bǐ xlɛ́ . Biblu nɔ jlɛ̌ jí dó xó enɛ wu , bɔ dobanunǔ égbé tɔn lɛ ka nɔ gudo na . Ðò aca ɖé lɛ mɛ ɔ , enyi sunnu ɖé y’avǐ hǔn , é nyí sunnu jɔ sunnu ǎ nɛ . Amɔ̌ , winnya ka ɖó na hu mɛ ɖɔ è ni lulu ɖasin , nú é na bo tlɛ nyí ɖò mɛ mɛ ɔ wɛ à ? Mɛ e nɔ wà taglomɛ na nɔ ganji zɔ́ lɛ é ɖɔ ɖɔ ɖasin kunkun nyí aluwɛ sín akpáxwé ɖé bo sɔgbe . Bɔ aluwɛ mɛ ninɔ sixu wá d’alɔ we bɔ a na jó xó dó , enyi wuvɛ̌ towe na bo syɛn gbɔn ɖebǔ ɔ nɛ . Amɔ̌ , aluwɛ mɛ ma nɔ sixu hɛn nǔ gblé hú ɖagbe e é na wà é . Biblu yí gbè nú linlin e ɖɔ ɖɔ é kún nyɔ́ bonu è na kun ɖasin ó alǒ è wà mɔ̌ hǔn , è kún nyí sunnu jɔ sunnu ó é ǎ . É ɖó hlɔnhlɔn bo na fɔ́n mɛkúkú có , é y’avǐ ɖò mɛ mɛ hwenu e xɔ́ntɔn tɔn vívɛ́ Lazáa kú é ! ​ — Jaan 11 : 33 - 35 . Hwɛhwɛ ɔ , xomɛ sinsin nú hwenu kpɛɖé nɔ nyí aluwɛ sín akpáxwé ɖé , ɖò taji ɔ , hwenu e kú hu mɛ mɛtɔn vawun é . Nǔ gègě wɛ sixu sìn xomɛ nú mɛ e nǔ wà é , ɖi xómaɖixó kpo xómasɔgbe kpo ee mɛ e è nɔ ɖó sísí na é ɖé ɖɔ lɛ é . “ Xwè 14 jɛn un ɖó hwenu e tɔ́ ce kú é , ” wɛ nya e nɔ nyí Mike bo nɔ nɔ Afrique du Sud é ɖɔ . “ Ðò cyɔ ɔ ɖiɖi hwenu ɔ , sinsɛngán Anglicane tɔn ɔ ɖɔ jí Mawu ɖó hudo mɛ ɖagbe lɛ tɔn bo nɔ yawu cyan ye . * Nǔ enɛ sìn xomɛ nú mì ɖó mǐ jɛ tɔ́ mǐtɔn sín dò tawun . Hwenu e kú sɔ́ mɛɖé vawun é ɔ , mɛ e nǔ wà é sixu nɔ ɖɔ nú éɖée magbokɔ ɖɔ , ‘ Enyi un ko bló lě alǒ lě wɛ dìn ɔ , nǔ enɛ sixu ko nɔ ma jɛ mɛ . ’ Enyi hwɛ dó mɛɖée alǒ xomɛsin ɖò ya dó nú we wɛ hǔn , é ɖò taji ɖɔ a ni ma hwla ó . É nyɔ́ wà ɔ , ɖɔ nú xɔ́ntɔn e na ɖótó we bo na na jiɖe we ɖɔ mɛ e nǔ wà é gègě nɔ ɖó linlin masɔgbe mɔhun lɛ é ɖé . Biblu flín mǐ ɖɔ : “ Xɔ́ntɔn zɔnjɛzɔnfɔ́n ɔ , è nɔ mɔ ɛ ɖò gudo hú nɔví . ” ​ — Nùnywɛxó 18 : 24 . Xɔ́ntɔn ɖagbe hugǎn e mɛ e nǔ wà é ɖé sixu ɖó é wɛ nyí Gbɛɖotɔ́ mǐtɔn Jehovah Mawu . Xoɖɛ bo ɖɔ xomɛ n’i , ɖó “ é ɖò nukún kpé dó [ wǔ we ] wɛ . ” ( 1 Piyɛ́ɛ 5 : 7 ) Hú mɔ̌ ɔ , é d’akpá ɖɔ “ fífá Mawu tɔn e hugǎn nukúnnúmɔjɛnǔmɛ gbɛtɔ́ tɔn bǐ ɔ ” na ɖè mɛ e nɔ bló mɔ̌ lɛ é bǐ sín linkpɔ́n kpò . ( Filipunu lɛ 4 : 6 , 7 ) Gɔ́ na ɔ , yǐ gbè bonu Mawu ni d’alɔ we nú a mɔ hwiɖée mɛ , gbɔn gbɔdónúmɛ sín Xó tɔn Biblu ɔ gblamɛ . Tamɛ linlin dó xó e wemafɔ mɔhun lɛ ɖɔ é jí sixu d’alɔ we tawun hwenu e a ɖò hwiɖokpo zǎnmɛ bɔ adɔ̌ vɛ́ we é . ​ — Ðɛhan 34 : 19 . É ko lín dìn ǎ bɔ nya ɖé ɖó xwè 40 bɔ mǐ na ylɔ ɛ ɖɔ Jack , lobɔ wanyinamɔ tɔn jɛ kansɛ́ɛ sín azɔn bo kú . É tinmɛ ɖɔ : “ Enyi un xoɖɛ sɛ́dó Jehovah ɔ , un nɔ mɔ ɖɔ un ɖò nyiɖokponɔ gbeɖé ǎ . Hwɛhwɛ wɛ un nɔ nyifɔ́n zǎnmɛ bɔ adɔ̌ nɔ vɛ́ mì . Enyi un ka xà linlin gbɔdónúmɛ tɔn lɛ ɖò Mawuxówema ɔ mɛ bo lin tamɛ kpɔ́n dó ye jí , lobo wá xoɖɛ bo ɖɔ lee nǔ cí nú mì ɖò ayi mɛ é bǐ gudo ɔ , vivo kpo fífá ɖaxó ɖé kpo nɔ byɔ lan ce mɛ , bɔ taglomɛ ce kpo ayi ce kpo bǐ nɔ hwíhwɛ́ , lobɔ un nɔ kpéwú bo nɔ d’amlɔ . ” Nyɔnu ɖé nɔ nyí Vanessa bɔ nɔ tɔn j’azɔn bo kú jó è dó . É lɔmɔ̌ mɔ hlɔnhlɔn e ɖɛxixo ɖó é tawun . É ɖɔ : “ Ðò hwenu vɛwǔ hugǎn ce lɛ mɛ ɔ , Mawu sín nyikɔ jɛn un nɔ ylɔ kpowun bɔ ɖasin nɔ jɛ wiwayi dó mì jí . Jehovah ɖótó ɖɛ ce lɛ bo na mì hlɔnhlɔn e sín hudo un ɖó é hwebǐnu . ” Mɛ e nɔ ɖè wě xá mɛ e nǔ wà lɛ é ɖé lɛ nɔ kplɔ́n mɛ e ɖò za li xá aluwɛ wɛ lɛ é ɖɔ ye ni nɔ d’alɔ mɛ ɖevo lɛ alǒ ye ni nɔ zé yeɖée jó bo nɔ wà tozɔ́ ɖé lɛ . Mɔ̌ biblo sixu hɛn awǎjijɛ wá bo sixu ɖè aluwɛ mɛɖé tɔn kpò . ( Mɛsɛ́dó 20 : 35 ) Klisanwun e mɛ kú na lɛ é gègě mɔ ɖɔ alɔdido mɛ ɖevo lɛ ko dó gbɔ nú emi tawun . ​ — 2 Kɔlɛntinu lɛ 1 : 3 , 4 . Mawu nɔ sè wuvɛ̌ xá we . ​ — Ðɛhan 55 : 23 ; 1 Piyɛ́ɛ 5 : 7 . Mawu nɔ kú hǔn bo nɔ ɖótó mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ sín ɖɛ . ​ — Ðɛhan 86 : 5 ; 1 Tɛsalonikinu lɛ 5 : 17 . Mawu nɔ jɛ mɛ e kú lɛ é sìn dò . ​ — Jɔbu 14 : 13 - 15 . Mawu d’akpá ɖɔ emi na fɔ́n mɛkúkú lɛ . ​ — Ezayíi 26 : 19 ; Jaan 5 : 28 , 29 . Mɛɖé ka ɖò xá towe mɛ bɔ mɛvívɛ́ tɔn ɖé kú b’ɛ ɖò aluwɛ mɛ , bɔ a ko dán dò nú nǔ e a sixu wà é kpɔ́n à ? Hweɖelɛnu ɔ , mǐ sixu nɔ ma tuùn nǔ e mǐ na wà alǒ ɖɔ é , bo nɔ gbɔ bo nɔ cí mɔ̌ kpowun . Amɔ̌ , nùɖé lɛ tíìn bɔ mǐ sixu wà dó d’alɔ mɛ mɔhun . Hwɛhwɛ ɔ , nǔ e sín hudo mɛ mɔhun lɛ nɔ ɖó é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni nɔ kpɔ́ xá ye bo dó xógbe klewun ɖé lɛ nú ye , ɖi “ É vɛ́ nú mì tawun . ” Ðò akɔ gègě mɛ ɔ , así kpíkplá kɔ nú mɛ alǒ alɔ nina mɛ kpo yɛ̌yi kpo nyí nùɖé bo nɔ xlɛ́ ɖɔ nǔ mɛ ɔ tɔn ɖò ayi mɛ ɖu nú mɛ wɛ . Nú mɛ e nǔ wà é jló na ɖɔ xó hǔn , ɖǒtó è bo sɔ́ hwiɖée ɖó tɛn tɔn mɛ . Nǔ e nyɔ́ hú bǐ é wɛ nyí ɖɔ a ni wà nùɖé nú xwédo e nǔ wà é , vlafo xwégbezɔ́ e mɛ e nǔ wà é ma kpéwú bo wà ǎ é ɖé , ɖi nùɖiɖa , nukúnkpikpe dó vǐ lɛ wu , alǒ nùɖé wiwa ɖò tuto cyɔ ɔ ɖiɖi tɔn lɛ mɛ , enyi é jló ye ɔ nɛ . Nǔwiwa mɔhun lɛ sixu wà ɖagbe hugǎn xó e víví sìn hú bǐ é ɖiɖɔ . Mi sixu ɖò ayǐ bɔ a wá ɖɔ mɛ e kú é sín xó dó xó mɛ , vlafo jijɔ tɔn ɖagbe ɖé lɛ alǒ awǎjijɛ e sín vivǐ mi ɖu é ɖé lɛ . Xóɖɔɖókpɔ́ mɔhun tlɛ sixu sísɛ́ mɛ e nǔ wà é b’ɛ ko nǔ ɖò nu kpá . Ði kpɔ́ndéwú ɔ , Pam e asú tɔn Ian kú xwè ayizɛ́n ɖíe é ɖɔ : “ Hweɖelɛnu ɔ , mɛ lɛ nɔ ɖɔ nǔ ɖagbe e Ian wà bɔ un ma tuùn kpɔ́n ǎ lɛ é nú mì , bɔ enɛ nɔ wà ɖagbe nú ayi ce tawun . ” Dobanúnǔtɔ́ lɛ ɖó gbè ɖɔ mɛ e mɛ kú na lɛ é gègě nɔ mɔ alɔdo ɖò bǐbɛ̌mɛ , loɔ , xɔ́ntɔn yetɔn lɛ nɔ yawu wɔn hudo yetɔn lɛ hwenu e ye lɛkɔ yì nǔwiwa yeɖesunɔ tɔn lɛ kɔn é . Enɛ wu ɔ , tɛnkpɔn bo nɔ yì ba xɔ́ntɔn towe e mɛ kú na é ɖé kpɔ́n ɖò hwɛhwɛ . Mɔ̌ biblo nɔ sù nukúnmɛ nú mɛ e nǔ wà lɛ é gègě , bɔ ye nɔ mɔ kɔ dó sà fún ɖò aluwɛ magbokɔ sí . Lin tamɛ kpɔ́n dó kpɔ́ndéwú Kaori tɔn jí ; ɖyɔvǐ Japon - nu ɖé wɛ n’i bɔ nɔ tɔn kú b’ɛ ɖó sun 15 gudo é ɔ , dada tɔn lɔmɔ̌ kú . Mǐ dokú ɖɔ xɔ́ntɔn tɔn lɛ nɔ gudo n’i ganmɛ ganmɛ . Ye mɛ ɖokpo nɔ nyí Ritsuko , éyɛ wà ɖaxó Kaori tawun cobo ka jló ɖɔ emi na nyí xɔ́ntɔn tɔn vívɛ́ . Kaori ɖɔ : “ Nú un na ɖɔ xó jɔ xó ɔ , nǔ enɛ víví nú mì ǎ . Un jló ɖɔ mɛɖebǔ ni yí nɔ ce sín tɛnmɛ ǎ , un lin lɔ ɖɔ mɛɖé sixu kpéwú ǎ . É ɖò mɔ̌ có , lee Mama Ritsuko wà nǔ xá mì gbɔn é zɔ́n bɔ nyì kpo è kpo wá vɛ́ bǐ . Ðò aklunɔzán gbla ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ , mǐ nɔ jla Mawuxó ɖó kpɔ́ bo nɔ yì kplé Klisanwun tɔn lɛ ɖó kpɔ́ . Azɔn gègě wɛ é ylɔ mì bɔ un nu sìn zozo ( thé ) xá ɛ , hɛn nùɖuɖu wá nú mì , bo wlan wema sɛ́dó mì . Linlin ɖagbe e Mama Ritsuko ɖó é wà ɖagbe nú mì kpɔ́n . ” Kaori sín nɔ kú dìn é ɔ , é ko bló xwè 12 lobɔ é kpo asú tɔn kpo nyí wɛnɖagbejlatɔ́ hwebǐnu tɔn . Kaori ɖɔ : “ Mama Ritsuko kpó ɖò xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ nǔ ce nɔ ɖu ayi mɛ nú emi . Hweɖebǔnu e un lɛkɔ yì xwé é ɔ , un nɔ yì ba ɛ kpɔ́n bo nɔ nɔ kpɔ́ xá ɛ b’ɛ nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mì . ” Kpɔ́ndéwú mɛ ɖevo e è nɔ gudo na ganmɛ ganmɛ é tɔn wɛ nyí Poli , Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn wɛ n’i ɖò Ciplu . Xomɛnyɔtɔ́ ɖé wɛ Poli sín asú Sozos nyí , bo nyí mɛxo agun tɔn e ɖó kpɔ́ndéwú ɖagbe é ɖé ; é nɔ ylɔ tɔ́cyɔvǐ lɛ , nɔcyɔvǐ lɛ , kpo asúkúsi lɛ kpo dó xwégbe bɔ ye nɔ ɖu nǔ ɖó kpɔ́ . ( Jaki 1 : 27 ) É blawu ɖɔ Sozos ɖó xwè 53 é ɔ , é kú ɖó nǔtitɛ tamɛfɔn tɔn ɖé wu . Ðò finɛ ɔ , ye jɛ gbɛ̌ dó xá Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ sín agun ɖé jí . Poli flín ɖɔ : “ Xɔ́ntɔn e ɖò agun ce yɔyɔ̌ ɔ mɛ lɛ é tuùn nǔtí dó nǔ e wà mǐ wá yí é kpo ninɔmɛ syɛnsyɛn mǐtɔn lɛ kpo wu ǎ . Amɔ̌ , enɛ zɔ́n bonu ye gɔn sisɛkpɔ mǐ bo dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ gbɔn xógbe xomɛnyínyɔ́ tɔn lɛ kpo alɔdido mǐ kpo gblamɛ ǎ . Alɔdo enɛ xɔ akwɛ tawun , ɖò taji ɔ , ɖò hwe enɛ nu e vǐ ce ɖó tɔ́ tɔn sín hudo hugǎn é ! Mɛ e ɖò nukún kpé dó nǔ wu wɛ ɖò agun ɔ mɛ lɛ é sɔ́ ayi ɖó Daniel jí tawun . Mɛ ɖokpo ɖò ye mɛ bɔ é nɔ tɛnkpɔn bo nɔ kplá Daniel hwenu e é kpo xɔ́ntɔn lɛ kpo kpléɖókpɔ́ é alǒ hwenu e é xwè bɔ̌lu xò gbé é . ” Nɔ ɔ kpo vǐ ɔ kpo bǐ wɛ ɖò nukɔn yì wɛ égbé . Nugbǒ ɔ , ali gègě nu wɛ mǐ sixu d’alɔ mɛ e ɖò aluwɛ mɛ lɛ é ɖè bo dó gbɔ nú ye . Biblu lɔmɔ̌ dó gbɔ nú mǐ gbɔn nukúnɖiɖo e sɔ́ akpàkpà mɛ é ɖé gblamɛ . A sixu ko flín ɖɔ Gail e xó mǐ ɖɔ ɖò bǐbɛ̌mɛ xota elɔ lɛ tɔn é xò nǔ kpɔ́n ɖɔ emi ka na sixu wá ɖu ɖò kú asú emitɔn Rob tɔn sín aluwɛ jí à jí . É ɖò mɔ̌ có , é ɖò nukún ɖó wɛ bo na lɛ́vɔ mɔ ɛ ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ e sín akpá Mawu dó é mɛ . Mɛ ɖěɖee mɛvívɛ́ ɖé kú na bɔ ye ma ka tuùn ɖɔ nukúnɖiɖo ɖè bɔ ye na lɛ́vɔ wá mɔ ye ǎ lɛ é sín nǔ nɔ byɔ lanmɛ nú mì tawun . ” ( Ðɛhan 37 : 29 ; Jaan 11 : 25 ) Biblu dó zǒgbe jí ɖò Mɛsɛ́dó 24 : 15 mɛ ɖɔ : “ Mawu na wá fɔ́n mɛ . . . sín kú . ” Jezu na jiɖe mǐ ɖɔ : “ Hwenu e mɛkúkú lɛ na sè gbè tɔn , bo na fɔ́n ɔ ko sɛya ; mi ma nú é kpaca mi ó . Ye na tɔ́n sín yɔdo yetɔn lɛ mɛ . ” É na ɖó nǔwukpikpé bɔ “ gbɛ̀ na [ lɛ́ ] wá wǔ tɔn ” bɔ agbaza tɔn na “ winnya ” bo nɔ mɔ̌ kaka sɔyi . ( Jɔbu 33 : 24 , 25 ) Nǔ ɖokpo ɔ wɛ na jɛ dó mɛ ɖěɖee ɖi nǔ nú tuto nùblawukúnúmɛ tɔn e Mawu bló bo na fɔ́n mɛ sín kú , bɔ é lɛ́vɔ sù nukún yetɔn mɛ lɛ é bǐ wu . Enyi mɛvívɛ́ towe ɖé kú bɔ a ko jiya tɔn ɔ , nǔ e xó mǐ ɖɔ kaka jɛ fí dìn lɛ é sixu nɔ ma ɖè aluwɛ towe síìn bǐ kpátákpátá . Amɔ̌ , tamɛ linlin dó akpá Mawu tɔn e ɖò Biblu mɛ lɛ é jí sixu zɔ́n bɔ a ɖó nukúnɖiɖo jɔ nukúnɖiɖo , bo lɛ́ na hlɔnhlɔn we bɔ a na ɖò aluwɛ jí ɖu ɖè wɛ zɔn mǐ yì . ​ — 1 Tɛsalonikinu lɛ 4 : 13 . A ka jló na kplɔ́n nǔ ɖevo lɛ dó lee a sixu ɖu ɖò aluwɛ jí gbɔn é wu à ? Alǒ a ɖó nùkanbyɔ e kúnkplá ɛ lɛ é , ɖi “ Etɛwu Mawu ka tin bɔ nǔnyanyawiwa kpo wuvɛ̌ mimɔ kpo tíìn ? ” wɛ à ? Kɛnklɛn yì tɛn ɛntɛnɛti tɔn mǐtɔn jw.org jí , bo kpɔ́n xósin gbɔdónúmɛ tɔn e nyɔ́ zán bɔ Biblu na lɛ é . “ Mawu . . . na súnsún ɖasin bǐ sín nukún yetɔn mɛ ; kú sɔ́ na tíìn ǎ . ” ​ — Nǔɖexlɛ́mɛ 21 : 3 , 4 . Atɔxwɛ elɔ tinmɛ lee Mawu na ɖè akpá enɛ gbɔn é kpo lè e a sixu mɔ ɖ’emɛ é kpo . XOTA E ÐÒ AKPÀ Ɔ JÍ É | ETƐWU JEZU KA JIYA BO KÚ ? Ðò Xwèjísun kpo Lidosun xwè 33 H.M . tɔn kpo vlamɛ ɔ , è hu Jezu Nazalɛtinu ɔ . È ɖó hwɛ agɔ n’i ɖɔ é dɔn tò fún lɛ̌n , bo xò è dó daka mɛ , lobo xwè è nyì atín wu . Amɔ̌ , Mawu fɔ́n Jezu sín kú , bɔ azǎn 40 gudo ɔ , é yì jixwé . Tan nǔ baɖabaɖa enɛ e jɛ é tɔn ɖò Wɛnɖagbe - Wema ɛnɛ Akpáxwé Biblu Tɔn E È Wlan Dó Glɛkigbe Mɛ , bɔ è nɔ ylɔ ɖɔ Alɛnuwema Yɔyɔ̌ ɔ é tɔn lɛ mɛ . ( 1 Kɔlɛntinu lɛ 15 : 14 ) Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ , enyi nǔ enɛ lɛ jɛ nugbǒ nugbǒ hǔn , sɔgudo ɖagbeɖagbe ɖé tíìn nú gbɛtɔ́ lɛ nɛ , bɔ hwi lɔ sixu ɖu lè tɔn . Enɛ wu ɔ , nugbǒ wɛ tan e ɖò Wɛnɖagbe - Wema lɛ mɛ é nyí à alǒ xɛxó kpowun wɛ ? Nǔ e è wlan dó Wɛnɖagbe - Wema lɛ mɛ é sɔgbe céɖécéɖé bo gbajɛ̌mɛ nú nǔ e jɛ lɛ é hlɛ́nhlɛ́n . Xɛxó lɛ ka nɔ cí mɔ̌ ǎ . Ði kpɔ́ndéwú ɔ , fí e tíìn nugbǒ nugbǒ lɛ é sín nyikɔ wɛ gɔ́ Wɛnɖagbe - Wema lɛ mɛ , bɔ fí enɛ lɛ gègě ɖè bɔ è sixu yì égbé . Ye ɖɔ mɛ e nɔ gbɛ̀ kpɔ́n nugbǒ lɛ é xó , bɔ hwenuxó - wlantɔ́ égbé tɔn lɛ dó zǒgbe jí . ​ — Luki 3 : 1 , 2 , 23 . Nǔwlantɔ́ gbɛ̀ ɔ tɔn xwè kanweko nukɔntɔn ɔ kpo wegɔ ɔ kpo tɔn lɛ lɔ ɖɔ Jezu xó . * Lee è hu i gbɔn bɔ Wɛnɖagbe - Wema lɛ ɖɔ é sɔgbe xá lee Hlɔmanu lɛ nɔ hu mɛ gbɔn hwe ɔ nu é . Hú mɔ̌ ɔ , tan lɛ sɔgbe bo lɛ́ nyí tan jɔ tan lɛ , bo tlɛ lɛ́ ɖɔ nùwanyido ahwanvu Jezu tɔn ɖé lɛ tɔn . ( Matie 26 : 56 ; Luki 22 : 24 - 26 ; Jaan 18 : 10 , 11 ) Kúnnuɖenú enɛ lɛ xlɛ́ tawun ɖɔ nǔ e mɛ e wlan Wɛnɖagbe - Wema lɛ é wlan dó Jezu wu lɛ é nyí nugbǒ bo sɔgbe . Mɛ gègě nɔ yí gbè ɖɔ Jezu nɔ gbɛ̀ bo kú nugbǒ , amɔ̌ , mɛɖé lɛ nɔ xò nǔ kpɔ́n dó fínfɔ́n sín kú tɔn wu . Mɛsɛ́dó tɔn lɛ lɔ ɖi nǔ hwenu e è ɖɔ nú ye azɔn nukɔntɔn ɔ ɖɔ é fɔ́n sín kú é ǎ . ( Luki 24 : 11 ) Amɔ̌ , ye wá ɖó nǔxokpɔ́n ɔ te hwenu e ye kpo ahwanvu ɖevo lɛ kpo wá mɔ Jezu ɖò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ b’ɛ ɖò gbɛ̀ é . Nugbǒ ɔ , gbɛtɔ́ hugǎn 500 wɛ mɔ ɛ ɖò ninɔmɛ lɛ ɖokpo mɛ . ​ — 1 Kɔlɛntinu lɛ 15 : 6 . È sixu wlí ahwanvu Jezu tɔn lɛ lobo hu ye có , ye kpankɔ́n bo jla fínfɔ́n sín kú Jezu tɔn ɔ mɛ bǐ , kaka jɛ ye mɛ e hu i lɛ é jí . ( Mɛsɛ́dó 4 : 1 - 3 , 10 , 19 , 20 ; 5 : 27 - 32 ) Enyi ahwanvu tobutobu enɛ lɛ ma ka kudeji bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ Jezu fɔ́n sín kú nugbǒ ǎ ɔ , ye ka na kpankɔ́n sɔmɔ̌ à ? Fɔ́n e Jezu fɔ́n sín kú nugbǒ é wɛ zɔ́n bɔ è tuùn Klisanwun lɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ hwenɛnu kpo égbé kpo . Kú Jezu tɔn kpo fínfɔ́n sín kú tɔn kpo sín tan e ɖò Wɛnɖagbe - Wema lɛ mɛ é ɖó wuntun e hwenuxó jɔ hwenuxó lɛ nɔ ɖó é . Enyi a xwè sɔ bo xà tan enɛ lɛ ganji ɔ , a na ɖó ganjɛwu ɖɔ nǔ enɛ lɛ jɛ nugbǒ . Ganjɛwu enɛ e a na ɖó é na lɛ́ syɛn d’eji hwenu e a na mɔ nukúnnú jɛ nǔ e wu nǔ enɛ lɛ jɛ é mɛ é . Tacitus e è jì ɖò 55 H.M . mɔ̌ é ɖò ye mɛ , é wlan ɖɔ “ Pɔnsu Pilatu e nyí ɖokpo ɖò tokpɔngán mǐtɔn lɛ mɛ é ɖó kúhwɛ́ nú Klisu , ee mɛ nyikɔ [ Klisanwun lɛ ] ɔ gosin é , ɖò hwenu e Tibɛ́ɛ ɖò axɔsu ɖu wɛ é . ” Mɛ elɔ lɛ lɔ ɖɔ xó dó Jezu wu : Suetonius ( xwè kanweko nukɔntɔn ɔ ) ; hwenuxó - wlantɔ́ Jwifu e nɔ nyí Josèphe é ( xwè kanweko nukɔntɔn ɔ ) ; kpo Pline Kpɛví tokpɔngán Bitiníi tɔn ɔ kpo ( bǐbɛ̌mɛ xwè kanweko wegɔ ɔ tɔn ) . ( 1 Piyɛ́ɛ 1 : 24 , 25 ) Gɔ́ na ɔ , é na vɛwǔ ɖɔ gbeklanxamɛtɔ́ Jezu tɔn tobutobu lɛ ni wlan nǔ e wu mɛ lɛ na zɔ́n dó bo ɖi nǔ n’i lɛ é dó wǔ tɔn . Piyɛ́ɛ e nyí ɖokpo ɖò mɛsɛ́dó Jezu tɔn lɛ mɛ é tinmɛ dó fínfɔ́n sín kú tɔn wu ɖɔ : “ Mawu ka fɔ́n ɛ sín kú azǎn tɔn atɔngɔ ɔ gbè , bo ɖè è xlɛ́ . Togun ɔ bǐ wɛ é ka ɖè è xlɛ́ ǎ ; loɔ , mǐ mɛ e Mawu ko cyan ɖ’ayǐ , bɔ mǐ na nyí kúnnuɖetɔ́ tɔn lɛ wɛ é ɖè è xlɛ́ ; mǐ ɖu nǔ , bo nu ahan xá ɛ hwenu e Mawu fɔ́n ɛ sín kú wá gbɛ̀ é gudo . ” Wɛnɖagbe e Matie wlan é ɖɔ nú mǐ ɖɔ hwenu e kɛntɔ́ Jezu tɔn lɛ sè ɖɔ é fɔ́n sín kú é ɔ , ye ɖè wě bo na cyɔn nǔ dó bonu mɛɖé ma sè ó . ​ — Matie 28 : 11 - 15 . Xlɛ́xlɛ́ wɛ enɛ ka ɖè ɖɔ Jezu jló ɖɔ fínfɔ́n sín kú emitɔn ni nɔ nǔglɔ à ? Eǒ , ɖó Piyɛ́ɛ ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ É ka zɔ́n ɖɔ mǐ ni jla togun ɔ bǐ , bo ɖekúnnu na ɖɔ emi wɛ nyí mɛ e Mawu sɔ́ bɔ é na ɖɔhwɛ xá mɛ e ɖò gbɛ̀ kpo mɛ e ko kú lɛ kpo é . ” Nǔ e Klisanwun nugbǒ lɛ bló lobo kpò ɖò biblo wɛ é pɛ́ɛ́ nɛ . ​ — Mɛsɛ́dó 10 : 42 . “ Hwɛhuhu ɔ , gbɛtɔ́ ɖokpo géé jí wɛ é gbɔn bo wá gbɛ̀ ɔ mɛ ; mɛ enɛ ɔ wɛ nyí Adamu ; hwɛhuhu ɔ ka dɔn kú wá . ” ​ — Hlɔmanu lɛ 5 : 12 Enyi è kanbyɔ we ɖɔ “ A ka jló na ɖò gbɛ̀ tɛgbɛ à ” jí ɔ , etɛ a ka na ɖɔ ? Mɛ gègě na ɖibla yí gbè ɖɔ emi jló , amɔ̌ ɖɔ nǔ kún sixu nyí mɔ̌ gbeɖé ó . Ye nɔ ɖɔ ɖɔ nukún e mɔ hwesivɔ é bǐ wɛ nɔ yì sava . Mǐ ni ɖɔ ɖɔ è lilɛ nùkanbyɔ ɔ lobo kanbyɔ we ɖɔ : “ A ko ɖò gbesisɔmɛ bo na kú à ? ” Enyi tɔ̀ ma sà agɔ ǎ ɔ , mɛ gègě wɛ na gbɛ́ . Biblu xlɛ́ ɖɔ Mawu dá gbɛtɔ́ lɛ bonu ye na ɖó jlǒ gbɛ̀ ninɔ tɔn . É ɖɔ : “ Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú gbɛtɔ́ , bɔ é na ba na tuùn nǔ e ko jɛ wá yì lɛ kpodo nǔ e na wá jɛ kaka sɔyi lɛ kpo . ” ​ — Nùnywɛtɔ́xó 3 : 11 . Amɔ̌ , gbɛtɔ́ lɛ nɔ nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ǎ . Hú mɔ̌ ɔ , Mawu ka wà nùɖé bo na dó jla ninɔmɛ ɔ ɖó à ? Xósin e Biblu na é dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ tawun , bo kúnkplá nǔ e wu Jezu jiya bo kú é tlɔlɔ . Wema Biblu tɔn e nɔ nyí Bǐbɛ̌mɛ é sín wemata atɔn nukɔntɔn lɛ ɖɔ nú mǐ ɖɔ Mawu sɔ́ nukúnɖiɖo gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn ɖó nukɔn nú asú kpo asì kpo nukɔntɔn ɔ , Adamu kpo Ɛvu kpo , bo lɛ́ ɖɔ nǔ e ye ɖó na wà bá mɔ é nú ye . Enɛ gudo ɔ , tan ɔ ɖɔ lee ye ma setónú nú Mawu ǎ lobo hɛn nukúnɖiɖo enɛ ɔ bú gbɔn é . Tan ɔ gɛ́dɛ́ ɖebǔ ǎ , è ɖò wɛn sɔmɔ̌ bɔ mɛɖé lɛ nɔ yawǔ xwè è dó xɛxó lɛ hwan mɛ . Loɔ , Bǐbɛ̌mɛ lɔ ɖó wuntun ɖěɖee ɖexlɛ́ ɖɔ é nyí tan jɔ tan é Wɛnɖagbe - Wema lɛ ɖɔhun . Etɛ mɛ tónúmase Adamu tɔn ka tɔ́n kɔ dó ? Xósin e Biblu na é ɖíe : “ Hwɛhuhu ɔ , gbɛtɔ́ ɖokpo géé jí wɛ é gbɔn bo wá gbɛ̀ ɔ mɛ ; mɛ enɛ ɔ wɛ nyí Adamu ; hwɛhuhu ɔ ka dɔn kú wá . Mɔ̌ mɛ ɔ , é hɛn nukúnɖiɖo gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn ɔ bú , bo wá kú ɖò gudo mɛ . Ðó mǐ nyí kúnkan tɔn lɛ wutu ɔ , mǐ ɖu gǔ hwɛhutɔ́ e é nyí é tɔn . Amɔ̌ , Mawu ka wà nùɖé bo na dó jla ninɔmɛ ɔ ɖó à ? Mawu bló tuto bo na vɔ́ nǔ e Adamu hɛn bú nú kúnkan tɔn lɛ é xɔ , nǔ ɔ wɛ nyí nukúnɖiɖo gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn . “ Axɔ e hwɛhuhu nɔ sú mɛ ɔ wɛ nyí kú , ” wɛ Biblu ɖɔ ɖò Hlɔmanu lɛ 6 : 23 mɛ . Enɛ xlɛ́ ɖɔ hwɛhuhu wɛ dɔn kú wá . Mɔ̌ ɖokpo ɔ , mǐɖesunɔ hu hwɛ lobo nɔ sún sìn tɔn , é wɛ nyí kú . Amɔ̌ , mǐɖesunɔ wu wɛ é sín ǎ , é jì mǐ dó hwɛhuhu mɛ wɛ . Mawu yí wǎn nú mǐ bo sɛ́ Vǐ tɔn Jezu dó b’ɛ wá sú ‘ axɔ hwɛhuhu tɔn ɔ ’ nú mǐ . Kú Jezu tɔn hun gbɛ̀ ninɔ kaka sɔyi ɖò awǎjijɛ mɛ sín ali nú mǐ Ðó sunnu nukɔntɔn ɔ Adamu e nyí mɛ maɖóblɔ̌ ɖé é tlitó bo dɔn hwɛ kpo kú kpo wá wutu ɔ , è ɖó hudo mɛ maɖóblɔ̌ e na setónú kaka jɛ kú bo tún kàn nú mǐ sín kú sí é tɔn . Biblu tinmɛ bo ɖɔ : “ Lee tónúmase gbɛtɔ́ ɖokpo géé tɔn zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ gègě huzu hwɛhutɔ́ ɔ , mɔ̌ jɛn tónúsíse gbɛtɔ́ ɖokpo géé tɔn zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ gègě huzu hwɛjijɔnɔ . ” É gosin jixwé , bo huzu gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ ɖé * , lobo kú dó ta mǐtɔn mɛ . Enɛ zɔ́n bɔ mǐ hɛn ɔ mǐ na nyí hwɛjijɔnɔ ɖò Mawu nukɔn bo na ɖó nukún gbɛ̀ mavɔmavɔ . Etɛwu é ka ɖò dandan ɖɔ Jezu ni kú bonu nǔ ni nyí mɔ̌ ? Mawu Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ hɛn ɔ , é na ɖè gbeta ɖé tɔ́n kpowun bo ɖɔ ɖɔ kúnkan Adamu tɔn ni nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi à cé ? Enyi Mawu ma wà nǔ ɖó sɛnxwi jí ɖò ninɔmɛ enɛ mɛ ǎ ɔ , gbɛtɔ́ lɛ sixu kanbyɔ yeɖée ɖɔ é ma ka na lɛ́ bló mɔ̌ ɖò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ à jí . Ði kpɔ́ndéwú ɔ , é ka na wà nǔ ɖó sɛnxwi jí hwenu e é na ɖò kúnkan Adamu tɔn e jɛxa gbɛ̀ mavɔmavɔ lɛ é cyan wɛ é à ? È ka sixu ɖeji dó wǔ tɔn ɖɔ é na ɖè akpá e é dó lɛ é à ? Nǔ e Mawu wà ɖó sɛnxwi jí bonu mǐ na dó sixu mɔ hwlɛngán é na ganjɛwu mǐ ɖɔ é na nɔ wà nǔ e sɔgbe é tɛgbɛ . Gbɔn vɔsisa Jezu tɔn gblamɛ ɔ , Mawu hun gbɛ̀ mavɔmavɔ ɖò Palaɖisi mɛ ɖò ayikúngban jí sín ali nú mǐ . Ðǒ ayi xó e Jezu ɖɔ ɖò Jaan 3 : 16 mɛ é wu : “ Mawu yí wǎn nú gbɛtɔ́ sɔmɔ̌ , bo sɔ́ Vǐɖokponɔ tɔn jó , bonu mɛ e na ɖi nǔ n’i lɛ ɖebǔ ma dɔn ó ; loɔ , ye bǐ ni mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ . ” Mɔ̌ mɛ ɔ , kú Jezu tɔn nyí nǔ wà ɖó sɛnxwi jí Mawu tɔn sín xlɛ̌ kɛɖɛ ǎ , loɔ , wanyiyi ɖaxó e é ɖó nú gbɛtɔ́ lɛ é sín xlɛ̌ wɛ é lɛ́vɔ nyí tawun . É ɖò mɔ̌ có , etɛwu Jezu ka ɖó na jiya bo kú wubla kú , lee è tinmɛ gbɔn ɖò Wɛnɖagbe - Wema lɛ mɛ é ? Zě e Jezu zé éɖée jó nú mɛtɛnkpɔn syɛnsyɛn enɛ , bo ka nɔ gbeji é ɖexlɛ́ kaka sɔyi ɖɔ xó e Awovi ɖɔ bo ɖɔ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ kún na nɔ gbeji nú Mawu ɖò mɛtɛnkpɔn mɛ ó é nyí adingban . ( Jɔbu 2 : 4 , 5 ) Xó enɛ sixu ko vlɛ́ xó jɔ xó hwenu e Satáan dɔn Adamu e nyí mɛ maɖóblɔ̌ ɖé é dó hwɛ mɛ é . Amɔ̌ , Jezu ee nyí mɛ maɖóblɔ̌ ɖé Adamu ɖɔhun pɛ́ɛ́ é mɔ wuvɛ̌ syɛnsyɛn có , é setónú hwebǐnu . ( 1 Kɔlɛntinu lɛ 15 : 45 ) Mɔ̌ mɛ ɔ , é ɖexlɛ́ ɖɔ Adamu lɔ hɛn ɔ é na setónú nú Mawu , enyi é jló è ɔ nɛ . Dɛ e Jezu dɛ ɖò mɛtɛnkpɔn mɛ é nyí kpɔ́ndéwú ɖé b’ɛ zé ɖ’ayǐ nú mǐ bɔ mǐ na xwedó . ( 1 Piyɛ́ɛ 2 : 21 ) Mawu d’ajɔ Vǐ tɔn ɖó tónúsíse maɖóblɔ̌ tɔn wu , bo na ɛ gbɛ̀ jɔmakú ɖò jixwé . Jezu ɖɔ nǔ e mǐ ɖó na wà é : “ Gbɛ̀ mavɔmavɔ ɔ wɛ nyí ɖɔ ye ni tuùn we , bo tuùn ɖɔ hwi wɛ nyí Mawu nugbǒ ɖokpo e tíìn é , bo lɛ́ tuùn Jezu Klisu e a sɛ́dó gbɛ̀ ɔ mɛ é . ” ​ — Jaan 17 : 3 . Mɛ e ɖè xójlawema elɔ tɔ́n lɛ é ɖò gbehwan nyì sɛ́dó we wɛ ɖɔ a ni kplɔ́n nǔ ɖevo lɛ dó Jehovah Mawu nugbǒ ɔ kpo Vǐ tɔn Jezu Klisu kpo wu . Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn e ɖò xá towe mɛ lɛ é na hun xomɛ dó d’alɔ we . A sixu lɛ́ mɔ nǔ e na d’alɔ we é ɖevo lɛ ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mǐtɔn www.jw.org jí . Kpɔ́n “ Historicité de la Genèse ” ɖò Étude perspicace des Écritures mɛ , Akpáxwé 1 , wexwɛ 986 , Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wɛ ɖetɔ́n . Gbɛ̀ Jezu tɔn e Mawu sɔ́ sín jixwé dó adɔgo Mali tɔn mɛ é zɔ́n b’ɛ mɔ xò , bɔ gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn cyɔn alɔ Jezu jí b’ɛ ɖu hwɛhuhu gú ɖò Mali gɔ́n ǎ . ​ — Luki 1 : 31 , 35 . Ðò zǎn e jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn é mɛ ɔ , é kplé mɛsɛ́dó tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ bo sɔ́ kú tɔn sín Flǐn ɖ’ayǐ . É ɖɔ nú ye ɖɔ : “ Mi nɔ bló lě , dó flín mì na . ” ( Luki 22 : 19 ) Tónúsíse nú gbeɖiɖe enɛ wɛ zɔ́n bɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ nɔ kplé xwewu xwewu gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ , bo nɔ flín kú Jezu tɔn . Xwè elɔ mɛ ɔ , Flǐn kú Jezu tɔn tɔn ɔ jɛ dó Azǎngagbe azǎn 23gɔ́ Xwèjísun ɔ tɔn gbè , ɖò gbadanu . Tɛn ɔ mɛ wìwá ɔ vɔ̌nu wɛ ; è na yí agbǎnmɛkwɛ ǎ . Kɛnklɛn bo kàn fí e è na bló nǔwiwa ɔ ɖè é kpo gan ɔ mɛ kpo byɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn e ɖò xá towe mɛ lɛ é . Alǒ a sixu yì tɛn ɛntɛnɛti tɔn mǐtɔn www.jw.org jí . A KA LIN ɖɔ Awovi ɔ . . . Nǔ nyanya ɖé wɛ bo ɖò gbɛtɔ́ mɛ à ? Awovi ɖɔ xó xá Jezu bo lɛ́ “ tɛ́n ɛ kpɔ́n . ” NǓ ÐEVO TƐ BIBLU KA SIXU KPLƆ́N MǏ ? Wɛnsagun mímɛ́ ɖé wɛ Awovi nyí ɖò bǐbɛ̌mɛ , loɔ , “ é nɔte ɖò nugbǒ mɛ ǎ . ” ( Jaan 8 : 44 , NW ) É huzu adingbannɔ bo fɔ́n gǔ dó Mawu jí . Wɛnsagun ɖevo lɛ xò kpóɖó nú Satáan bo fɔ́n gǔ . ​ — Nǔɖexlɛ́mɛ 12 : 9 . Awovi tɔ́n nukún mɛ gègě bɔ ye tuùn ɖɔ é tíìn ǎ . ​ — 2 Kɔlɛntinu lɛ 4 : 4 . MƐÐÉ LƐ NƆ ÐƆ ɖɔ Awovi na kpacɛ nú mɛ sín xó ɔ , lɛ̌lo wɛ . Bɔ mɛ ɖevo lɛ nɔ ɖi xɛsi ɖɔ yɛ nyanya lɛ ni ma wá emi jí ó . “ Gbɛ̀ ɔ bǐ . . . ɖò Mɛnyanya ɔ sín acɛ mɛ . ” ( 1 Jaan 5 : 19 ) Awovi nɔ wà nǔ gègě dó gbɛtɔ́ lɛ wu , amɔ̌ , é nɔ kpacɛ dó mɛ bǐ jí ǎ . Awovi nɔ zán wlɛnwín mɛblɛ́blɛ́ tɔn lɛ bo nɔ dó kpé mɛ gègě wu . ​ — 2 Kɔlɛntinu lɛ 11 : 14 . Ðò ninɔmɛ ɖé lɛ mɛ ɔ , yɛ nyanya lɛ hɛn ɔ ye na byɔ gbɛzán gbɛtɔ́ lɛ tɔn mɛ . ​ — Matie 12 : 22 . Kpo alɔdo Mawu tɔn kpo ɔ , a hɛn ɔ a na “ lodǒ ɖò awovi nukɔn ” bo ɖu ɖ’eji . ​ — Jaki 4 : 7 . Nú a na ɖó mɔjɛmɛ d’eji hǔn , kpɔ́n wemata 10gɔ́ wema , Etɛ Biblu ka Kplɔ́n Mɛ Tawun ? tɔn , Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wɛ ɖetɔ́n ( Zǐn LA BIBLE ET VOUS > QUESTIONS BIBLIQUES ) È ɖyɔ nyikɔ e ɖò xota elɔ mɛ é ɖé lɛ . Nú a na ɖó mɔjɛmɛ d’eji hǔn , kpɔ́n wemata 8gɔ́ wema elɔ tɔn Etɛ Biblu ka Kplɔ́n Mɛ Tawun ? , Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wɛ ɖetɔ́n Gbɛtɔ́ lɛ bǐ wɛ nɔ wà nǔ nyì dò b’ɛ sixu mɛ̀ mɛ ɖevo lɛ . Nɛ̌ Jehovah ka nɔ cyan mɛ e wu é na w’azɔ̌ ɖè lɛ é gbɔn ? Nɛ̌ Mawu ka nɔ w’azɔ̌ ɖò mɛ e hwíhwɛ́ yeɖée dó glɔ tɔn lɛ é wu gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu wà nǔ Izlayɛli - ví e lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo é ɖɔhun gbɔn ? Nɛ̌ Jehovah ka nɔ cyan mɛ e é nɔ dɔn wá éɖesunɔ gɔ́n lɛ é gbɔn ? ( Xà 1 Samuwɛli 16 : 7b . ) Nɛ̌ ganjɛwu e mǐ ɖó ɖɔ Jehovah nyí Zɛ̌nmɛtɔ́ mǐtɔn é ka ɖó na ɖyɔ linlin e mǐ nɔ ɖó dó ( a ) mɛ e ɖò xá mǐtɔn mɛ lɛ é wu é gbɔn ? Gudo mɛ ɖò ninɔmɛ ɖevo mɛ ɔ , un xò gò xwédo ɖé bɔ nǔ yetɔn jɛji nú mì tawun , ɖó walɔ ɖagbe yetɔn wu . Un wá ɖ’ayi wu gbè ɖokpo ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wɛ nú ye ; nǔ enɛ gbà hǔn dó nú mì ! Nùwalɔ yetɔn sísɛ́ mì bɔ un gbéjé nǔ e wu un ɖó linlin masɔgbe mɔhun dó ye wu é kpɔ́n . Un wá ɖ’ayi wu ɖɔ nǔ e un ma tuùn ǎ lɛ é kpo yeɖɔyeɖɔ lɛ kpo wɛ zɔ́n bɔ un dó ɖó zinzan mɔhun , adingban kɛɖɛ wɛ nyí nǔ lɛ . ” ( Xà Eblée lɛ 12 : 5 , 6 , 11 . ) Nɛ̌ mɛkplɔnkplɔn enɛ ka na ɖò nukɔn yì wɛ ɖò sɔgudo gbɔn ? ( Jaan 13 : 35 ) Bɔ mǐ ko kplɔ́n bo na yí wǎn nú mɛ ɖevo lɛ . Nɛ̌ Jezu ka ɖè Zɛ̌nmɛtɔ́ Ðaxó ɔ sín suúluɖiɖo kpo azɔ̌ tuùntuùn kpo xlɛ́ gbɔn ? ( Xà Ðɛhan 103 : 10 - 14 . ) Ali tɛ lɛ nu Davidi ka cí ko e bɔ é ɖɔhun ɖè ? Nɛ̌ mǐ ka sixu wà nǔ éɖɔhun gbɔn ? Nɛ̌ Jehovah ka nɔ w’azɔ̌ ɖò mǐ wu gbɔn gbigbɔ mímɛ́ tɔn kpo agun Klisanwun tɔn kpo gblamɛ gbɔn ? Jehovah ɖó acɛ dó ko ɔ jí có , nɛ̌ é ka nɔ ɖó sísí nú mɛɖesúsínínɔ mǐtɔn gbɔn ? Nɛ̌ Biblu kplɔntɔ́ lɛ ka nɔ xlɛ́ ɖɔ emi jló ɖɔ Jehovah ni w’azɔ̌ ɖò emi wu gbɔn ? ( a ) Etɛ ka nyɔ́ nukún towe mɛ ɖò Zɛ̌nmɛtɔ́ towe e Jehovah nyí é mɛ ? ( b ) Azɔ̌ wiwa ɖò mɛ wu sín akpáxwé tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dò ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? Jijɔ tɛ lɛ ka sixu zɔ́n bɔ mǐ na gbɛ́ wěɖexámɛ Jehovah tɔn ? Jijɔ tɛ lɛ ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na bɔ ɖò Mawu sín alɔ mɛ ? Nɛ̌ mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ ka sixu xlɛ́ ɖɔ Jehovah wɛ nyí Zɛ̌nmɛtɔ́ emitɔn gbɔn ? Etɛwu Mawu ka kpɔ́n Daniyɛli dó mɔ “ wanyinamɔ ” tɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu setónú Daniyɛli ɖɔhun gbɔn ? “ Hɛn ayi towe hú nǔ bǐ , ɖó fí e gbɛ̀ towe sín azinkan ɖè ɔ nɛ , ” wɛ Nùnywɛxó 4 : 23 ɖɔ . ( Xà 2 Tan 26 : 3 - 5 , 16 - 21 . ) Enyi mǐ ma cɔ́ mǐɖée dó goyiyi wu ǎ ɔ , etɛ ka sixu jɛ ? Nɔví sunnu ɖé ɖɔ ɖɔ é wá yá é ɔ , walɔ blíblí emitɔn kún sɔ́ nɔ ɖɔ nǔtí nú emi ó . 7 , 8 . ( a ) Nɛ̌ Izlayɛli - ví hwexónu tɔn lɛ sín kpɔ́ndéwú ka xlɛ́ lee nǔmaɖi nɔ hɛn nǔ gblé dó mɛ wu gbɔn é gbɔn ? ( b ) Etɛ enɛ ka kplɔ́n mǐ ? Etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ “ tɛ́n [ mǐ ] ɖée kpɔ́n ” ɖɔ mǐ ɖò nùɖiɖi ɔ mɛ à jí ? Etɛ ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na cí ko e bɔ é ɖɔhun ɖò alɔ Jehovah tɔn mɛ ? Nɛ̌ Jehovah ka sixu zán agun Klisanwun tɔn dó w’azɔ̌ ɖò mǐ wu sɔgbe xá hudo mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo tɔn lɛ gbɔn ? Jijɔ tɛ lɛ Mawuxóɖiɖɔzɔ́ ɔ ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖó ? Lè tɛ lɛ é ka nɔ hɛn wá ? Enyi mɛjitɔ́ lɛ na w’azɔ̌ ɖò vǐ yetɔn lɛ wu b’ɛ na kpa ye ɔ , etɛ ye ka ɖó na wà ? Enyi è ɖè vǐ ɖé sín agun mɛ ɔ , nɛ̌ mɛjitɔ́ tɔn lɛ ka ɖó na xlɛ́ ɖɔ emi ɖeji dó Mawu wu gbɔn ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 5 : 11 - 13 . ) Etɛwu mǐ ka ɖó na zán mɛɖée hwíhwɛ́ hwíhwɛ́ dó Jehovah glɔ sín gbɛ̀ ? Etɛ ɖɔ wɛ è ka ɖè bo ɖɔ Jehovah Mawu mǐtɔn nyí “ Jehovah ɖokpo ” ? Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ bo ka tuùn ɖɔ “ Jehovah ɖokpo ” wɛ é nyí gbɔn ? Etɛ mǐ ka sixu wà bo na hɛn fífá kpo buténinɔ mǐtɔn kpo ɖó te ? ( b ) Etɛwu Mɔyizi ka ɖɔ xó enɛ lɛ ? Nùkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ ? Tinmɛ ɖevo tɛ “ ɖokpo ” ka sixu ɖó ? Nɛ̌ Jehovah ka ɖexlɛ́ ɖɔ emi nyí “ ɖokpo ” gbɔn ? 8 , 9 . ( a ) Etɛ Jehovah ka byɔ ɖò mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ sí ? ( b ) Nɛ̌ Jezu ka tɛɖɛ̌ lee xó Mɔyizi tɔn lɛ ɖò taji sɔ́ é jí gbɔn ? ( Xà Maki 12 : 28 - 31 . ) 10 , 11 . ( a ) Ali tɛ nu mǐ ka nɔ sɛ̀n Jehovah kɛɖɛ ɖè ? ( b ) Nɛ̌ dɔnkpɛvu Eblée lɛ ka ɖexlɛ́ ɖɔ emi zé emiɖée bǐ jó nú Jehovah kɛɖɛ ɖò Babilɔnu gbɔn ? Bo na dó zé mǐɖée bǐ jó nú Jehovah kɛɖɛ ɔ , etɛ wu mǐ ka ɖó na cɔ́ mǐɖée dó ? Etɛ mǐ ka sixu jɛ wǎn yí na jí hú Jehovah ? Etɛwu Pɔlu ka flín Klisanwun lɛ ɖɔ Mawu ɔ , “ Jehovah ɖokpo ” wɛ ? 16 , 17 . ( a ) Nǔɖɔɖ’ayǐ tɛ ka ɖò jijɛ wɛ ɖò hwe mǐtɔn nu ? Etɛ enɛ ka zɔ́n ? ( b ) Etɛ ka sixu vɔ́da nú buténinɔ mǐtɔn ? 18 , 19 . ( a ) Wěɖexámɛ tɛ ka ɖò Efɛzinu lɛ 4 : 1 - 3 mɛ ? ( b ) Etɛ mǐ ka sixu wà bonu buténinɔ agun ɔ tɔn ni nɔte ? ( Xà Efɛzinu lɛ 4 : 1 - 3 . ) Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ “ Jehovah Mawu mǐtɔn ɔ , Jehovah ɖokpo wɛ ” gbɔn ? Gletoxo e mɛ è nɔ hu hwe ɖè é gègě wɛ gbɔn xutó Trinité - et - Tobago tɔn lɛ . Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ nɔ yì fí enɛ lɛ hwɛhwɛ bo nɔ ɖekúnnu nú hwehutɔ́ e ye nɔ mɔ lɛ é Nɛ̌ Biblu ka xlɛ́ ɖɔ mǐ bǐ wɛ nyí hwɛhutɔ́ gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu wà nǔ gbɔn hwenu e mǐ wà nǔ nyì dò nú mɛ ɖevo lɛ é kpo hwenu e mɛ ɖevo lɛ wà nǔ nyì dò nú mǐ é kpo ? Nɛ̌ Biblu ka ɖɔ togun Jehovah tɔn sín nukɔnyiyi ɖ’ayǐ gbɔn ? Nyɛ Mawu Mavɔmavɔ ɔ , é jɛ hwetɔnnu ɔ , un na bló nǔ enɛ blewun . ” ( Xà Micée 4 : 1 , 3 . ) Enɛ d’alɔ ye bɔ ye “ mɛ́ sín hun gbɛtɔ́ lɛ bǐ tɔn mɛ . ” ​ — Mɛ . 20 : 26 , NWT . Etɛwu nukɔnyiyi togun Jehovah tɔn tɔn ka jiwǔ ? Etɛwu mɛ ɖevo lɛ ka sixu dó xomɛsin xomɛ nú mǐ hweɖelɛnu ? Sɛ́n wegɔ ɔ e bɔ d’ewu , bo ɖi nukɔntɔn ɔ ɖíe : ‘ A na yí wǎn nú nɔzo towe hwiɖesu ɖɔhun . ’ ” ( Xà Hlɔmanu lɛ 5 : 12 , 19 . ) Enyi a ko nɔ gbɛ̀ ɖò Izlayɛli ɖò Eli kpo vǐ sunnu tɔn lɛ kpo hwenu wɛ ɔ , nɛ̌ a ka na wà nǔ gbɔn ? Nɛ̌ Eli ma ka kpéwú bo dɔn tó nú vǐ sunnu tɔn lɛ ǎ gbɔn ? Nɛ̌ hwɛ e Davidi hu é ka syɛn sɔ ? Etɛ Mawu ka wà ? ( a ) Nɛ̌ mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ma ka ɖɔ gbè bo wà gbè ǎ gbɔn ? ( b ) Ee Piyɛ́ɛ wà nǔ nyì dò gudo é ɔ , aniwu Jehovah ka lɛ́vɔ zán ɛ ? Etɛwu a ka ɖeji ɖɔ Mawu nɔ wà nǔ jlɔjlɔ hwebǐnu ? Etɛ mɛ Jezu ka mɔ nukúnnú jɛ dó nùwanyido Judasi Isikaliɔti kpo Piyɛ́ɛ kpo tɔn wu ? Etɛ Biblu ka ɖɔ ɖ’ayǐ dó mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn hwe mǐtɔn nu tɔn lɛ wu ? Linlin tɛ mǐ ka ɖó na ɖó dó nùwanyido mɛ ɖevo lɛ tɔn wu ? 13 , 14 . ( a ) Etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ ɖó suúlu dó mǐɖée lɛ wu ? ( b ) Akpá tɛ mǐ ka ɖó na nɔ flín ? Etɛ Jezu ka ɖɔ mǐ ɖó na wà hwenu e mɛ ɖevo lɛ wà nǔ nyì dò nú mǐ é ? Etɛ a ka jló na wà hwenu e mɛ ɖevo lɛ na wà nǔ nyì dò é ? ( Xà Matie 5 : 23 , 24 . ) Mi ɖó na nɔ sɔ́ hwɛ kɛ miɖée lee Aklunɔ sɔ́ kɛ mi é ɖɔhun . ” Xósin nùkanbyɔ enɛ lɛ tɔn vɛwǔ ǎ . Nǔ e Biblu ɖɔ dó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpo nùnywɛ kpo wu é ɖè enɛ xlɛ́ mǐ . Nùnywɛxó 3 : 13 - 15 ɖɔ jí : “ Nǔ nyɔ́ nú mɛ e huzu nùnywɛtɔ́ é ! Nǔ nyɔ́ nú mɛ e ɖó tamɛbibɔ [ alǒ ‘ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ , ’ NWT ] é ! Nùnywɛ ɖiɖó nyɔ́ hú akwɛ ɖiɖó ; lè e nɔ tɔ́n sín nùnywɛ mɛ é xɔ akwɛ hú siká . Nùnywɛ xɔ akwɛ hú jɛ̌ . È xò nǔ e nɔ jló we lɛ bǐ kplé ɔ , ye xɔ akwɛ sɔ nùnywɛ ǎ . ” Jezu Klisu zé xlɛ̌ nugbǒɖiɖɔ tɔn ɖagbe ɖé ɖ’ayǐ . Ðó nyì wɛ nɔ kpé nukún dó nǔ lɛ wu wutu ɔ , é nɔ byɔ ɖɔ ma dó akwɛ nu nú mɛ e nɔ gbéjé takwɛ kpɔ́n é bonu é na mɔ tɛn dó myɔ nukún dó ahizi azɔ̌xwé ɔ tɔn lɛ . Wǎgbɔ tɔn ɔ , un huzu nugbǒmaɖɔtɔ́ . Hwenu e un mɔ nugbǒ ɔ é ɔ , azɔ̌ ɔ kpékwɛ tawun có , un gbɛ́ ɖɔ un kún sɔ́ na bló mɔ̌ ɖě ó . Kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé wɛ un nyí nú vǐ sunnu ce wè lɛ , bɔ un lɛ́ mɔ wǔjɔmɛ ɖé lɛ ɖò agun ɔ mɛ . Mɛ e nɔ gbéjé takwɛ kpɔ́n lɛ é kpo mɛ ɖevo e un nɔ w’azɔ̌ xá lɛ é kpo bǐ nɔ kpɔ́n mì dó mɔ nugbǒɖɔtɔ́ ɖé dìn . ” Hwliti sɛ̀ tɛn yì Izlayɛli , fí e é sixu sɛ̀n Mawu nugbǒ ɔ ɖè é . A ka xà Atɔxwɛ e tɔ́n wá yì lɛ é ganji à ? É nyɔ́ , kpɔ́n ɖɔ a ka sixu na xósin nú nùkanbyɔ elɔ lɛ à jí : “ Mǐ bǐ . . . mɔ fɛ́nú yí dó fɛ́nú jí . ” — JAAN 1 : 16 . Fɛ́nú Jehovah tɔn e gbɛtɔ́ lɛ mɔ é ɖětɛ ka hugǎn bǐ ? Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ hwɛhuhu kún sɔ́ kp’acɛ nú mǐ ó , loɔ , fɛ́nú Mawu tɔn wɛ kp’acɛ nú mǐ gbɔn ? Nyɔna tɛ lɛ mǐ ka nɔ mɔ , ɖó fɛ́nú Jehovah tɔn wu ? 1 , 2 . ( a ) Ðɔ lǒ e Jezu dó dó viwunglenɔ ɖé wu é . ( b ) Nɛ̌ tan ɔ ka xlɛ́ jijɔ nùnamɛ kpo fɛ́nú kpo tɔn gbɔn ? Wǔ hwan wɛ mi ɖè ɖó ɖagbe e wà wɛ un ɖè é wutu à ? ’ — Mat . Etɛwu Jehovah ka jɔwu ɖaxó ɖé gbɛtɔ́ lɛ ? Nɛ̌ é ka wà mɔ̌ gbɔn ? Etɛ ka nyí tinmɛ Jehovah nɔ na fɛ́nú tɔn mǐ ɖò ali “ tɛnmɛ tɛnmɛ ” nu tɔn ? Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ wlan ɖɔ : “ Nùnina tɛnmɛ tɛnmɛ wɛ Mawu na mi . Mɛ ɖokpo ɖokpo ɖó na nyí nǔjikpɔntɔ́ ɖagbe nùnina e Mawu na ɛ tɔn , bo ɖó na zán nú ɖagbe mɛ bǐ tɔn . ” ( 1 Pi . Mɛsɛ́dó Jaan wlan ɖɔ : “ Nyɔna tɔn mɛ wɛ mǐ bǐ mɔ dɔkun e nyí mǐtɔn ɔ yí ɖè , bo mɔ fɛ́nú yí dó fɛ́nú jí . ” Lè tɛ fɛ́nú Jehovah tɔn ka na mǐ ? Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ é sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn ? ( Xà 1 Jaan 1 : 8 , 9 . ) Etɛ sín vivǐ mǐ ka nɔ ɖu , ɖó fɛ́nú Mawu tɔn wu ? Fɛ́nú Mawu tɔn sín xlɛ̌ ɖé lɛ : È jɔwu mǐ bɔ mǐ sè wɛnɖagbe ɔ ( Kpɔ́n akpáxwé 11gɔ́ ɔ ) Nɛ̌ mɛ yí ami dó ɖè lɛ ka hɛn “ lɛngbɔ̌ ɖevo lɛ ” wá hwɛjijɔ li jí gbɔn ? Nyɔna ɖɛxixo tɔn ( Kpɔ́n akpáxwé 12gɔ́ ɔ ) Nɛ̌ ɖɛxixo ka cá kàn xá fɛ́nú Mawu tɔn gbɔn ? Nɛ̌ fɛ́nú Mawu tɔn ka sixu ‘ d’alɔ mǐ ɖò hwetɔnnu ’ gbɔn ? Ðagbe tɛ fɛ́nú Jehovah tɔn ka nɔ wà nú ayi mǐtɔn ? Nukúnɖiɖo tɛ sín ali fɛ́nú Mawu tɔn ka hun nú mǐ ? ( Xà Ðɛhan 49 : 8 , 9 ) Amɔ̌ , Jehovah na mǐ nukúnɖiɖo jiwǔ ɖé . Nɛ̌ Klisanwun dòhwenu tɔn ɖé lɛ ka sɔ́ fɛ́nú Mawu tɔn dó d’ayihun na gbɔn ? Azɔ̌ tɛ lɛ fɛ́nú Jehovah tɔn ka nɔ byɔ ɖò mǐ sí ? Mɛ e ɖó nùnina e nɔ na akɔnkpinkpan mɛ ɔ ɖó na na akɔnkpinkpan mɛ . . . . ( Mɛ . 20 : 24 ) Mǐ na gbéjé azɔ̌ enɛ kpɔ́n tɛnwin lɛnwin ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ . 20 : 24 . Etɛ fɛ́nú Jehovah tɔn ka ɖó na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na wà ? Nɛ̌ “ axɔsuɖuɖu Mawu tɔn sín wɛnɖagbe ” ka tɛɖɛ̌ fɛ́nú Mawu tɔn jí gbɔn ? Nɛ̌ Jehovah ka na ɖè fɛ́nú tɔn xlɛ́ ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ ɔ mɛ gbɔn ? Nɛ̌ mɛsɛ́dó Pɔlu ka xlɛ́ ɖɔ fɛ́nú Mawu tɔn sù nukún emitɔn mɛ gbɔn ? MƐSƐ́DÓ Pɔlu ɖɔ nyì wɛn ɖɔ : “ Nyɔna e [ Mawu ] kɔn dó jǐ ce ɔ nyí nǔ yayǎ ǎ . ” ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 15 : 9 , 10 . ) ( Xà Efɛzinu lɛ 3 : 5 - 8 . ) Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ “ axɔsuɖuɖu Mawu tɔn sín wɛnɖagbe ” kpo “ wɛnɖagbe e ɖɔ xó dó fɛ́nú Mawu tɔn wu é ” kpo nyí nǔ ɖokpo ɔ ? Hwenu e mǐ ɖò gbɛxixɔ ɔ tinmɛ nú mɛ ɖevo lɛ wɛ é ɔ , nɛ̌ mǐ ka nɔ jla wɛnɖagbe fɛ́nú Mawu tɔn tɔn gbɔn ? Etɛwu gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ lɛ ka ɖó na dóhwɛ gbɔ xá Mawu ? Mɛsɛ́dó Jaan wlan ɖɔ : “ Mɛ e ɖi nǔ nú Vǐ ɔ , mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ ; mɛ e ma ka setónú nú vǐ ɔ ǎ ɔ , é na mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ ǎ ; loɔ , xomɛsin Mawu tɔn ɖò jǐ tɔn . ” 9 , 10 . ( a ) Azɔ̌ tɛ Klisu ka ɖè nú nɔví tɔn yí ami dó ɖè lɛ ? Hwɛdogbɔ sín azɔ̌ enɛ e wà wɛ é ɖè ɔ , é sɔ́ dó así nú mǐ ɖɔ mǐ ni jla . Etɛwu é ka nyí wɛnɖagbe ɖé nú mɛ lɛ ɖɔ ye ni sè ɖɔ emi hɛn ɔ emi na xoɖɛ sɛ́dó Jehovah ? Mɛ gègě nɔ xoɖɛ ɖó é nɔ wà ɖagbe nú ye wutu , amɔ̌ , ye ka nɔ ɖi nǔ ɖɔ Mawu nɔ sè ɖɛ emitɔn lɛ ǎ . Ye ɖó na tuùn ɖɔ Jehovah “ wɛ nɔ sè ɖɛ . ” Ðɛhan wlantɔ́ Davidi wlan ɖɔ : “ Hwi wɛ nɔ sè ɖɛ , enɛ wu ɔ , gbɛtɔ́ lɛ bǐ na wá gɔ̌n towe . Jezu ɖɔ nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ : “ Enyi mi ylɔ nyikɔ ce , bo byɔ nǔ ɖebǔ ɔ , un na bló nú mi . ” 13 , 14 . ( a ) Wǔjɔmɛ jiwǔ tɛ ka ɖò te kpɔ́n mɛ yí ami dó ɖè lɛ ɖò sɔgudo ? ( b ) Azɔ̌ jiwǔ tɛ mɛ yí ami dó ɖè lɛ ka na wà nú gbɛtɔ́ lɛ ? Nɛ̌ Jehovah ka na ɖè fɛ́nú tɔn xlɛ́ “ lɛngbɔ̌ ɖevo lɛ ” gbɔn ɖò sɔgudo ? È na fɔ́n gbɛtɔ́ livi mɔkpan ɖěɖee ma tuùn Mawu ǎ bo kú lɛ é lɔmɔ̌ sín kú . Jaan wlan ɖɔ : “ Un mɔ mɛkúkú lɛ , mɛxo kpo yɔkpɔvu kpo , ɖò te ɖò axɔsuzinkpo ɔ nukɔn , bɔ è hun wema mlámlá lɛ . Amɔ̌ , è lɛ́ hun wema mlámlá ɖevo ; wema - mlámlá gbɛ̀ tɔn ɔ wɛ . È ɖɔhwɛ xá mɛkúkú lɛ sɔgbe xá nǔ e è wlan dó wema mlámlá lɛ mɛ lɛ é sɔgbe xá walɔ yetɔn lɛ . Xù jó mɛkúkú e ɖ’emɛ lɛ é , bɔ kú kpo Yɔdo kpo jó mɛkúkú e ɖò ye mɛ lɛ é , bɔ è ɖɔhwɛ xá ye mɛ ɖokpo ɖokpo sɔgbe xá walɔ yetɔn lɛ . ” ( Nǔɖe . Etɛ mǐ ka ɖó na hɛn d’ayi mɛ hwenu e mǐ ɖò Mawuxóɖiɖɔzɔ́ mǐtɔn wà wɛ é ? Biblu ɖɔ jí : “ È na ɖè ye sín acɛ nùhɛngbletɔ́ e hɛn ye dó hɛn gantɔ́ na ɔ tɔn mɛ gbè ɖokpo , bɔ ye na ɖó mimǎ ɖò mɛɖéesijijɛ susunɔ e Mawu ví lɛ ɖó ɔ mɛ . ” ( Hlɔ . É lɛ́vɔ ɖɔ : “ Wlǎn , ɖó xó nugbǒ wɛ nyí xó enɛ lɛ , bo nyí xó e wu è na ɖeji dó lɛ . ” Enyi mǐ ɖókan dó wɛnɖagbe enɛ jijla mɛ ɖevo lɛ wu ɔ , mǐ nɔ sɔ́ fɛ́nú Jehovah tɔn sù nugbǒ nugbǒ ! 12 : 31 . Vogbingbɔn tɛ ka ɖò nǔ e sín hudo mǐ ɖó é kpo nǔ e jló mǐ é kpo tɛntin ? Etɛwu mǐ ka ɖó na ɖu ɖò agbaza sín nǔ gègě jlójló jí ? Etɛwu a ka ɖeji ɖɔ Jehovah kpéwú bo na na nǔ e sín hudo a ɖó ayihɔngbe ayihɔngbe lɛ é we ? Nɛ̌ Satáan ka nɔ zán “ jlǒ nukún tɔn lɛ ” gbɔn ? Flín ɖɔ mɛsɛ́dó Jaan gb’akpá nú mǐ ɖɔ : “ Gbɛ̀ elɔ ɔ , wiwayi wɛ é ɖè , bɔ mɛ e nɔ bló jlǒ gbɛ̀ elɔ tɔn lɛ lɔ ɖò wiwayi wɛ . ” Etɛ ka sixu jɛ dó mɛ ɖěɖee nɔ zán hlɔnhlɔn yetɔn bǐ dó ɖò agbaza sín nǔ lɛ xokplé na wɛ é jí ? Etɛ mǐ ka na ba dò na dìn ? Etɛwu ? 8 , 9 . ( a ) Etɛwu ado ma ka ɖó na hu mǐ dín dó nǔ e sín hudo mǐ ɖó lɛ é wu ǎ ? ( b ) Etɛ Jezu ka tuùn dó gbɛtɔ́ lɛ kpo hudo yetɔn lɛ kpo wu ? Hwenu e Jezu kplɔ́n lee ahwanvu tɔn lɛ ɖó na xoɖɛ gbɔn é ye é ɔ , etɛ ka ɖó na ɖò taji hugǎn ɖò gbɛzán yetɔn mɛ bɔ é ɖɔ ? Etɛ lee Jehovah nɔ kpé nukún dó xɛ lɛ wu gbɔn é ka kplɔ́n mǐ ? Mǐ ɖó na “ kpɔ́n xɛ lɛ ” ganji . ( Ðɛh . 147 : 9 ) Enyi é nɔ kɛ bɛ̌ yetɔn bo nɔ sɔ́ nùɖuɖu ɔ d’emɛ wɛ ǎ ! Etɛ ka ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ xɔ akwɛ hú xɛ lɛ ? ( Sɔ́ jlɛ́ dó Luk . 12 : 6 , 7 wu . ) 15 , 16 . ( a ) Etɛ lee Jehovah nɔ kpé nukún dó folowa gbehan mɛ tɔn lɛ wu gbɔn é ka kplɔ́n mǐ ? ( Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é . ) ( b ) Nǔ tɛ lɛ mǐ ka ɖó na kanbyɔ mǐɖée ? Etɛwu ? Etɛ Jehovah ka tuùn dó mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo wu ? Etɛ é ka na wà nú mǐ ? Etɛwu ado ma ka ɖó na nɔ hu mǐ dó nǔ e sixu jɛ sɔgudo é wu ǎ ? A ka sixu hɛn gbɛzán towe bɔkun bo sɔ́ ayi ɖó Axɔsuɖuto ɔ jí hugǎn à ? ( a ) Etɛ mɔ̌ sín gbě a ka sixu nya ɖò sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn mɛ ? ( b ) Etɛ a ka sixu wà bo na hɛn gbɛzán towe bɔkun ? Etɛ ka na d’alɔ we bɔ a na sɛkpɔ Jehovah ? Jlɛ̌ nǔ e wu é ɖò taji ɖɔ mǐ ni ɖ’ayi gan e ɖò xixo wɛ é kpo nǔ e ɖò jijɛ wɛ ɖò mǐ kpa lɛ é kpo wu é dó nùɖé wu . Etɛwu Jezu ka ɖɔ nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ “ mi bo nɔ acéjí ” ? Etɛwu mǐ ma ka nɔ sɔ́ akpágbánúmɛ Jezu tɔn dó da ayihun na ǎ ? ( a ) Etɛwu mǐ ka sixu ɖi nǔ ɖɔ Jezu tuùn hwenu e Haamagedɔni na wá dó é dìn ? ( b ) Mǐ tuùn hwenu e ya ɖaxó ɔ na bɛ́ dó é ǎ có , ganjɛwu tɛ mǐ ka ɖó ? Hwenu e Jezu ɖò ayikúngban jí é ɔ , é ɖɔ : “ Mɛɖé tuùn azǎn ɔ ǎ ; mɛɖé ka tuùn gan ɔ mɛ ǎ ; wɛnsagun Mawu tɔn lɛ tuùn ǎ ; nyɛ Mawu ví ɔ ɖesu tuùn ǎ ; Tɔ́ ɔ ɖokponɔ géé wɛ tuùn . ” ( Mat . ( Xà Xabakuku 2 : 1 - 3 . ) Nǎ kpɔ́ndéwú e xlɛ́ ɖɔ xóɖɔɖ’ayǐ Jehovah tɔn lɛ bǐ wɛ nɔ jɛnu dó hwetɔnnu é ɖokpo . Xóɖɔɖ’ayǐ Jehovah tɔn lɛ bǐ wɛ ko nɔ jɛnu dó hwetɔnnu ! ( Ga . 3 : 17 , 18 ) Hweɖenu ɖò nukɔnmɛ ɔ , Jehovah ɖɔ nú Ablaxamu ɖɔ : “ Tuùn ɖɔ vǐ towe lɛ na wá nyí jonɔ ɖò mɛ ɖevo tò mɛ . Ye na nɔ mɛ kannu ɖò finɛ bɔ è na dó tagba nú ye xɔ xwè afɔwe ( 400 ) . ” ( Bǐb . 15 : 13 ; Mɛ . Etɛwu mǐ ka sixu ɖeji ɖɔ Jehovah na hwlɛn togun tɔn ? 7 , 8 . ( a ) Azɔ̌ tɛ mɛcɔtɔ́ ɖé ka nɔ wà ɖò hwexónu ? Etɛ enɛ ka kplɔ́n mǐ ? ( b ) Enyi mɛcɔtɔ́ lɛ d’amlɔ ɖò azɔ̌ yetɔn kɔn ɔ , nǎ nǔ e sixu jɛ é sín kpɔ́ndéwú ɖokpo . Etɛ mɛ mɛ gègě ma ka mɔ nukún jɛ ɖò égbé ǎ ? 10 , 11 . ( a ) Etɛ wu mǐ ka ɖó na cɔ́ mǐɖée dó ? Aniwu ? ( b ) Etɛ ka ɖexlɛ́ we ɖɔ Awovi ko flú mɛ lɛ bɔ ye nɔ dovɛ̌ nú nǔɖɔɖ’ayǐ Biblu tɔn lɛ ? Etɛwu mǐ ma ka ɖó na lɔn bonu Awovi na flú mǐ ǎ ? ( Xà 1 Tɛsalonikinu lɛ 5 : 1 - 6 . ) Jezu gb’akpá nú mǐ ɖɔ : “ Mi bo nɔ acéjí , ɖó gan e mɛ mi ma na ɖó ayi tɔn dó ǎ ɔ wɛ nyɛ Gbɛtɔ́ví ɔ na wá . ” Nɛ̌ gbigbɔ gbɛ̀ ɔ tɔn ka ɖò nǔ wà dó gbɛtɔ́ lɛ wu wɛ gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu nɔ zɔ nú gbigbɔ nyanya enɛ gbɔn ? Akpágbánúmɛ tɛ mǐ ka mɔ ɖò Luki 21 : 34 , 35 mɛ ? ( Xà Luki 21 : 34 , 35 . ) Etɛ ka gbò Piyɛ́ɛ , Jaki kpo Jaan kpo ? Nɛ̌ nǔ enɛ ka sixu xá mǐ lɔ gbɔn ? Sɔgbe kpo Luki 21 : 36 kpo ɔ , nɛ̌ Jezu ka kplɔ́n mǐ ɖɔ mǐ ni “ nɔ wunzɛn ” gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu bló gbɔn bo na ɖò gbesisɔmɛ nú nǔ e ja ɖò malin - malin mɛ é ? [ 1 ] ( akpáxwé 14gɔ́ ɔ ) Kpɔ́n wemata 21 wema Le Royaume de Dieu en action ! Ma ɖò nukún dó gbɛmɛ kpɔ́n wɛ ó , ɖó nyì wɛ nyí Mawu towe . Ðò kpléɖókpɔ́ ɖé hwenu ɔ , nɔví sunnu ɖé kanbyɔ mì ɖɔ nyì jló na jla Mawuxó à jí . Mǐ yì fí e mǐ na ɖɔ Mawuxó ɔ ɖè é , bɔ é na mì akpomɛwema e ɖɔ xó dó Axɔsuɖuto Mawu Tɔn jí é ɖé lɛ . Nɔví nyɔnu ɖokpo nɔ kplɔ́n nǔ mǐ mɛ yɔkpɔvu lɛ dó Biblu kpo wema La Harpe de Dieu kpo jí . Hwenu e un ɖò dɔnkpɛvu mɛ é ɔ , nukúnɖiɖo e ɖò Xó Mawu Tɔn mɛ é mímá xá mɛ lɛ nɔ víví nú mì . Nɔví sunnu ɔ gán kɛkɛ tɔn bo ɖɔ nyì ni wá mǐ ni jinjɔn ayǐ ɖò atínkpo ɖé jí . É ɖɔ : “ Mɛ̌ ka na acɛ we ɖɔ a ni ɖɔhwɛ dó mɛɖé ɖɔ e nyí gbagbǎ ? Nǔ mǐ ni jla wɛnɖagbe ɔ mɛ lɛ kpo awǎjijɛ kpo kpowun , lobo jó hwɛɖiɖɔ ɔ dó nú Jehovah . ” Nɔví sunnu mɛxomɔ ɖevo kplɔ́n mì ɖɔ , é nɔ byɔ ɖɔ è ni dɛ kpodo sɔxwixwe kpo hweɖelɛnu , cobo na mɔ awǎjijɛ e ɖò nùnamɛ mɛ é . Xwè mɔkpan gudo ɔ , suúlu e é ɖó é hɛn lè wá hwenu e asì tɔn bló baptɛm bo huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn é . Ðò ahwan ɔ gudo ɔ , un wà gbexosin - alijitɔzɔ́ nú xwè wè ɖò tofɔligbé Irlande tɔn . Mǐ tuùn ɖɔ yɛhwenɔ lɛ ɖó acɛ sɔmɔ̌ ɖ’ayǐ ǎ . Un ko dó tɔjihun kpɔ́n ǎ , enɛ wu ɔ , akpàkpà sɔ́ mì tawun . Tɔtɛntinto e jɛ gblolo mɛ fí e Kúnnuɖetɔ́ ɖě ma ɖè ǎ lɛ é mɛ wɛ mǐ jla Mawuxó ɖè tawun nú xwè atɔ́ɔ́n . Gbɛ̌ta mɛsɛ́dó lɛ tɔn ɖò Sibia ɔ mɛ ( amyɔxwé yì aɖisixwé ) : Ron Parkin , Dick Ryde , Gust Maki , kpo Stanley Carter kpo Hwɛhwɛ ɔ , ye nɔ na mǐ hweví mú , avokáa kpo azǐn kpo . Enɛ ɔ , nú é jɛ gbadanu ɔ , mǐ nɔ xò gan e ɖò tɔjihun ɔ wu é . Lee ye mɛ ɖé lɛ sɔ́ azɔ̌ yetɔn ylɔ ɖɔ nùjɔnǔ gbɔn é jɛ acɔ́ tawun . Hwenu e mǐ wá é ɔ , un xò gò Maxine Boyd e nyí nɔví nyɔnu mɛsɛ́dó é ɖé bo jɛ wǎn yí n’i jí . Enɛ wu ɔ , un ɖɔ nú nyiɖée ɖɔ , “ Ronald , enyi a jló na da vǐ elɔ ɔ , a ɖó na yawǔ . ” Ðò aklunɔzán gblamɛ atɔn gudo ɔ , un ɖɔ xó n’i , bɔ ɖò aklunɔzán gblamɛ ayizɛ́n gudo ɔ , mǐ wlí alɔ . È sɛ́ nyì kpo Maxine kpo dó Porto Rico bɔ mǐ nyí mɛsɛ́dó ɖò dɔ̌n , enɛ wu ɔ , afɔ ce sɔ́ jɛ tɔjihun yɔyɔ̌ ɔ mɛ kpɔ́n ǎ . Ði kpɔ́ndéwú ɔ , ɖò gletoxo Potala Pastillo tɔn mɛ ɔ , xwédo Kúnnuɖetɔ́ lɛ tɔn wè ɖò finɛ bo ɖó vǐ gègě , bɔ un ɖó aca bo nɔ kún kpete nú ye . Un kanbyɔ ɖyɔvivu lɛ ɖokpo , Hilda , ɖɔ é jló na xwedó mǐ bo na yì jla wɛnɖagbe ɔ à jí . Mǐ xɔ afɔkpa ɔ n’i , bɔ é xwedó mǐ yì kúnnuɖegbe . Équateur wɛ è sɛ́ ɛ dó , bɔ é ko ɖò na yì wɛ kɛɖɛ , é ɖɔ : “ Mi tuùn mì dìn à ? Nyì wɛ nyí ɖyɔvivu e gosin Pastillo bo ma ɖó afɔkpa ɖě ǎ é . ” Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ , Lennart Johnson kpo nyì kpo wɛ nɔ ɖibla wà azɔ̌ ɔ bǐ . Nathan Knorr e nɔ kpé nukún dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ sín azɔ̌ wu hwenɛnu é wá Porto Rico . Gudo mɛ ɔ , é ɖè wě xá mì syɛnsyɛn dó titojininɔ wu , bo ɖɔ ɖɔ nyì dó winnya emi . Papa ce yí nugbǒ ɔ hwenu e nyì kpo Mamáa ce kpo yí é ǎ . Maxine , asì ce vívɛ́ná ɔ kú ɖò 2011 . Un ɖò nukúnɖiɖo mɛ bo na lɛ́ mɔ ɛ ɖò fínfɔ́n sín kú hwenu . Ðò xwè 60 e un bló ɖò tɔtɛntinto ɔ mɛ é gudo ɔ , é cí nú mì ɖɔ Porto Rico - nu wɛ un nyí ɖɔhun , un cí besé kpɛví Porto Rico tɔn e nɔ nyí coquí bo nɔ nɔ atínkanmɛ lobo nɔ ɖò ko - kee ko - kee ɖɔ wɛ gbadanu lɛ é ɖɔhun . Mɛ e nɔ wá gɔ̌n ce lɛ é ɖé lɛ nɔ ba na ɖɔ xó dó tagba mɛɖesunɔ tɔn lɛ alǒ xɔsa tɔn lɛ jí . Nǔ ɖebǔ e mǐ nɔ bló ɖò Betɛli é ɔ , sinsɛnzɔ́ mímɛ́ wɛ . 24 : 45 ) Mǐ na bo ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ ɖò fí ɖebǔ ɔ , ali gègě wɛ hun nú mǐ bɔ mǐ na kpa susu n’i . Tan gbɛzán tɔn Leonard Smith tɔn ɖò Atɔxwɛ ( Gungbe ) Lidosun 15 , 2012 tɔn mɛ . Etɛwu è ka sixu ɖɔ ɖɔ alɔwliwli nyí nùnina ɖé bo gosin Mawu gɔ́n ? Kpi tan alɔwliwli tɔn ɔ sín Adamu hwenu jɛ Jezu hwenu . Etɛ ka sixu d’alɔ Klisanwun ɖé b’ɛ na wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na wlí alɔ alǒ gbɔ ? 1 , 2 . ( a ) Nɛ̌ alɔwliwli ka bɛ́ gbɔn ? ( b ) Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ tɛ sunnu nukɔntɔn ɔ kpo nyɔnu nukɔntɔn ɔ kpo ka sixu ko ɖó dó alɔwliwli wu ? ( Xà Bǐbɛ̌mɛ 2 : 20 - 24 . ) 2 : 18 ) Nǔ taji e wu Mawu bló tuto alɔwliwli tɔn é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ è na kpé ayikúngban ɔ jí . Etɛ xósin e Adamu kpo Ɛvu kpo na Jehovah é ka sixu kplɔ́n mǐ ? Tinmɛ Bǐbɛ̌mɛ 3 : 15 . ( a ) Etɛ gǔfínfɔ́n Adamu kpo Ɛvu kpo tɔn ka ko wà dó alɔwliwli wu ? ( b ) Etɛ Biblu ka byɔ asú lɛ kpo asì lɛ kpo ? Kpi tan alɔwliwli tɔn ɔ sín Adamu hwenu jɛ Sìnvɔgbɛ ɔ hwenu . Etɛ Jehovah ka wà nú mɛ nyanya lɛ ɖò Nɔwée hwenu ? Etɛ nǔ e jɛ hwenɛnu é ka ɖó na kplɔ́n mǐ ? ( Xà Matie 24 : 37 - 39 . ) ( a ) Ðò aca gègě mɛ ɔ , nùblibliwiwa sín walɔ tɛ lɛ ka má mɛ lɛ ? ( b ) Kpɔ́ndéwú ɖagbe tɛ Ablaxamu kpo Sala kpo ka zé ɖ’ayǐ ɖò alɔwliwli yetɔn mɛ ? ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 3 : 3 - 6 . ) Nɛ̌ Mɔyizi Sɛ́n ɔ ka cyɔn alɔ Izlayɛli - ví lɛ jí gbɔn ? ( Xà Sɛ́nflínmɛ 7 : 3 , 4 . ) 12 , 13 . ( a ) Etɛ sunnu ɖé lɛ ka nɔ wà nú asì yetɔn lɛ ɖò Malacíi hwenu ? ( b ) Enyi mɛ e ko bló baptɛm é ɖé ɖóxó xá asì alǒ asú mɛ ɖevo tɔn ɔ , etɛ lɛ é ka na jì ? ( a ) Tuto alɔwliwli tɔn tɛ è ka ɖó na xwedó ɖò agun Klisanwun tɔn mɛ ? Pɔlu ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Enyi ye ma sixu ɖu ɖò yeɖée jí ǎ ɔ , mi nú ye ni wlí alɔ , ɖó é nyɔ́ ɖɔ ye ni wlí alɔ hú jlǒ zogbe ni ɖu ɖò ye jí . ” 18 , 19 . ( a ) Nɛ̌ Klisanwun ɖé ka ɖó na bɛ́ tuto alɔwliwli tɔn gbɔn ? ( b ) Etɛ jí xota e bɔ d’ewu é ka na ɖɔ xó dó ? Azɔ̌ tɛ lɛ Mawu ka zɔ́n asú lɛ kpo asì lɛ kpo ? Etɛwu wanyiyi kpo walɔ wanyiyi tɔn lɛ kpo ka ɖò taji tawun ɖò alɔwliwli ɖé mɛ ? Hwenu e tagba lɛ na fɔ́n ɖò alɔwliwli ɖé mɛ é ɔ , alɔdo tɛ Biblu ka sixu na mɛ ? Alɔwliwli nɔ bɛ́ kpo awǎjijɛ kpo hwɛhwɛ có , etɛ mɛ e wlí alɔ lɛ é ka sixu ɖó nukún ? Wanyiyi alɔkpa tɛ lɛ mɛ e wlí alɔ lɛ é ka ɖó na ɖó nú yeɖée lɛ ? Bǎ tɛ mɛ wɛ wanyiyi e ɖò alɔwliwli ɖé mɛ é ɖó na syɛn ɖó ? Pɔlu wlan ɖɔ : “ Sunnu lɛ mi , mi yí wǎn nú asì mitɔn lɛ , lee Klisu yí wǎn nú agun ɔ gbɔn kaka bo sɔ́ éɖée jó dó ta tɔn mɛ é . ” ( Efɛ . ( Xà Jaan 13 : 34 , 35 ; 15 : 12 , 13 . ) 4 , 5 . ( a ) Ði tatɔ́ xwédo ɖé tɔn ɔ , azɔ̌ tɛ ka nyí asú ɖé tɔn ? ( b ) Linlin tɛ asì ɖé ka ɖó na nɔ ɖó dó tatɔ́ e asú tɔn nyí é wu ? ( c ) Huzuhuzu tɛ lɛ asú kpo asì kpo ɖé ka bló ? Un na bló alɔgɔnúmɛtɔ́ ɖokpo n’i , bɔ é na jɛxa ɛ . ” Alɔwliwli byɔ huzuhuzu ɖé lɛ ɖò así ce , ɖó un ɖó na nɔ kpɛnzɔn asú ce . É nɔ bɔwǔ hwebǐnu ǎ , amɔ̌ , nǔ lɛ biblo lee Jehovah jló gbɔn é zɔ́n bɔ mǐ vɛ́ d’eji . ” Ðò alɔwliwli mɛ ɔ , tamɛ linlin dó mɛ wè jí cobo wà nǔ zɔ́n bɔ é lɛ́ vɛwǔ d’eji . Amɔ̌ , ɖɛxixo bo ba alixlɛ́mɛ Jehovah tɔn kpo tó ɖiɖó nǔ e asì ce lin é ganji kpo nɔ ɖò nǔ lɛ hɛn bɔwǔ wɛ ayihɔngbe ayihɔngbe . Un mɔ ɖɔ gbɛ̌ta jɔ gbɛ̌ta ɖé wɛ mǐ nyí ! ” Hwenu e tagba lɛ fɔ́n ɖò asú kpo asì kpo ɖé tɛntin é ɔ , nɛ̌ wanyiyi ka nɔ ‘ dɔn ye cá bonu ye na nɔ bǔ ganji ’ gbɔn ? 7 , 8 . ( a ) Wě tɛ Biblu ka ɖè xá mɛ dó xóɖóxámɛ ɖò alɔwliwli mɛ wu ? ( b ) Etɛwu asú kpo asì kpo lɛ ka ɖó na nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ yeɖée lɛ ɖò walɔ yetɔn lɛ mɛ ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 7 : 3 - 5 . ) ( 1 Pi . 3 : 7 ) Xóɖóxámɛ ɖó na nɔ nyí kɔgbidinúmɛ xó alǒ nùbyɔbyɔ xó ǎ , loɔ , mɛ wè lɛ bǐ wɛ ɖó na ɖò gbesisɔmɛ na . Aniwu jlǒ xóɖóxámɛ tɔn ɖiɖó nú mɛ ɖevo zɛ asú alǒ asì mɛtɔn wu ka nyla ? 10 , 11 . ( a ) Nɛ̌ mɛ gbigbɛ́ xó ɔ ka gbakpé sɔ ? ( b ) Etɛ Biblu ka ɖɔ dó kínklán wu ? ( c ) Etɛ ka na d’alɔ asú ɖé alǒ asì ɖé b’ɛ ma na zɔn kplakpla jí bo klán ǎ ? Etɛ ka sixu zɔ́n bɔ mɛ e wlí alɔ é ɖé na lin tamɛ dó kínklán jí ? Etɛ Biblu ka ɖɔ nú Klisanwun ɖěɖee wlí alɔ xá mɛ e ma ko ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ ǎ lɛ é ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 7 : 12 - 14 . ) Abǐ hwi sunnu e ɖi nǔ nú Klisu ɔ , a tuùn nú a na hwlɛn asì towe gán à ? ” 15 , 16 . ( a ) Etɛ Biblu ka kplɔ́n asì Klisanwun e sín asú ma nɔ sɛ̀n Mawu ǎ lɛ é ? ( b ) Enyi “ mɛ e ma ɖi nǔ nú Klisu ǎ ɔ jló na klán ” ɔ , etɛ Klisanwun ɖé ka na wà ? Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ kplɔ́n asì Klisanwun lɛ ɖɔ ye ni nɔ hwíhwɛ́ yeɖée dó asú yetɔn lɛ glɔ , “ bonu mɛɖé ɖò ye mɛ , bo ma ɖi nǔ nú Mawuxó ɔ ǎ ɔ , [ ye ] na dɔn ɛ gbɔn walɔ [ ye ] tɔn lɛ gblamɛ , bɔ é na ɖi nǔ . É byɔ ɖɔ [ ye ] ni ɖɔ xó ɖé ǎ ; ɖó ye na mɔ lee zinzan [ ye ] tɔn mɛ́ , bo ɖó sísí gbɔn é . ” Enyi asú alǒ asì nùmaɖitɔ́ ɖé ɖɔ ɖɔ emi na klán ɔ ka ló ? Biblu ɖɔ : “ Nú mɛ e ma ɖi nǔ nú Klisu ǎ ɔ jló na klán xá asú tɔn abǐ asì tɔn e ɖi nǔ nú Klisu ɔ hǔn , é ni jó è dó ni yì ; enyi nǔ cí mɔ̌ ɔ , hǔn asisúnɔ abǐ nyɔnu ɖò asúxwé e ɖi nǔ nú Klisu ɔ jɛ éɖée sí ; ɖó mǐ na mɔ fífá wutu wɛ Mawu ylɔ mǐ . ” ( 1 Kɔ . Etɛ gbé Klisanwun asú kpo asì kpo lɛ ka ɖó na nya jɛ nukɔn ? Etɛwu Klisanwun lɛ ka hɛn ɔ , ye na bló bɔ alɔwliwli yetɔn na ɖó awǎjijɛ bo lɛ́ kpa ye ? [ 1 ] ( akpáxwé 5gɔ́ ɔ ) È ɖyɔ nyikɔ lɛ . [ 2 ] ( akpáxwé 13gɔ́ ɔ ) Kpɔ́n xota “ Linlin Biblu Tɔn Dó Asigbigbɛ Abǐ Asugbigbɛ kpo Kínklán kpo Wu ” ɖò wema “ Mi Hɛn Miɖée Ðò Wanyiyi Mawu Tɔn Mɛ . ” Kúnnuɖiɖe zǎnzǎn ɖò Danube Tɔ̀ ɔ tó nɔ víví kpɔ́n ! Wɛnjlatɔ́ awǎjijɛnɔ elɔ lɛ ɖò Axɔsuɖuto ɔ sín wɛn jla jlǒɖotɔ́ ɖé wɛ ɖò Vigadó Square ɖò Budapest , Hongrie Etɛ a ka sixu wà bo yì nukɔn ɖò gbigbɔ lixo ? Nɛ̌ a ka sixu yì nukɔn ɖò gbigbɔ lixo , bɔ agbɔ̌n ma ka na kpé we ǎ gbɔn ? Huzuhuzu tɛ lɛ a ka sixu bló bɔ alɔ towe na sè kpɛ́n ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ d’eji ? 1 , 2 . ( a ) Nɛ̌ Ezayíi 60 : 22 ka ɖò jijɛnu wɛ ɖò égbé gbɔn ? ( b ) Hudo tɛ lɛ ka ɖè dìn ɖò tutoblonunu Jehovah tɔn sín akpáxwé ayikúngban jí tɔn ɔ mɛ ? “ XWÉTÁ e hwe hú xwétá lɛ bǐ ɔ na ɖó gbɛtɔ́ afatɔ́n ( 1 000 ) ; xwétá e ma ɖó gǎn ɖebǔ ǎ ɖò xwétá lɛ mɛ ɔ na huzu togun syɛnsyɛn . ” ( Eza . Etɛ ka nyí è ni yì nukɔn ɖò gbigbɔ lixo bɔ a lin ? Nɛ̌ mɛ winnyawinnya lɛ ka sixu zán hlɔnhlɔn yetɔn ɖò sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ gbɔn ? 6 - 8 . ( a ) Nɛ̌ dɔnkpɛvu ɖé ka ɖyɔ linlin e é nɔ ɖó dó sinsɛnzɔ́ Mawu tɔn wu é gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ mǐ ka sixu “ ɖɔ́ Mawu Mavɔmavɔ kpɔ́n bo kpɔ́n lee é nyɔ́ sɔ́ é ” gbɔn ? Ðó nyɔna tɔn wutu ɔ , un mɔ ɖɔ un ɖu axɔ ɖé dó è , bɔ enɛ sísɛ́ mì bɔ un wà azɔ̌ gègě ɖò sinsɛnzɔ́ tɔn mɛ , lobɔ enɛ hɛn nyɔna gègě ɖevo lɛ wá nú mì . ” ( Xà Ðɛhan 34 : 9 - 11 . ) Aniwu é ka ɖò taji ɖɔ a ni “ nɔte kpɔ́n Mawu Mavɔmavɔ ” ? Jijɔ Klisanwun tɔn tɛ lɛ mǐ ka sixu tɛnkpɔn bo ɖó ? Aniwu ye ka ɖò taji ? Nɛ̌ hagbɛ̌ agun ɔ tɔn lɛ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ emi nyí gbɛtɔ́ ɖejid’ewu gbɔn ? Enyi mɛ ɖevo lɛ wà nǔ e ma sɔgbe ǎ é nú we ɔ , nɛ̌ a ka sixu wà nǔ Jozɛfu ɖɔhun gbɔn ? Enyi mɛ ɖevo lɛ wà nǔ e ma sɔgbe ǎ é nú we ɔ , etɛ a ka sixu wà ? 14 , 15 . ( a ) Aniwu mǐ ka ɖó na “ hɛn ayixa dó ” lee mǐ nɔ ɖɔ Mawuxó gbɔn é wu ? ( b ) Nɛ̌ a ka sixu sɔgbe dó ninɔmɛ e nɔ ɖyɔ lɛ é wu gbɔn ? ( Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é kpo gbàví “ A ka Jló Na Tɛ́n Wlɛnwín Ðevo Kpɔ́n À ? ” Nɛ̌ kúnnuɖiɖe agbawungba tɔn ka sixu hɛn lè wá gbɔn ? 17 , 18 . ( a ) Etɛ a ka sixu wà bo na kpankɔ́n dó kúnnuɖiɖe agbawungba tɔn wu ? ( b ) Etɛwu a ka mɔ ɖɔ linlin e Davidi ɖó bo kpa susu nú Jehovah é ɖò taji , hwenu e a ɖò sinsɛnzɔ́ towe wà wɛ é ? É ɖɔ : “ Ðò sinsɛn - biblo xwédo tɔn mǐtɔn hwenu ɔ , nyì kpo asì ce kpo nɔ ba dò nú xó e mǐ na ɖɔ , hwenu e mɛ lɛ na ɖɔ xó ɖé bá dó gbɛ́ wɛn ɔ alɔ ɖɔ linlin yetɔn lɛ é . Mǐ nɔ lɛ́ kàn nǔ byɔ Kúnnuɖetɔ́ ɖevo lɛ . ” ( Xà 1 Timɔtée 4 : 15 . ) Ye na ɖɔ lee axɔsuɖuɖu towe ɖó susu sɔ é , bo na jla lee a kpé nǔ wu gbɔn é . Enɛ ɔ , ye na ɖɔ nǔ ɖaxó ɖaxó e a nɔ wà é nú gbɛtɔ́ lɛ , bo na ɖɔ lee axɔsuɖuɖu towe xɔ susu sɔ é nú ye . ” ( Ðɛh . Enyi è ɖè azɔ̌ gègě nú we ɖò tutoblonunu Jehovah tɔn mɛ ɔ , nɛ̌ a ka sixu nyí nyɔna ɖé nú mɛ ɖevo lɛ gbɔn ? Venecia ɖɔ dìn ɖɔ : “ Kúnnuɖiɖe gbɔn alokan jí ɖó lè tawun ! ” Xwè atɔn ɖíe wɛ asì ce kú , bɔ ɖò xwè e wá yì é mɛ ɔ , vǐ sunnu ce kú ɖò alitawovi ɖé mɛ . ” Ðò xwè wè gudo ɔ , un ɖò wema sɛ́dó mi wɛ ɖɔ un ko nyí Klisanwun nɔví nyɔnu mitɔn ɖé . ” Etɛwu mǐ ka ɖó na d’alɔ Biblu kplɔntɔ́ lɛ bɔ ye na nɔ ɖó jlǒ ɖaxó nú Mawuxówema ɔ kplɔnkplɔn yeɖesunɔ ? Nɛ̌ mǐ ka sixu d’alɔ mɛ yɔyɔ̌ lɛ bɔ ye na nɔ ɖɔ Mawuxó ɔ gbɔn ? Aniwu è ka ɖó na dó gǎn bo kplɔ́n azɔ̌ mɛ e sixu wá nyí lɛngbɔnyitɔ́ nú lɛngbɔhwan Mawu tɔn é ? Etɛwu mǐ ka ɖó na kplɔ́n azɔ̌ mɛ ɖevo lɛ bonu ye na dó ta azɔ̌ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ mɛ ? 3 , 4 . ( a ) Kancica tɛ ka ɖò Mawuxówema ɔ kplɔnkplɔn kpo sinsɛnzɔ́ e kpa mɛ é ɖé kpo tɛntin bɔ Pɔlu ɖɔ ? ( b ) Cobonu mǐ na dó wusyɛn lanmɛ nú nùkplɔntɔ́ mǐtɔn lɛ ɖɔ ye ni nɔ kplɔ́n Biblu ɔ yeɖesunɔ ɔ , etɛ mǐdɛɛ ka ɖó na ɖò wiwa wɛ ? Ðɔ lee è sixu d’alɔ mɛ yɔyɔ̌ lɛ bɔ ye na ɖó aca Biblu kplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn ɖé gbɔn é ɖokpo . A sixu kanbyɔ ɖɔ , ‘ Nɛ̌ un ka sixu kplɔ́n azɔ̌ nùkplɔntɔ́ ce b’ɛ na nɔ kplɔ́n Biblu ɔ hwɛhwɛ gbɔn ? ’ Dǒ wusyɛn lanmɛ n’i ɖɔ é ni nɔ xà Atɔxwɛ kpo Réveillez - vous ! ( a ) Nɛ̌ a ka sixu d’alɔ nùkplɔntɔ́ towe b’ɛ na yí wǎn nú Biblu ɔ kpo ayi tɔn bǐ kpo gbɔn ? ( b ) Enyi Biblu kplɔntɔ́ ɖé yí wǎn nú Mawuxówema ɔ kpo ayi tɔn bǐ kpo ɔ , etɛ é ka na wà ? Nɛ̌ Jezu ka kplɔ́n azɔ̌ wɛnɖagbe ɔ jlatɔ́ lɛ gbɔn ? 8 , 9 . ( a ) Nɛ̌ Jezu ka xwlé wɛn ɔ mɛ gbɔn ɖò sinsɛnzɔ́ tɔn mɛ ? ( b ) Nɛ̌ mǐ ka sixu d’alɔ wɛnjlatɔ́ yɔyɔ̌ lɛ bɔ ye na nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá mɛ lɛ Jezu ɖɔhun gbɔn ? 10 - 12 . ( a ) Nɛ̌ Jezu ka d’afɔ nú jlǒ e mɛ ɖevo lɛ ɖó nú wɛnɖagbe ɔ é gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ mǐ ka sixu d’alɔ wɛnjlatɔ́ yɔyɔ̌ lɛ bɔ nugbǒ Biblu tɔn kpinkplɔn mɛ na bí alɔ nú ye d’eji gbɔn ? 13 , 14 . ( a ) Etɛ a ka lin dó mɛ e savɔ̌ ɖaxó dó mɛ ɖevo lɛ tamɛ bɔ Biblu ɖɔ xó yetɔn lɛ é wu ? ( b ) Ali tɛ lɛ nu a ka sixu kplɔ́n azɔ̌ wɛnjlatɔ́ yɔyɔ̌ lɛ kpo mɛ winnyawinnya lɛ kpo , bɔ ye na nɔ yí wǎn nú nɔví sunnu yetɔn lɛ kpo nɔví nyɔnu yetɔn lɛ kpo ɖè ? 20 : 28 ) Dɔkasi ɔ , “ nyɔnu ɖagbewatɔ́ ɖé wɛ , bo nɔ dó alɔ wamamɔnɔ lɛ ɖesu . ” Aniwu é ka ɖò taji ɖɔ mɛxo agun tɔn lɛ ni sɔ́ ayi ɖó nukɔnyiyi sunnu lɛ tɔn ɖò agun ɔ mɛ jí ? 16 , 17 . ( a ) Nɛ̌ Pɔlu ka sɔ́ ayi ɖó nukɔnyiyi Timɔtée tɔn jí gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ mɛxo agun tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n azɔ̌ lɛngbɔnyitɔ́ agun ɔ tɔn sɔgudo tɔn lɛ ganji gbɔn ? Aniwu azɔ̌ kpinkplɔn mɛ ɖevo lɛ ɖò sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn mɛ ka ɖó na mya nukún nú mǐ ? Etɛwu a ka ɖó na kudeji ɖɔ gǎn e dó wɛ a ɖè bo na kplɔ́n azɔ̌ mɛ ɖevo lɛ ɖò sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn mɛ é na hɛn lè wá ? Mi nɔ xò Mawusɛ́n lɛ nyì kɛ́n , bo ka nɔ jɛhun dó gbɛtɔ́ lɛ tɔn e nyí hwɛndo é jí . ” ​ — Mak . 7 : 6 - 8 . 3 “ Awakanmɛ Ma Kú We Ó ” Nɛ̌ Jehovah ka na kanmɛsyɛn Mɔyizi , Asa , kpo Nɛɛmíi kpo gbɔn ? Ali tɛ lɛ nu mǐ ka sixu na kanmɛsyɛn nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo ɖè ? ( b ) Etɛ lɛ ka sixu zɔ́n bɔ alɔ mǐtɔn lɛ na kúyɛ ? Ði kpɔ́ndéwú ɔ , é ɖɔ alɔ xó azɔn kanweko mɔkpan . Etɛ ka sixu zɔ́n bɔ akpàkpà na sɔ́ we bɔ a na lɛ́ mɔ hlɔnhlɔn bo dɛ lobo ɖó awǎjijɛ ? Amɔ̌ , ee alɔ Mɔyizi tɔn lɛ wá kúyɛ bo jɛ dò yì jí é ɔ , Amalɛki ví lɛ jɛ ɖuɖeji ɖó jí . ( b ) Nɛ̌ Mawu ka na sìnkɔn nú Nɛɛmíi sín ɖɛ gbɔn ? ( Xà Nɛɛmíi 1 : 10 ; 2 : 17 - 20 ; 6 : 9 . ) A ka ɖi nǔ ɖɔ Jehovah nɔ zán “ hlɔnhlɔn ” ɖaxó e é ɖó é kpo ‘ alɔ tɔn hlɔnhlɔnnɔ ’ ɔ kpo dó dó wusyɛn lanmɛ nú mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ égbé à ? 10 , 11 . ( a ) Nɛ̌ Satáan ka nɔ tɛnkpɔn bá bló bonu alɔ mǐtɔn lɛ na kúyɛ gbɔn ? ( b ) Etɛ Jehovah ka nɔ zán dó na kanmɛsyɛn kpo hlɔnhlɔn kpo mǐ ? É nɔ zán acɛkpikpa lɛ , sinsɛngán lɛ , kpo gǔfɔndómawujitɔ́ lɛ kpo bɔ ye nɔ ɖ’adingban dó kɔ mǐtɔn bo nɔ lɛ́ ván nukún dó mǐ . 13 , 14 . ( a ) Nɛ̌ è ka na hlɔnhlɔn nɔví sunnu ɖé hwenu e asì tɔn kú é gbɔn ? Ðɛxixo kpo nùkplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn kpo cí awu e nɔ hwlɛn gbɛ̀ gán é ɖé ɖɔhun , bo zɔ́n bɔ ta ce syɔ ǎ . Alɔ e nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu ce gbigbɔ tɔn lɛ kpo dó mì é dó gbɔ nú mì tawun . Un wá mɔ ɖɔ é ɖò taji ɖesu ɖɔ mɛɖesunɔ ni tɛnkpɔn bo ɖó kancica ɖagbe ɖé xá Jehovah cobonu ninɔmɛ vɛwǔ lɛ ni wá . ” Nɛ̌ Mawu ka nɔ kplɔ́n azɔ̌ mǐ bonu mǐ na fun ahwan xá kɛntɔ́ mǐtɔn lɛ gbɔn ? É nɔ lɛ́ d’alɔ mǐ gbɔn wema jinjɔn Biblu jí mǐtɔn lɛ , kplé Klisanwun tɔn lɛ , kpo kpléɖókpɔ́ lɛ kpo gblamɛ . Nɛ̌ mǐ ka na bló gbɔn bɔ nǔ nyanya ma na ɖu ɖò mǐ jí ǎ ? ( b ) Mɛ e xó Biblu ɖɔ é ɖětɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ? Ani ka d’alɔ Jakɔbu b’ɛ syɛnlǐn ? Ajɔ tɛ è ka dó è ? ( Xà Bǐbɛ̌mɛ 32 : 25 - 29 . ) Etɛ ka d’alɔ Klisanwun wè bɔ ye ɖu ɖò jlǒ nyanya lɛ jí ? Dɔnkpɛvu enɛ lɛ́vɔ ɖu lè xota “ Dieu approuve - t - il les mœurs ‘ différentes ’ ? ” É ɖɔ : “ Enɛ wu ɔ , un lin ɖɔ ee ayǐ ɖokpo ɖokpo ɖò hìnhɔ́n wɛ é ɔ , un hɛn ɔ , un na nɔ gbeji . Un dokú nú Jehovah tawun ɖɔ é ɖò alɔ dó mǐ wɛ gbɔn tutoblonunu tɔn gblamɛ bonu mǐ na dó dɛ ɖò tagba ayihɔngbe ayihɔngbe tɔn lɛ nu ɖò gbɛ̀ nyanya elɔ mɛ . ” Lɛ̌vɔ kpɔ́n nǔ e nɔví nyɔnu États - Unis tɔn ɖé ɖɔ é . É wlan ɖɔ : “ Un jló na dokú nú mi ɖɔ mi nɔ na nùɖuɖu e sín hudo mǐ ɖó é mǐ hwebǐnu dó hwetɔnnu . Un nɔ lin hwɛhwɛ ɖɔ nyɛ wɛ è wlan xota enɛ lɛ na . Sín xwè mɔkpan ɖíe wɛ un ko ɖò xwi ɖí xá jlǒ syɛnsyɛn ɖiɖó nú nǔ e Jehovah gbɛ́ wǎn na é ɖé wɛ . Hweɖelɛnu ɔ , un nɔ jló na jó gbè bo sɔ́ na ɖí xwi ɔ ɖě ǎ . Un tuùn ɖɔ Jehovah nyí nùblawukúnúmɛtɔ́ kpo hwɛsɔkɛmɛtɔ́ kpo , amɔ̌ , ɖó jlǒ nyanya enɛ ɖò lan ce mɛ bɔ un ka gbɛ́ wǎn na ǎ wutu ɔ , un nɔ mɔ ɖɔ un kún sixu mɔ alɔdo tɔn ó . Xwi enɛ e ɖí wɛ un ɖè magbokɔ é wà nǔ dó gbɛzán ce bǐ wu . . . . Ee un xà xota ‘ Be Hiẹ Tindo “ Ahun de Nado Yọ́n ” Jehovah Ya ? ’ ɖò Atɔxwɛ 15 Mars 2013 tɔn mɛ gudo é ɔ , un mɔ tawun ɖɔ Jehovah jló bo na d’alɔ mì . ” ( a ) Linlin tɛ Pɔlu ka ɖó dó xwi e ɖí wɛ é ɖè lɛ é wu ? Etɛ Sɛ́n e Mawu na Izlayɛli - ví lɛ é ka sixu kplɔ́n mǐ dó nǔsisɔ wu ? Etɛ ka sixu d’alɔ Klisanwun lɛ bɔ ye na wá gbeta ɖagbe lɛ kɔn dó lee ye na sɔnǔ gbɔn é wu ? Hwetɛnu wɛ é ka ɖò taji tawun ɖɔ nǔsisɔ mǐtɔn ni sɔgbe ? 2 : 10 ) É ɖò wɛn ɖɔ nǔsisɔ e sɔgbe ɖò xá ɖé mɛ é sixu nɔ ma sɔgbe ɖò xá ɖevo mɛ . ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 10 : 32 , 33 . ) Etɛ lɛ ka sixu zɔ́n bɔ nɔví sunnu ɖé na jó atán tɔn dó alǒ xwlɛ́ ? Mɔyizi Sɛ́n ɔ byɔ ɖɔ sunnu lɛ ni ɖó gekplá . Nɔví sunnu agbanɖotananɔ ɖé lɛ tlɛ ɖó atán ɖò fí mɔhun lɛ . É ɖò mɔ̌ có , nɔví sunnu ɖé lɛ sixu ɖɔ ɖɔ emi kún na jó atán dó ó . Etɛ nǔsisɔ mǐtɔn kpo acɔ́biba mǐtɔn kpo ka ɖó na wà nú mɛ ɖevo lɛ ? Nɔví sunnu Allemagne tɔn ɖé wlan ɖɔ : “ Mɛ̌si ce lɛ nɔ kpɔ́n nǔ e Biblu ɖɔ dó nùɖíɖó lɛ wu é dó mɔ xɛxó ɖé na . Bɔ ye nɔ ɖɔ ɖɔ é sɔgbe ɖɔ wemaxɔmɛvi lɛ ni ɖi nǔ ɖɔ nǔ lɛ jɔ nú yeɖée . ” Nɔví nyɔnu ɖyɔvǐ ɖé ɖò France bo ɖɔ : “ É nɔ kpaca mɛ̌si e ɖò azɔ̌ ce mɛ lɛ é tawun ɖɔ azɔ̌mɛví ɖé lɛ na tíìn bo ɖi nǔ nú Biblu . ” kpo alɔnuwema Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie kpo , kpodo wema Y a - t - il un Créateur qui se soucie de vous ? Azɔn mɔkpan wɛ un ko kplɔ́n alɔnuwema enɛ lɛ . ” Ye ɖexlɛ́ ɖɔ mɛ e nyɔ́ nǔ ɖetɔ́n hú mɛ bǐ é sixu kpɔ́n nǔ dó tuto gɛ́dɛ́ gɛ́dɛ́ e ɖò wɛkɛ ɔ mɛ lɛ é wu bo bló nùɖé , loɔ , é na cí nǔ enɛ lɛ ɖɔhun pɛ́ɛ́ gbeɖé ǎ . ” Etɛwu Mawu ka jló ɖɔ a ni zán hlɔnhlɔn nǔlinkpɔ́n tɔn towe ? ( Xà Hlɔmanu lɛ 12 : 1 , 2 ɖò Traduction du monde nouveau mɛ ; 1 Timɔtée 2 : 4 . ) Bɔ ye mɛ gègě nɔ gbɛ̀ hwe ɖokpo ɔ nu ǎ , ye ka lɛ́ tuùn yeɖée lɛ ǎ . ” Te wɛ un gbɔ bo wá nɔ , bo dó nukún lee è ma sixu lin nǔ jɛ Dindinwayixwe sín nùɖuɖu enɛ e xó nǔɖɔɖ’ayǐ ɔ ɖɔ é jí ǎ gbɔn é mɛ kpɔ́n ! ” 14 : 50 ) Nɔví dɔnkpɛvu ɖé ɖò Grande - Bretagne bo ɖɔ : “ Nugbǒɖiɖɔ mɔhun hán ɖesu . Enɛ na mǐ ganjɛwu d’eji ɖɔ Jehovah gɔ́n wɛ Biblu ɔ gosin nugbǒ . ” ( Xà Ðɛhan 19 : 8 - 12 . ) Nɔví nyɔnu ɖyɔvǐ ɖé ɖò Japon bo wlan ɖɔ : “ Hwenu e mɛ ce lɛ zán nùkplɔnmɛ Biblu tɔn lɛ é ɔ , mǐ ɖó awǎjijɛ tawun . Mǐ ɖu vivǐ fífá , bǔninɔ , kpo wanyiyi kpo tɔn . ” Mɛɖé lɛ tíìn bo sɔ́ nɔ ɖi nǔ nú Mawu ǎ , ɖó sinsɛn ko flú ye wutu . É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Lee nǔɖògbɛ e tlɛ hwe hú bǐ é gɛ́dɛ́ sɔ́ é nɔ jiwǔ tawun nú mɛ . ” É wlan ɖɔ : “ È mɔ xɔ ɖé ɖò te hǔn , mɛɖé jɛn gbá ; Mawu wɛ ka nyí mɛ e bló nǔ bǐ é . ” ( Ebl . Etɛwu é ka ɖò taji tawun ɖɔ a ni tuùn vǐ towe lɛ ganji ? Kpɛɖé kpɛɖé wɛ vǐ mǐtɔn lɛ nɔ ɖó . ” É kanbyɔ ɖɔ : ‘ Etɛ Biblu ka ɖɔ ? ’ ‘ A ɖi nǔ nú nǔ e é ɖɔ é à ? ’ É ba ɖɔ ma na xósin ɔ ɖò xógbe nyì ɖesunɔ tɔn mɛ , bonu é ma nyí nǔ e éyɛ alǒ Mamáa ɖɔ lɛ é wɛ na vɔ́ wlí ɖɔ kpowun ó . Ee un ɖò susu wɛ é ɔ , xósin ce lɛ ɖó na lɛ́ kpɔ́n te d’eji . ” Ye zán Biblu dó na xósin nú nùkanbyɔ ce lɛ bǐ . ” ( Xà Sɛ́nflínmɛ 6 : 5 - 8 ; Luki 6 : 45 . ) Enɛ wu ɔ , enyi ɖɔ nǔɖògbɛ lɛ gɛ́dɛ́ ɖò bǐbɛ̌mɛ ǎ bo wá ɖyɔ bo huzu nǔɖògbɛ e gɛ́dɛ́ lɛ é wɛ ɔ , etɛwu nǔɖògbɛ hwexónu tɔn enɛ lɛ ka ko gɛ́dɛ́ sɔmɔ̌ ? Nùkplɔnmɛ ɖé wɛ nyí enɛ bo jiwǔ nú mì tawun , bɔ un má xá vǐ sunnu ce . ” Enɛ gudo ɔ , é ɖɔ nú ye ɖɔ ye ni dó tíì kɔfu ɖokpo ɖokpo nú emi . É tinmɛ ɖɔ : “ Ye wlíbò na ɖesu . Ee un kanbyɔ ye ɖɔ etɛwu ye ka wlíbò na sɔmɔ̌ à jí é ɔ , ye ɖɔ nú mì ɖɔ emi jló ɖɔ tíì ɔ ni cí lee un nɔ ba gbɔn é pɛ́ɛ́ . Un tinmɛ nú ye ɖɔ mɔ̌ pɛ́ɛ́ wɛ Mawu wlíbò nú jɔhɔn e ɖò wɛkɛ ɔ mɛ é bo bló gbɔn ; é bló ɖó lee é na nɔ bo nyɔ́ nú mǐ é . ” Nɛ̌ gbè e jɔmɛhun ɖé nɔ dó é ka nɔ cí ɖò han xɛ ɖé tɔn kpá ? Mɛ̌ ka nyɔ̌nùí hugǎn dìn lo ? Mɛ e bló jɔmɛhun lɛ é wɛ à , alǒ Mɛ e dá xɛ lɛ é ? ” ( Xà Ðɛhan 1 : 1 - 3 . ) “ Ma nú agbɔ̌n kpé we dó wlɛnwín yɔyɔ̌ lɛ zinzan dó ɖɔ xó dó nǔ xóxó lɛ jí wu gbeɖé ó , ” wɛ tɔ́ ɖé ɖɔ . Sín hwenu e ye ɖò vǔ bǐ é ɔ , un nɔ kplɔ́n nǔ xá ye nú cɛju 15 gbè ɖokpo , gbè e gbè mǐ ɖó kplé agun tɔn lɛ é jɛn ma ɖ’emɛ ǎ . Hwenu ɖò yiyi wɛ é ɔ , un wá mɔ xósin nǔ enɛ lɛ tɔn ɖò kplé lɛ , sinsɛn - biblo xwédo tɔn alǒ nùkplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn hwenu . Enɛ wɛ zɔ́n bɔ é ɖò taji ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ ni nɔ ɖò nǔ kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ wɛ zɔn mǐ yì . ” Mi nú vǐ mitɔn lɛ ni mɔ ɖɔ Jehovah tíìn nugbǒ ɖò nukún mitɔn mɛ . “ Mǐ lɛ́vɔ ɖɔ nú vǐ nyɔnu ɖaxó mǐtɔn ɖɔ : ‘ Ðeji dó Jehovah wu mlɛ́mlɛ́ , hɛn alɔnu towe ján ɖò sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ , ma nú ado hu we dín ó . ’ Hwenu e é mɔ lee nǔ lɛ wá yì gbɔn é ɔ , é tuùn ɖɔ Jehovah ɖò alɔ dó mǐ wɛ . Nǔ enɛ wà ɖagbe nú nùɖiɖi e é ɖó nú Mawu kpo Biblu kpo é tawun . ” Xota nukɔntɔn ɔ xlɛ́ lee mǐ sixu bló bɔ nùɖiɖi mǐtɔn na sù lobo lidǒ gbɔn é . Má tinmɛ nǔ e dɔn xóɖɔɖókpɔ́ enɛ wá é nú mi . È JÌ mì ɖò Wichita , Kansas , États - Unis , ɖò 10 Décembre 1936 ; nyɛ wɛ nyí mɛxo ɔ ɖò vǐ ɛnɛ e mɛjitɔ́ ce lɛ jì é mɛ . Enɛ gudo ɔ , sɔja ɖokpo wá xwetɔ́n bɔ dotóo ɔ súxó bo ɖɔ , “ Bo wà nùɖé nú xɛsinɔ elɔ bó ! ” Sɔja ɔ mɔ ɖɔ nya ɔ nu ahan mú , bɔ é ɖɔ n’i ɖɔ , “ Yì xwégbe bonu ahan ni hɔ́n nú we ! ” É hun fí e è nɔ kpa ɖa ɖè é wè ɖò Wichita , bɔ dotóo ɔ ɖò mɛ e nɔ kpa ɖa ɖò gɔ̌n tɔn lɛ é mɛ ! Nyì kpo mɛjitɔ́ ce lɛ kpo , mǐ ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé yì wɛ ɖò Wichita ɖò xwè 1940 lɛ mɛ Jehovah dó nú kàn e ye ɖó dó sinsɛnzɔ́ ɔ wu é , bɔ è ɖó agun ɖé ayǐ . Nɔví e sɔ́ mǐ é lɛ́vɔ sà mɔ̌to gblègblé ɔ yí ɖɔ̌la Amɛlika tɔn égbé tɔn 200 mɔ̌ ( 115 000F CFA mɔ̌ ) . È ɖè mǐ bɔ mǐ nyí gbexosin - alijitɔ́ titewungbe ɖò Walnut Ridge , Arkansas . Enɛ gudo ɖò 1962 ɔ , è ylɔ mǐ nú klasi 37gɔ́ Galadi tɔn . Ðò kúnnuɖegbe ɖò Nairobi gɔ́ nú Mary kpo Chris Kanaiya kpo Zaan ɔ , mǐ jì Kimberly vǐ nyɔnu mǐtɔn nukɔntɔn ɔ , bɔ sun 17 gudo ɔ , mǐ jì Stephany . Mǐ nɔ lɛ́vɔ yí gbɔjɛ bo nɔ yì ɖisa xá ye ɖò fí ɖé lobo nɔ ɖu vivǐ xóɖɔɖókpɔ́ ɖagbe lɛ tɔn lɛlɛ̌ dó myɔ e mǐ flɔ́ lɛ é . Mǐ bló tuto bɔ mɛ e ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn mɛ é ɖé lɛ nɔ xwé mǐtɔn gbè . É kpaca ye bɔ ye bɛ́ avǐ bo ɖɔ ɖɔ emi jló na kplɔ́n nǔ ɔ . Tutoblonunu Mawu tɔn sín alɔdo kpo alixlɛ́mɛ kpo zɔ́n bɔ mǐ wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo kplɔ́n ye bɔ ye yí wǎn nú Jehovah . Ðò dɔ̌n yiyi ɖevo hwenu ɔ , Kimberly xò gò azɔ̌gbɛ́ Paul tɔn lɛ ɖokpo , bɔ è nɔ ylɔ ɛ ɖɔ Brian Llewellyn . Hǔn , é hwe bǐ ɔ , ye tó ɖó xwè 23 hwɛ̌ nɛ . Hwe ɖokpo ɔ nu ɔ , è ylɔ Brian kpo Kimberly kpo ɖɔ ye ni wá w’azɔ̌ ɖò Betɛli Londres tɔn , bɔ nukɔnmɛ ɔ , è sɛ́ ye dó Betɛli Malawi tɔn . Mǐ yì Nɔtɛn Nùkplɔnkplɔn Tɔn Watchtower Tɔn ɖò Patterson b’ɛ jɛ ayihɔngbe tɔn é ɔ , Linda tɛkan sɛ́dó mǐ bo ɖɔ ɖɔ Mamáa bɔnu . Enɛ gudo ɔ , mǐ yì Zimbabwe bo wá yì Zambie . Ðò 2006 ɔ , Brian kpo Kimberly kpo sɛ̀ tɛn wá akpá mǐtɔn bo na kpé nukún dó vǐ nyɔnu yetɔn wè lɛ , Mackenzie kpo Elizabeth kpo wu . Paul kpo Stephany kpo kpó ɖò Malawi , bɔ Paul nyí Wěɖegbɛ́ Alaxɔ Tɔn sín hagbɛ̌ ɖé . Etɛwu é ka sixu byɔ ɖɔ mǐ ni ɖyɔ linlin e mǐ nɔ ɖó dó jonɔ lɛ wu é ? Hwenu e un gosin jɔmɛhunjayǐtɛn ɔ bɔ avivɔ ɔ bla mì azɔn nukɔntɔn é ɔ , un bɛ́ avǐ . ” Jwifu e nɔ dó Glɛkigbe lɛ é hlun nǔ ɖɔ jí è kún ɖò nǔ wà xá asúkúsi emitɔn lɛ wɛ ganji ó . 1 : 22 ) Mǐ bǐ wɛ nɔ wà nǔ sɔgbe xá aca fí e nu mǐ nyí é tɔn , enyi mǐ mɔ nukúnnú jɛ wu kpo mǐ gbɔ kpo ɔ nɛ . ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 1 : 22 . ) 7 : 12 ) Nɔ ɖó suúlu dó jonɔ e ɖò aca tò ɔ tɔn lɛ kplɔ́n wɛ é wu . Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ , mǐ sixu nɔ ma mɔ nukúnnú jɛ lee ye nɔ lin nǔ gbɔn é kpo lee ye nɔ wà nǔ gbɔn é kpo wu mlɛ́mlɛ́ . Sísí ɖó nú mɛ kpo ɖagbetuùnnúmɛ kpo sín kpɔ́ndéwú tɛ jonɔ lɛ ka sixu xwedó éhɔnmɛ ? Nukɔntɔn ɔ , é ɖó sísí nú aca tò yɔyɔ̌ e mɛ é wá é tɔn lɛ , bo byɔ gbè bá cyan nǔkún ɖò fí e nǔkún - yatɔ́ lɛ ko gbɔn dín é . ( Hwli . [ 1 ] ( akpáxwé 1 ) È ɖyɔ nyikɔ ɔ . 14 : 6 ) A ɖò mɛ e ɖò gbè ɖevo kplɔ́n wɛ lɛ é mɛ wɛ à ? ( Xà Nɛɛmíi 13 : 23 , 24 . ) ( b ) Nɛ̌ é ka sixu kpa mǐ gbɔn ? 1 : 9 , 10 ) Mǐ ɖó na mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ hwenu e mǐ ɖò nǔ sɔ́ nú kúnnuɖegbe , kplé lɛ , alǒ xóɖiɖɔ ɖé wɛ é ɔ , mǐ sixu nɔ ma zán nǔ e mǐɖesunɔ xà lɛ é . Ðó nukúnnú mimɔ jɛ gbè ɔ mɛ nɔ ɖò hǔn mɛ nú mì wutu ɔ , nùkplɔnmɛ gbigbɔ tɔn lɛ nɔ byɔ ayi ce mɛ dandan ǎ . Nǔ e zɔ́n bɔ un nɔ ɖè hwenu ɖó vo hwɛhwɛ bo nɔ kplɔ́n Biblu kpo wema ɖevo lɛ kpo dó anɔnugbe ce mɛ é nɛ . ” “ Akpɔ̀ nɔ ɖó è dó gbè ɖevo didó ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ wu , amɔ̌ ɖ’ayǐ ɔ , é yí wǎn nú anɔnugbe tɔn Flansegbe didó dó jla wɛnɖagbe ɔ , ” wɛ Muriel ɖɔ . Serge ɖɔ : “ Ee mǐ ɖ’ayi wu ɖɔ ninɔmɛ enɛ zɔ́n bɔ vǐ mǐtɔn kún yì nukɔn ɖò gbigbɔ lixo ó é ɔ , mǐ wá gbeta ɔ kɔn bo na lɛkɔ yì agun mǐtɔn xóxó ɔ mɛ . ” Blǒ bonu nugbǒ ɔ ni byɔ vǐ towe lɛ sín ayi mɛ ( Kpɔ́n akpáxwé 14 kpo 15 kpo ) Amɔ̌ , mǐ nɔ lɛ́ bló wazexlɛ́ lɛ bo nɔ d’ayihun ɖò Lingala - Gbè mɛ , bonu ye na dó sixu kplɔ́n gbè enɛ hwenu e ye ɖò ayihun da wɛ é . ” Dǒ gǎn bo kplɔ́n gbè xá ɔ mɛ tɔn bo na ɖ’alɔ ɖò kplé lɛ mɛ ( Kpɔ́n akpáxwé 16 kpo 17 kpo ) Mǐ lɛ́ ɖɔ ɖɔ mǐ na nɔ yì kplé lɛ ɖò agun e nɔ dó Flansegbe é ɖé mɛ azɔn ɖokpo ɖò sun ɖokpo mɛ , bɔ ɖò gbɔjɛ hwenu mǐtɔn lɛ ɔ , mǐ nɔ lɛ́ yì kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ ɖò anɔnugbe mǐtɔn mɛ . ” ( Xà Hlɔmanu lɛ 15 : 1 , 2 . ) Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ yí wǎn nú Xó Mawu Tɔn gbɔn ? Nɔví sunnu lɛ ɖò kúnnu ɖè wɛ ɖò fí e è nɔ bló mɔ̌to ɖó ɖè é ɖé . “ Nùɖiɖi ɖíɖó wɛ nyí è ni ɖeji dó nǔ e ɖó nukún wɛ è ɖè ɔ wu . ” ​ — EBL . ( Xà Nǔɖexlɛ́mɛ 21 : 3 - 6 . ) Nɛ̌ Ablaxamu kpo xwédo tɔn kpo ka hɛn nùɖiɖi yetɔn lidǒ gbɔn ? ( Xà 1 Jaan 5 : 14 , 15 . ) Mɛtɛnkpɔn tɛ lɛ nu gbeyiɖɔ ɖé lɛ ka dɛ ɖè ɖó nùɖiɖi yetɔn wu ? Ye mɛ ɖevo lɛ , ɖi Elíi , “ nɔ ɖò gbetótló mɛ flú gbɔn wɛ , bo nɔ ɖò sókan mɛ sókan mɛ flú gbɔn wɛ , bo nɔ ɖò só xomɛ só xomɛ , dò mɛ dò mɛ gbɔn wɛ . ” Nɛ̌ kpɔ́ndéwú Nɔwée tɔn ka d’alɔ mǐ bɔ mǐ mɔ nǔ jɛ nǔ e nùɖiɖi ɖiɖó nyí é wu gbɔn ? Ali tɛ lɛ nu mǐ ka ɖó na ɖó nùɖiɖi ɖè ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mǐ ka na gbéjé kpɔ́n dìn ? Ali wè tɛ lɛ nu Eblée lɛ 11 : 1 ka tinmɛ nǔ e nùɖiɖi nyí é ɖè ? Mawu mɔ ɛ dó mɔ hwɛjijɔnɔ na ɖó nǔwiwa tɔn lɛ wu ; ɖó é sɔ́ vǐ tɔn Izaki xwlé Mawu ɖò vɔsakpe jí . Ði kpɔ́ndéwú ɔ , Jaan tinmɛ ɖɔ : “ Mɛ e ɖi nǔ nú Vǐ ɔ , mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ ; mɛ e ma ka setónú nú vǐ ɔ ǎ ɔ , é na mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ ǎ ; loɔ , xomɛsin Mawu tɔn ɖò jǐ tɔn . ” Enyi è sɔ́ nùɖiɖi jlɛ́ dó wanyiyi wu ɔ , bǎ tɛ mɛ é ka ɖò taji ɖó ? ( 1 Pi . 1 : 8 ) Jaki ɖɔ nú nɔví tɔn yí ami dó ɖè lɛ ɖɔ : “ Mawu cyan wamamɔnɔ gbɛ̀ elɔ mɛ tɔn lɛ , bonu ye na nyí dɔkunnɔ ɖò nùɖiɖi mɛ , bo na nyí Axɔsuɖuto e sín akpá é dó nú mɛ e yí wǎn n’i lɛ ɔ sín vǐ . ” ( Ja . Hwenu e jinukún lɛ sù , bo jɛ sínsɛ́n jí ɔ , è wá mɔ nukúnnú jɛ gbehan nyanya lɛ lɔmɔ̌ wu . ” Wema - sɛ́dó - mɛ ɖé ɖó na zɔn nùnina ɔ jí bo na xlɛ́ ɖɔ è sixu lɛ́vɔ wá yí nùnina ɔ . Ðó nǔ e sɛ́n byɔ lɛ é kpo sɛ́n takwɛ tɔn lɛ kpo nɔ gbɔn vo wutu ɔ , é ɖò taji ɖɔ è ni kàn nǔ byɔ wěɖexámɛtɔ́ sɛ́n kpo takwɛ kpo tɔn lɛ hwɛ̌ cobo sɔ́ wlɛnwín nǔ nina tɔn e nyɔ́ hugǎn é . Nukúnɖiɖo tɛ Jehovah ka na togun tɔn ? Etɛwu akpá enɛ ka jiwǔ ? Izlayɛli - ví lɛ ka na lɛ́ wá kpéwú bo sɛ̀n Mawu bǐ mlɛ́mlɛ́ à ? Enɛ wu ɔ , mǐ sixu ɖɔ ɖɔ togun Jehovah tɔn yì kannumɔgbenu Babilɔnu Ðaxó ɔ tɔn ɖò 1918 ǎ . ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 2 : 9 , 10 . ) ( Xà Matie 13 : 24 , 25 , 37 - 39 . ) Klisanwun nugbǒ lɛ ka na lɛ́ wá vo bo sɛ̀n Mawu ɖò agbawungba lee é jɛxa gbɔn é à ? Hwetɛnu è ka ɖè mɛ yí ami dó ɖè lɛ sín kannumɔgbenu Babilɔnu tɔn ? Nɔví Rutherford byɔ ɖɔ mǐ ni bló tuto kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ tɔn ɖò toxo gègě mɛ ɖò gbadahweji États - Unis tɔn lobo sɛ́ xóɖɔtɔ́ lɛ dó bonu ye ni dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví lɛ lee é na nyɔ́ bló gbɔn é . ” 13 : 15 . Enɛ wu ɔ , un nɔ y’avǐ hwɛhwɛ bo nɔ ba na ɖɔ xó ɖě nú ye ǎ . É ɖótó mì bo sè wuvɛ̌ xá mì hwenu e un ɖɔ linlin ce lɛ n’i é . Enɛ gudo ɔ , é flín nǔ ɖagbe e wà wɛ un ɖè lɛ é mì . É lɛ́vɔ flín mì xógbe Jezu tɔn lɛ , ɖɔ mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo xɔ akwɛ hú gboli gègě . Un nɔ flín wemafɔ enɛ ɔ hwɛhwɛ , bɔ é nɔ byɔ ayi mɛ nú mì hwebǐnu . ( b ) Etɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ ? Etɛ lee Jehovah , Jezu , kpo Pɔlu kpo na akɔnkpinkpan mɛ ɖevo lɛ gbɔn é ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( Xà Nùnywɛtɔ́xó 4 : 9 , 10 . ) Etɛ lee Jezu wà nǔ xá mɛsɛ́dó tɔn lɛ gbɔn é ka sixu kplɔ́n mǐ ? É gbɔn fí enɛ lɛ , bo ɖɔ xó gègě ɖò finɛ , bo dó dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ e ɖi nǔ nú Jezu lɛ , bo wá yì Glɛ̌si yikúngban jí . ” ( Xà Eblée lɛ 10 : 24 , 25 . ) ( Xà 1 Tɛsalonikinu lɛ 5 : 12 , 13 . ) Ye nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖesu . ” 7 : 8 - 11 ) Andreas e ɖó vǐ wè é ɖɔ : “ Akɔnkpinkpan nina vǐ lɛ nɔ zɔ́n bɔ ye nɔ sɛkpɔ Mawu bo nɔ wá huzu mɛ e zin lɛ é . Enyi vǐ mǐtɔn lɛ na bo tlɛ tuùn nǔ e sɔgbe é ɔ , nǔ e sɔgbe é wiwa nɔ huzu aca yetɔn hwenu e mǐ nɔ na ye akɔnkpinkpan hwɛhwɛ é . ” ( Xà Luki 21 : 1 - 4 ; 2 Kɔlɛntinu lɛ 8 : 12 . ) ( Xà Nǔɖexlɛ́mɛ 2 : 18 , 19 . ) Un jló ɖɔ a ni tuùn ɖɔ , hwenu e a ɖò ataa ɔ jí é kpo hwenu e un ɖɔ xó xá we tlɔlɔ é kpo ɔ , lee a ɖɔ xó kpo xomɛnyínyɔ́ kpo gbɔn é cí nùnina ɖé sín Jehovah gɔ́n ɖɔhun nú mì . ” [ 1 ] ( akpáxwé 1 ) È ɖyɔ nyikɔ ɖé lɛ . ( b ) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ ? 1 : 5 - 9 ) Lè tɛ alixlɛ́mɛ hagbɛ̌ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ tɔn xwixwedó ka hɛn wá nú agun lɛ ? ( Xà 3 Jaan 9 , 10 . ) ( Xà Matie 5 : 23 , 24 ; 18 : 15 - 17 . ) ( b ) Etɛ jí è ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? ( Xà 1 Tɛsalonikinu lɛ 2 : 13 . ) Biblu ɖɔ nú mǐ ɖɔ mǐ ni nɔ yì kplé lɛ ɖò gbesisɔmɛ . A ka ko ɖò jw.org zán wɛ ɖò sinsɛnzɔ́ towe kpo sinsɛn - biblo xwédo tɔn towe kpo mɛ à ? kpo alɔnuwema Mɛ Ðè Tɛ lɛ ka ɖò Jlǒ Jehovah Tɔn Wà Wɛ ɖò Égbé ? Hwɛjijɔ tɛ lɛ mǐ ka ɖó bo na kpa susu nú Jehovah ? Hwɛjijɔ e wu mǐ ɖó na dokú nú Jehovah lɛ é sukpɔ́ tawun ! É lɛ́vɔ xlɛ́ lee nukún ɖiɖó ajɔ ɖé nɔ hɛn lè wá nú mǐ gbɔn é . Xwè tantɔn ɖó wɛ jɛn un ɖè hwenɛnu . Tɔ́ ce ba bonu nɔ ce ni ɖɔ xó dó nǔ e kplɔ́n wɛ é ɖé lɛ é jí xá mì ǎ . É ɖò mɔ̌ có , un nɔ ba nǔ dò , bo nɔ kàn nǔ gègě byɔ , enɛ wu ɔ , é nɔ kplɔ́n nǔ xá mì hwenu e tɔ́ ce ma ɖò xwégbe ǎ é . Wǎgbɔ tɔn ɔ , nyì lɔmɔ̌ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ na sɔ́ nyiɖée jó nú Jehovah . Nɔ ce ɖɔ nyì ɖó na tó ɖɔ nú mɛ e nɔ wà devizɔ́ nú nɔví lɛ é hwɛ̌ ( è nɔ ylɔ ɖɔ nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn ɖò égbé ) . É ɖɔ : “ Bɛ̌ kpowun ! ” Sun ɛnɛ gudo ɔ , un sɔ́ nɔví sunnu ɖokpo bɔ nyì kpo é kpo na nɔ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ . Nɔ ce kpo nɔví nyɔnu ɖé kpo wà gbexosin - alijitɔ́zɔ́ ɔ ɖò agun ɖevo mɛ . Ðò 1951 ɔ , un dó alɔ wema mɛ bo na yì Wemaxɔmɛ Biblu Kpinkplɔn Watchtower Galadi Tɔn . Hwenu e un ɖò gankpa mɛ é ɔ , un mɔ mɛylɔwema ce nú klasi 22gɔ́ wemaxɔmɛ Galadi tɔn tɔn . Enɛ gudo ɔ , un dó pípan yì Tofɔligbé Lansing Tɔn , ɖò New York , finɛ wɛ wemaxɔmɛ ɔ ɖè . Nyì kpo Janet kpo ɖò tɔtɛntinto Philippines tɔn lɛ ɖokpo mɛ Mǐ kpó ɖò sinsɛnzɔ́ wà wɛ ɖò alaxɔ mɛ ɖò Quezon City Nɛ̌ a ka sixu mɔ “ fífá Mawu tɔn ” gbɔn ? Nɛ̌ agun ɔ ka sixu d’alɔ we bɔ a na ɖè linkpɔ́n towe lɛ kpò gbɔn ? ( Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é . ) ( b ) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ ? 5 : 7 ) Nɛ̌ a ka sixu wà mɔ̌ gbɔn lo ? Ðɛhan wlantɔ́ Davidi savo nú Jehovah ɖɔ : “ Mawu , ɖǒtó ɖɛ ce ! ” Hwenu e mǐ ɖò linkpɔ́n mɛ é ɔ , etɛwu ɖɛxixo ka ɖò taji ? ( Xà Matie 11 : 28 - 30 . ) Etɛ ɖɔ wɛ Jezu ɖè bo ɖɔ : “ Ma lin . . . kpɔ́n ó ” ? É yí gbè ɖɔ : “ Wuvɛ̌ mɔ wɛ un nɔ ɖè ɖò ayi mɛ sɔmɔ̌ , bo gbɔ bo nɔ ɖò azɔn wɛn wɛ . ” ( Ðɛh . ( Kpɔ́n gbàví “ Lee È Sixu Ðè Linkpɔ́n Kpò Gbɔn É ɖé Lɛ . ” ) Nɛ̌ tinmɛ nyikɔ Mawu tɔn tɔn ka sixu hɛn nùɖiɖi towe lidǒ gbɔn ? Nyikɔ tɔn ɖesu ɔ sín tinmɛ wɛ nyí “ É Nɔ Bló B’ɛ Nɔ Huzu . ” “ Linkpɔ́n ɖò ayi mɛ nú mɛ ɔ , kanmɛ nɔ gbɔjɔ mɛ ; è ka ɖɔ xó ɖagbe nú mɛ ɔ , wǔ nɔ yá mɛ . ” Etɛwu a ka sixu ɖeji ɖɔ kancica e a ɖó xá Mawu é na dó wusyɛn lanmɛ nú we ? ( a ) Nɛ̌ mǐ ka sixu zlɔ́n linkpɔ́n mǐtɔn lɛ sín agban ɖó Mawu jí gbɔn ? Etɛwu mǐ ka ɖeji ɖɔ Jehovah nɔ d’ajɔ mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ ? Nɛ̌ Jehovah ka dó nú mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ ɖò hwexónu gbɔn ? 1 , 2 . ( a ) Nɛ̌ wanyiyi ka cá kàn xá nùɖiɖi gbɔn ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mǐ ka na ba dò na ? Amɔ̌ , nɛ̌ nukún ɖiɖó ajɔ ɖé ka nɔ hɛn lè wá nú mǐ gbɔn ? Jezu ɖexlɛ́ ɖɔ è na d’ajɔ ahwanvu emitɔn lɛ nú nǔ e ye sɔ́ dó savɔ̌ lɛ é ( Kpɔ́n akpáxwé 5gɔ́ ɔ ) Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ kanbyɔ Jezu gbè ɖokpo ɖɔ : “ Mǐdɛɛ lɛ ɖíe ka jó nǔ bǐ dó , bo xwedó we è ; nɛ̌ wɛ é ka na wá cí gbɔn nú mǐ ? Ðò Mawuxó e Jezu ɖɔ ɖò só jí é mɛ ɔ , é ɖɔ : “ Mi j’awǎ , bo hun xomɛ , ɖó ajɔ ɖaxó ɖò te kpɔ́n mi ɖò [ jixwé ] . Ðó , mɔ̌ wɛ è ko doya nú gbeyiɖɔ Mawu tɔn e jɛ nukɔn nú mi lɛ gbɔn ɔ nɛ . ” ( Mat . Mi vɛ́ ko ɖò tónú sè n’i wɛ , bo ɖò sɛ́n tɔn e xà nú mi wɛ un ɖè égbé lɛ é nyì wɛ ganji ɔ , é na dó dɔkun nú mi . . . . Mawu Mavɔmavɔ , Mawu mitɔn na dó dɔkun nú mi lee é ɖɔ gbɔn ɔ . ” É sun nyǐ vǐ wegɔ ɖɔ Eflayimu bo ɖɔ : ‘ Mawu bló bɔ un jì vǐ ɖò tò e mɛ è ko doya nú mì ɖè ɔ mɛ . ’ ” Xó Mawu Tɔn tinmɛ ɖɔ : “ É yí gbè bɔ è hu i ɖó [ yatín ] jí ; é kpɔ́n winnya e è nɔ mɔ ɖò kú mɔhunkɔtɔn mɛ ɔ ǎ , ɖó é ɖò awǎjijɛ e è sɔ́ ɖó te n’i ɔ flín wɛ . ” ( Ebl . 12 : 2 ) É ɖò wɛn ɖɔ kpé e Jezu kpéwú bo klɔ́ nyikɔ Mawu tɔn é hɛn awǎjijɛ wá n’i . Nɛ̌ nǔ e mǐ wà nú Jehovah lɛ é ka nɔ cí n’i ? “ Mɛ e nɔ na nǔ wamamɔnɔ ɔ , nǔ wɛ é nya nú Mawu Mavɔmavɔ ; Mawu na na ajɔ tɔn ɛ . ” ( Nùx . Gbɔdónúmɛ tɛ mǐ ka mɔ ɖò 1 Jaan 3 : 19 , 20 mɛ ? ( Xà 1 Jaan 3 : 19 , 20 . ) Ðɔ ajɔ e sín vivǐ ɖu wɛ mǐ ɖè dìn é ɖé lɛ . Nɛ̌ ajɔ e Jehovah sɛntɔ́ lɛ nɔ mɔ lɛ é ka nɔ cí nú ye ? Ði kpɔ́ndéwú ɔ , Bianca e nɔ nɔ Allemagne é ɖɔ : “ Na ɖò kú dó nú Jehovah wɛ kpowun , ɖó é nɔ d’alɔ mì ɖò nǔ e nɔ ɖó adohu adohu nú mì lɛ é mɛ , lobo nɔ ɖò akpá ce gbè bǐ gbè . Gbɛ̀ ɔ ko hánnyá bo kwé bǐ . Amɔ̌ , ɖó un ɖò azɔ̌ wà kpo Jehovah kpo wɛ wutu ɔ , un nɔ mɔ nyiɖée ɖò ayijayǐ mɛ ɖò awa tɔn lɛ glɔ . Hweɖebǔnu e un sɔ́ nùɖé lɛ dó savɔ̌ na é ɔ , é nɔ kɔn nyɔna nǔ e un sɔ́ dó savɔ̌ na lɛ é tɔn donu kanweko dó jǐ ce . ” Bo na dó sixu nɔ na akɔnkpinkpan nyiɖée ɔ , un nɔ wlan wemafɔ kpo xó e ɖò wema mǐtɔn lɛ mɛ bɔ un sixu nyì kɔ kpɔ́n sín hweɖenu jɛ hweɖenu lɛ é kpo dó wema ɖé mɛ . Un nɔ ylɔ wema ɔ ɖɔ ‘ Hwlɛngán Wema Ce . ’ Enyi mǐ sɔ́ ayi mǐtɔn bǐ ɖó akpá e Jehovah dó lɛ é jí ɔ , awakanmɛ mǐtɔn e gbɔjɔ é nɔ yawu bú . Jehovah ɖò finɛ hwebǐnu bo na d’alɔ mǐ , enyi mǐ na bo ɖò ninɔmɛ ɖebǔ mɛ ɔ nɛ . ” É ɖò mɔ̌ có , a sixu lin tamɛ kpɔ́n dó ali ɖěɖee nu Jehovah d’ajɔ hwi kpo mɛ e lɛlɛ̌ dó we lɛ é kpo ɖè é jí . Nɛ̌ è ka tún kàn nú Pɔlu kpo mɛ ɖevo lɛ kpo ɖò hwɛhuhu kpo kú kpo sí gbɔn ? ( Xà Hlɔmanu lɛ 6 : 1 , 2 . ) Gbeta tɛ kɔn mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo ka ɖó na wá ? É wlan ɖɔ : “ Nyɛ ɔ , un . . . ɖó hwɛhuhu sín ninɔmɛ , bɔ è sà mì nú hwɛhuhu . ( Xà Hlɔmanu lɛ 7 : 21 - 23 . ) ( Xà Nùnywɛxó 14 : 5 ; Efɛzinu lɛ 4 : 25 . ) Ye mɔ ‘ gbigbɔ ɔ ’ yí ‘ lobo ɖò te kpɔ́n ɖɔ Mawu ni ɖè ye sín agbaza yetɔn mɛ , bo na ɖɔ ye nyí vǐ emitɔn . ’ ( Hlɔ . ( Xà Hlɔmanu lɛ 4 : 20 - 22 . ) ( Xà Mɛsɛ́dó 18 : 2 - 4 ; 20 : 20 , 21 , 34 , 35 . ) Mɛ e nɔ ɖisa yì tomɛ lɛ é gègě nɔ wá toxo Aveiro tɔn mɛ ɖò totaligbé Portugal tɔn bá kpɔ́n jɛgbaji e ɖò toxo ɔ mɛ lɛ é . Kúnnuɖetɔ́ xá ɔ mɛ tɔn lɛ nɔ tɛnkpɔn bo nɔ jla wɛnɖagbe ɔ mɛ ɖěɖee nɔ sà jɛ e è nɔ bló ɖò xá ɔ mɛ lɛ é Nǔ ɖevo tɛ Biblu ka sixu kplɔ́n mǐ ? “ Tò ɔ [ alǒ ayikúngban ɔ ] na nyí hwɛjijɔnɔ lɛ tɔn , bɔ ye na nɔ mɛ kaka sɔyi . ” ​ — Ðɛhan 37 : 29 © 2017 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania Amɔ̌ , atín e sín sínsɛ́n è nɔ ɖu bo nɔ tuùn nǔ ɖagbe kpodo nǔ nyanya kpo ɔ kɛɖɛ jɛn a ma na ɖu ǎ , ɖó gbè e gbè a na ɖu ɔ , a na kú . ” Nú a jló na tuùn nǔ ɖevo lɛ d’eji hǔn , kpɔ́n wemata 3gɔ́ wema elɔ tɔn , Etɛ Biblu ka Kplɔ́n Mɛ Tawun ? , Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wɛ ɖetɔ́n Ðò xota elɔ mɛ ɔ , mǐ na kplɔ́n lee mǐ na zán mɛɖesúsínínɔ mǐtɔn dó hɛn xomɛ Mawu tɔn hun bo dó xlɛ́ ɖɔ nùnina tɔn enɛ sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn é . Xota nukɔntɔn ɔ tinmɛ nǔ e jlɛjininɔ nyí é kpo nǔ e é ma nyí ǎ é kpo . Nɛ̌ Jehovah ka jló ɖɔ mǐ ni nɔ zán nǔwukpikpé mǐtɔn lɛ gbɔn ? 4 : 10 ) É ɖò wɛn ɖɔ Jehovah jló ɖɔ mǐ ni wà nǔ e wu mǐ kpé é bo na wà ɖagbe nú mǐɖesunɔ kpo mɛ ɖevo lɛ kpo . Ðò Nɔwée hwenu ɔ , “ daka kpé ayikúngban ɔ bǐ jí ” bɔ nùblibliwiwa kpé fí bǐ . ( Bǐb . È gbɛ̀ Mawuxóɖiɖɔzɔ́ mǐtɔn ( Kpɔ́n akpáxwé 6 - 9 ) 6 , 7 . ( a ) Etɛ Nɔwée ma ka sixu wà ǎ ? ( b ) Nɛ̌ ninɔmɛ mǐtɔn ka cí Nɔwée tɔn ɖɔhun gbɔn ? Mǐ lɔ ɖò gbɛ̀ e mɛ nǔnyanyawiwa gɔ́ é ɖé mɛ , bɔ mǐ tuùn ɖɔ Jehovah d’akpá ɖɔ emi na sú kún tɔn dó . ( 1 Jaan 2 : 17 ) Hwe ɖokpo ɔ nu ɔ , mǐ sixu gbidi kɔ nú mɛ lɛ ɖɔ ye ni yí “ axɔsuɖuɖu Mawu tɔn sín wɛnɖagbe ” ɔ ǎ . Nǔ e Nɔwée sixu wà é : Nɔwée xò nǔ kplá ɖó nǔ e é ma sixu wà é ǎ wu ǎ , é nyɔ́ wà ɔ , é sɔ́ ayi tɔn ɖó nǔ e é sixu wà é jí . 4 : 22 ) Ee nǔ cí mɔ̌ é ɔ , nɛ̌ Davidi ka wà nǔ gbɔn ? Hwɛ e è hu wá yì lɛ é ( Kpɔ́n akpáxwé 11 - 14 ) 11 , 12 . ( a ) Davidi hu hwɛ gudo é ɔ , etɛ é ma ka sixu wà ǎ ? Nǔ e Davidi ma sixu wà ǎ é : Davidi sixu súnsún nǔ e é ko dosin é ǎ . É ɖó na ɖeji ɖɔ ɖó hwɛ emitɔn lɛ vɛ́ nú emi bɔ emi lɛkɔ sín ye gudo wutu ɔ , Jehovah na sɔ́ kɛ emi bo na d’alɔ emi bɔ emi na dɛ ɖò nǔ e walɔ emitɔn lɛ dɔn kɔn nyì ayǐ lɛ é nu . ( Xà Jaki 5 : 14 - 16 . ) 8 : 1 - 3 ) É ɖó na jó xó ɔ dó alɔ mɛ nú Jehovah . ( Xà Luki 21 : 1 - 4 . ) Kpɔ́n kpɔ́ndéwú nɔví e nɔ nyí Malcolm , bo nɔ gbeji kaka jɛ kú ɖò 2015 é tɔn . Nɔ sɔ́ ayi towe bǐ ɖó nǔ e a sixu wà é jí , ni ma nyí ɖó ee a ma sixu wà ǎ é jí ó . ” ( b ) Nɛ̌ hwɛ ka na zán xwè 2017 tɔn sín xota ɔ ɖò gbɛzán towe mɛ gbɔn ? Xwè 2017 tɔn sín xota : ‘ Ðeji Dó Jehovah Wu , Bo Nɔ Wà Ðagbe ’ ​ — Ðɛhan 37 : 3 Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖó sísí nú gbeta e kɔn mɛ ɖevo lɛ wá lɛ é gbɔn ? Un na yí wǎn nú ye titewungbe [ alǒ ‘ kpo jlǒ kpo , ’ nwt ] . ” 4 , 5 . ( a ) Mɛ̌ ka nyí mɛ nukɔntɔn e mɔ nùnina Mawu tɔn e nyí mɛɖesúsínínɔ é yí é ? ( b ) Etɛ mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo ka ɖó na kanbyɔ ? Xósin nùkanbyɔ enɛ tɔn sixu ɖè nǔ e ɖò te kpɔ́n mǐ kaka sɔyi é xlɛ́ . Mawu “ kplá ye wá gbɛtɔ́ ɔ gɔ́n , bo na kpɔ́n nyikɔ e é na na ye ɔ . ” Etɛ mǐ ma ka ɖó na wà gbeɖé nú mɛɖesúsínínɔ e è na mǐ é ǎ ? Mǐ ni ɖɔ ɖɔ a na nǔ xɔ akwɛ ɖé xɔ́ntɔn towe ɖé . Ðɔ ali e nu mǐ sixu nyì alɔ nú mɛɖesúsínínɔ Klisanwun tɔn mǐtɔn zinzan nyì dò ɖè é ɖokpo . ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 2 : 16 . ) Gbɛtɔ́ ɖesu sixu xlɛ́ ali e é na gbɔn é éɖée ǎ . ” ( Jel . Etɛ nugbodòdó e ɖò Galatinu lɛ 6 : 5 mɛ é ka kplɔ́n mǐ ? Flín nugbodòdó e ɖò Galatinu lɛ 6 : 5 mɛ é . Nɛ̌ a ka na ɖexlɛ́ ɖɔ mɛɖesúsínínɔ e è na wé é xɔ akwɛ ɖò nukún towe mɛ gbɔn ? ( a ) Etɛ mɛ gègě ka nɔ lin dó jlɛjininɔ wu ? Etɛ é ma ka nyí ǎ ? Etɛwu mǐ ka ɖó na nyì alɔ nú hwɛ ɖiɖɔ dó mɛ ɖevo lɛ ? Enyi è ɖè azɔ̌ ɖevo nú mǐ ɔ , etɛ kpɔ́ndéwú Jezu tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( Xà Galatinu lɛ 6 : 4 , 5 . ) ( Xà Nùnywɛxó 3 : 5 , 6 . ) ( Xà Nùnywɛtɔ́xó 11 : 4 - 6 . ) Etɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nɔ jlɛ̌ jí kaka sɔyi ? Aniwu é ka nɔ vɛwǔ nú mɛɖé lɛ bɔ ye na ɖè azɔ̌ nú mɛ ɖevo ? É ɖɔ nú Natáan ɖɔ é ni ɖɔ nú Davidi ɖɔ jí “ é kún nyí é wɛ na gbá xɔ e mɛ [ emi ] na nɔ ɔ ó . ” ( Xà Kɛ́nsísɔ́ 11 : 24 - 29 . ) É jló mì ɖɔ Mawu ni gbà [ gbigbɔ ] tɔn kɔn nyì togun tɔn bǐ jí , bɔ ye bǐ na huzu gbeyiɖɔ tɔn . ” ( Xà Filipunu lɛ 2 : 20 - 22 . ) Alaxɔ sɛ́ xójlawema 800 dó mǐ bɔ mǐ na zán ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ . Un kplɔ́n nǔ mɛ ɖò klasi ɖěɖee è bló ɖò Manaus , Belém , Fortaleza , Recife , kpo Salvador kpo é mɛ . Mǐ wá Lisbonne , Portugal ɖò Août 1964 . Azɔ̌ ɖokpo e Jezu ɖegbe nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni wà é wɛ nyí : ye ni jla wɛnɖagbe Axɔsuɖuto Mawu tɔn tɔn ! ” Douglas Guest kú ɖò 25 Octobre 2015 , hwenu e è ɖò nǔ sɔ́ nú xota elɔ wɛ é ; é ka nɔ gbeji nú Jehovah kaka jɛ hwenɛnu . ( Xà Ezayíi 63 : 11 - 14 . ) 6 : 34 ) Bɔ “ [ Gbigbɔ ] Mawu Mavɔmavɔ tɔn wá Davidi jí . ” Etɛwu Mawu ka ba ɖɔ togun emitɔn ni ɖó sísí nú nukɔntɔ́ Izlayɛli tɔn lɛ ? ( Xà Eblée lɛ 1 : 14 . ) Biblu ylɔ Sɛ́n e Mawu na Izlayɛli - ví lɛ é ɖɔ “ Mɔyizi sɛ̀n ɔ . ” 11 , 12 . ( a ) Etɛ è ka byɔ ɖò Jozuwée kpo axɔsu ɖěɖee kpa acɛ dó togun Mawu tɔn nu lɛ é kpo sí ? “ Ee axɔsu ɔ sè xó e ɖò sɛ́nwema ɔ mɛ ɔ , é vún awu dó kɔ nú éɖée . ” Etɛwu Jehovah ka nɔ dɔn tó nú togun tɔn sín gǎn ɖé lɛ ? Hweɖelɛnu ɔ , Jehovah nɔ dɔn tó nú gǎn enɛ lɛ , alǒ nɔ ɖyɔ ye . Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ na hlɔnhlɔn Jezu ? Jezu bló baptɛm b’ɛ na nɔ zaan é ɔ , “ wɛnsagun Mawu tɔn lɛ wá . . . bo wá gɔ́ alɔ n’i . ” ( Mat . 4 : 11 ) Ganxixo ɖé lɛ jɛ nukɔn nú kú tɔn ɔ , “ wɛnsagun Mawu tɔn ɖokpo gosin jixwé wá tɔ́n dó jǐ tɔn , bo na ɛ akɔnkpinkpan . ” Nɛ̌ Xó Mawu tɔn ka xlɛ́ ali gbɛzán Jezu tɔn kpo nùkplɔnmɛ tɔn lɛ kpo gbɔn ? Ye ɖò sinsɛn mì wɛ bo ɖɔ ; loɔ , nǔ yayǎ wà wɛ ye ɖè ; ye ɖò Mawuxó kplɔ́n mɛ wɛ bo ɖɔ ; loɔ , gbɛtɔ́ lɛ sín sɛ́n kplɔ́n mɛ wɛ ye ɖè . ” ( Mat . Mɛɖebǔ nyí mɛ ɖagbe zɛ Mawu wu ǎ . ” “ Tlolo tɛn tɔn mɛ ɔ , wɛnsagun Aklunɔ tɔn sín alɔ jɛ wǔ tɔn , ɖó é sɔ́ Mawu sù ǎ wutu ɔ ; . . . wě ɖu i kaka bɔ é kú . ” ( Mɛ . Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? Mi ka tuùn ɖɔ un ɖò kpɔ́ xá mi tɛgbɛ bɛ́sín dìn kaka yì jɛ gbè e gbè gbɛ̀ ɔ na vɔ dó é . ” Xota e bɔ d’ewu é na na xósin nú nùkanbyɔ enɛ lɛ . É sixu ko nyí wema dòdó e Mɔyizi ɖesu wlan é . 1 : 15 - 26 ) Etɛwu mɛ sísɔ́ enɛ ka ɖò taji nú ye kpo Jehovah kpo ? 15 : 2 . 5 , 6 . ( a ) Nɛ̌ gbigbɔ mímɛ́ ka na hlɔnhlɔn hagbɛ̌ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ gbɔn ? ( c ) Nɛ̌ Xó Mawu tɔn ka xlɛ́ ali hagbɛ̌ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ gbɔn ? Nukɔntɔn ɔ , gbigbɔ mímɛ́ na hlɔnhlɔn hagbɛ̌ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ . 5 : 19 , 20 ) Atɔngɔ ɔ , Xó Mawu tɔn xlɛ́ ali hagbɛ̌ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ . Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ Jezu xlɛ́ ali Klisanwun nukɔntɔn lɛ ? ( a ) Hwetɛnu Jezu ka sɔ́ “ [ deví ] gbejinɔtɔ́ ayiɖotenanɔ ” ɔ ? Nɔví Russell kú bɔ é bló xwè atɔn gudo é ɔ , Jezu sɔ́ “ [ deví ] gbejinɔtɔ́ ayiɖotenanɔ ” ɔ ɖò 1919 . 6 : 4 ) Atɔxwɛ 15 Juillet 2013 tɔn tinmɛ ɖɔ “ [ deví ] gbejinɔtɔ́ ayiɖotenanɔ ” ɔ nyí nɔví sunnu yí ami dó ɖè lɛ sín gbɛ̌ta klewun ɖé , ee nɔte nú Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ é . Nǔ nyí mɔ̌ hǔn , nɛ̌ mǐ ka sixu tuùn ‘ mɛ e deví gbejinɔtɔ́ , ayiɖotenanɔ ɔ nyí é ’ gbɔn ? ( Mat . Nɛ̌ gbigbɔ mímɛ́ ka d’alɔ Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ gbɔn ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 2 : 10 . ) ( Xà Nǔɖexlɛ́mɛ 14 : 6 , 7 . ) Ali tɛ nu mɔ̌ mǐ ka sixu flín Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ ɖè ? Etɛwu a ka kanɖeji bo na xwedó Gǎn mǐtɔn Jezu ? Hwenu e Jezu lɛkɔ yì jixwé é ɔ , é jó ahwanvu tɔn lɛ dó ǎ . Zaanɖé dìn ɔ , é na kplá mǐ byɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ ɔ mɛ . Sín 1955 ɔ , è ylɔ tutoblonunu enɛ ɖɔ the Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania . Jehovah “ nɔ dó gbɔ nú mǐ , ɖò wuvɛ̌ e mǐ nɔ mɔ lɛ bǐ mɛ ” “ Un ɖɔ xó lě tlolo ɔ , tlolo jɛn nǔ e un ɖɔ ɔ nɔ nyí wiwa . 1 , 2 . ( a ) Etɛ Jehovah ka hun xlɛ́ mǐ ? NUKƐGBE nukɔn nukɔntɔn e ɖò Biblu mɛ é ɖò klewun bo ka gɔ́ngɔ́n tawun , é wɛ nyí : “ Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ , Mawu dá jinukúnsin kpo ayikúngban kpo . ” ( c ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mǐ ka na gbéjé kpɔ́n ? Etɛwu vɔsisa gbɛxɔnumɛ tɔn Jezu tɔn ka nyí caví e na hun ali bɔ linlin Mawu tɔn na jɛ jlɔ́ é ? Etɛ ka nyí ɖé lɛ ɖò nùnina ɖěɖee Jehovah na Adamu kpo Ɛvu kpo lɛ é mɛ ? É cí ɖɔ é ɖò ɖiɖɔ wɛ ɖɔ : ‘ Ðiɖɔ wɛ a ɖè ɖɔ emi kún sixu wà nǔ e jló emi é ó à ? ’ Loɔ , Jehovah ka nɔ nɔ gbeji nú nugbodòdó éɖesunɔ tɔn lɛ ; é nɔ tɛ afɔ ye jí gbeɖé ǎ . ( Xà Sɛ́nflínmɛ 32 : 4 , 5 . ) Etɛwu gbɛxixɔ ɔ ka nyí nùnina xɔ akwɛ ɖé ? Nǔsisɔ nú gbɛxixɔ ɔ na wà nǔ dó éɖesunɔ Jehovah wu tawun có , é ka sɔnǔ na . Hwetɛnu Jehovah ka na nyí “ nǔ bǐ nú mɛ bǐ ” ? ( Xà Ðɛhan 40 : 9 - 11 . ) Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ yí wǎn nú nyikɔ Jehovah tɔn gbɔn ? ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 1 : 15 , 16 . ) Mǐ nyí hwɛhutɔ́ có , etɛwu Jehovah ka sixu mɔ ɖɔ mǐ nyí hwɛjijɔnɔ ? É nɔ yí mɛ ɖěɖee zé yeɖée jó n’i lɛ é bɔ ye nɔ nyí mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ . Etɛ ɖɔ gbé Jezu ka ja hwenu e é ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Jlǒ towe ni nyí wiwa ” é ? Nɛ̌ mɛ e ko kú lɛ é ka na ɖu lè gbɛxixɔ ɔ tɔn gbɔn ? Etɛ ka nyí jlǒ Mawu tɔn nú “ mɛ wɔbuwɔbu ” ɔ ? ( a ) Nyɔna tɛ lɛ mǐ ka nɔ mɔ sín Jehovah sí dìn ? ( Xà Mɛsɛ́dó 3 : 19 - 21 . ) 3 : 6 ) Nǔ e Jehovah na mǐ é zɛ nùnina gbɛ̀ tɔn wu flàflá tɔn . “ Mǐ tuùn wanyiyi e Mawu ɖó nú mǐ ɔ , bo ɖi nǔ na . É ka sɔgbe ɖɔ mǐ ni ɖyɔ gbeta e kɔn mǐ ko wá é ɖé wɛ à ? Xota elɔ na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na mɔ xósin nú nùkanbyɔ enɛ lɛ . Amɔ̌ , Jehovah mɔ ɖɔ axɔsu enɛ lɛ sɛ̀n emi kpo ayi yetɔn bǐ kpo . Ðó mǐ lɔ nɔ wà nǔ nyì dò wutu ɔ , Mawu ka na mɔ ɖɔ mǐ nɔ sɛ̀n emi kpo ayi mǐtɔn bǐ kpo à ? Mǐ sá xwé ɖó gle kpɛví ɖé mɛ ɖò hwetɔnhweji - tɔfɔligbé Dakota tɔn . Gle lilɛ kpo kanlin nyinyi kpo nyí nǔ taji ɖé ɖò xwédo mǐtɔn mɛ , amɔ̌ , ye wɛ ka nyí nǔ taji hugǎn ɔ ǎ . Mɛjitɔ́ ce lɛ bló baptɛm bo huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖò 1934 . Tɔ́ ce Clarence wà titoblonúnǔtɔ́ kplékplé mɛxo lɛ tɔn tɔn sín azɔ̌ , bɔ é wá yá é ɔ , atagán ce Alfred lɔ wà azɔ̌ ɖokpo ɔ , ɖò agun mǐtɔn kpɛví e ɖò Conde ɖò Tofɔligbé Dakota tɔn é mɛ . Dada ce Dorothy kpo nyɛ kpo huzu wɛnjlatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ hwenu e mǐ ɖó xwè ayizɛ́n é . Kpléɖókpɔ́ lɛ nyí akpáxwé taji ɖé ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ . Biblu ɖɔ ji : “ A dó nùnywɛtɔ́ há ɔ , a na huzu nùnywɛtɔ́ , ” bɔ nùnywɛtɔ́ gègě wɛ ka ɖò hɛnnumɔ ce lɛ mɛ bo nɔ gudo nú mì ɖò gbexosin - alijitɔ́zɔ́ wiwa sín gbeta e kɔn un wá é mɛ . ( Nùx . Enyi ye ɖò agun lɛ ba kpɔ́n wɛ ɖò xá mǐtɔn mɛ ɔ , ye nɔ ylɔ mì ɖɔ ma wá gɔ́ nú emi ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ . Un wá Betɛli tlolo bo ɖò mɔ̌to gle mɛ tɔn ɖé kpá Hladio xwé WBBR lɔmɔ̌ ɖò gle Staten Island tɔn ɔ mɛ . Xwédo Betɛli tɔn sín hagbɛ̌ 15 jɛ 20 mɔ̌ jɛn è sɛ́dó gle ɔ mɛ . Gègě mǐtɔn kpó ɖò winnyawinnya mɛ bo ka tuùn azɔ̌ ɔ ganji ǎ . Nɔví Peterson wà azɔ̌ tɔn ɖò Betɛli ganji , amɔ̌ , é ka gɔn ya ké nú wɛnɖagbe jijla ɔ gbeɖé ǎ . Nyì kpo Angela kpo ɖò 1975 , jɛ nukɔn nú nùkanbyɔmɛ televiziɔn jí tɔn ɖé Xwè atɔn gudo ɔ , è ylɔ mǐ ɖɔ mǐ ni wá Betɛli . Etɛwu é ka jɛxa ɖɔ è ni wlí yɛ̌yi nú Jehovah kpo Klisu kpo ? ‘ Akpajlɛ Mawu tɔn ’ mɛ wɛ è dá gbɛtɔ́ lɛ ɖè . 8 , 9 . ( a ) Etɛ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ka nɔ lin dó axɔsuzɔwatɔ́ acɛkpikpa ɔ tɔn lɛ wu ? ( Xà 1 Timɔtée 5 : 17 . ) Mi ma ylɔ mɛɖebǔ ɖò ayikúngban jí fí ɖɔ : ‘ Tɔ́ ’ ó , ɖó Mawu e ɖò jixwé ɔ ɖokponɔ géé wɛ nyí Tɔ́ mitɔn . Mi ma ka lɔn nú mɛɖé ni ylɔ mi ɖɔ : ‘ Gǎn ’ ó , ɖó Klisu ɖokponɔ géé wɛ nyí gǎn mitɔn . Mɛ e nyí gǎn mitɔn ɔ ɖó na nyí mɛsɛntɔ́ mitɔn . Mɛ e nɔ sɔ́ éɖée sù ɔ , Mawu na sɔ́ ɛ hwe ; mɛ e ka nɔ sɔ́ éɖée hwe ɔ , Mawu na sɔ́ ɛ sù . ” ( ( Xà Eblée lɛ 13 : 7 , 17 . ) Etɛwu mɛ ɖevo lɛ ma ka ɖó na nɔ wá gbeta lɛ kɔn nú mǐ ǎ ? ( a ) Bo na dó wá gbeta e nùnywɛ kpé lɛ é kɔn ɔ , etɛ mǐ ka ɖó na ɖi nǔ na ? Etɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na wá gbeta e nùnywɛ kpé lɛ é kɔn ? ( Xà Jaki 1 : 5 - 8 . ) ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 1 : 24 , nwt . ) Mɛxo agun tɔn e ɖó wanyiyi lɛ é nɔ d’alɔ mɛ ɖevo lɛ bɔ ye nɔ kplɔ́n lee ye na wá gbeta lɛ kɔn nú yeɖée gbɔn é ( Kpɔ́n akpáxwé 11gɔ́ ɔ ) 21 : 9 - 12 ) Mɛxo agun tɔn lɛ lɔ ɖó na zán hwenu dó ba dò nú nǔ . É ka na hɛn awǎjijɛ kpo fífá kpo wá nú xwédo ce à ? É ka na xlɛ́ ɖɔ un nɔ kú hǔn bo nɔ lɛ́ nyɔ́ xomɛ à ? ’ Etɛwu Jehovah ka nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ na wá gbeta lɛ kɔn nú mǐɖée ? Etɛ ka nyí tinmɛ è ni sɛ̀n Jehovah kpo ayi bǐ kpo tɔn ? Mɛ̌ sín kpɔ́ndéwú a ka jló na xwedó ɖò axɔsu ɛnɛ lɛ mɛ ? Etɛwu ? ( Xà 2 Tan 14 : 10 . ) Etɛ ayi towe ka na sísɛ́ we bɔ a na wà ? Jozafati Asa vǐ ɔ “ zán gbɛ̀ jlɔjlɔ tɔ́ tɔn Asa ɖɔhun . ” ( Xà 2 Tan 20 : 2 - 4 . ) ( Xà Ezayíi 37 : 15 - 20 . ) ( Xà 2 Axɔsu lɛ 20 : 1 - 3 . ) ( Xà 2 Tan 34 : 1 - 3 . ) ( Xà 2 Tan 34 : 18 , 19 . ) ( b ) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? Etɛwu mǐ ka na gbéjé axɔsu Judáa tɔn ɛnɛ sín kpɔ́ndéwú kpɔ́n ? ( Xà 2 Tan 16 : 7 - 9 . ) ( Xà 2 Tan 32 : 31 . ) Mɛ gègě kpa ɛ nú xóɖiɖɔ tɔn . ( Xà 2 Tan 35 : 20 - 22 . ) Biblu ɖɔ ɖɔ xó e Nɛko ɖɔ lɛ é ɔ , “ Mawu gɔn wɛ ye gosin . ” Mǐ nú mǐ ni lin tamɛ kpɔ́n dó tan Biblu tɔn enɛ lɛ jí bo lɛ́ dokú nú Jehovah ɖɔ é na ye mǐ ! Ðè ” Akpá nabi a ka ko dó nú Jehovah ? Mɛɖée zízé jó nú Jehovah sín akpá towe alǒ alɔwliwli sín akpá towe ka ló ? Hwenu e mǐ mɔ ɖɔ è wà nǔ agɔ xá mǐ , alǒ mɔ bɔ é jɛ dó mɛ ɖevo wu é ɔ , nùɖiɖi mǐtɔn , mɛɖesɔhwe mǐtɔn kpo gbejininɔ mǐtɔn kpo sixu gbɔn tɛnkpɔn mɛ . “ Gbɛ̀ elɔ ɔ , wìwá yì wɛ é ɖè , bɔ mɛ e nɔ bló jlǒ gbɛ̀ elɔ tɔn lɛ lɔ ɖò wìwá yì wɛ ; mɛ e nɔ bló jlǒ Mawu tɔn ɔ ka na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi . ” ​ — 1 JAAN 2 : 17 . Etɛ Jehovah ka na wà nú mɛ nyanya lɛ kpo tutoblonunu e nɔ ɖu ahizi lɛ é kpo ? Biblu ɖɔ : “ Gbɛ̀ elɔ ɔ , wìwá yì wɛ é ɖè . ” Zinflu kpo ablu gɔngɔn kpo sixu hwla nǔnyanyawatɔ́ lɛ dó Mawu ǎ . ” ( Jɔb . Ðò ɖɛhan ɖokpo enɛ mɛ ɔ , mǐ lɛ́ xà ɖɔ : “ [ Ayikúngban ] ɔ na nyí hwɛjijɔnɔ lɛ tɔn , bɔ ye na nɔ [ jí ] kaka sɔyi . ” ( Ðɛh . 37 : 11 , 29 ) Mɛ̌ mɛ̌ e ka nyí “ mɛ e nɔ sɔ́ yeɖée hwe lɛ ” é kpo “ hwɛjijɔnɔ lɛ ” kpo ? Etɛwu mǐ ka sixu kanɖeji ɖɔ è na tò nǔ lɛ ganji ɖò ayikúngban yɔyɔ̌ ɔ jí ? Tutoblonunu ɖé ka na kpó ɖò ayikúngban jí ɖò Haamagedɔni gudo à ? 14 : 33 ) Enɛ wu ɔ , è na tò nǔ lɛ ɖò “ ayikúngban yɔyɔ̌ ” ɔ jí . Nǔnyanyawiwa tɛ lɛ ka kpé fí e a nɔ nɔ é ? Nɛ̌ ye ka nɔ wà nǔ dó hwi kpo xwédo towe kpo wu gbɔn ? Etɛ hwɛ e Jehovah ɖó nú Sodɔmu kpo Gomɔ́ɔ kpo é ka kplɔ́n mǐ ? ( Xà 2 Piyɛ́ɛ 2 : 6 - 8 . ) ( Xà Ðɛhan 46 : 9 , 10 . ) Nǔ ɖětɛ lɛ mɔ̌ ka na wá yì ɖò Haamagedɔni gudo kaka sɔyi ? Jlɛ̌ dó nùɖé wu . ( b ) Nɛ̌ mǐ ka sixu wà gbɔn bo na kpó ɖò gbɛ̀ hwenu e gbɛ̀ nyanya elɔ na wá yì é ? “ HWƐÐƆTƆ́ gbɛ̀ ɔ bǐ tɔn ɔ na gɔn hwɛjijɔ xwedó dó wà nǔ wɛ à ? ” Jehovah wɛ nyí jɔtɛn hwɛjijɔ kpo nǔjlɔjlɔwiwa kpo tɔn . Klisanwun lɛ nɔ lin ɖɔ , nǔagɔwiwa ɖé lɛ tíìn bɔ , agun ɔ gudo jɛn ye sixu wà nǔ dó emi wu ɖè . Ðò 1946 ɔ , é yì Wemaxɔmɛ Galadi tɔn sín klasi tantɔngɔ ɔ ɖò New York ɖò Etats - Unis . Ee é yí kúnnuɖewema gudo é ɔ , è ɖè azɔ̌ n’i b’ɛ na nyí nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn ɖò Suisse . Kpɔ́ndéwú tɛ lɛ mǐ ka na ba dò na ɖò xota elɔ kpo ee na bɔ d’ewu é kpo mɛ ? Ðò xota elɔ mɛ ɔ , mǐ na ba dò nú kpɔ́ndéwú vìvúvivu Ablaxamu tɔn e nɔ nyí Jozɛfu é tɔn , bo na mɔ nǔ e nɔví tɔn lɛ sɔ́ ɛ dó wà é . 10 , 11 . ( a ) Nǔ agɔ tɛ lɛ è ka wà xá Jozɛfu ? ( Xà Matie 5 : 23 , 24 ; 18 : 15 . ) Gbejininɔ nú Jehovah kpo nɔví lɛ kpo na cyɔn alɔ mǐ jí bɔ mǐ na wà nǔ agɔ mɔhun ɖé ǎ . Ðò taji hú bǐ ɔ , é lɔn bonu nùwanyido mɛ ɖevo lɛ tɔn kpo walɔ nyanya yetɔn lɛ kpo lɛkɔ n’i sín Jehovah gudo ǎ . Enyi è wà nǔ agɔ xá mǐ ɖò agun ɔ mɛ ɔ , etɛwu mǐ ka ɖó na nɔ sɛkpɔ Jehovah d’eji ? Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ ɖeji dó “ hwɛɖɔtɔ́ gbɛ̀ ɔ bǐ tɔn ” ɔ wu gbɔn ? Etɛ mǐ ka na ba dò na ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? Tan gbɛzán tɔn Willi Diehl tɔn ɖò Atɔxwɛ ( Flansegbe ) 1Novembre 1991 tɔn mɛ , wex . 25 - 29 . ( Kpɔ́n ɖiɖe bǐbɛ̌mɛ tɔn lɛ . ) ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ sín xósin mǐ ka na mɔ ɖò xota elɔ mɛ ? Ye nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé nú sunnu kpo nyɔnu kpo ɖěɖee wá gbeta ɔ kɔn bo dó akpá nú Jehovah é . Etɛ kpɔ́ndéwú Jɛfutée kpo Ana kpo tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ ? 2 , 3 . Etɛ Biblu ka ɖɔ dó akpá didó nú Mawu wu ? ( Kɛ́n . ( a ) Nɛ̌ akpá ɖé didó nú Mawu ka nyí nǔ syɛnsyɛn sɔ ? ( b ) Etɛ mǐ ka jló na kplɔ́n dó Jɛfutée kpo Ana kpo wu ? ( a ) É ka bɔwǔ nú Jɛfutée kpo vǐ nyɔnu tɔn kpo bɔ ye na ɖè akpá e Jɛfutée dó nú Mawu é à ? Jɛfutée ɖɔ : “ Un ko dó akpá nú Mawu Mavɔmavɔ hǔn , un ma ka sixu gɔn ɖiɖe nɛ ! ” ( b ) Etɛ akpá e Ana dó é ka byɔ ɖò Samuwɛli sí ? É kplá Samuwɛli yì jó nú Vɔsanúxwlémawutɔ́ Ðaxó Eli ɖò Goxɔ ɔ mɛ ɖò Silóo bo ɖɔ : “ Vǐ e byɔ Mawu Mavɔmavɔ wɛ un ɖè , bo ɖò ɖɛ xò wɛ hwenɛnu é ɖíe Mawu Mavɔmavɔ sè ɖɛ ce é . Akpá taji wegɔ e mɛɖé sixu dó é wɛ nyí alɔwliwli sín akpá . Etɛ Biblu ka ɖɔ dó mɛɖée gbígbɛ́ kpo kínklán kpo wu ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 7 : 10 , 11 . ) Asú kpo asì kpo ɖé ɖɔ : “ Sín hwenu e mǐ jɛ alɔnuwema enɛ kplɔ́n jí é ɔ , alɔwliwli mǐtɔn ɖó awǎjijɛ hugǎn lee é ɖè ɖ’ayǐ é . ” Mǐ ɖò ganji dìn ɖi asú kpo asì kpo . ” 18 , 19 . ( a ) Etɛ mɛjitɔ́ Klisanwun gègě ka ko bló ? ( b ) Etɛ è ka sixu ɖɔ dó mɛ ɖěɖee ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn bunɔ ɖé mɛ lɛ é wu ? Sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn bunɔ sín akpá ( Kpɔ́n akpáxwé 19gɔ́ ɔ ) Mɛ e ɖò azɔ̌ enɛ lɛ wà wɛ lɛ é wɛ nyí bunɔ ǎ , loɔ , azɔ̌ e è sɔ́ d’así nú ye lɛ é wɛ nyí azɔ̌ bunɔ . Kpɔ́n xota “ Linlin Biblu Tɔn Dó Asigbigbɛ Abǐ Asugbigbɛ kpo Kínklán kpo Wu ” e ɖò Xota Ðevo Lɛ mɛ ɖò wema “ Mi Hɛn Miɖée Ðò Wanyiyi Mawu Tɔn Mɛ ” mɛ é . Nú è ma nɔ mɔ nǔ jɛ dò ɖebǔ ɖɔ dó wǔ we ǎ ɔ , lè tɛ wɛ ɖ’emɛ n’i ? ” ( Jɔb . ( b ) Nɛ̌ Izlayɛli ka ɖu ɖò ahwankpá Yavini tɔn jí gbɔn ? ( Xà Hwɛɖɔtɔ́ lɛ 4 : 14 - 16 . ) Tɔ̀ e ko ɖò sisa wɛ tɛgbɛ ɔ , Kicɔni tɔ̀ ɔ , kplɔ́ kɛntɔ́ lɛ yì . ” Kpɔ́n xota “ L’inquiétude pour l’argent ” ɖò Atɔxwɛ ( Flansegbe ) 1Juillet 2015 tɔn mɛ . 1 , 2 . ( a ) Nǔ agɔ tɛ è ka wà xá Nabɔti kpo vǐ sunnu tɔn lɛ kpo ? ( b ) Jijɔ wè tɛ lɛ mǐ ka na ba dò na ɖò xota elɔ mɛ ? Etɛwu é ka gbɛ́ ɖɔ emi kún na sà viwungle emitɔn nú Axɔsu Akabu ó ? Nabɔti nɔ gbeji nú Jehovah hwenu e Izlayɛli - ví gègě ɖò kpɔ́ndéwú nyanya Axɔsu Akabu tɔn kpo asì tɔn Axɔsi Jezabɛli nùbaɖabaɖa ɔ kpo tɔn xwedó wɛ é . Xà 1 Axɔsu lɛ 21 : 1 - 3 . É tinmɛ kpo sísí kpo ɖɔ : “ Mawu Mavɔmavɔ ni ma lɔn nú má jó gǔ e un ɖu ɖò tɔ́gbó ce lɛ sí ɔ nú we ó ! ” Etɛwu mɛɖesɔhwe ka na ko cyɔn alɔ hɛnnumɔ Nabɔti tɔn lɛ kpo xɔ́ntɔn tɔn lɛ kpo jí ? ( Xà Sɛ́nflínmɛ 32 : 3 , 4 . ) ( b ) Ali tɛ lɛ nu mɛɖesɔhwe ka na cyɔn alɔ mǐ jí ɖè ? Enyi mɛxo agun tɔn lɛ wá gbeta ɖé kɔn bɔ a ma yí gbè na ǎ ɔ , nɛ̌ a ka na wà nǔ gbɔn ? Tan tɛ mǐ ka na ba dò na dìn ? Etɛwu ? Nùkanbyɔ tɛ lɛ enɛ ka fɔ́n nyite ? Nugbǒ ɔ , Mawu wá sɔ́ d’ayi mɛ n’i bɔ é wlan wema - sɛ́dó - mɛ wè bɔ ye ɖò Biblu ɔ mɛ . 3 Alɔdido “ Jonɔ lɛ ” nú Ye Na ‘ Sɛ̀n Jehovah kpo Xomɛhunhun Kpo ’ Xota wegɔ ɔ ɖɔ xó dó lee nugbodòdó Biblu tɔn lɛ zinzan sixu d’alɔ mɛjitɔ́ ɖěɖee gosin jɔtɛn yetɔn bo wá ɖò tò ɖevo mɛ lɛ é , bɔ ye na wá gbeta ɖěɖee na wà ɖagbe nú vǐ yetɔn lɛ é kɔn gbɔn é jí . “ Mǐ mɔ bɔ gbɛtɔ́ lɛ ɖò wezun kán wɛ , bo ɖò tú dá wɛ . Mɛjitɔ́ ce lɛ kpo nɔví mǐtɔn 11 kpo hɔn dó gbɛ̀ yetɔn jí ; nǔ kwínwe ɖé jɛn ye hɛn . Nɛ̌ Jezu kpo ahwanvu tɔn lɛ gègě kpo ka huzu mɛ e hɔn sín tò yetɔn mɛ lɛ é gbɔn ? É ɖɔ : “ Nú è doya nú mi ɖò toxo ɖé mɛ hǔn , mi hɔn yì toxo ɖevo mɛ . ” ( b ) hwenu e ye ɖò sla bibɛtɛn tɔn ɖé mɛ é ? Afɔ ce lɛ jí kaka bɔ un gbɔ bo ɖɔ nú xwédo ce ɖɔ ye ni jó mì dó bo yì . Tɔ́ ce jló na jó mì dó nú kponɔ gǔfɔntɔ́ lɛ ǎ , bo gbɔ bo sɔ́ mì . Ye nɔ ɖɔ mɛ nú , nɔ nu ahan , nɔ da akɔ , nɔ j’ajo , bo nɔ wà nùblibli . ” ( Xà 1 Jaan 3 : 17 , 18 . ) ( b ) Etɛwu mǐ ka ɖó na d’alɔ ye kpo suúlu kpo ? Ye ɖó na mɔ ɖɔ nǔ yetɔn ɖu ayi mɛ nú mǐ . ( b ) Nɛ̌ mɛ ɖěɖee hɔn sín tò yetɔn mɛ lɛ é ka sixu xlɛ́ ɖɔ nǔ sù nukún emitɔn mɛ gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu d’alɔ nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee hɔn sín tò yetɔn mɛ lɛ é gbɔn ? ( a ) Mɛtɛnkpɔn tɛ mɛ ɖěɖee hɔn sín tò yetɔn mɛ lɛ é ka ɖó na ɖí xwi xá ? Gudo mɛ ɔ , é sɔ́ sáki vɔtɔ́ ɔ bo ɖɔ kpo nǔkiko kpo ɖɔ : ‘ Mi mɔ à ? Nǔ e sín hudo mi ɖó é bǐ ɖíe ! ’ ” ​ — Xà 1 Timɔtée 6 : 8 . É ɖò taji ɖɔ ye ni mɔ ɖɔ Jehovah yí wǎn nú ye , bo lɛ́ mɔ ɖɔ Klisanwun hàtɔ́ yetɔn lɛ ɖò wuvɛ̌ sè xá ye wɛ . Mɛ e hɔn sín tò yetɔn mɛ lɛ é gègě gosin tò e mɛ è gbɛ́ azɔ̌ mǐtɔn ɖè lɛ é mɛ . ( b ) Etɛ mǐ ka na gbéjé kpɔ́n ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? É ɖɔ : “ Nɔví lɛ wà nǔ xá mǐ cí ɖɔ hɛnnumɔ yetɔn wɛ mǐ nyí ɖɔhun , bo na nùɖuɖu , nǔzinzan kpo fí e mǐ na dɔ́ é kpo hǔndokwɛ́ kpo mǐ . Mɛ ɖevo tɛ ka sixu yí jonɔ lɛ dó xwé tɔn gbe mɔ̌ , ɖó ye nɔ sɛ̀n Mawu ɖokpo ɔ kpowun wutu ? Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ kɛɖɛ jɛn sixu wà mɔ̌ ! ” ​ — Xà Jaan 13 : 35 . Nú mɛ ɖěɖee hɔn sín tò yetɔn mɛ lɛ é wá tò mǐtɔn mɛ gudo tlolo ɔ , mɛxo lɛ ɖó na xwedó alixlɛ́mɛ e ɖò Mí Yin Tito - Basina Nado Wà Ojlo Jehovah Tọn mɛ é , wemata 8 , akpáxwé 30 . Ðò táan ɖokpo ɔ mɛ ɔ , ye sixu kàn nǔ byɔ dó agun e mɛ mɛ e hɔn sín tò tɔn mɛ é ɖé gosin é kpo sinsɛnzɔ́ tɔn kpo wu , bo na tuùn lee é ɖè gbɔn ɖò gbigbɔ lixo é , ayi yetɔn ka ɖó na ɖò te dó mɔ̌ wiwa wu . “ Un sè ɖɔ vǐ ce lɛ ɖò gbɛ̀ zán wɛ ɖò nugbǒ mɛ ɔ , nùɖé sɔ́ nɔ hun xomɛ nú mì hú mɔ̌ ǎ . ” ​ — 3 JAAN 4 . Nɛ̌ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ nú vǐ yetɔn lɛ gbɔn ? Nɛ̌ tatɔ́ xwédo tɔn lɛ ka sixu wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ gbè lě mɛ wɛ xwédo ɔ na nɔ yì kplé dó gbɔn ? Nɛ̌ mɛ ɖevo lɛ ka sixu d’alɔ mɛjitɔ́ e gosin jɔtɛn yetɔn bo ɖò tò ɖevo mɛ lɛ é kpo vǐ yetɔn lɛ kpo gbɔn ? 1 , 2 . ( a ) Wuvɛ̌ tɛ gègě vǐ e gosin jɔtɛn yetɔn bo ɖò tò ɖevo mɛ lɛ é tɔn ka nɔ mɔ ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ xota elɔ ka na gbéjé kpɔ́n ? “ Amɔ̌ , ee un bɛ́ wemaxɔmɛ é ɔ , un jɛ wǎn yí nú gbè xá ɔ mɛ tɔn jí . Ðò xwè klewun ɖé gudo ɔ , un nɔ dó gbè xá ɔ mɛ tɔn kɛɖɛ . Un sɔ́ nɔ sixu mɔ nukúnnú jɛ kplé lɛ mɛ ǎ , aca mɛjitɔ́ ce lɛ tɔn sɔ́ má mì ǎ . ” 3 , 4 . ( a ) Nɛ̌ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ nú vǐ yetɔn lɛ gbɔn ? ( b ) Etɛ mɛjitɔ́ lɛ ma ka ɖó na ɖó nukún sín vǐ yetɔn lɛ sí ǎ ? Nú vǐ towe lɛ mɔ ɖɔ “ axɔsuɖuɖu Mawu tɔn . . . nɔ mya nukún nú [ we ] jɛ nukɔn ” ɔ , ye na kplɔ́n bá ganjɛ Jehovah wu ɖò hudo yetɔn ayihɔngbe ayihɔngbe tɔn lɛ mɛ . Ma nú alɔnu towe ján kaka bonu a ba táan kpò nú vǐ towe lɛ gbeɖé ó . Lè tɛ gbè towe kpinkplɔn ka sixu hɛn wá nú vǐ towe lɛ ? Mɛjitɔ́ lɛ emi , enyi nǔ enɛ wɛ ɖò vǐ mitɔn wà wɛ ɔ , mi ka sixu kplɔ́n , é hwe bǐ ɔ , ɖé lɛ ɖò gbè xá ɔ mɛ tɔn lɛ mɛ à ? É jɛxa ɖɔ vǐ e nɔ ɖɔ xó dó gbè ɖevo mɛ ganji é ɔ , nǔ é lɔ tɔn ni ɖu ayi mɛ nú mɛ gbɔn mɔ̌ , kabǐ ? 3 : 15 ) Enyi ninɔmɛ enɛ mɛ wɛ a ɖè ɔ , a sixu lɛ́ kpó ɖò alɔ dó vǐ towe lɛ wɛ nú ye ni wá tuùn Jehovah lobo yí wǎn n’i . “ Amɔ̌ , hwenu e mǐ nɔ mɔ , b’ɛ nɔ ɖò nǔ kplɔ́n wɛ , ɖò ɖɛ xò wɛ bo nɔ ɖò nǔ e wu é kpé é bǐ wà wɛ , bá bló sinsɛn - biblo xwédo tɔn ɖò aklunɔzán gbla lɛ bǐ mɛ é ɔ , mǐ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Jehovah tuùntuùn nyí nǔ taji tawun . ” Nɛ̌ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu d’alɔ vǐ e sixu kplɔ́n nǔ dó gbè wè mɛ é gbɔn ? ( a ) Mɛ̌ ka na wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ gbè lě mɛ wɛ xwédo ɔ na nɔ yì kplé dó ? Enyi vǐ lɛ ma mɔ nǔ jɛ gbè e mɛ è nɔ bló kplé ɔ dó é mɛ ganji ǎ ɔ , nǔ sixu gbɔ mɔ̌ nyí . ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 14 : 9 , 11 . ) Xósin ɔ wɛ nyí nǔ e mǐɖesunɔ mɔ ɖɔ é na sɔgbe é ǎ . Amɔ̌ , hwenu e mǐ mɔ ɖɔ vǐ mǐtɔn lɛ kún nɔ ɖu kplé e è nɔ bló dó gbè mǐtɔn mɛ lɛ é sín lè kaka ɖé ó é ɔ , mǐ wá gbeta ɔ kɔn bo na nɔ yì kplé ɖò agun e nɔ dó gbè xá ɔ mɛ tɔn é mɛ . Mǐ mɛ bǐ nɔ nɔ kpɔ́ bo nɔ yì kplé lɛ ɖò gbesisɔmɛ , bo nɔ lɛ́ ɖ’alɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ . Mǐ nɔ lɛ́ ylɔ xɔ́ntɔn xá ɔ mɛ tɔn lɛ , bɔ mǐ nɔ ɖu nǔ ɖó kpɔ́ lobo nɔ lɛ́ ɖi sa . Nǔwiwa enɛ lɛ bǐ d’alɔ vǐ mǐtɔn lɛ , bɔ ye wá tuùn nɔví lɛ bo lɛ́ tuùn ɖɔ Jehovah kún nyí Mawu emitɔn kɛɖɛ kpowun ó , loɔ , é lɛ́ nyí Tɔ́ emitɔn kpo Xɔ́ntɔn emitɔn kpo . Mǐ mɔ ɖɔ nǔ enɛ nyí nǔ taji tawun hú vǐ mǐtɔn lɛ ni kplɔ́n anɔ̌nugbe mǐtɔn . ” Samuel ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Bonu nyì kpo asì ce kpo na kpó ɖò hlɔnhlɔn ɖó wɛ ɖò gbigbɔ lixo ɔ , mǐ nɔ lɛ́ yì kplé lɛ dó anɔ̌nugbe mǐtɔn mɛ . Táan nɔ ján mǐ tawun bɔ nǔ nɔ lɛ́ cikɔ nú mǐ . Amɔ̌ , mǐ dokú nú Jehovah ɖɔ é dó nú gǎndido mǐtɔn lɛ kpo vɔsisa mǐtɔn lɛ kpo . Vǐ mǐtɔn atɔn lɛ bǐ wɛ ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn mɛ . ” “ Un mɔ nǔ jɛ nǔ taji ɖé lɛ mɛ dó anɔ̌nugbe mɛjitɔ́ ce lɛ tɔn mɛ , amɔ̌ , gbè enɛ e è nɔ dó ɖò kplé lɛ jí é hugǎn mì , ” wɛ Kristina flín . “ Hwenu e un ɖó xwè 12 é ɔ , un yì kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé dó gbè e mǐ nɔ dó ɖò wemaxɔmɛ é mɛ . Azɔn nukɔntɔn ɔ nɛ bɔ un mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ nugbǒ ɔ wɛ nyí nǔ e sè wɛ un ɖè lɛ é ! Huzuhuzu ɖevo lɛ́ wá hwenu e un jɛ ɖɛ xò jí dó gbè e mǐ nɔ dó ɖò wemaxɔmɛ é mɛ jí é . Un sixu ɖɔ xó nú Jehovah sín ayi ce mɛ dìn lo ! ” Mɛ winnyawinnya lɛ emi , mi ka lin ɖɔ kplé lɛ yiyi dó agun e nɔ dó gbè xá ɔ mɛ tɔn é ɖé mɛ wɛ na nyɔ́ nú mi hugǎn à ? “ Hwenu e nyì kpo nɔví ce lɛ kpo jɛ winnyawinnya jí é ɔ , mǐ jló na sɛ̀ tɛn jɛ agun e nɔ dó gbè xá ɔ mɛ tɔn é mɛ , ” wɛ Nadia e ɖò azɔ̌ wà wɛ ɖò Betɛli dìn é ɖɔ . “ Dìn ɔ , é víví nú mǐ ɖesu ɖɔ mɛjitɔ́ mǐtɔn lɛ w’azɔ̌ syɛnsyɛn bo kplɔ́n gbè yetɔn mǐ , bɔ mǐ nɔ agun e nɔ dó jonɔgbe é mɛ . É hɛn lè wá nú gbɛzán mǐtɔn bo hun ali gègě nú mǐ bonu mǐ na d’alɔ mɛ ɖevo nú ye na tuùn Jehovah . ” ( b ) Nɛ̌ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu ba alɔdo bo kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ dó nugbǒ ɔ mɛ gbɔn ? ( Xà Nùnywɛxó 1 : 8 ; 31 : 10 , 27 , 28 . ) É ɖò mɔ̌ có , mɛjitɔ́ ɖěɖee ma sè gbè e è nɔ dó ɖò xá ɔ mɛ é ǎ lɛ é sixu ɖó hudo alɔdo tɔn , bɔ xó ɔ na byɔ ayi vǐ yetɔn lɛ tɔn mɛ . Vǐ lɛ kpo mɛjitɔ́ yetɔn lɛ kpo bǐ nɔ ɖu lè gbɛ̌dido xá agun ɔ tɔn ( Kpɔ́n akpáxwé 18 , 19 ) ( b ) Etɛ mɛjitɔ́ lɛ ka ɖó na kpó ɖò wiwa wɛ ? “ Hwenu e ye nɔ d’alɔ mì bɔ un nɔ sɔnǔ nú xóɖiɖɔ e un na xwlé mɛ ɖò kplé jí lɛ é ɔ , hwebǐnu wɛ un nɔ kplɔ́n nǔ gègě d’eji . Un nɔ lɛ́ ɖu vivǐ ayihun ɖěɖee mǐ nɔ da ɖó kpɔ́ ɖi gbɛ̌ta ɖè é tɔn . ” Mɛjitɔ́ lɛ emi , mi xoɖɛ sɛ́dó Jehovah bo byɔ alɔdo lobo wà nǔ e wu mi kpé é . ( Xà 2 Tan 15 : 7 . ) Mi nú xɔ́ntɔn zunzun vǐ mitɔn tɔn xá Jehovah ni nɔ jɛ nukɔn nú jlǒ miɖesunɔ tɔn lɛ . Amɔ̌ , kaka 1946 wɛ un wá mɔ nukúnnú jɛ nugbǒ Biblu tɔn mɛ tawun . Gudo mɛ ɔ , un kplɔ́n tokunɔgbe , bɔ ayihundida xá yɔkpɔvu ɖevo lɛ nɔ víví nú mì tawun . É na nyikɔ bɔ xójlawema lɛ na nɔ wá n’i , bo lɛ́ jló ɖɔ má yì asú emitɔn Gary gɔ́n . Gudo mɛ ɔ , azɔ̌mɛvígbɛ́ yetɔn atɔ́ɔ́n huzu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn . Ðò hwe enɛ nu ɔ , é na mì bɔnwunbɔnwun ɖokpo bo kanbyɔ mì ɖɔ mǐ sixu nyí xɔ́ntɔn à jí . Hwenu e é jló na bló baptɛm é ɔ , mɛjitɔ́ tɔn lɛ ɖɔ n’i ɖɔ : “ Nú a nyí ɖokpo ɖò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ mɛ ɔ , a ɖó na tɔ́n sín xwé mǐtɔn gbè ! ” É kpó ɖò nǔ kplɔ́n wɛ bo wá bló baptɛm . Hwenu e mǐ wlí alɔ ɖò 1960 é ɔ , mɛjitɔ́ tɔn lɛ wá alɔwliwli ɔ tɛnmɛ ǎ . Vǐ sunnu ce Nicholas kpo asì tɔn Deborah kpo ɖò sinsɛnzɔ́ wà wɛ ɖò Betɛli Londres tɔn Faye kpo James kpo , Jerry kpo Evelyn kpo , Shannan kpo Steven kpo Mǐ ɖò agun tokunɔgbe calgary tɔn ɖé mɛ dìn , bɔ un kpò ɖò mɛxo agun tɔn nyí wɛ . Nɛ̌ mǐ ka sixu bló gbɔn bɔ wanyiyi e mǐ ɖó nú Jehovah é na kpó ɖò syɛnsyɛn wɛ ? Nɛ̌ mǐ ka sixu bló gbɔn bɔ wanyiyi e mǐ ɖó nú nugbǒ Biblu tɔn e na gɔ́ngɔ́n d’eji ? Etɛwu é ka ɖò taji ɖɔ mǐ ni ɖó wanyiyi nú nɔví mǐtɔn lɛ ? Etɛ ka sixu ko zɔ́n bɔ wanyiyi Klisanwun ɖé lɛ tɔn ɖekpo ? Wanyiyi e mɛ lɛ ɖó nú Mawu é fɔ́n bo ɖò ɖiɖekpo wɛ tawun . Sɛ́n ɖaxó e jɛ nukɔn nú sɛ́n lɛ bǐ ɔ nɛ . ” Ðè wanyiyi xlɛ́ Jehovah ( Kpɔ́n akpáxwé 10gɔ́ ɔ ) ( Xà Ðɛhan 119 : 97 - 100 . ) Ðè wanyiyi xlɛ́ nugbǒ Biblu tɔn ( Kpɔ́n akpáxwé 14gɔ́ ɔ ) Ðò zǎn gudo tɔn e jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn é mɛ ɔ , é ɖɔ nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ : “ Un ɖò sɛ́n yɔyɔ̌ ɖokpo na mi wɛ : mi yí wǎn nú miɖée . Mi ɖó na yí wǎn nú miɖée lee un yí wǎn nú mi gbɔn é . Wanyiyi e mi na ɖó nú miɖée ɔ , wɛ na ɖexlɛ́ mɛ lɛ bǐ ɖɔ mi nyí ahwanvu ce nugbǒ . ” ​ — Jaan 13 : 34 , 35 . Mɛsɛ́dó Jaan wlan ɖɔ : “ Mɛ e ma yí wǎn nú nɔví tɔn e mɔ wɛ é ɖè ɔ ǎ ɔ , nɛ̌ é ka na sixu yí wǎn nú Mawu e mɔ wɛ é ma ɖè ǎ é gbɔn ? ” Ðè wanyiyi xlɛ́ nɔví sunnu lɛ kpo nɔví nyɔnu lɛ kpo ( Kpɔ́n akpáxwé 17gɔ́ ɔ ) Ali tɛ lɛ nu mɔ̌ mǐ ka sixu ɖè wanyiyi xlɛ́ ɖè ? Xà 1 Tɛsalonikinu lɛ 4 : 9 , 10 . “ Sinmɔ́ɔ Jaan ví , a yí wǎn nú mì hú elɔ lɛ à ? ” — JAAN 21 : 15 , nwt . Enɛ gudo ɔ , é ɖɔ nú ye ɖɔ : “ ‘ Mi bo nyì ɖɔ ɔ dó ɖisixwé nú tɔjihun ɔ , enɛ ɔ mi na mɔ hweví wlí . ’ Ye ka nyì ɖɔ ɔ dó ɖisixwé nugbǒ , bɔ ɖɔ ɔ wlí hweví gègě , kaka bɔ ye sɔ́ sixu dɔn tɔ́n ǎ . ” ​ — Jaan 21 : 1 - 6 . ( b ) Nǔ xɔ akwɛ tɛ nɔví sunnu Thaïlande tɔn ɖé ka kplɔ́n dó azɔ̌ tɔn wu ? Enɛ zɔ́n bɔ un nɔ ɖibla ba hwenu kpò nú nǔ gbigbɔ tɔn lɛ . Un wá mɔ ɖɔ , bo na dó sɔ́ nǔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ , un ɖó na huzu azɔ̌ e un nɔ wà é . ” É tinmɛ ɖɔ : “ Ee un bló tuto nú xwè ɖokpo mɔ̌ gudo é ɔ , un wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ un na nɔ sà nǔ ɖò ali jí , bo jɛ glási - lɛ̌ɛnɔ sà jí . Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ , un mɔ wuvɛ̌ ɖò akwɛ linu tawun bɔ awakanmɛ kú mì . Enyi un mɔ azɔ̌gbɛ́ ce xóxó lɛ ɔ , ye nɔ ko mì , bo nɔ kanbyɔ mì ɖɔ etɛwu un ka lin ɖɔ glási - lɛ̌ɛnɔ sisa kpɔ́n te hú ɔdinatɛ́ɛ biblóɖó ɖò xɔ fífá ɖé mɛ à jí . Un xoɖɛ sɛ́dó Jehovah bo byɔ ɛ ɖɔ é ni d’alɔ mì , bonu má ɖu ɖ’eji lobonu nǔ e nya wɛ un ɖè , bo na mɔ táan gègě nú nǔ gbigbɔ tɔn lɛ é ni kpa mì . Un wá tuùn nǔ e nɔ víví nu nú axisinɔ ce lɛ é , bo lɛ́ nyɔ́ glási - lɛ̌ɛnɔ ɔ ɖa hugǎn . Zaan ɔ , un jɛ glási - lɛ̌ɛnɔ e un nɔ bló lɛ é bǐ sà jí ayihɔngbe ayihɔngbe . Nugbǒ ɔ , un vo ɖò akwɛ linu hú hwenu e un ɖò ɔdinatɛ́ɛzɔ́ wà wɛ é . É zɔ́n bɔ un ɖó awǎjijɛ hugǎn , ɖó un sɔ́ nɔ nɔ adohu adohu jí alǒ ɖó linkpɔ́n e un nɔ ɖó ɖò azɔ̌ ce xóxó ɔ kɔn é ǎ . Nǔ e ɖò taji hugǎn é wɛ nyí ɖɔ , dìn ɔ , un mɔ ɖɔ un sɛkpɔ Jehovah hugǎn . ” ​ — Xà Matie 5 : 3 , 6 , nwt . Ðò baptɛm tɔn gudo ɔ , é ɖɔ : “ Nǔ ɖokpo géé e vɛ́ nú mì é wɛ nyí táan tobutobu e un gú , cobo wá mɔ nukúnnú jɛ mɛ ɖɔ Jehovah sinsɛn nɔ hɛn awǎjijɛ wá nú mɛ hú ayiɖeɖayi e gbɛ̀ elɔ nɔ xwlé mɛ lɛ é gbé nyinya flàflá tɔn . ” Jezu ɖɔ : “ Fí ɖee dɔkun towe ɖè ɔ , finɛ wɛ ayi towe lɔmɔ̌ na nɔ . ” Jezu ɖɔ : “ Mɛɖé sixu sɛ̀n gǎn wè ǎ . ” É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Mi sixu sɛ̀n Mawu bo lɛ́ sɛ̀n dɔkun ǎ . ” ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 2 : 14 . ) Kpɔ́n xota “ Be Ayidedai Towe lẹ Nọ Hẹn Ale Wá Na We Ya ? ” Mǐ nɔ lɛ́ ɖó alɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ hwɛhwɛ . ” É vɛ́ nú mǐ tawun ɖɔ mǐ na jó mɛ e mǐ nɔ kplɔ́n Biblu xá lɛ é dó . Amɔ̌ , sun ɖokpo gudo ɔ , ye sè wɛn akpàkpà sɔ́ mɛ tɔn ɖé . Miriam ɖɔ : “ È byɔ mǐ ɖɔ mǐ na nyí gbexosin - alijitɔ́ titewungbe lɛ . Awǎjijɛ ɖaxó ɖé wɛ é nyí ɖɔ mǐ na kpó ɖò azɔ̌ mǐtɔn wu ! ” Ye ɖeji dó akpá e ɖò Ðɛhan 37 : 5 mɛ é wu : “ Sɔ́ gbɛ̀ towe jó nú Mawu Mavɔmavɔ , ganjɛ wǔ tɔn , é na wà azɔ̌ tɔn . ” Égbé dìn ɔ , mǐ kpéwú , bɔ nǔ e ɖò taji lɛ é ɖě ka hán mǐ ǎ . ” Etɛwu mǐ ka sixu ɖó nukún ɖɔ wuvɛ̌ ɖé lɛ na tíìn ɖò alɔwliwli kpo gbɛzán xwédo tɔn kpo mɛ ? Mǐ sixu kanɖeji ɖɔ é nɔ ba nǔ e nyɔ́ hugǎn é nú mǐ , lee é bló gbɔn nú mɛsɛntɔ́ tɔn hwexónu tɔn lɛ é . ​ — Xà Jelemíi 29 : 11 , 12 . ( Xà 1 Samuwɛli 1 : 4 - 7 . ) Paula tinmɛ ɖɔ : “ Ann nyí hɛnnumɔ ce ǎ có , un ka mɔ ɖɔ lee nǔ ce nɔ ɖu ayi mɛ n’i gbɔn é d’alɔ mì tawun . É d’alɔ mì bɔ un kpò ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ . ” ( Xà Ðɛhan 145 : 18 , 19 . ) 12 : 34 . Ee mǐ na ɖò mɔ̌ wà wɛ é ɔ , lin tamɛ kpɔ́n dó lee hwiɖesunɔ mɛtún ɔ sixu bló , bɔ wanyiyi e a ɖó nú dɔkun gbigbɔ tɔn enɛ lɛ é na gɔ́ngɔ́n d’eji gbɔn é jí . Dǒ nukún lee jɛ̌ enɛ na ko xɔ akwɛ ɖò nukún tɔn mɛ sɔ́ é kpɔ́n . ( Xà Maki 10 : 28 - 30 . ) ( a ) Etɛwu mɛsɛ́dó Pɔlu ka ɖɔ ɖɔ sinsɛnzɔ́ ɔ cí dɔkun e ɖò kozɛ́n mɛ é ɖɔhun ? ( Xà Hlɔmanu lɛ 1 : 14 , 15 ; 2 Timɔtée 4 : 2 . ) Ye mɛ ɖé lɛ ɖò sinsɛnzɔ́ wà wɛ ɖò Betɛli , nyí gbexosin - alijitɔ́ lɛ kpo mɛxo agun tɔn lɛ kpo . Irene ɖɔ : “ Enyi un lin nǔ kpɔ́n dó nǔ ɖevo ɖěɖee gbé un sixu ko nya lɛ é jí ɔ , un mɔ ee na na awǎjijɛ mì hú enɛ é ǎ . ” ‘ Dɔkunsɛxwetɛn ’ tɛ xó Jezu ka ɖɔ ɖò Matie 13 : 52 mɛ ? Nɛ̌ mǐ ka na bló b’ɛ na gɔ́ gbɔn ? ( Xà Nùnywɛxó 2 : 4 - 7 . ) Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú nɔví sunnu e nɔ nyí Peter é tɔn . Bo na dó tɛ́n Peter kpɔ́n ɔ , mɛ̌si ɔ kanbyɔ ɛ ɖɔ : “ Vǐ ce , gbè tɛ mɛ è ka wlan wema Daniyɛli tɔn dó ? ” Hwenu e un yì xwégbe bo lɛ́ vɔ́ Atɔxwɛ kpo Réveillez - vous ! kpo sun e wá yì lɛ é tɔn gbéjé kpɔ́n é ɔ , un mɔ xota ɖé bɔ é tinmɛ ɖɔ è wlan wema Daniyɛli tɔn dó Alamugbe mɛ . ” Enyi a ɖò mɔ̌ wà wɛ ɔ , a na kplé “ dɔkun ɖó Mawu gɔ́n fí e nùɖé ma na wà ɛ ɖè ǎ é ; ɖó ajotɔ́ nɔ yì finɛ ǎ ; nùvìnúví nɔ ɖu nǔ ɖò finɛ ǎ . Ðó fí e dɔkun [ towe ] ɖè ɔ , fí e ayi [ towe ] lɔ na nɔ é nɛ . ” ​ — Luk . 12 : 33 , 34 . “ É nɔ vɛwǔ nú mì nú má wà nǔ ɖó kpɔ́ xá nɔví sunnu e kpo nyì kpo nɔ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ é ɖé . É sù gbè ɖokpo bɔ mǐ ɖò xó sú dó ta nú mǐɖée wɛ , bɔ mɛ wè wá jɛ dó tɛn tɔn mɛ . ” ​ — CHRIS . “ Nɔví nyɔnu e kpo nyì kpo nɔ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ hwɛhwɛ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é nɔ mɔ̌ kpowun bo dó gudo fɔ . Un ka tuùn nǔ e wu wɛ é ǎ . ” ​ — JANET . “ Mǐ mɛ atɔn ɖò kàn nu zɛɛn bo ɖò xó ɖɔ wɛ . Mɛ ɖokpo ɖɔ é ɖabɔ , bɔ un vɛdo ɖɔ é ko sún kàn wɛ sín . Enɛ gudo ɔ , un jɛ nǔ e ma sɔgbe ǎ lɛ é ɖɔ dó wǔ tɔn jí nú mɛ wegɔ ɔ , é ka kpó ɖò kàn ɔ nu fɛɛ . ” ​ — MICHAEL . “ Ðò agun mǐtɔn mɛ ɔ , gbexosin - alijitɔ́ wè jɛ tagba jɛ jí . Hwɛgbe e ɖò tɛntin yetɔn é zɔ́n bɔ awakanmɛ jɛ mɛ ɖevo lɛ kú jí . ” ​ — GARY . Mi “ ma ɖɔ jlɛ [ alǒ mɔ akpɔ̀ dó miɖée wu ] ɖò alixo ó . ” “ È lɛ́n nùɖé na wà bo ma ɖó te nú mɛɖé ǎ ɔ , é nɔ yì ta ǎ . ” Michael ɖɔ : “ Nɔví sunnu ce sɔ́ hwɛ kɛ mì bǐ mlɛ́mlɛ́ . ” “ Mi nɔ mɔ miɖée gbɔ ; enyi mɛɖé wà nǔ nyì dò nú mɛɖé ɖò mi mɛ hweɖebǔnu hǔn , mi nɔ sɔ́ kɛ miɖée . ” ( Kolo . Dìn ɔ , ye nɔ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ ganji ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ mɛ . Vogbingbɔn enɛ sixu cí nǔ e ma syɛn sɔmɔ̌ ǎ é ɖɔhun ; loɔ , é sixu dɔn tagba syɛnsyɛn lɛ wá . ” Ee xomɛsin ce ɖò jijɛji wɛ é ɔ , un jɛ hun nyla dó è jí . Un lin ɖɔ , ‘ Ðó é ma nɔ ɖó sísí e jɛxa mì é nú mì ǎ wutu ɔ , nyì lɔ ka na sí i ǎ . ’ ” “ Un jɛ nùwanyido ceɖesunɔ lɛ mɔ jí , bɔ akpɔ̀ wá ɖó mì dó nyiɖée wu tawun . Un wá mɔ ɖɔ un ɖó na vɔ́ linlin ce jlaɖó . Ee un xoɖɛ sɛ́dó Jehovah dó tagba ɔ jí gudo é ɔ , un xɔ nǔ kpɛví ɖé bo wlan wema klewun ɖé d’eji , bo zé yì jó nú nɔví nyɔnu ɔ , bo ɖɔ dó wema ɔ mɛ ɖɔ é ni sɔ́ hwɛ kɛ mì ɖó lee un wà nǔ xá ɛ gbɔn é wu . Mǐ zunfan mǐɖée bo yí gbè bo na wɔn tagba ɔ . Mǐ sɔ́ lɛ́ wá jɛ tagba ɖevo ǎ . ” NÚ GÈGĚ gbɛtɔ́ lɛ tɔn ɖò égbé ɔ , akwɛ wɛ nyí nǔ taji hugǎn . Etɛwu è ka ɖó na ɖeɖɛ Nǔbǐwukpétɔ́ e Mawu nyí é sín xó ɔ ? Nɛ̌ Nǔbǐwukpétɔ́ e Jehovah nyí e ɖiɖexlɛ́ ka ɖò taji sɔ ? Fitɛ é ka ɖè ? Tɔ́gbó mǐtɔn lɛ ko kú ; loɔ , nǔ bǐ ɖò lee é ko ɖè gbɔn sín hwenu e gbɛ̀ ɔ ko tíìn ɔ ɖokpoo é . ” ( Xà Ezayíi 55 : 10 , 11 . ) ( Xà Jɔbu 1 : 7 - 12 . ) ( Xà Jɔbu 38 : 18 - 21 . ) ( Xà Hlɔmanu lɛ 5 : 3 - 5 , nwt . ) Hwɛjijɔ ɖokpo wɛ nyí ɖɔ é nɔ kp’acɛ kpo wanyiyi kpo . É nɔ kpé nukún mǐ wǔ tawun hú lee mǐɖesu sixu bló gbɔn é . Nɛ̌ mɛxo agun tɔn lɛ kpo tatɔ́ xwédo tɔn lɛ kpo ka sixu wà nǔ Jehovah ɖɔhun gbɔn ? Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wɛ ɖetɔ́n , é ka sɔ́ tíìn dìn ǎ . Ðɛhan 147gɔ́ ɔ dó wusyɛn lanmɛ nú togun Mawu tɔn azɔn gègě ɖɔ é ni kpa Jehovah . Nǔ e kúnkplá Jehovah é tɛ ka sísɛ́ ɖɛhanwlantɔ́ ɔ sɔmɔ̌ , bɔ é jló ɖɔ è ni kpa Mawu . Nɔví sunnu winnyawinnya kpo nɔví nyɔnu winnyawinnya kpo gègě ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn mɛ byɔ wɛ kpo kanɖodonǔwu kpo . “ Mi zán dɔkun nǔagɔwiwa tɔn lɛ dó zun xɔ́ntɔn lɛ . ” ​ — LUK . 16 : 9 , nwt . Nɛ̌ mǐ ka sixu nyì alɔ nú kannumɔ huzuhuzu nú ajɔ̌wiwa gbɛ̀ ɔ tɔn égbé tɔn ɔ gbɔn ? Ðò gbɛ̀ elɔ mɛ ɔ , etɛwu mɛɖé lɛ ka na nyí wamamɔnɔ tɛgbɛ ? Etɛ wěɖexámɛ Jezu tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ ? Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ tuto ajɔ̌wiwa tɔn gbɛ̀ elɔ tɔn kún ɖò linlin Mawu tɔn mɛ ó ? Nǎ kpɔ́ndéwú lee mɛɖé lɛ ɖò gbejininɔ ɖexlɛ́ wɛ ɖò lee ye nɔ zán dɔkun nǔagɔwiwa tɔn yetɔn lɛ gbɔn é tɔn . Un nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɖevo lɛ hugǎn , bo nɔ ɖó suúlu dó ye wu , bo nɔ lɛ́ kpéwú bɔ enyi ye wà nǔ e na vɛ́ nú mì é nú mì ɔ , un nɔ dɛ ɖ’enu , bo nɔ lɛ́ yí gbè nú wěɖexámɛ lɛ hugǎn . ” ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 8 : 13 - 15 . ) Nɛ̌ Ablaxamu ka xlɛ́ ɖɔ emi ɖeji dó Mawu wu gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ mǐ ka sixu zán wěɖexámɛ Pɔlu tɔn gbɔn ɖò égbé ? Ee Pɔlu ylɔ ɛ ɖɔ “ ahwanfuntɔ́ ɖagbe Klisu Jezu tɔn ɖé ” gudo é ɔ , é ɖɔ : “ Mɛ e ɖò azɔ̌ wà wɛ ɖi sɔja ɖé é ɖebǔ sixu dó ta ajɔ̌ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ mɛ ǎ , bonu nǔ tɔn na dó sixu nyɔ́ mɛ e yí i b’ɛ nyí ahwanfuntɔ́ ɖé é nukúnmɛ . ” Jehovah nɔ dó nú mɛ ɖěɖee nɔ “ wà nǔ ɖagbe gègě ” lɛ é . ( Xà 1 Timɔtée 6 : 17 - 19 . ) Xɔ́ntɔn lɛ na d’alɔ mǐ ɖó awǎjijɛ e ye na mɔ ɖ’emɛ é wu , é na nyí ɖó akwɛ wu ǎ . Bonu a na na nǔ gbɔn ɛntɛnɛti jí hǔn , yì jw.org jí bo zín “ Nǎ Nùnina ɖé nú Azɔ̌ E Mǐ Nɔ Wà Gbɔn Gbɛ̀ ɔ Bǐ Mɛ É ” ee nɔ ɖò ɖibla yì vivɔnu ɖò akpáxwé lɛ ɖebǔ jí é . SUSI ɖɔ : “ Ee vǐ sunnu mǐtɔn kú gudo é ɔ , mǐ sè wuvɛ̌ syɛnsyɛn nú xwè ɖokpo mɔ̌ . ” ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 1 : 3 , 4 . ) Mǐ wà mɔ̌ hweɖebǔnu ɔ , fífá Mawu tɔn nɔ bló ayixa mǐtɔn kpo linlin mǐtɔn lɛ kpo ɖó . ” ​ — Xà Filipunu lɛ 4 : 6 , 7 . Nɛ̌ Jezu ka xlɛ́ ɖɔ emi nɔ sè wuvɛ̌ xá mɛ gbɔn hwenu e Lazáa kú é ? 15 : 4 ) Nú a ɖò wuvɛ̌ sè wɛ ɔ , hwi lɔ sixu mɔ gbɔdónúmɛ ɖò wemafɔ Biblu tɔn elɔ lɛ e bɔ d’ewu é mɛ : ( Xà 1 Tɛsalonikinu lɛ 5 : 11 . ) Etɛ mǐ ka ɖó na hɛn dó ayi mɛ dó wuvɛ̌ sise wu ? 14 : 10 ) É na bo tlɛ nyí hwenu e mɛɖé ɖɔ lee nǔ cí n’i é ɔ , é nɔ bɔwǔ hwebǐnu nú mɛ ɖevo lɛ , bonu ye ni mɔ nukúnnú jɛ nǔ e é tɛ́n kpɔ́n bo ɖɔ é mɛ ǎ . Ðò hwe enɛ nu ɔ , un sɔ́ mɔ ɖɔ un ɖò nyiɖokpo ɖò wuvɛ̌ e un sè lɛ é mɛ ǎ . ” Junia ɖɔ : “ Enyi Klisanwun hàtɔ́ ɖé wlan xó gbɔdónúmɛ tɔn klewun ɖé sɛ́dó mì , alǒ ylɔ mì bonu má wá nɔ kpɔ́ xá ɛ ɔ , é nɔ d’alɔ mì bɔ un sixu ɖɔ ǎ . Nǔ mɔhun lɛ nɔ xlɛ́ mì ɖɔ ye yí wǎn nú mì bo nɔ kpé nukún wutu ce . ” Dalene flín ɖɔ : “ Hweɖelɛnu ɔ , nú nɔví nyɔnu lɛ wá gbɔ dó nú mì gbé ɔ , un nɔ kanbyɔ ye ɖɔ ye jló na xoɖɛ dó ta ce mɛ à jí . Hwɛhwɛ nú ye jɛ ɖɛ xò jí ɔ , é nɔ vɛwǔ nú ye ɖò bǐbɛ̌mɛ , amɔ̌ , kpo nukɛgbe klewun ɖé lɛ kpo ɔ , gbè yetɔn nɔ wá jɛ syɛnsyɛn jí bǐ , bɔ ye nɔ xoɖɛ kpo ayi yetɔn bǐ kpo . Nùɖiɖi ɖaxó yetɔn , wanyiyi yetɔn kpo lee nǔ ce nɔ ɖu ayi mɛ nú ye gbɔn é kpo nɔ hɛn nùɖiɖi ce lidǒ tawun . ” “ Xɔ́ntɔn nugbǒ nɔ yí wǎn nú mɛ hwebǐnu , bo nyí nɔví sunnu e wu è sixu ɖeji dó ɖò wuvɛ̌ lɛ hwenu é . ” Nɔví sunnu ɖé ɖɔ : “ Un lin ɖɔ xwè kpé xwè nu nukɔntɔn alɔwliwli mǐtɔn tɔn e bɔ dó kú tɔn wu é na vɛwǔ nú mì tawun , é ka bɔwǔ nugbǒ ǎ . Amɔ̌ , nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖé lɛ bló tuto bɔ nyì kpo xɔ́ntɔn vívɛ́ ce lɛ kpo kplé , bo ɖè ayi ɖ’ayǐ klewun , bonu un ma nɔ nyiɖokpo ó . ” Junia tinmɛ ɖɔ : “ Hwɛhwɛ ɔ , alɔdo kpo kpɔ́ e mɛ ɖevo lɛ nɔ xá mɛ hwenu e è ma tlɛ jló na ɖu xwè kpé xwè nu bunɔ ɖebǔ ǎ é sixu wà ɖagbe tawun . Táan enɛ lɛ e nɔ wá hweɖelɛnu é xɔ akwɛ tawun , bo nɔ dó gbɔ nú mɛ titewungbe tɔn . ” Ye bló bɔ un mɔ nyiɖée ɖò alɔ wanyiyinɔ Jehovah tɔn lɛ mɛ nugbǒ nugbǒ . ” Etɛwu akpá Jehovah tɔn lɛ ka nyí jɔtɛn gbɔdónúmɛ tɔn ɖaxó ɖé ? ( Jaan 5 : 28 , 29 ) Mawu d’akpá ɖɔ emi “ na sú kú sín kún dó kaka sɔyi ; Aklunɔ Mavɔmavɔ na súnsún ɖasin sín nukúnmɛ nú mɛ bǐ . ” Wemafɔ Biblu tɔn e mɛ gègě mɔ ɖɔ ye nɔ dó gbɔ nú mɛ lɛ é wɛ nyí Ðɛhan 20 : 2 , 3 ; 31 : 8 ; 38 : 9 , 10 , 16 ; 55 : 23 ; 121 : 1 , 2 ; Ezayíi 57 : 15 ; 66 : 13 ; Filipunu lɛ 4 : 13 ; kpo 1 Piyɛ́ɛ 5 : 7 kpo . Lɛ̌ kpɔ́n xota ɔ “ Comme Jésus , consolez les endeuillés ” ɖò Atɔxwɛ Flansegbe tɔn 1Novembre 2010 tɔn mɛ . “ Mǐ tuùn nǔ e mǐ na ɖɔ nú we tawun zɛ mǐ yí wǎn nú we ɖiɖɔ wu é ǎ . Mǐ sixu mɔ nǔ jɛ lee nǔ cí nú we é mɛ pɛ́ɛ́ ǎ , amɔ̌ , Jehovah mɔ nǔ jɛ mɛ lobo na fɔ́n bo ɖò hlɔnhlɔn na we wɛ . Mǐ ɖó nukún ɖɔ ɖɛ mǐtɔn lɛ na d’alɔ we kpɛɖé . ” “ Jehovah ni nɔ gudo nú we ɖò táan elɔ e mɛ adǎn ɖaxó gbò we é . ” “ Tuùntuùn ɖɔ mɛ vívɛ́ná towe ɖò ganji ɖò flǐn Mawu tɔn mɛ ni dó gbɔ nú we , é na flín nǔ bǐ dó wǔ tɔn lobo na lɛ́ fɔ́n ɛ . ” “ Mɛ vívɛ́ná towe sɔ́ na lɛ́ wá kpannukɔn kɛntɔ́ gudo tɔn ee nyí kú é gbeɖé ǎ . Dìn hwɛ̌ ɔ , nùɖiɖi sín gbɛ̀ e é zán é na kpó ɖò te kaka jɛ hwenu e é na fɔ́n dó Palaɖisi mɛ é . ” “ Mǐ mɔ xógbe e mǐ na zán dó tinmɛ wuvɛ̌ e kú mɛvívɛ́ ɖé tɔn nɔ hɛn wá é ǎ , amɔ̌ , mǐ ɖò te kpɔ́n hwenu e mǐ ma na mɔ xógbe e mǐ na zán dó tinmɛ awǎjijɛ e mǐ na ɖó hwenu e Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ na fɔ́n mɛvívɛ́ towe wá gbɛ̀ é ǎ é . ” Ðò ya ɖaxó ɔ hwenu ɔ , Klisanwun lɛ na ɖeji dó Jehovah wu , bo na tɛ́n kpɔ́n bá jɛhun dó yeɖée jí ǎ Wɛnjlatɔ́ ɖé ɖò wɛn Biblu tɔn má xá azɔ̌gbɛ́ tɔn lɛ ɖokpo wɛ ɖò pɔ́mugbo ɖé mɛ ɖò Grójec ( b ) Etɛ mǐ ka sixu mɔ kplɔ́n ɖò Ðɛhan 147gɔ́ ɔ mɛ ? Bɔ vlafo sunvísɛ́kplé lɛ livi donu livi mɔkpan wɛ ka ɖò wɛkɛ ɔ mɛ ! Un jló ɖɔ a ni ɖu gbɛ̀ sín vivǐ ɖi ɖokpo ɖò Kúnnuɖetɔ́ ce lɛ mɛ ! ” ( Xà Ðɛhan 147 : 8 , 9 . ) Mutsuo ɖɔ : “ É cí nú mì ɖɔ Jehovah ɖò akpá mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo tɔn bo ɖò nukún kpé dó mǐ wu wɛ . 12 , 13 . ( a ) Bo na dó ɖu lè alɔdo Mawu tɔn tɔn ɔ , etɛ mǐ ka ɖó na nyì alɔ na ? Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ , Mawu “ sɔ́ mɛdídá lɛ hwe kaka bɔ ye nɔ j’ayǐ . ” ‘ Mɛ e sín nǔ nɔ nyɔ́ Jehovah sín nukúnmɛ é wɛ nyí mɛ e nɔ sí i lɛ ; ye mɛ e ganjɛ wǔ tɔn lɛ . ’ 15 - 17 . ( a ) Nɛ̌ nǔ ka sixu cí nú mǐ hweɖelɛnu dó tɛnkpɔn mǐtɔn lɛ wu ? Nɛ̌ Jehovah ka nɔ zán Xó tɔn dó d’alɔ mǐ gbɔn ? Égbé ɔ , Jehovah nɔ xlɛ́ ali mǐ kpo Xó tɔn Biblu kpo . ( Xà Ðɛhan 147 : 19 , 20 . ) Tuto alɔkpa tɛ lɛ biblo wɛ na zɔ́n bɔ a na ɖó sɔgudo awǎjijɛnɔ ɖé ? Etɛwu mɛ winnyawinnya lɛ ka ɖó na wá gbeta ɖé kɔn dó sɔgudo wu ? MI MƐ winnyawinnya lɛ na ɖibla yí gbè ɖɔ cobonu emi na yì tomɛ ɔ , nùnywɛnú wɛ é na nyí ɖɔ emi ni bló tuto fí e emi xwè é tɔn . Gbɛ̀ e mɛ mǐ ɖè é cí tomɛyiyi ɖɔhun , bɔ hwenu e è ɖò winnyawinnya mɛ é wɛ è nɔ bló tuto fí e è jló na yì é tɔn . Nɛ̌ a ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ Jehovah jló ɖɔ a ni bló tuto sɔgudo awǎjijɛnɔ ɖé tɔn ? Gbɛɖotɔ́ towe ɔ , “ Mawu wanyiyi kpo fífá kpo nɔ ” e bló gbɛtɔ́ lɛ ɖó “ akpajlɛ éɖesunɔ ” tɔn mɛ é wɛ . ( 2 Kɔ . 13 : 11 ; Bǐb . 1 : 27 ) Enyi a wà nǔ Mawu wanyiyinɔ ɔ ɖɔhun ɔ , a na ɖó awǎjijɛ . Jezu Klisu zé kpɔ́ndéwú e nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu é ɖ’ayǐ nú mi mɛ winnyawinnya lɛ . 3 : 4 ) Jezu lɛ́ sɛkpɔ Jehovah gbɔn Mawuxówema ɔ kpinkplɔn gblamɛ . “ È lɛ́n nùɖé na wà bo ma ɖó te nú mɛɖé ǎ ɔ , é nɔ yì ta ǎ ; mɛ gègě ka ɖè wě d’ewu xá mɛ ɔ , è nɔ mɔ nu tɔn . ” Azɔ̌ lɛ bǐ ɖɔhun ɔ , é na byɔ hwenu cobɔ é na bí alɔ nú we . Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ , un kpéwú bo bɛ́ Biblu kpinkplɔn xá mɛ ɖebǔ ǎ , amɔ̌ , ɖò nukɔnmɛ ɔ , un sɛ̀ tɛn yì fí ɖevo bɔ ɖò sun ɖokpo vlamɛ ɔ , un bɛ́ Biblu kpinkplɔn xá mɛ gègě . Biblu kplɔntɔ́ lɛ ɖokpo jɛ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ wá jí . Ði kpɔ́ndéwú ɔ , Jacob e nɔ nɔ totaligbé Amɛlika tɔn é wlan ɖɔ : “ Hwenu e un ɖó xwè tɛnwe é ɔ , azɔ̌mɛvigbɛ́ ce lɛ gègě nyí Vietnam nu . Un jló na ɖɔ xó nú ye dó Jehovah wu , enɛ wu ɔ ɖò táan ɖé gudo ɔ , un bló tuto bo na kplɔ́n gbè yetɔn . Lee un kplɔ́n gbɔn hugǎn é wɛ nyí ɖɔ un nɔ sɔ́ Atɔxwɛ Glɛnsigbe tɔn ɔ jlɛ́ dó Vietnam - gbè tɔn ɔ wu . Un lɛ́ zun xɔ́ntɔn xá mɛ ɖěɖee ɖò agun e nɔ dó Vietnam - gbè bo sɛkpɔ finɛ é mɛ é . Hwenu e un ɖó xwè 18 é ɔ , un bɛ́ gbexosin - alijitɔ́zɔ́ . Nukɔnmɛ ɔ , un yì Wemaxɔmɛ Biblu Kpinkplɔn Tɔn nú Nɔví Sunnu Tlɛnnɔ Lɛ . Enɛ d’alɔ mì bɔ un kpé gbexosin - alijitɔ́zɔ́ ce wu ɖò fí e nyɛɖokponɔ nyí mɛxo agun tɔn ɖè ɖò kánɖó e nɔ dó Vietnam - gbè é ɖé mɛ é . É kpaca mɛ e nɔ dó Vietnam - gbè lɛ é gègě ɖɔ un kplɔ́n gbè yetɔn . Ye ylɔ mì bɔ hwɛhwɛ ɔ , un nɔ kplɔ́n Biblu xá ye . Ye mɛ ɖé lɛ yì nukɔn kaka bo bló baptɛm . ” ​ — Sɔ́ jlɛ́ dó Mɛsɛ́dó 2 : 7 , 8 wu . Wusyɛn didó lanmɛ nú nɔví sunnu winnyawinnya ɖěɖee ɖò agun mǐtɔn mɛ lɛ é kpo nukɔnyiyi yetɔn ɖò gbigbɔ lixo kpo mimɔ nɔ víví nú mì . Hwenu e un yì Wemaxɔmɛ Biblu Kpinkplɔn Tɔn nú Nɔví Sunnu Tlɛnnɔ Lɛ gudo é ɔ , è ɖè azɔ̌ gbexosin - alijitɔ́ tɔn yɔyɔ̌ ɖevo nú mì . Nugbǒ wɛ ɖɔ un mɔ mɛɖebǔ ɖò fí e un nɔ ɖekúnnu ɖè é bonu é yì nukɔn kaka bo bló baptɛm ǎ , amɔ̌ , é ka kpa mɛ ɖevo lɛ . Nɛ̌ sinsɛnzɔ́ gbexosin - alijitɔ́ tɔn ka sixu hun ali ɖevo lɛ gbɔn ? Nɔví sunnu e nɔ nyí Kevin é ɖɔ : “ Sín hwenu e un kpò ɖò vǔ é wɛ é nɔ jló mì ɖɔ un na wá wà sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn nú Jehovah gbè ɖokpo . Un wá bɛ́ gbexosin - alijitɔ́zɔ́ hwenu e un ɖó xwè 19 é . Un nɔ wà azɔ̌ xá nɔví xɔgbátɔ́ ɖé nú táan klewun klewun ɖé , bo nɔ dó kpé nukún nyiɖée wu . Un kplɔ́n bo nɔ sú aza nú xɔ , bo nɔ dó flɛtɛli lɛ kpo hɔ́n lɛ kpo . Nukɔnmɛ ɔ , un wà azɔ̌ xá gbɛ̌ta sɔhɛnmɛ tɔn ɖé nú xwè wè ɖò tɔgbamɛ ɖé hwenu , bo ɖ’alɔ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ kpo xwé nɔví lɛ tɔn kpo vívɔ́ gbá mɛ . Hwenu e un sè ɖɔ hudo xɔgbigbá tɔn tíìn ɖò Afrique du Sud é ɔ , un na nyikɔ bɔ è ylɔ mì ɖɔ nyì ni wá . Ðò Afrique fí ɔ , un nɔ sɛ̀ tɛn sín fí e gbá Kpléxɔ ɖé ɖó wɛ è ɖè é yì fí ɖevo ɖò aklunɔzán gbla yɔywɛ ɖé lɛ gudo tɛgbɛ . Mǐ nɔ nɔ kpɔ́ , nɔ kplɔ́n Biblu ɖó kpɔ́ , bo nɔ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ . Un nɔ lɛ́ ɖu vivǐ wɛn jijla xá nɔví e ɖò ayǐ ɔ jí lɛ é tɔn ɖò aklunɔzán gbla ɖokpo ɖokpo mɛ . Tuto e un bló hwenu e un ɖò vǔ é zɔ́n bɔ un ɖó awǎjijɛ lee un ma tlɛ ɖó nukún tɔn gbɔn ǎ é . ” Sinsɛnzɔ́ Betɛli tɔn nyí gbɛzinzan awǎjijɛ tɔn ɖé , ɖó nǔ e è nɔ wà ɖò finɛ lɛ é bǐ ɔ , Jehovah wɛ è nɔ wà na . Xwè ɖokpo adaɖé gudo ɔ , è ylɔ mì dó Betɛli bɔ un kplɔ́n lee è nɔ zán wemazínmɔ lɛ gbɔn é , bɔ nukɔn mɛ ɔ , un kplɔ́n lee è nɔ bló tuto ɔdinatɛ́ɛ jí tɔn lɛ gbɔn é . Ðò Betɛli ɔ , un nɔ sè lee azɔ̌ nǔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ , bonu ye na huzu ahwanvu tɔn ɔ ɖò nukɔn yì wɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ gbɔn é tlɔlɔ , bɔ é nɔ víví nú mì . Un yí wǎn nú azɔ̌ wiwa ɖò fí ɖó nǔ e mǐ nɔ wà lɛ é nɔ d’alɔ mɛ lɛ bɔ ye nɔ sɛkpɔ Jehovah . ” A sixu ɖeji ɖɔ Jehovah jló ɖɔ a ni zunfan sɔgudo awǎjijɛnɔ ɖé . ( Xà 1 Timɔtée 6 : 18 , 19 . ) Bo blǒ tuto nǔ e a na wà bɔ é na víví n’i lɛ é tɔn . É ko ɖò nùwalɔ gbɛtɔ́ tɔn kplɔ́n wɛ sín hwenu e è dá gbɛtɔ́ é . Nùɖé wɛ bɔ hwiɖesunɔ na ba . ” alǒ “ Ma lɔn nú ye dɔn we dó hɔzɔ mɛ ó ! ” Jezu ɖɔ : “ Mi ma ɖi xɛsi ɖebǔ nú mɛ e nɔ hu agbaza , bɔ enɛ ɔ gudo ɔ , ye ma sɔ́ sixu wà nùɖé hú mɔ̌ ǎ lɛ ó . ” Ma ɖi xɛsi ó , ma lɔn nú awakanmɛ ni kú we ó , ɖó nyɛ Jehovah , Mawu towe ɔ , un ɖò kpɔ́ xá we ɖò fí e a na gbɔn lɛ bǐ . ’ ( Joz . ( Nùx . 26 : 24 , 25 ) Ðǒtó Jehovah bo ɖeji dó wutu tɔn ɖò nǔ e a nɔ wà lɛ é bǐ mɛ . Xota wegɔ ɔ xlɛ́ lee Jehovah sixu wà nǔmaɖónukún lɛ dó bló nǔ e mǐ ma sixu lin gbeɖé kpɔ́n ǎ lɛ é gbɔn é . 1 : 7 ) Glesi ɔ ɖɔhun ɔ , mǐ ɖó na ɖó suúlu bo nɔte . Etɛ kpɔ́ndéwú gbeyiɖɔ Micée tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( Xà Micée 7 : 1 - 3 . ) Enyi mǐ ɖi nǔ gbeyiɖɔ Micée ɖɔhun ɔ , mǐ na ɖò gbesisɔmɛ bo na nɔte kpɔ́n Jehovah . Enɛ wu ɔ , mǐ nɔ “ kú hǔn bo ɖó akɔ́n nǔ lɛ bǐ nu kpo xomɛhunhun kpo . ” Ablaxamu nɔte nú xwè gègě cobɔ è jì vivǔ tɔn Esawu kpo Jakɔbu kpo ( Kpɔ́n akpáxwé 9gɔ́ ɔ kpo 10gɔ́ ɔ kpo ) ( Xà Eblée lɛ 11 : 8 - 12 . ) Amɔ̌ , dǒ nukún mɛ , bo kpɔ́n awǎjijɛ e é na ɖó hwenu e è na fɔ́n ɛ sín kú wá gbɛ̀ ɖò palaɖisi mɛ ɖò ayikúngban jí é é . Nǔ nyanya wɛ mi lin na wà dó wutu ce , Mawu ka zé dó huzu nǔ ɖagbe na , bonu nǔ e ɖò jijɛ wɛ égbé ɔ na dó sixu jɛ , bonu mɛ gègě na gán . ” ( Bǐb . ( b ) Etɛ ka d’alɔ Davidi bɔ é ɖó suúlu bo nɔte ? Xomɛ ɖò hunhun mì wɛ ɖó hwlɛn e a hwlɛn mì gán é wu . ( Xà 2 Piyɛ́ɛ 3 : 9 . ) Etɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖò gbesisɔmɛ , bo na ɖó suúlu bá nɔte ? Nǔ tɛ lɛ nǔ e jɛ dó mɛsɛ́dó Pɔlu jí ɖò Filipu é ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( Xà Mɛsɛ́dó 16 : 8 - 10 . ) Ee é wá Masedwani b’ɛ na nɔ zaan é ɔ , ganmɛ wɛ é wá mɔ éɖée ɖè ! Etɛwu Jehovah ka lɔn bɔ nǔ mɔhun xá Pɔlu ? É kpo Silasi kpo “ ɖò ɖɛ xò wɛ , bo ɖò han jì mlá Mawu wɛ . ” 4 , 5 . ( a ) Nɛ̌ ninɔmɛ mǐtɔn ka sixu cí Pɔlu tɔn ɖɔhun gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ ninɔmɛ Pɔlu tɔn ka huzu ɖó lee é ma ɖó nukún tɔn gbɔn é ǎ gbɛn ? Etɛ jí wɛ mǐ na ɖɔ xó dó , bo ba dò na ɖó kpɔ́ ? ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 5 : 6 , 7 . ) Mǐ ɖó na wà nǔ sɔgbe kpo ɖɛ mǐtɔn lɛ kpo . Hweɖelɛnu ɔ , é nɔ wà nǔmaɖónukún lɛ b’ɛ nɔ kpaca mǐ . É sɛ́ wɛnsagun ɖokpo dó bɔ é sú kún dó nú ahwanfuntɔ́ Senakelibu tɔn 185 000 ɖò zǎn ɖokpo mɛ . ( a ) Etɛ nǔ e jɛ dó Jozɛfu wu é ka sixu kplɔ́n mǐ ? 40 : 15 ; 41 : 39 - 43 ; 50 : 20 ) É ɖò wɛn ɖɔ nǔ e Jehovah wà lɛ é zɛ nǔ e Jozɛfu ɖó nukún lɛ é bǐ wu . Mǐ ni lɛ́ lin nǔ kpɔ́n dó nɔgbó Jozɛfu tɔn Sala wu . ( Xà Ezayíi 43 : 10 - 13 . ) Mǐ tuùn ɖɔ Jehovah nɔ kpé nukún dó mǐ wu , bo jló ɖɔ é ni kpa mǐ . Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖè gbɛtɔ́ xóxó ɔ nyì ayǐ bo sɛ̀ dó zɔ nú mǐɖée gbɔn ? Ðò 1939 ɔ , ye mɛ 6 000 wɛ è bɛ́ dó [ yadonumɛkpá ] ɔ mɛ . ” Bɔ mi lɛ́ jla anyǔmlímlísafɔtɛn ɔ ɖó b’ɛ mɛ́ ganji . Amɔ̌ , taji bǐ ɔ wɛ nyí ɖɔ mi gosin akɔ vovo lɛ mɛ . ” Etɛ mǐ ka na gbéjé kpɔ́n ɖò xota elɔ mɛ ? Amɔ̌ , lee un fɔ́n bo ɖò aga lɛ̀ wɛ sɔ́ é ɔ , mɔ̌ wɛ un nɔ mɔ ɖɔ un kún ɖò ayijayǐ mɛ ó sɔ . ” Sakura zán gbɛ̀ gbɔn mɔ̌ kaka jɛ hwenu e é ɖó xwè 23 é . É syɛn sɔmɔ̌ bɔ un nɔ ba ɖɔ nyɔnu e kpo nyì kpo ɖò kpɔ́ é ni yawu gosin xwégbe , bonu má mɔ tɛn dó kpɔ́n video nùblibliwiwa tɔn lɛ . ” Etɛ ka d’alɔ Stephen bɔ é jó xomɛsin kpo xó gblégblé ɖiɖɔ kpo dó ? É ɖɔ : “ Gbɛzán xwédo mǐtɔn tɔn huzu bǐ sésé . Égbé ɔ , Stephen nyí devizɔwatɔ́ sinsɛnzɔ́wiwa tɔn ɖé , bɔ asì tɔn nyí gbexosin - alijitɔ́ hwebǐnu tɔn sín xwè mɔkpan ɖíe . Wemafɔ Biblu tɔn e dó wusyɛn lanmɛ nú mì lɛ é wɛ nyí Ezayíi 55 : 7 , finɛ ɖɔ : ‘ Mɛdídá lɛ ni jó walɔ nyanya dó , ’ kpo 1 Kɔlɛntinu lɛ 6 : 11 ee ɖɔ xó dó mɛ ɖěɖee jó hwɛhuhu sín ali e jí ye ɖè é dó lɛ é wu é kpo , finɛ ɖɔ : ‘ Nǔ e mɛɖé lɛ ɖò mi mɛ , bo ko nyí ɖ’ayǐ ɔ nɛ . ’ Nú xwè gègě ɔ , Jehovah d’alɔ mì kpo suúlu kpo gbɔn gbigbɔ mímɛ́ tɔn gblamɛ , bɔ un sɔ́ gbɛtɔ́ yɔyɔ̌ ɔ dó . ” 5 : 17 ) Mǐ nɔ lɛ́ ɖu Xó Mawu tɔn kpo gbigbɔ mímɛ́ tɔn kpo sín lè hwenu e mǐ sɔnǔ nú kplé agun tɔn lɛ , bo lɛ́ yì ye é . Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? È ɖyɔ nyikɔ ɖé lɛ ɖò xota elɔ mɛ . Kpɔ́n xota Ðu Ðò Mɛ̌ Sísɔ́ Dó D’ayihun Jí ɖò wema Mi Hɛn Miɖée Ðò Wanyiyi Mawu Tɔn Mɛ mɛ ; é ɖò wexwɛ 218 - 219 jí ɖò Xota Ðevo Lɛ glɔ . ( Xà Kolosinu lɛ 3 : 10 - 14 . ) É ɖɔ : “ Mɛ e ma nyí Jwifu ǎ ɖě sɔ́ ɖò vo ǎ ; mɛ e ka nyí Jwifu ɔ ɖě sɔ́ ɖò vo ǎ ; mɛ e gbò ada é ɖě sɔ́ ɖò vo ǎ ; atɔtɔnɔ ɖě ka sɔ́ ɖò vo ǎ ; mɛ e ma hun nukún ǎ ɖě sɔ́ ɖò vo ǎ ; hwexónu gbɛ́tɔ́ ɖě sɔ́ ɖò vo ǎ ; kannumɔ ɖě sɔ́ ɖò vo ǎ ; mɛ e ɖò éɖée sí ɔ lɔ ka sɔ́ ɖò vo ǎ . ” ( a ) Nɛ̌ Jehovah sɛntɔ́ lɛ ka ɖó na wà nǔ xá mɛ ɖevo lɛ gbɔn ? ( Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é . ) ( b ) Etɛ mɛ é ka tɔ́n kɔ dó ? É yì kplé Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ tɔn ɖokpo . È nɔ ɖu vivǐ kplékplé nɔví lɛ tɔn mǐtɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é tɔn , bo nɔ mɔ lee é ɖò bǔ gbɔn é tlɔlɔ . ” Enyi mǐ xlɛ́ wemafɔ Biblu tɔn lɛ ye , ɖi Nǔɖexlɛ́mɛ 21 : 3 , 4 alǒ Ðɛhan 37 : 10 , 11 , 29 sín Biblu yetɔn Portugal - gbè tɔn ɔ mɛ ɔ , ye nɔ ɖó tó te tawun , bɔ hweɖelɛnu ɔ , ɖasin tlɛ nɔ wá yì dó ye . ” Mǐ dokú nú Jehovah tawun . ” ​ — Xà Mɛsɛ́dó 10 : 34 , 35 . Kpɔ́ndéwú tɛ Jezu ka zé ɖ’ayǐ ɖò xomɛfífá kpo suúlu kpo ɖiɖexlɛ́ linu ? Enɛ gudo ɔ , é ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Nú mi nɔ ɖè mɛ ɖě ɖó vo nú mɛ ɖě hǔn , hwɛ hu wɛ mi ɖè . ” Etɛwu é ka nyí nǔ taji ɖɔ mǐ ni sɔ́ wanyiyi gbá ? Wanyiyi “ nɔ kú hǔn ; é nɔ nyɔ́ xomɛ , ” é ka “ nɔ yigo ǎ . ” Pɔlu ɖɔ wanyiyi mɛvo ɔ , emi kún nyí ‘ nǔtí ó . ’ Wanyiyi enɛ ɔ , nǔ e ɖ’emɛ é ɖíe : enyi mǐdɛɛ lɛ wɛ yí wǎn nú Mawu jɛ nukɔn ǎ ; éyɛ wɛ yí wǎn nú mǐ jɛ nukɔn , bo sɛ́ vǐ tɔn dó , bɔ é sɔ́ éɖée dó savɔ̌ , bonu Mawu na sɔ́ hwɛ mǐtɔn lɛ kɛ mǐ . ” Jezu ɖɔ : “ Wanyiyi nú mɛ ɖě sɔ́ hú è sɔ́ gbɛ̀ mɛɖée tɔn dó savɔ̌ dó xɔ́ntɔn mɛtɔn lɛ tamɛ ǎ . ” Mǐ ni gbéjé lee mǐ sixu wà mɔ̌ gbɔn é kpɔ́n . ( Efɛ . 5 : 1 , 2 ) Mǐ nɔ “ wà azɔ̌ kpodo wanyiyi kpo ” hwenu e mǐ nɔ ɖè jijɔ enɛ xlɛ́ ɖò akpáxwé gbɛzán mǐtɔn tɔn bǐ mɛ é . Amɔ̌ , enɛ gudo ɔ , un kanbyɔ nyiɖée ɖɔ : ‘ Nɛ̌ un ka na xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn dó wà nǔ xá mɛ mɔhun gbɔn ? ’ Ee un lin tamɛ kpɔ́n dó nǔ e Jezu na ko wà é jí gudo é ɔ , un wá gbeta ɔ kɔn bo na jó xó dó . Nukɔnmɛ ɔ , un wá sè ɖɔ azɔ̌gbɛ́ ce enɛ ɖò xwi ɖí xá azɔn syɛnsyɛn ɖé wɛ , bo ɖò linkpɔ́n gègě mɛ . Un wá mɔ ɖɔ é kún nyí nǔ e ɖɔ gbé é ja é nɛ ó . Tamɛ linlin dó kpɔ́ndéwú wanyiyi e Jezu ɖexlɛ́ hwenu e è tlɛ ba nǔɖɔ ɛ é tɔn jí d’alɔ mì , bɔ un ɖè wanyiyi mɔhunkɔ xlɛ́ azɔ̌gbɛ́ ce . ” Hwenu e é gosin jixwé é ɔ , “ éɖesunɔ ɔ gbɛ́ nǔ e é ɖó ɔ bǐ ” dó ta mǐtɔn mɛ “ kaka yì kú . ” FÍFÁ : Nú “ [ mǐ ] nɔ mɔ [ mǐɖée ] gbɔ ɖò wanyiyi mɛ ” ɔ , é na zɔ́n bɔ mǐ na ‘ nyí ɖokpo ɔ , bo na nɔ bǔ . ’ Fífá mɔhun kpé wè ɖò gbɛ̀ elɔ e klán tawun é mɛ ǎ , kabǐ ? ( Ðɛh . 119 : 165 ; Eza . Pɔlu wlan ɖɔ : “ Wanyiyi nɔ hɛn mɛ lidǒ . ” Azǎn wegɔ ɔ gbè ɔ , ye kpé fí ɔ bǐ . ” Bɔ nùwlanwlan elɔ ɖò fɔtóo ɔ glɔ : “ Ye vunbla ali lɛ bǐ . ” Agun ɖokpo wlan ɖɔ : “ Ali ɖokpo e sɛkpɔ fí e jɛn nyí fí e è dɔn alokan sín dotín lɛ gbɔn é . ” Ðò Mexique ɔ , mɛ 2 262 646 wɛ wá Flǐn ɖò 2016 . Matie sɔ́ ayi ɖó nǔ ɖěɖee jɛ bo kúnkplá Jozɛfu lɛ é jí ɖò tan e é kpi é mɛ . 1 , 2 . ( a ) Etɛ mɛ mɛɖéejimaɖuɖe ka sixu tɔ́n kɔ dó ? Xoɖɛ bo byɔ nùnywɛ ba ɖɔ alǒ wà nǔ e sɔgbe é . Nɛ̌ a ka sixu sɔnǔ nú hwiɖée bá ɖí xwi xá mɛtɛnkpɔn lɛ gbɔn ? Etɛ ka jɛ dó nɔví ɖokpo jí ? Etɛwu lee mǐ na wà nǔ gbɔn ɖò ninɔmɛ mɔhun lɛ mɛ é ka nyí nǔ taji ? Ali tɛ lɛ nu mɛjitɔ́ lɛ ka sixu d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bɔ ye na sɔnǔ nú mɛɖéejiɖuɖe ɖè ? Nɛ̌ a ka sixu d’alɔ vǐ towe lɛ bɔ ye na sɔnǔ nú mɛɖéejiɖuɖe gbɔn ? ( Xà Tíntɔ́n 34 : 5 - 7 . ) ( b ) Etɛwu nǔ e Biblu ɖɔ dó wuvɛ̌sexámɛ wu é ka ɖó na ɖu ayi mɛ nú we ? ( a ) Etɛwu Jehovah ka sɛ́ wɛnsagun lɛ dó Sodɔmu ? ( Xà Tíntɔ́n 22 : 25 , 26 . ) Mǐ xà ɖɔ : ‘ Jehovah , Mawu tɔ́gbó yetɔn lɛ tɔn sɛ́ mɛ dó ye dó hwetɔnnu , bɔ ye wá ɖɔ xó nú ye , ɖó é jló na hwlɛn togun tɔn kpo nɔtɛn éɖesunɔ tɔn kpo . ’ “ É jɛ nǔ gègě kplɔ́n ye jí . ” Loɔ , mǐ ɖó na wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ dìn bo na d’alɔ gbɛtɔ́ lɛ . 3 : 8 ) Tinmɛ wuvɛ̌sexámɛ tɔn ɖokpo wɛ nyí è ni “ jiya ɖó kpɔ́ . ” ‘ Syɛnlǐn , kpan akɔ́n bo jɛ azɔ̌ jí . Nɛ̌ mɛ winnyawinnya lɛ kpo mɛjitɔ́ yetɔn lɛ kpo ka sixu ɖè akɔnkpinkpan xlɛ́ gbɔn ? 1 , 2 . ( a ) Azɔ̌ titewungbe tɛ è ka sɔ́ dó así nú Salomɔ́ɔ ? Bonu é na kpa Salomɔ́ɔ ɔ , é ɖó na kpankɔ́n bo jɛ azɔ̌ jí . Etɛ Salomɔ́ɔ ka sixu ko kplɔ́n dó akɔnkpinkpan wu ɖò tɔ́ tɔn gɔ́n ? ( Xà 1 Tan 28 : 20 . ) Nɛ̌ akɔnkpinkpan e Jezu ɖexlɛ́ é ka wà ɖagbe nú mɛsɛ́dó tɔn lɛ gbɔn ? ( Xà 2 Timɔtée 1 : 7 . ) Mǐ ni ɖɔ xó dó akpáxwé gbɛzinzan tɔn e byɔ akɔnkpinkpan ɖò mǐ sí é wè jí : xwédo mɛ kpo agun mɛ kpo . ( b ) Nɛ̌ mɛ winnyawinnya lɛ ka sixu xwedó kpɔ́ndéwú Mɔyizi tɔn gbɔn ? É na d’alɔ ye bɔ ye na sú nǔ e na hudo xwédo yetɔn lɛ é sín dò . É wlan ɖɔ : “ Ee un ɖò susu wɛ é ɔ , un nɔ kú winnya tawun . É nɔ vɛwǔ nú mì tawun ɖɔ má ɖɔ xó nú mɛ lɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ , hɔn xúxú nú mɛ e un ma tuùn ɖebǔ ǎ lɛ é lɛ́ nyla hú bǐ . ” Alɔdo mɛjitɔ́ tɔn lɛ tɔn kpo mɛ ɖevo e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é tɔn kpo zɔ́n , bɔ Klisanwun winnyawinnya enɛ kpé nǔ e gbé nya wɛ é ɖè é wu bo huzu gbexosin - alijitɔ́ hwebǐnu tɔn . Nɛ̌ Ðɛhan 37 : 25 kpo Eblée lɛ 13 : 5 kpo ka sixu d’alɔ mɛjitɔ́ lɛ gbɔn ? ( Xà Ðɛhan 37 : 25 ; Eblée lɛ 13 : 5 . ) Nɔví sunnu e ɖó vǐ wè é ɖé wlan ɖɔ : “ Mɛjitɔ́ gègě nɔ zán hlɔnhlɔn kpo akwɛ gègě kpo dó nɔ d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bonu ye na nya nǔ ɖé lɛ gbé ɖò lɔnyiji - fɔnkan , ayiɖeɖayi kpo wemaxɔmɛ yiyi kpo linu . Nú mǐ zán hlɔnhlɔn kpo akwɛ kpo dó d’alɔ vǐ mǐtɔn lɛ , bonu ye nya nǔ ɖěɖee na d’alɔ ye bɔ nǔ yetɔn na nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ lɛ é gbé ɔ , é na ɖó nu hugǎn . Hwenu e mǐ mɔ vǐ mǐtɔn lɛ bɔ ye kpéwú bo wlí nǔ e nya wɛ ye ɖè ɖò gbigbɔ lixo lɛ é , bo ka lɛ́ mɔ ɖɔ mǐ d’alɔ ye ɖ’ékɔn é ɔ , awǎjijɛ ɖaxó wɛ enɛ na mǐ . ” Ali tɛ lɛ nu è ka nɔ ɖè akɔnkpinkpan xlɛ́ ɖè ɖò agun Klisanwun tɔn mɛ ? ( Xà Titu 2 : 3 - 5 . ) ( a ) Nɛ̌ nɔví sunnu e bló baptɛm lɛ é ka sixu ɖè akɔnkpinkpan xlɛ́ gbɔn ? ( Xà Filipunu lɛ 2 : 13 ; 4 : 13 . ) Mǐ dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví sunnu e ko bló baptɛm lɛ é bǐ ɖɔ ye ni kpankɔ́n bo w’azɔ̌ syɛnsyɛn ɖò agun ɔ mɛ ! Enɛ wu ɔ , “ kpan akɔ́n bo jɛ azɔ̌ jí . ” 1 , 2 . ( a ) Nɛ̌ gbɛ̀ ka na cí Biblu mɛvo ? Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖè xó sín Ezayíi 40 : 8 mɛ . ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 1 : 24 , 25 . ) ( a ) Xwè lɛ ɖò yiyi wɛ ɔ , nɛ̌ gbè lɛ ka nɔ ɖò ɖyɔɖyɔ wɛ gbɔn ? ( Xà Nǔɖexlɛ́mɛ 14 : 6 . ) Nukɔnmɛ ɔ , wemazínxɔsa lɛ lɔ zán wekwín ɖaxó lɛ dó wlan tɛnmɛ - nyikɔ “ AKLUNƆ ” dó wemafɔ Biblu tɔn ɖé lɛ mɛ ɖò Akpáxwé Biblu Tɔn E È Wlan Dó Glɛkigbe Mɛ É mɛ . Etɛwu Traduction du monde nouveau e tíìn é ka sù nukún mǐtɔn mɛ ? ( b ) Etɛ ka nyí Septante Glɛkigbe tɔn ? ( Xà Ðɛhan 119 : 162 - 165 . ) ( Xà Ezayíi 48 : 17 , 18 . ) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? Kpɔ́n xota “ Faut - il apprendre l’hébreu et le grec ? ” ɖò Atɔxwɛ ( Flansegbe ) 1Novembre 2009 mɛ . Ðò 3 Avril 2017 ɔ , è hun Biblu xóxó sɛxwetɛn ɖé ɖó hɔnkàn gbɛ̀ ɔ tɔn mǐtɔn ɖò Warwick , New York ɖò États - Unis . Nyikɔ e è na nǔ xóxó sɛxwetɛn enɛ é wɛ nyí : “ Biblu kpo Nyikɔ Mawu Tɔn Kpo . ” Mǐ ylɔ we ɖɔ a ni ɖi sà wá hɔnkàn gbɛ̀ ɔ tɔn mǐtɔn bo wá kpɔ́n fí e è tɛ́ nǔ xóxó Biblu tɔn lɛ kpo fí ɖevo e è tɛ́ nǔ xóxó ɖevo dó lɛ é kpo . Kɛnklɛn yì www.jw.org jí dó Flansegbe mɛ bo yí tɛnmɛ ɖ’ayǐ nú saɖiɖi enɛ . Zǐn QUI SOMMES NOUS ? > SIÈGES : INFOS & VISITES . “ Mawuxó ɔ ɖò gbɛ̀ , bo ɖó hlɔnhlɔn . ” ​ — EBL . ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 6 : 9 - 11 . ) ( Xà Efɛzinu lɛ 5 : 15 , 16 . ) É xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 1 : 3 , 4 , finɛ ɖɔ : “ Tɔ́ nùblawukúnúmɛtɔ́ . . . e nɔ dó gbɔ nú mɛ ɖò ali bǐ nu é . . . nɔ dó gbɔ nú mǐ , ɖò wuvɛ̌ e mǐ nɔ mɔ lɛ bǐ mɛ . ” Azɔ̌ tɛ nɔví sunnu e nɔ kplɔ́n nǔ mɛ sín ataa jí lɛ é ka ɖó ? Mǐ ɖó na dokú nú Jehovah ɖó Xó tɔn Biblu ɔ wu à cé ? Kpɔ́n gbàví “ Huzuhuzu Ðé . ” Zǎn hwenu dó tín wemafɔ e a xà lɛ é mɛ , nǎ nùjlɛdonǔwu , bo xlɛ́ lee è na zán ye gbɔn é “ Huzuhuzu ɖé wá tíìn ee un ko bló baptɛm b’ɛ bló xwè 15 mɔ̌ gudo é . Ðò xóɖiɖɔ ɖé hwenu ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ ɔ , . . . xóɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ xó dó Jaki 1 : 23 , 24 wu . Wemafɔ enɛ lɛ jlɛ́ Xó Mawu tɔn dó nǔkpɛ́n ɖé wu bɔ mǐ sixu mɔ mǐɖée lee Jehovah nɔ mɔ mǐ gbɔn é ɖò nǔkpɛ́n enɛ ɔ mɛ . Un jɛ kinkanbyɔ nyiɖée jí ɖɔ nǔ e un nɔ mɔ ɖò nyiɖée wu é ka gbɔn vo nú ee Jehovah nɔ mɔ é wɛ à jí . Tlolo hwɛ̌ ɔ , un ba na yí gbè nú linlin yɔyɔ̌ enɛ ǎ . Un kpò ɖò mimɔ wɛ ɖɔ Jehovah kún sixu yí wǎn nú mì ó . “ Azǎn yɔywɛ ɖé gudo ɔ , un xà wemafɔ ɖé bɔ gbɛzán ce huzu . Ezayíi 1 : 18 wɛ . Finɛ ɔ , Jehovah ɖò ɖiɖɔ wɛ ɖɔ : ‘ Mi wá nú mǐ na sè nǔ jɛ mǐɖée gbè mɛ . Enyi hwɛ mitɔn lɛ na bo mya cɛ́cɛ́ ɔ , ye na wé tété avɔkanfún ɖɔhun . ’ É cí nú mì ɖɔ Jehovah ɖò ɖiɖɔ nú mì wɛ ɖɔ : ‘ Vicky , wǎ nú mǐ na sè nǔ jɛ mǐɖée gbè mɛ . Un tuùn we , bo tuùn hwɛ e a hu lɛ é , un tuùn ayi towe bo yí wǎn nú we . ’ “ Un sixu d’amlɔ zǎn enɛ mɛ ǎ . Un kpò ɖò nǔ xò kpɔ́n wɛ ɖɔ Jehovah ka yí wǎn nú mì à jí , amɔ̌ , un jɛ nǔ lin kpɔ́n dó vɔsisa gbɛxɔnumɛ tɔn Jezu tɔn jí jí . Ajijimɛ ɔ , un jɛ mimɔ jí ɖɔ Jehovah ko ɖó suúlu dó wutu ce nú hwenu línlín bo xlɛ́ mì ɖɔ emi yí wǎn nú mì ɖò ali gègě nu . Amɔ̌ , é cí ɖɔ un ɖò ɖiɖɔ n’i wɛ ɖɔ : ‘ Wanyiyi towe dagba sɔmɔ̌ bo na cyɔn jǐ ce ǎ . Vɔsisa gbɛxɔnumɛ tɔn Vǐ towe tɔn kpéwú bo na súnsún hwɛ ce lɛ ǎ . ’ É cí ɖɔ un ɖò gbɛxixɔ ɔ gbɛ́ dó así nú Jehovah wɛ ɖɔhun . Amɔ̌ dìn ɔ , tamɛ linlin dó nùnina gbɛxixɔ ɔ tɔn jí zɔ́n bɔ un wá jɛ mimɔ jí ɖɔ Jehovah yí wǎn nú mì . ” Xota elɔ lɛ ɖɔ xó dó nǔmimɔ Zakalíi tɔn ayizɛngɔ ɔ , tɛnwegɔ ɔ kpo tantɔngɔ ɔ kpo jí . Mǐ nú má ɖɔ xó kpɛɖé nú mi dó nyiɖée wu hwɛ̌ . È JÌ mì ɖò 1923 ɖò Hemsworth ; toxo Yorkshire tɔn ɖé wɛ ɖò Angleterre . Xwè e bɔ d’ewu é mɛ ɔ , un nyí gbexosin - alijitɔ́ titewungbe , nyì kpo Mary Henshall kpo . È sɛ́ mǐ dó fí e è ma ko ɖè nú mɛɖé ǎ é ɖé ɖò xá Cheshire tɔn mɛ . Awǎjijɛ ɖaxó ɖé wɛ ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ gègě ko ɖò xá enɛ ɔ mɛ dìn . Nɔví ce kpo asì tɔn Lottie kpo ko nyí gbexosin - alijitɔ́ titewungbe ɖò Totaligbé Irlande tɔn , bɔ ɖò 1952 ɔ , mǐ mɛ ɛnɛ lɛ bǐ yì kpléɖókpɔ́ agbegbe tɔn ɖé ɖò Belfast . Zǎn enɛ mɛ ɔ , mǐ mɛ ɛnɛ lɛ dɔ́ mɔ̌to ɔ mɛ . Nǔkpacamɛ wɛ é nyí ɖɔ glesi ɖěɖee jɔ gbɛtɔ́ lɛ é yí gbè , bɔ mǐ nɔ sɔ́ vagɔ́ɔn ɔ dó ayikúngban yetɔn jí . Mǐ ɖu vivǐ nukúnkpénuwutɔ́zɔ́ mǐtɔn tɔn tawun . Kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé tɔn nukɔntɔn e è bló ɖò Irlande é ɔ , Dublin wɛ è bló ɖè ɖò 1965 . Gbɛtɔ́ 3 948 wɛ wá bɔ mɛ 65 bló baptɛm . Arthur ɖò gbè dó nú Nathan Knorr wɛ hwenu e Nathan Knorr wá kpléɖókpɔ́ ɖaxó 1965 tɔn é Arthur ɖò Tan Biblu Tɔn lɛ Sín Wema Ce ɖetɔ́n wɛ ɖò 1983 dó Gaélique Écosse tɔn mɛ Ðò 2011 ɔ , gbɛzán mǐtɔn huzu bǐ mlɛ́mlɛ́ hwenu e è dɔn alaxɔ Grande - Bretagne tɔn kpo Irlande tɔn kpo ɖó kpɔ́ , bo sɛ́ mǐ dó Betɛli Londres tɔn é . Ðò xwè gudogudo tɔn e wá yì lɛ é mɛ ɔ , un nɔ nɔ aluwɛ mɛ , nɔ jɛ linkpɔ́nzɔn bo nɔ sè wuvɛ̌ . Ð’ayǐ ɔ , Arthur wɛ nyí nǔ bǐ nú mì . Amɔ̌ , enyi è ɖò ninɔmɛ mɔhun lɛ mɛ gbɔn wɛ ɔ , é nɔ zɔ́n bɔ è nɔ sɛkpɔ Jehovah . “ Mi ma nú mǐ ni nɔ yí wǎn nú mɛ ɖò nu kpo xó víví kpo kpowun ó ; loɔ , wanyiyi titewungbe e nɔ ɖè éɖée xlɛ́ gbɔn nǔwiwa lɛ mɛ ɔ wɛ mǐ ɖó na ɖó . ” ​ — 1 JAAN 3 : 18 . Etɛ ka nyí “ wanyiyi nùjɔnǔ tɔn ” ? Nɛ̌ Jehovah ka ɖè wanyiyi tɔn e ma ɖó cejɛnnabi ǎ é xlɛ́ gbɛtɔ́ lɛ gbɔn ? Jehovah ko ɖò wanyiyi ɖexlɛ́ gbɛtɔ́ lɛ wɛ cobo dá Adamu kpo Ɛvu kpo . Ali tɛ lɛ nu mǐ ka sixu ɖè wanyiyi adodwé ɔ xlɛ́ ɖè ? 6 , 7 . ( a ) Etɛ “ wanyiyi nùjɔnǔ tɔn ” ɖiɖexlɛ́ ka nyí ? ( Xà Matie 6 : 1 - 4 . ) Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖè wanyiyi adodwé xlɛ́ hwenu e mǐ ɖò mɛ yí wɛ é gbɔn ? ( Xà 1 Jaan 3 : 17 . ) ( Xà Hlɔmanu lɛ 12 : 17 , 18 . ) Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ hwɛsɔkɛ mɛ mǐtɔn nyí nùjɔnǔ tɔn gbɔn ? “ Hwǐ ” tɛ Jezu ka ɖɔ ɖɔ emi na hɛn wá ? Enyi hɛnnumɔ towe lɛ klán gbè xá sinsɛn - biblo nugbǒ ɔ ɔ , nɛ̌ a ka sixu nɔ gbeji nú Jehovah gbɔn ? 3 , 4 . ( a ) Etɛ nùkplɔnmɛ Jezu tɔn lɛ ka sixu jì ? Jezu ɖɔ : “ Mi ma vɛdo ɖɔ fífá wɛ un hɛn wá ayikúngban jí sín ó ; fífá wɛ un hɛn wá ǎ ; hwǐ wɛ un hɛn wá . Ðó un wá bɔ nyɛ wutu ɔ , vǐ sunnu na mɔ tɔ́ tɔn gbɔ ǎ ; vǐ nyɔnu na mɔ nɔ tɔn gbɔ ǎ ; vǐsi na mɔ asú tɔn nɔ gbɔ ǎ . Nɛ̌ Klisanwun lɛ ka sixu kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ bonu ye na nɔ sí mɛjitɔ́ nùmaɖitɔ́ ɖé gbɔn ? É nyɔ́ wà hǔn , tinmɛ nú vǐ lɛ ɖɔ mɛ ɖokpo ɖokpo wɛ ɖó na wá gbeta ɔ kɔn bá sɛ̀n Jehovah alǒ gbɔ . Biblu ɖɔ : “ Xó mitɔn lɛ ni nɔ nyɔ́ sè tɛgbɛ . ” ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 3 : 1 , 2 , 16 . ) Nɛ̌ a ka sixu ɖu ɖò hwɛ e a nɔ dó hwiɖée , ɖó hɛnnumɔ towe lɛ sí e a ma nyɔ́ ɖè ǎ é wu gbɔn ? Fí e è nɔ ɖekúnnu agbawungba tɔn ɖè ɖò Lagos lɛ é ɖokpo nɛ ; toxo enɛ mɛ wɛ gbɛtɔ́ ɖè hugǎn ɖò Aflika . Ninɔmɛ tɛ mɛ Izlayɛli - ví lɛ ka ɖè ɖò hwenɛnu ? ( Xà Zakalíi 1 : 3 , 4 . ) Zakalíi sín wemata 5gɔ́ ɔ bɛ́ kpo nǔmimɔ budo ɖé kpo . ( Xà Zakalíi 5 : 1 , 2 . ) 8 - 10 . ( a ) Etɛ ka nyí akpá ɖé ? Etɛ nǔmimɔ Zakalíi tɔn ayizɛngɔ ɔ ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( Xà Zakalíi 5 : 5 - 8 . ) ( Xà Zakalíi 5 : 9 - 11 , nwt . ) Nɛ̌ nǔ ka cí nú we dó xɔgbigbázɔ́ ɖaxó e wà wɛ è ɖè ɖò égbé é wu ? ( Xà Zakalíi 6 : 1 - 3 . ) Jehovah kpó ɖò wɛnsagun tɔn lɛ zán dó cyɔn alɔ togun tɔn jí wɛ bo lɛ́ ɖò ye zán dó dó wusyɛn lanmɛ n’i wɛ 7 , 8 . ( a ) Etɛ só wè lɛ ka nɔte na ? ( b ) Etɛwu só lɛ ka nyí ganvɔsó ? Ðò Biblu mɛ ɔ , só lɛ sixu nɔte nú axɔsuɖuto lɛ alǒ acɛkpikpa lɛ . Mɛ̌ mɛ̌ e ka ɖò ahwankɛkɛví lɛ kun wɛ ? Azɔ̌ tɛ è ka sɔ́ d’así nú ye ? ( Xà Zakalíi 6 : 5 - 8 , nwt . ) ( Xà Zakalíi 6 : 9 - 12 . ) Ganjɛwu tɛ xó e Jehovah ɖɔ bɔ d’ewu é ka na Jwifu lɛ ? Jehovah na wɔn wanyiyi e mǐ ɖexlɛ́ é gbeɖé ǎ ! ÐÒ TOXO kpɛví Gujarat tɔn mɛ ɖò Inde ɔ , John sín tɔ́ bló baptɛm ɖò xwè 60 ɖíe , bo nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn ɖé . É ɖ’ayi wu ɖɔ John gblewu dó alɔ , bo ɖɔ ɖɔ emi na d’alɔ ɛ . É yì yɛhwenɔ tɔn gɔ́n bo lɛ́ vɔ́ nǔ wè enɛ lɛ ɖokpo ɔ kanbyɔ ɛ . Xlɛ́ mì fí e Biblu ɖɔ ɖè ɖɔ Jezu kún nyí Mawu ó é . Xlɛ́ mì fí e é ɖɔ ɖè ɖɔ è kún na sɛ̀n Mali ó é . Toxo bibɛtɛn tɔn sín tuto e è bló ɖò Izlayɛli hwexónu tɔn lɛ é sixu kplɔ́n nǔ xɔ akwɛ lɛ mǐ . Etɛ hanjiji ka nɔ wà ɖò sinsɛn - biblo nugbǒ ɔ mɛ ? Amɔ̌ , nú è ɖò han jì wɛ ɔ , xógbe han ɔ tɔn lɛ nɔ byɔ ayi mɛ nú mɛ . ” ( b ) Nɛ̌ mǐ ka ɖó na jihan nú Jehovah gbɔn ? Mɛ̌ mɛ̌ e ka ɖó na nɔ nukɔn na ? Zě gbè dó jǐ bo xà nukɛgbe lɛ ɖokpo kpo gbè e wu agbɔ̌n ɖè bo jinjɔn ayǐ é ɖé kpo . ( a ) Nɛ̌ nu mǐtɔn hunhun ganji ka na d’alɔ mǐ ɖò hanjiji kɔn gbɔn ? ( a ) Nǔ tɛ è ka ɖɔ ɖɔ é na tɔ́n ɖò kplé xwewu xwewu tɔn 2016 tɔn hwenu ? ( Xà Kɛ́nsísɔ́ 35 : 24 , 25 . ) É kpɔ́n gudo sɛ́dó é ɔ , é ɖɔ : “ Nugbǒ wɛ ɖɔ ado hu mì ɖɔ má sɛkpɔ ye . É wlan ɖɔ : “ Aluwɛ e mɛ mi nɔ ɔ , Mawu zé dó wà azɔ̌ na ; mi bo kpɔ́n nǔ e tɔ́n sín mɛ dìn lɛ é ! Nú Jehovah sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɔ , xó bǐ nɔ fó . Lee é ko ɖɔ gbɔn é ɔ , é nɔ sɛ̀ hwɛhuhu mɛtɔn lɛ dó zɔ vwée nú mɛ . È sɔ́ na lɛ́vɔ mɔ ye gbeɖé ǎ . ” Etɛwu a ka jló na hɔn yì sù Jehovah ? Nɛ̌ mǐ ka sixu kú nǔblawu nú mɛ ɖevo lɛ Jehovah ɖɔhun gbɔn hwenu e é byɔ ɖɔ mǐ ni sɔ́ hwɛ kɛ ye é ? 1 , 2 . ( a ) Nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú Jezu dó Sɛ́n Mawu tɔn wu ? ( b ) Etɛ enɛ ka kplɔ́n mǐ dó Jehovah wu ? ( Xà Mɛsɛ́dó 20 : 26 , 27 . ) ( Xà Kɛ́nsísɔ́ 35 : 20 - 24 . ) Mi yì ba dò nú nǔ e ɖɔ wɛ Mawuxó elɔ ɖè ɔ : ‘ Nùblawukúnnúmɛ ba wɛ un ɖè ; vɔsisa ba wɛ un ɖè ǎ . ’ Ðó hwɛjijɔnɔ lɛ ylɔ gbé wɛ un wá ǎ ; loɔ , hwɛhutɔ́ lɛ ylɔ gbé wɛ un wá . ” ( Mat . Ye na ɖu nǔ kpowun wɛ zɔ́n bɔ ye wá Matie xwé ǎ . É nɔ dó hwɛjijɔ nú wamamɔnɔ ; hwɛjijɔ wɛ é nɔ xwedó dó ɖɔhwɛ xá mɛ e ma ɖó mɛɖé ǎ é . ” ( Eza . Nùkplɔnmɛ e kúnkplá toxo bibɛtɛn tɔn ɔ lɛ é tɛ a ka ɖò tito bló wɛ bo na zán ? Nɔví nyɔnu Klisanwun wè ɖò wɛn Biblu tɔn jla ajɔ̌tɔ́ ɖé wɛ ɖò toxo Tipitapa tɔn mɛ Lè Ajɔ̌ Tɔn Lɛ : È sixu na nùnina lè ajɔ̌ tɔn lɛ tɔn tlɔlɔ alǒ è sixu sɛ́ ye dó ARTJB . Wě e wanyiyi kpé é tɛ mɛsɛ́dó Pɔlu ka ɖè xá mɛ dó linlin gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ wu ? Nǎ kpɔ́ndéwú linlin gbɛ̀ ɔ tɔn ɖé lɛ tɔn . Nɛ̌ mǐ ka sixu gbɛ́ ye gbɔn ? Mi cɔ́ miɖée , bonu mɛɖé ma zé mɛblɛ́blɛ́xó , xómaɖixó , nùnywɛ gbɛtɔ́ tɔn dó dó gɛdɛ mi ó ; nùnywɛ enɛ ɔ , nùkplɔnmɛ gbɛtɔ́ lɛ tɔn jí wɛ é jinjɔn , bo jinjɔn nǔ [ bǐbɛ̌mɛ tɔn gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ ] jí ; é jinjɔn Klisu jí ǎ . Mi ma ɖótó ye ó . ” ( Kolo . “ Un na bo ma ɖi nǔ nú Mawu ǎ ɔ , un na nyí mɛ ɖagbe . ” “ Sinsɛn mɛvo ɔ , è sixu ɖó awǎjijɛ . ” Jehovah ɖ’acɛ bo na dó sɛ́n lɛ nú mǐ , ɖó é wɛ dá mǐ . Enyi nukún towe ɖisixwé tɔn ɔ na dɔn we dó nǔ nyanya mɛ hǔn , ɖè síìn , bo sɔ́ nyì gbě . ” Jezu ɖɔ : “ Mɛɖé sixu sɛ̀n gǎn wè ǎ ; ɖó é na gbɛ́ wǎn nú mɛ ɖě , bo na yí wǎn nú mɛ ɖě ; abǐ é na setónú nú mɛ ɖě , bo na vɛtoli nú mɛ ɖě . Mi sixu sɛ̀n Mawu bo lɛ́ sɛ̀n dɔkun ǎ . ” ( Xà 1 Tɛsalonikinu lɛ 2 : 13 , 19 , 20 . ) “ Gbɛtɔ́ lɛ hɛn ɔ , ye na ɖeɖɛ tagba yeɖesunɔ tɔn lɛ . ” Nɛ̌ xwédo mǐtɔn blebu ka sixu mɔ ajɔ ɔ yí gbɔn ? ( b ) Etɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na sɔ́ ayi mǐtɔn ɖó ajɔ ɔ jí ? Nɛ̌ mǐ ka sixu cyɔn alɔ mǐɖée jí ɖò ninɔmɛ nyanya lɛ mɛ gbɔn ? Nú mǐ na sú kún dó nú jlǒ nùblibliwiwa tɔn lɛ ɔ , mǐ ɖó na nyì alɔ nú ayiɖeɖayi blíblí lɛ . Enɛ ɔ wutu wɛ mi ɖó na sɔ́ nùblawukúnúmɛ , xomɛnyínyɔ́ , mɛɖesɔhwe , xomɛfífá kpo suúlu kpo dó awu ɖɔhun . Mi ɖó na nɔ sɔ́ hwɛ kɛ miɖée lee Aklunɔ sɔ́ kɛ mi é ɖɔhun . ( Xà Nùnywɛtɔ́xó 7 : 21 , 22 . ) 10 , 11 . ( a ) Etɛwu wuhwinhwan ka nyla ? Xó Mawu tɔn ɖɔ : “ Wanyiyi nɔ kú hǔn ; é nɔ nyɔ́ xomɛ ; é nɔ jló mɛ nú ǎ . ” ( 1 Sam . 23 : 16 - 18 ) Mǐ ka na nyɔ́ xomɛ bo yí wǎn nú mɛ Jonatáan ɖɔhun à ? Sunnu lɛ mi , mi yí wǎn nú asì mitɔn lɛ ; mi ma nyla hun dó ye ó . Vǐ lɛ mi , mi setónú nú mɛjitɔ́ mitɔn lɛ ɖò nǔ bǐ mɛ , ɖó nǔ e nɔ nyɔ́ Aklunɔ nukúnmɛ é nɛ . Vǐtɔ́ lɛ mi , mi ma nɔ dó xomɛsin nú vǐ mitɔn lɛ ó ; é ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ , awakanmɛ na kú ye . ” Enyi asú Klisanwun ɖé ɖó asì nùmaɖitɔ́ ɖé , bɔ é ma nɔ sí i ǎ ɔ , etɛ é ka ɖó na bló ? Xó Mawu tɔn ɖɔ : “ Mɛ e tuùn nǔ ɔ nɔ ɖɔ xó dín ǎ ; mɛ e sín ayi ɖò te ɔ nɔ yì agbɔ̌n jí . ” Xota elɔ lɛ na bló bɔ nǔ e a ɖi nú fínfɔ́n sín kú é na lɛ́ syɛn d’eji . “ Xɔ́ntɔn mǐtɔn Lazáa ɖò amlɔ dɔ́ wɛ ; un na yì fɔ́n ɛ . ” ​ — JAAN 11 : 11 . Tan Biblu tɔn tɛ lɛ ka na ganjɛwu Mata dó fínfɔ́n sín kú wu ? Mata ɖɔhun ɔ , hwenu awǎjijɛ tɔn tɛ ɖó nukún wɛ a ka ɖè ? Loɔ , é ɖɔ : “ Un tuùn ɖɔ é na fɔ́n . ” 17 : 8 - 16 ) É yá é ɔ , vǐ tɔn bɛ́ azɔn bo kú . Mawu sè ɖɛ Elíi tɔn , bɔ vǐ ɔ fɔ́n wá gbɛ̀ . ( Xà 1 Axɔsu lɛ 17 : 17 - 24 . ) ( Xà 2 Axɔsu lɛ 4 : 32 - 37 . ) Nɛ̌ Piyɛ́ɛ ka fɔ́n Klisanwun nyɔnu e kú é gbɔn ? Gbè ɖokpo ɔ , mɛsɛ́dó Pɔlu ɖò kplé ɖé bló wɛ ɖò síngbó ɖé jí ɖò Tolowasi ; finɛ wɛ nyí totaligbé - gbadahweji Turquie tɔn ɖò égbé . Nyaví ɖé nɔ nyí Etíki , bo junjɔn flɛtɛli ɖé nu bo ɖò tóɖó è wɛ . 4 : 17 , 18 ) Gɔ́ na ɔ , Jehovah ɖɔ ɖɔ “ Izaki jí ” wɛ kúnkan ɔ na wá gbɔn . ( Bǐb . ( Xà Eblée lɛ 11 : 17 - 19 . ) 89 : 49 ) Enɛ xlɛ́ ɖɔ Mawu kún sixu fɔ́n mɛ sín kú ó ǎ . ( Xà Jɔbu 14 : 13 - 15 . ) ( b ) Etɛwu fínfɔ́n sín kú ɔ ka ɖò taji sɔmɔ̌ ? Amɔ̌ , a ka na ɖɔ ɖɔ fínfɔ́n sín kú nyí ɖokpo ɖò nǔ e a ɖi nǔ na b’ɛ xɔ akwɛ nú we hugǎn lɛ é mɛ à ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 15 : 12 - 19 . ) Amɔ̌ , mǐ tuùn ɖɔ Jezu fɔ́n sín kú . Nɛ̌ Jezu ka ɖ’alɔ ɖò Ðɛhan 118gɔ́ ɔ sín jijɛnu mɛ gbɔn ? “ Xɔmɛtɔ́ lɛ ” gbɛ́ Mɛsiya ɔ ( Kpɔ́n akpáxwé 7gɔ́ ɔ ) Nɛ̌ Jezu ka sixu huzu “ awinnya taji e ɖò zwe jí é ” gbɔn ? Nú mɛ lɛ gbɛ́ Jezu bo hu i ɔ , nɛ̌ é ka sixu huzu “ awinnya taji e ɖò zwe jí é ” gbɔn ? ( a ) Etɛ Ðɛhan 16 : 10 ka ɖɔ ɖ’ayǐ ? ( Ðɛh . ( Xà Mɛsɛ́dó 2 : 29 - 32 . ) ( Xà Mɛsɛ́dó 2 : 33 - 36 . ) ( Xà Mɛsɛ́dó 13 : 32 - 37 , 42 . ) Tinmɛ ɖé lɛ tíìn bo kúnkplá ‘ hwenu kpo ganmɛ ɔ kpo , bɔ Tɔ́ ɔ ko tò kpodo acɛ tɔn kpan . ’ Pɔlu wlan ɖɔ “ Klisu wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e fɔ́n sín kú é , bo dó na ganjɛwu mǐ ɖɔ mɛ e kú lɛ lɔmɔ̌ na fɔ́n . ” Nɛ̌ mɛ yí ami dó ɖè ɖé lɛ tɔn ka na nyí gbɔn ɖò fí ɖiɖe Klisu tɔn hwenu ? Ðó mǐ ɖi nǔ ɖɔ Jezu kú bo lɛ́ fɔ́n ; mɔ̌ ɖokpo ɔ , mǐ lɛ ɖi nǔ ɖɔ Mawu na fɔ́n mɛ e . . . kú lɛ . . . mǐ mɛ e na kpò ɖò gbɛ̀ [ ɖò fí ɖiɖe Aklunɔ ɔ tɔn hwenu lɛ ] ɔ , mǐ na jɛ nukɔn nú mɛ e ko kú lɛ ǎ . Hwe ɔ nu sù ɔ , Aklunɔ ɖesu na jɛte sín jixwé , bɔ è na sè mɛɖé na ɖegbe kpo xósusu kpo . . . bɔ mɛ e ɖi nǔ nú Klisu cobo kú lɛ na fɔ́n jɛ nukɔn . Mawu na zé mɛ yí ami dó ɖè ɖěɖee ɖò gbɛ̀ ɖò ya ɖaxó ɔ hwenu lɛ é “ yì jǐ , ɖò akpɔ́kpɔ́ mɛ . ” ( Mat . Nú a lɛkɔ wá ɔ , un na cɛ́ afɔ towe lɛ . ” È jì mì ɖò 29 Juillet 1929 , bɔ un sù ɖò gletoxo ɖé mɛ ɖò tokpɔn Bulacan tɔn mɛ ɖò Philippines . Un nɔ ɖu vivǐ Biblu xixa tɔn , ɖò taji ɔ , Wɛnɖagbe - Wema ɛnɛ lɛ . Mɔ̌ wiwa zɔ́n bɔ un jló na xwedó Jezu . ​ — Jaan 10 : 27 . Hwenɛnu wɛ mɛjitɔ́ ce lɛ byɔ mì ɖɔ nyì ni lɛkɔ wá xwé . Kúnnuɖetɔ́ mɛxomɔ ɖé wá xwé mǐtɔn gbè , bo tín nǔ mɛ nú mǐ dó nǔ e ɖɔ wɛ Biblu ɖè bo ɖɔ “ azǎn gudogudo tɔn lɛ ” é wu . ( 2 Tim . 3 : 1 - 5 ) É ylɔ mǐ ɖɔ mǐ ni wá Biblu kpinkplɔn ɖé tɛnmɛ ɖò gletoxo e sɛkpɔ mǐ é ɖé mɛ . Mǐ zán hwenu gègě ɖò zǎn enɛ mɛ dó ɖɔ xó dó Biblu jí . Un yí gbè ɖɔ : “ Ɛɛn , é jló mì . ” Un tuùn ɖɔ un jló na ‘ w’azɔ̌ nú Aklunɔ ɔ . ’ ( Kolo . 3 : 24 ) Mǐ yì tɔsisa e sɛkpɔ finɛ é ɖé mɛ , bɔ mǐ mɛ wè bló baptɛm ɖò 15 Février 1946 . Xwédo Cruz tɔn ylɔ mì ɖɔ nyì ni wá nɔ akpá emitɔn ɖò Angat . Glɛnsigbe wɛ é dó , bɔ enɛ gudo ɔ , un sɛ̀ sìn xwè nú xó e é ɖɔ é dó Tagalog - gbè mɛ . Zǎnzǎn tɛɛn ɔ , un nɔ d’alɔ ɖò adoxwɛsa . Ee un yí kúnnuɖewema ɔ gudo é ɔ , è ɖè azɔ̌ nú mì ɖɔ má wà gbexosin - alijitɔ́ titewungbe sín azɔ̌ nú táan ɖé ɖò Bronx ɖò New York City . Aklunɔzán gbla nukɔntɔn e bɔ dó alɔwliwli mǐtɔn wu é mɛ wɛ mǐ yì ba agun ɖé kpɔ́n ɖò tɔtɛntinto Rapu Rapu tɔn mɛ . Mǐ tlɛ wá xɔ ayikúngban nya e ɖɔ nú mǐ ɖɔ “ Chine nu lɛ [ kún ] nɔ sà nǔ [ ó ] ” é tɔn . Azin e mɛ vǐkɛ́n ɔ byɔ é sixu sù ɖò kàn e mɛ azin ɔ nɔ gbɔn é ( jɛ adɔvɔ́ mɛ ) alǒ é sixu yì vǐkpo ɔ mɛ . Enɛ na zɔ́n bɔ xò ɔ na sù ɖebǔ cobo gblé ǎ . Alixlɛ́mɛ wema e nɔ ɖɔ nǔ dó lanmɛ na nɔ ganji wu ɖò Angleterre é ɖé ɖɔ : “ DIU e wu ganvɔ ɖè hugǎn é nɔ w’azɔ̌ hugǎn 99 ɖò kanweko jí . Enɛ xlɛ́ ɖɔ nú è zé nyɔnu ɖěɖee nɔ zán DIU ɖé lɛ é 100 ɖó te ɔ , é nɔ yá bonu mɛ ɖokpo na mɔ xò ɖò xwè ɖokpo mɛ ǎ . DIU e wu ganvɔ ma ɖè sɔmɔ̌ ǎ lɛ é nɔ w’azɔ̌ sɔmɔ̌ ǎ . ” ( a ) Etɛ ka nyí tinmɛ è ni “ kplɔ́n , bo mɔ ɖɔ nugbǒ wɛ é nyí ” tɔn ? ( b ) Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ Timɔtée kplɔ́n , bo mɔ ɖɔ nugbǒ wɛ nyí wɛnɖagbe e kúnkplá Jezu é ? Nú un na ɖɔ xó jɔ xó ɔ , enyi é yí gbè nú nùɖé kpowun bo ma kàn nǔ byɔ ǎ ɔ , ado nɔ hu mì . ” Tinmɛ e ɖò Biblu ɔ mɛ lɛ é ka nɔ zawě nú ye à ? Etɛ ka na d’alɔ vǐ towe lɛ hugǎn ? Stephanie , ee nyí nɔ nú vǐ nyɔnu atɔn é tinmɛ ɖɔ : “ Sín hwenu e vǐ ce lɛ kpó ɖò vǔ bǐ é wɛ un nɔ kanbyɔ nyiɖée ɖɔ , ‘ Un ka nɔ ɖɔ xó nú vǐ ce lɛ dó nǔ e wu un kudeji ɖɔ Jehovah tíìn é , wanyiyi tɔn kpo ali jlɔjlɔ tɔn lɛ kpo wu à ? Vǐ ce lɛ ka nɔ mɔ vaàn ɖɔ un yí wǎn nú Jehovah dégbédégbé à ? ’ Nú un ma kú dó nǔ jí ǎ ɔ , un sixu ɖó nukún ɖɔ vǐ ce lɛ lɔ na wà mɔ̌ ǎ . ” Biblu ɖɔ ɖɔ “ yɔkpɔvu ɔ , xlonɔnú wɛ é nɔ wà . ” ( Nùx . 2 : 12 ) É ɖò dandan ɖɔ è ni ɖó nùnywɛ alɔkpa enɛ có bá mɔ hwlɛngán . Nɛ̌ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bɔ ye na ɖó ‘ nùnywɛ e nɔ kplá mɛ , bɔ è nɔ mɔ hwlɛngán é ’ gbɔn ? Yì jí dó Flansegbe mɛ bo zín LA BIBLE ET VOUS > OUTILS D’ÉTUDE DE LA BIBLE . Nɛ̌ a ka sixu wà azɔ̌ nú hwlɛngán hwiɖesu tɔn gbɔn ? Vlafo è kplɔ́n ye bɔ ye sù dó nugbǒ ɔ mɛ . Enyi mɔ̌ hǔn , é jɛxa ɖɔ è ni kpa we . Amɔ̌ , ɖò xwè yɔywɛ ɖé lɛ gudo hwenu e jlǒ xóɖóxámɛ tɔn na wá syɛn n’i hugǎn é ɔ , é na byɔ ɖɔ é ni kudeji hugǎn ɖɔ tónúsíse nú sɛ́n Jehovah tɔn lɛ wɛ nyí nǔ ɖagbe hugǎn e jí é na site dó hwebǐnu é . ” ( b ) Etɛ Filipunu lɛ 4 : 11 - 13 ka sixu kplɔ́n we ? Etɛ ka nyí tinmɛ a ni w’azɔ̌ nú hwlɛngán hwiɖesunɔ tɔn “ kpo xɛsi kpo , kpodo sísɔ́sísɔ́ kpan ” tɔn ? Azɔ̌wanú tɛ lɛ ka ko d’alɔ we ɖò nùkplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn kɔn ? Comment trouver du plaisir à lire la Bible ? Jezu ɖɔ : “ Enyi Tɔ́ e sɛ́ mì dó ɔ ma dɔn mɛɖé wá nú mì ǎ ɔ , é sixu wá gɔ̌n ce ǎ . ” Nyì lɔ ɖó na vo bo na wà nǔ ɖokpo ɔ . Enɛ wu ɔ , un na ɖɔ nǔ lehun ɖé : ‘ Hwenu e un ɖò Biblu kplɔ́n wɛ ɖò azǎn ɖě ɔ wu , bo . . . ’ Enɛ gudo ɔ , un nɔ gbɛkan dó xó e ɖɔ wɛ un ɖè é nu . Un bɛ́ xó ɔ tlolo ɔ , é nɔ nyí Biblu xó ǎ , amɔ̌ , hwɛhwɛ ɔ , mɛɖé lɛ nɔ ba nǔ dò dó nǔ e un nɔ wà hwenu e un ɖò Biblu kplɔ́n wɛ é jí . Ee un fɔ́n bo ɖò mɔ̌ wà wɛ é ɔ , é wá bɔwǔ nú mì bǐ . Bɔ nukɔnmɛ ɔ , un nɔ vo ganji ! ” Mǐdɛɛ lɛ kɛɖɛ wɛ nyí Kúnnuɖetɔ́ e ye nɔ mɔ é . Enɛ wu ɔ , lee mǐ nɔ wà nǔ gbɔn é wɛ sixu ɖɔ lee ye na yí wɛn ɔ gbɔn é . Enyi mǐ nɔ kú winnya , nɔ ɖi xɛsi kabǐ é nɔ vɛwǔ nú mǐ bonu mǐ na ɖɔ xó dó nùɖiɖi mǐtɔn wu , alǒ , mǐ nɔ sísɔ́ hwenu e mǐ ɖò xó ɖɔ nú ye wɛ é ɔ , nɛ̌ é ka na nyí gbɔn ? Nǔ nyí mɔ̌ ɔ , ye sixu mɔ ɖɔ mǐ kún nɔ gó ɖó mɛ e mǐ nyí é wutu ó . Ye tlɛ sixu gbɛ́ wɛn mǐtɔn ɖó mǐ kú dó nǔ e ɖɔ wɛ mǐ ɖè é jí ǎ wutu . Amɔ̌ , enyi mǐ nɔ vo bo nɔ ɖɔ xó kpo jiɖiɖe kpo dó nǔ e mǐ ɖi nǔ na é wu , bonu xóɖɔɖókpɔ́ mǐtɔn nɔ cí mɔ̌ hwebǐnu ɔ , ye na ɖibla ɖó sísí nú mǐ hugǎn . ” Jezu ɖɔ : “ Enyi mɛɖé jló na xwedó mì hǔn , ni jó tito éɖesunɔ tɔn lɛ dó , bo ɖíɖá [ yatín ] tɔn , bo xwedó mì . ” ( Mat . © 2018 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania Enɛ ɔ , mɛ e na ɖò Judée gbéjí lɛ ni hɔn yì só lɛ jí ; mɛ e na ɖò toxo ɔ mɛ lɛ ni hɔn tɔ́n , bonu mɛ e na ɖò gleta lɛ ni ma sɔ́ lɛkɔ wá toxo ɔ mɛ ó . ” Etɛ Ezayíi 40 : 26 ka sixu kplɔ́n mǐ ? Mɛɖebǔ ko kpéwú bo xà sunví e ɖò wɛkɛ ɔ mɛ lɛ é bǐ ǎ . Etɛ ka na mǐ jiɖe ɖɔ Jehovah kpéwú bo na na mǐ hlɔnhlɔn ? É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Lindɔ̌n mitɔn lɛ na vo , ɖó mɛfífá wɛ un nyí , bo nyí xomɛnyɔtɔ́ . ” ( Mat . 11 : 28 - 30 ) Xó nugbǒ tawun wɛ xó enɛ nyí . Amɔ̌ , nɛ̌ nǔ nɔ cí nú mǐ hwenu e mǐ lɛkɔ é ? Ali e nu è xwlé xóɖiɖɔ ɔ mɛ ɖè é ɖè wuvɛ̌sexámɛ xlɛ́ kaka bɔ un y’avǐ . É flín nǔ mì ɖɔ un ɖó na nɔ yì kplé lɛ . ” Etɛ ɖɔ wɛ mɛsɛ́dó Pɔlu ka ɖè bo wlan ɖɔ : “ Hwenu e un ma ɖó gǎn ǎ ɔ , hwenɛnu wɛ un nɔ mɔ hlɔnhlɔn ” ? Mawu ce ɖò kpɔ́ xá mì ɔ , un nɔ lɔ́n d’asá ahohó . ” ( Ðɛh . Alǒ mǐ na xwedó wěɖexámɛ Biblu tɔn e nùnywɛ kpé é bo na ɖeɖɛ tagba ɔ ɖò yiyá mɛ wɛ à ? A sixu ɖɔ nǔ lehun dó bɛ́ xóɖɔɖókpɔ́ ɔ : “ Boya lee nǔ ɔ cí nú mì é syɛn tawun , amɔ̌ , hwenu e a ɖò xó ɖɔ nú mì wɛ sɔ é ɔ , é cí nú mì ɖɔ . . . ” Ðó Jehovah , zǎn kpo kéze kpo ɔ , a nɔ ɖò nǔ dosin xá mì wɛ . ’ É wlan ɖɔ : “ Un na ɖɔ hwɛ ce lɛ n’i ” “ enɛ ɔ , hwɛ ɔ , a ɖè agɔ e un jɛ ɔ sín kɔ nú mì . ” ( 4 ) Flǐn gudo tɔn ɖé ka na tíìn gbè ɖokpo à ? ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 13 : 5 . ) ( Xà Jaan 3 : 16 ; 17 : 3 . ) ( a ) Etɛ Jezu ka xoɖɛ bo byɔ ɖò zǎn e mɛ é ɖó Aklunɔ Sín Nùɖuɖu ɔ ayǐ é ? ( b ) Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ Jehovah na sìnkɔn nú ɖɛ e Jezu xò é ? ( Xà Jaan 17 : 20 , 21 . ) ( Xà Ezekiyɛli 37 : 15 - 17 . ) Nɛ̌ mǐ ka sixu gɔ́ sò nú bǔninɔ e ɖò togun Mawu tɔn mɛ é gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ ‘ nɔ mɔ mǐɖée gbɔ ɖò wanyiyi mɛ ’ gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ è na wá bló Flǐn gudo tɔn ɖé ? Ðò Riberalta , Beni ɔ , asú kpo asì kpo gbexosin - alijitɔ́ wè ɖò wema lɛ bɛ́ dó jɔmɛhun ɖé mɛ wɛ . Etɛwu Jehovah ka nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ni na nǔ xɔ akwɛ mǐtɔn lɛ emi ? Nɛ̌ tutoblonunu ɔ ka nɔ zán akwɛ e è nɔ na égbé lɛ é gbɔn ? Etɛwu Jehovah ka nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ni na nǔ xɔ akwɛ mǐtɔn lɛ emi ? ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 8 : 18 - 21 . ) Nùnina towe lɛ nɔ nɔ gudo nú azɔ̌ e wà gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ wɛ mǐ ɖè é ( Kpɔ́n akpáxwé 14 - 16 ) Enɛ ɔ wu ɔ , hweɖelɛnu ɔ , mǐ nɔ mɔ ɖɔ mǐ lín dó tutoblonunu ɔ , bo nɔ yawu wɔn lee azɔ̌ Jehovah tɔn gbló ada sɔ é . Amɔ̌ , ee mǐ jɛ tuto vovo e nɔ dín gbɔn Televiziɔn JW tɔn jí lɛ é kpɔ́n jí é ɔ , é nɔ flín mǐ ɖɔ mǐ ɖò kplékplé nɔví lɛ tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é ɖé mɛ . Televiziɔn JW tɔn ɔ nɔ jiwǔ nú nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo mǐtɔn vívɛ́ e ɖò xá ɔ mɛ lɛ é ɖesu . Hwɛhwɛ wɛ mǐ nɔ sè bɔ ye nɔ ɖɔ ɖò tuto sunmɛ sunmɛ tɔn ɖé kpinkpɔn gudo ɖɔ emi lɛ́ sɛkpɔ mɛ e ɖò Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ mɛ lɛ é d’eji . Dìn ɔ , ye nɔ gó hú ɖ’ayǐ tɔn ɖɔ emi nyí akpáxwé tutoblonunu Mawu tɔn tɔn . ” ( Xà Nùnywɛxó 11 : 24 , 25 . ) ‘ Nǔ nyɔ́ nú togun e sɔ́ Jehovah dó ɖó Mawu é . ’ ​ — ÐƐH . Jezu ɖɔ : “ A na yí wǎn nú nɔzo towe hwiɖesunɔ ɖɔhun . ” Ðó mɛɖebǔ gbɛ́ wǎn nú agbaza éɖesunɔ tɔn kpɔ́n gbeɖé ǎ ; é nyɔ́ wà ɔ , be wɛ é nɔ lé na , bo nɔ na ɛ nùɖuɖu . ” ( Efɛ . Nɛ̌ mǐ ka sixu nyì alɔ nú wǎn yíyí nú mǐɖesunɔ gbɔn ? Pɔlu wlan ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ na “ nɔ yí wǎn nú akwɛ . ” Xwè ɖé lɛ ɖíe ɔ , gbexosin - alijitɔ́ Irelande tɔn ɖé ɖɔ xó nú nya ɖé dó Mawu wu . Etɛ Agúu ka wlan dó dɔkun kpo ya kpo wu ? É wlan ɖɔ : “ Enyi un ɖó nǔ dín ɔ , un táa wá hu tɛ́ nú we bo ɖɔ : ‘ Jehovah tɛ́ ! ’ ” ( Nùx . É nɔ ɖɔ : ‘ Gǎn ɖagbe hugǎn ɔ wɛ un ɖó ! ’ Dìn ɔ , nyiɖesu nyí gbexosin - alijitɔ́ ɖé bɔ mǐ mɛ wè lɛ ɖò azɔ̌ wà nú Mɛ ɖokpo ɔ wɛ , é wɛ nyí Jehovah . ” Nɛ̌ mǐ ka sixu nyì alɔ nú wǎn yíyí nú akwɛ gbɔn ? Amɔ̌ , ɖiɖɔ wɛ é ɖè ɖɔ ye kún yí wǎn nú Mawu ɖebǔ ó . ” Nɛ̌ mǐ ka sixu nyì alɔ nú wǎn yíyí nú gbɛɖuɖu gbɔn ? ( Xà 2 Timɔtée 3 : 1 - 5 , 13 . ) 3 : 12 ) Mǐ lɛ́ tuùn ɖɔ wanyiyi ‘ kún nɔ jla ajɔ nú éɖée ó ; é kún ka nɔ yigo ó . ’ ( 1 Kɔ . Un nɔ mɔ ɖɔ ye nɔ kpé nukún dó wutu ce , bɔ enɛ nɔ zɔ́n bɔ nyì lɔ nɔ ba na hɛn xomɛ yetɔn hun . ” ( Xà Jaan 13 : 34 , 35 . ) É gbɔ azɔn nú nukúntɔ́nnɔ lɛ , afɔkponɔ lɛ , gudunɔ lɛ kpo tókúnɔ lɛ kpo . ( Xà Ezayíi 11 : 6 , 7 . ) A sixu xà nǔ dó ye wu ɖò xota ɖebɔdoɖewu e nɔ nyí “ Biblu Nɔ Huzu Gbɛzán Mɛtɔn , ” bɔ è nɔ mɔ ɖò jw.org jí é mɛ . Mǐ ɖó na nɔ ɖexlɛ́ mɛ ɖevo lɛ ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wɛ nú mǐ . 3 Ði Nǔ , Bo Lɛ́ Setónú Nɔwée , Daniyɛli kpo Jɔbu kpo Ðɔhun 28 Awǎjijɛ : Jijɔ E Mawu Nɔ Na Mɛ É Ðé Nɔwée ɔ , è nɔ mɔ nǔ jɛ dò ɖě ɖɔ dó éyɛ wu ǎ ; é nɔ yì xá Mawu . ’ ​ — Bǐb . 9 , 10 . ( a ) Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖi nǔ , bo lɛ́ setónú Nɔwée ɖɔhun gbɔn ? ( Xà Malacíi 3 : 17 , 18 . ) ( b ) Nukún tɛ Jehovah ka sɔ́ dó kpɔ́n Daniyɛli na ? ( b ) Etɛ mɛjitɔ́ Daniyɛli tɔn lɛ sín kpɔ́ndéwú ka sixu kplɔ́n mɛjitɔ́ égbé tɔn lɛ ? ( Xà Jɔbu 1 : 9 , 10 . ) 19 , 20 . ( a ) Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖi nǔ , bo lɛ́ setónú Jɔbu ɖɔhun gbɔn ? 1 - 3 . ( a ) Etɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nɔ gbeji nú Mawu ɖò azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ ? ( Xà Daniyɛli 6 : 8 - 11 . ) ( Xà Jɔbu 31 : 24 - 28 . ) ( Xà Ðɛhan 11 : 5 ; 26 : 4 . ) ( Ðɛh . 1 : 1 - 3 ) Enɛ wu ɔ , kanbyɔ hwiɖée ɖɔ : ‘ Un ka tuùn Jehovah lee Nɔwée , Daniyɛli kpo Jɔbu kpo tuùn i gbɔn é à ? ’ Nɔwée sín daagbo daagbo Henɔci lɔ “ yì xá Mawu . ” 11 : 10 ) Jezu ɖɔ : “ Awǎjijɛ ɖaxó wɛ é nyí nú tɔ́gbó mitɔn Ablaxamu , ɖó é ɖò nukún ɖó wìwá ce wɛ . ” Un sixu ɖɔ awǎjijɛ e mǐ ɖó é ǎ . ” Mǐdɛɛ lɛ wɛ ka nyí mɛ e Mawu ɖè nùbudo enɛ xlɛ́ gbɔn [ gbigbɔ ] jí é . ” Jezu ɖɔ : “ Un ɖɔ mɔ̌ nú mi , bonu xomɛ ni hun mi , lee xomɛ nɔ hun nyɛ gbɔn é , bonu awǎjijɛ mitɔn ɔ , nǔ bǐ ni vɔ ɖ’ewu . ” ( 3 ) Nɛ̌ gǎn e dó wɛ mǐ ɖè bo na ɖó “ linlin Klisu tɔn ” é ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nyí gbɛtɔ́ gbigbɔ tɔn gbɔn ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 2 : 14 - 16 . ) Etɛ Biblu ka ɖɔ dó mɛ e ɖó linlin gbigbɔ tɔn é wu ? Etɛ kpɔ́ndéwú Jakɔbu tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ ? Etɛ kpɔ́ndéwú Mali tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( Xà Luki 1 : 46 - 55 . ) ( Xà Ezayíi 63 : 9 ; Maki 6 : 34 . ) Rachel , ee nyí nɔví nyɔnu ɖé ɖò Brésil é ɖɔ : “ Un yí wǎn nú nǔsisɔ e ɖò zo jí ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é . Wǎgbɔ tɔn ɔ , un sɔ́ nɔ sɔnǔ ɖó jlɛ̌ jí ganji ǎ . Amɔ̌ , nugbǒ ɔ kpinkplɔn sísɛ́ mì , bɔ un dó gǎn e jɛxa é bo huzu gbɛtɔ́ gbigbɔ tɔn . Huzuhuzu lɛ biblo bɔkun nú mì ǎ , amɔ̌ , gbɛ̀ ce wá ɖó nu hugǎn . ” Enɛ wɛ zɔ́n bɔ nú mǐ cí Jezu ɖɔhun ɔ , mǐ na cí Jehovah ɖɔhun hugǎn . Ye ɖɔ : ‘ Nǔ e é wà ɔ bǐ wɛ mǐ mɔ . ’ ( Mɛ . Nɛ̌ linlin Klisu tɔn ɖiɖó ka na d’alɔ mǐ ɖò gbɛzán mǐtɔn ayihɔngbe ayihɔngbe tɔn mɛ gbɔn ? É ɖɔ : “ Un wà nǔ nyanya ɖě gbeɖé ǎ , amɔ̌ , nǔ gbigbɔ tɔn lɛ ɔ , mɔ̌ tɔn mɔ̌ tɔn wɛ un nɔ bló . Un nyí gbɛtɔ́ gbigbɔ tɔn ɖò nukúnta , bo nɔ yì kplé lɛ bǐ , bo nɔ nyí gbexosin - alijitɔ́ alɔgɔtɔ́ tɔn ɖò hweɖelɛnu ɖò xwemɛ xwemɛ . É ɖɔ : “ É cí ɖɔ un tuùn nǔ ɖě ǎ ɖɔhun . Un nɔ ɖɔ nú nyiɖée ɖɔ : ‘ Nú un na nyí tatɔ́ ɖò gbigbɔ lixo nú asì ce ɔ , un ɖó na wà nùɖé . ’ ” É ɖɔ : “ Un nɔ kplɔ́n Biblu , bo nɔ kplɔ́n , lobo nɔ lɛ́ kplɔ́n , bo jɛ nukúnnú mɔ jɛ nǔ e mɛ un ma ko mɔ nǔ jɛ ɖ’ayǐ ǎ lɛ é wu jí . Un wá ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ , bɔ ɖò taji bǐ ɔ , un vɛ́ tawun kpo Jehovah kpo . ” ( 3 ) Nɛ̌ gbɛtɔ́ gbigbɔ tɔn nyínyí ka sixu d’alɔ mǐ ɖò gbɛzinzan mǐtɔn ayihɔngbe ayihɔngbe tɔn mɛ gbɔn ? ( b ) Etɛ gbé mǐ ka ɖó na nya hwenu e mǐ ɖò nǔ kplɔ́n wɛ , bo lɛ́ ɖò tamɛ lin d’eji wɛ é ? ( b ) Kpɔ́ndéwú Biblu tɔn tɛ mǐ ka sixu xwedó ? 12 , 13 . ( a ) Etɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na zán 1 Kɔlɛntinu lɛ 2 : 16 ? ( Xà 2 Piyɛ́ɛ 1 : 5 - 8 . ) Nɛ̌ gbɛtɔ́ gbigbɔ tɔn nyínyí ka na d’alɔ mǐ ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ gbɔn ? “ Azɔ̌ e ma nyí nùɖewánu ǎ ” é tɛ lɛ mǐ ka ɖó na nyì alɔ na ? Gbeta e kɔn un nɔ wá lɛ é ka na d’alɔ mì bɔ un na nya nǔ gbigbɔ tɔn lɛ gbé à ? Etɛwu a ka jló na yì nukɔn ɖò gbigbɔ lixo ? Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ dó wusyɛn lanmɛ nú Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ ɖɔ : “ Mi . . . yí miɖée . ” ( 1 Pi . Site , bonu è ni bló baptɛm nú we . ’ ​ — MƐ . 22 : 16 . Etɛ jí mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ ka nɔ ba na kú dó cobɔ vǐ yetɔn lɛ na bló baptɛm ? “ NÚ SUN gègě ɔ , un ɖɔ nú Papa kpo Mamáa kpo ɖɔ un jló na bló Baptɛm , bɔ ye nɔ ɖɔ xó d’ewu nú mì hwɛhwɛ . Ye jló na kudeji ɖɔ un tuùn lee gbeta e kɔn un wá é nyí nùjɔnǔ sɔ́ é . Ðò 31 décembre 1934 ɔ , azǎn manawɔn enɛ kpé . ” 5 , 6 . ( a ) Lee Biblu ɖɔ xó dó Timɔtée wu gbɔn é zɔ́n bɔ mǐ na wá gbeta tɛ kɔn dó baptɛm e é bló é wu ? ( Xà Kolosinu lɛ 1 : 9 , 10 . ) É ɖɔ nú Jehovah ɖɔ é víví nú emi tawun ɖɔ vǐ nyɔnu kpɛví emitɔn wá gbeta ɔ kɔn bo na zé éɖée jó n’i . ” ( Xà 1 Piyɛ́ɛ 3 : 20 , 21 , nwt . ) Etɛwu mǐ ma ka nɔ gbidi kɔ nú mɛɖebǔ bonu é na bló baptɛm ǎ ? Nùkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e na bɔ d’ewu é mɛ ? Enyi mɛjitɔ́ ɖé wɛ nú we ɔ , a sixu ko kàn nǔ lehun lɛ byɔ hwiɖée : ‘ Vǐ ce ka ko sɔgbe nú baptɛm dóó à ? Nukɔntɔn ɔ wɛ nyí : “ Sɔgbe kpodo vɔsisa Jezu Klisu tɔn kpo ɔ , a ka ko lɛkɔ sín hwɛ towe lɛ gudo lobo ko zé hwiɖée jó nú Jehovah bo na wà jlǒ tɔn à ? ” Nɛ̌ mǐ ka sixu nɔ yí mɛ ɖò kplé Klisanwun tɔn mǐtɔn lɛ jí gbɔn ? ( Xà 3 Jaan 5 - 8 . ) É wlan ɖɔ : “ Tlolo hwɛ̌ ɔ , un xò nǔ kpɔ́n , ɖó mǐ wlí alɔ é ɔ , é lín ǎ , bɔ mǐ ka lɛ́ ɖò xwé kpɛví ɖé gbè . Amɔ̌ , ɖó wemaxɔmɛvi lɛ nɔ kpɔ́ xá mǐ wutu ɔ , mǐ ɖó awǎjijɛ tawun . Ðó mǐ nyí asú kpo asì kpo yɔyɔ̌ wutu ɔ , mǐ mɔ ɖɔ enyi mǐ sɛ̀n Jehovah , bo lɛ́ nya nǔ gbigbɔ tɔn lɛ gbé ɖó kpɔ́ ɔ , mǐ na ɖó awǎjijɛ . ” Etɛwu é ka byɔ ɖɔ a ni yí mɛ yɔyɔ̌ ɖěɖee wá agun towe mɛ lɛ é ? ( Xà Luki 10 : 41 , 42 . ) Gbadanu ɖokpo ɔ , nǔ cí mɔ̌ nú asì ce tawun , un dó gǎn bo na d’alɔ ɛ , é ka ɖò kpikpa mì wɛ ǎ . Enɛ ɔ gudo ɔ , ɖò gan 7 : 30 mɛ gbadanu mɔ̌ ɔ , mɛɖé wá xúxú hɔn mǐtɔn . Biblu kplɔntɔ́ ɖé wɛ hɛn yovozɛn atɔn wá nú mǐ . É wá ba mǐ , mɛsɛ́dó yɔyɔ̌ lɛ kpɔ́n . Mǐ kplá ɛ byɔ xɔ mɛ , lobo na ɛ sìn kɔfu ɖokpo . Nú ado nɔ hu we dó jonɔyiyi wu hǔn , tuùn ɖɔ é kún nyí emiɖokpo wɛ ó . Mɛxo agun tɔn ɖé ɖò Grande - Bretagne bo ɖɔ : “ Enyi è ɖò nǔ sɔ́ wɛ bo na yí jonɔ ɔ , ado kpɛɖé nɔ hu mɛ . Amɔ̌ , lee nǔ ɖebǔ e cá kàn xá sinsɛnzɔ́ e wà nú Jehovah wɛ mǐ ɖè é bǐ tɔn nɔ nyí gbɔn é ɔ , mɔ̌ jɛn awǎjijɛ kpo lè kpo e è nɔ mɔ ɖ’emɛ lɛ é nɔ zɛ adohuhu lɛ wu flàflá tɔn é nɛ . Un vɛ́ ko junjɔn ayǐ kpo jonɔ lɛ kpo , bonu mǐ nu kafée lobo ɖɔ xó ɖó kpɔ́ kpowun ɔ , é nɔ víví nú mì . ” Mɛxo ɖevo wlan ɖɔ : “ Nú un ylɔ xɔ́ntɔn mǐtɔn e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é wá xwé ce gbè ɔ , é nɔ zɔ́n bɔ un nɔ mɔ nǔ jɛ ye wu hugǎn , bo nɔ lɛ́ tuùn ye d’eji , bɔ ɖò taji ɔ , un nɔ lɛ́ tuùn lee ye wá nugbǒ ɔ mɛ gbɔn é . ” Mɛ̌si lɛ ɖokpo sín asì ɖɔ nú mì ɖɔ ado ni ma hu mì ɖebǔ ó . É ɖɔ nú mì ɖɔ hwenu e emi kpo asú emitɔn kpo ɖò nukúnkpénuwutɔ́zɔ́ wà wɛ é ɔ , aklunɔzán gblamɛ ɖagbe hugǎn emitɔn lɛ wɛ nyí ɖěɖee emi zán kpo gbɛtɔ́ gbigbɔ tɔn e sixu nɔ ma ɖó nǔ sɔmɔ̌ , bo ka ɖò nǔ gbigbɔ tɔn ɖokpo ɔ lɛ gbé nya wɛ é , enɛ wɛ nyí Jehovah sinsɛn kpo gbɛ̀ e bɔkun é ɖé zinzan kpo . Enɛ flín mì nǔ e nɔ ce nɔ ɖɔ nú mǐ mɛ vǐ tɔn lɛ hwɛhwɛ é : ‘ È ɖu nǔ lan ma ɖ’emɛ ɖò fí e wanyiyi ɖè ɔ , é nyɔ́ hú . ’ ” ( Nùx . ( Xà Nùnywɛxó 25 : 21 , 22 , nwt . ) Hwɛhwɛ wɛ jonɔyitɔ́ lɛ nɔ sɔnǔ tawun cobɔ jonɔ lɛ nɔ wá ( Kpɔ́n akpáxwé 20gɔ́ ɔ ) Ðɛhanwlantɔ́ Davidi kanbyɔ ɖɔ : ‘ Jehovah , mɛ̌ wɛ na nɔ xwé towe gbè ? ’ É lɛ́ ɖò taji ɖɔ è ni ɖó sísí nú aca xá ɔ mɛ tɔn . Etɛwu é ka ɖò taji sɔmɔ̌ ɖɔ mǐ ni nɔ “ yí [ mǐ ] ɖée ” ? Nɔví sunnu wè ɖò tlati ɖé xwlé sɛnsátɔ́ ɖé wɛ ɖò anǎ ɖé jí , ɖò Kaštilac nukɔn , dǒ ɖaxó ɖé wɛ bɔ è mɛ̀ ɖò xwè kanweko 16gɔ́ ɔ mɛ , b’ɛ sɛkpɔ toxo Split tɔn ( Xà Titu 2 : 11 - 14 , nwt . ) Mɛxo ɔ flín ɖɔ : “ Goyiyi wɛ nɔ wà nǔ xá Graham . É nɔ mɔ xó ɖɔ dó mɛxo ɖěɖee kpé nukún dó xó tɔn wu bɔ è ɖè è sín agun mɛ lɛ é wu . Ðò nùkpinkplɔn e bɔ d’ewu lɛ é hwenu ɔ , mǐ ba dò nú wemafɔ Biblu tɔn e ɖɔ xó dó goyiyi kpo nǔ e é nɔ jì lɛ é kpo wu é . Graham jɛ éɖée kpɔ́n jí dó nùjɔnǔ mɛ ɖò Xó Mawu tɔn e cí nǔkpɛ́n ɖɔhun é mɛ , é ka yí wǎn nú nǔ e é mɔ é ǎ ! Nukɔnmɛ hwenu e é wá mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ nǔ e ɖò nǔ wà xá emi wɛ é wɛ nyí goyiyi kpo xómɔɖɔdómɛwu kpo , bɔ ye cí ‘ atínkpo ’ ɖé ɖɔhun bo sú nukún n’i é ɔ , é jɛ huzuhuzu lɛ bló jí bléblé dó ɖagbe jí . É jɛ kplé Klisanwun tɔn lɛ yì jí ɖò gbesisɔmɛ , jɛ Xó Mawu tɔn kplɔ́n jí dó nùjɔnǔ mɛ , bɔ ɖɛxixo ayihɔngbe ayihɔngbe huzu aca n’i . É ɖɔ : ‘ Un mɔ nugbǒ ɔ dìn é ɔ , é ko bló xwè mɔkpan , un tlɛ wà sinsɛnzɔ́ gbexosin - alijitɔ́ tɔn lɔ . Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ wlan ɖɔ : “ Mi kpé nukún dó mɛ e Mawu sɔ́ dó así nú mi lɛ wu , lee lɛngbɔnyitɔ́ lɛ nɔ kpé nukún dó lɛngbɔ̌ e è sɔ́ dó así nú ye lɛ wu gbɔn é ; mi sɔ́ jlǒ ɖagbe dó kpé nukún dó ye wu lee Mawu jló gbɔn é ; ni ma nyí gǎn wɛ é hú mi bɔ mi bló ó . ( b ) Etɛ mǐ ka na ba dò na ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? Nɛ̌ mɛjitɔ́ lɛ ka sixu kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ , bo gbɛ́ nǔ nú ye lee Jehovah jló gbɔn é gbɔn ? ( Xà Eblée lɛ 12 : 5 - 11 . ) Nɛ̌ è ka sixu d’alɔ vǐ ɖé , bɔ é na nɔ gbɛ́ nǔ nú éɖée gbɔn ? 4 , 5 . ( a ) Etɛwu nǔ gbigbɛ́ nú mɛɖesunɔ ka nyí “ mɛ yɔyɔ̌ ” ɔ sín akpáxwé taji ɖé ? Nɛ̌ mǐ ka sixu huzu Xó Mawu tɔn kplɔntɔ́ ɖagbe lɛ gbɔn ? Nɔví sunnu ɖé wlan ɖɔ : “ Lee mɛjitɔ́ ce lɛ kplɔ́n mì gbɔn é sù nukún ce mɛ tawun . ( b ) Nɛ̌ xwédo ɖé ka ɖu lè tónú e mɛjitɔ́ lɛ sè nú Jehovah é tɔn gbɔn ? Xwè ɖé lɛ gudo ɔ , è yí vǐ nyɔnu ɔ dó agun mɛ . ( b ) Nɛ̌ mǐ ka sixu wà gbɔn bɔ azɔ̌ na nyɔ́ wà nú mɛxo agun tɔn lɛ ? Ye wà adǎn dó mì , alǒ , mɔ xó ɖɔ dó wutu ce ǎ , loɔ , ye dó wusyɛn lanmɛ nú mì , bo lɛ́ na hlɔnhlɔn mì . Ðò kplé agun tɔn lɛ bǐ gudo ɔ , ye na bo ján gbɔn ɖebǔ ɔ , é hwe bǐ ɔ , mɛ ɖokpo nɔ ɖò ye mɛ , bo nɔ kàn lee un ɖè gbɔn é byɔ mì . É sín nǔ e un ko wà wá yì é wutu bɔ é nɔ vɛwǔ nú mì bɔ un na mɔ ɖɔ un jɛxa wanyiyi Mawu tɔn . Amɔ̌ , azɔn gègě wɛ Jehovah gbɔn agun ɔ kpo mɛxo lɛ kpo gblamɛ , bo xlɛ́ mì ɖɔ emi yí wǎn nú mì . Un xoɖɛ ɖɔ un kún sɔ́ na jó è dó gbeɖé ó . ” Nú nǔ ɖagbe wɛ a ko wà ɔ , a na zé ta dó jǐ ; ee a ma ka wà nǔ ɖagbe ǎ ɔ , hwɛhuhu ɖò ayǐ jinjɔn ɖò hɔn towe ta , bo jló na ɖu ɖò jǐ towe ; ma ka lɔn ó . ” ( Nùx . 1 : 24 - 31 ) Enɛ wu ɔ , mi nú mǐ ni ‘ ɖótó nǔ e è kplɔ́n mǐ lɛ é ; enɛ ɔ , mǐ na nyɔ̌nùí . ’ Mɛ e gbɔn gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é ɖò biba wɛ bo na lɛ́ nɔ yeɖée kannu hugǎn . 15 Wà Nǔ Jehovah , Mawu E Nɔ Dó Wusyɛn Lanmɛ nú Mɛ É Ðɔhun ‘ Enyi Vǐ ɔ ɖè mi sín kannumɔgbenu ɔ , mi na gosin kannumɔgbenu nugbǒ . ’ ​ — JAAN 8 : 36 . ( Xà 1 Tan 29 : 11 , 12 . ) Bonu gbɛtɔ́ lɛ na ɖu vivǐ nǔ ‘ ɖagbe ’ tɔn ɔ , ye ɖó na ɖeji dó Mawu wu , bo setónú n’i . Enyi ye tlitó ɔ , é na jó ye dó bɔ yeɖesunɔ na wá gbeta nǔ e nyí ɖagbe . . . kpo nǔ e ma nyí ɖagbe ǎ é kpo tɔn kɔn nú yeɖée . ” Jɔmɛhunkuntɔ́ enɛ ɖɔhun ɔ , Adamu kpo Ɛvu kpo ba na wà nǔ e jló ye lɛ é . É ɖɔ : “ Enyi mi sè gbè nú mì ɔ , mi nyí ahwanvu ce lɛ nugbǒ . Mi na tuùn nugbǒ ɔ , bɔ nugbǒ ɔ na ɖè mi sín kannumɔgbenu . ” Etɛwu mɛɖéekannuninɔ e sín akpá Jezu dó é ka sixu zɔ́n bɔ mǐ “ na gosin kannumɔgbenu nugbǒ ” ? ( Xà Hlɔmanu lɛ 7 : 21 - 25 . ) ( Xà Hlɔmanu lɛ 8 : 1 , 2 , 20 , 21 . ) ( c ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mǐ ka ɖó na mɔ xósin na ? ( Zǐn INTERVIEWS ET TÉMOIGNAGES > L’ENDURANCE DANS L’ÉPREUVE . ) ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 6 : 1 . ) ‘ È na nǔ lɛ bǐ sín gbè ’ ; é ɖò mɔ̌ có , nǔ lɛ bǐ wɛ nɔ wà ɖagbe ǎ . ” Kpɔ́ndéwú tɛ Nɔwée kpo xwédo tɔn kpo ka zé ɖ’ayǐ nú mǐ ? Ye nɔ gbɛ̀ e dakaxixo kpo nùblibliwiwa kpo gɔ́ é mɛ . É bló lee Mawu ɖɔ n’i gbɔn ɔ pɛ́pɛ́pɛ́ . ” Etɛ Jehovah ka zɔ́n mǐ ɖɔ mǐ ni bló égbé ? ( Xà Luki 4 : 18 , 19 . ) Dìn ɔ , un mɔ nǔ jɛ nǔ e Jaki 4 : 8 sín tinmɛ nyí é wu ganji : ‘ Mi sɛkpɔ Mawu ; enɛ ɔ é na sɛkpɔ mi . ’ Un tuùn ɖɔ un mɔ nǔ e ba wɛ un ɖè é , enɛ wɛ nyí gbɛzán e ɖó nu bo jɛmɛ nú mɛ é ɖé . ” Gbexosin - alijitɔ́ titewungbe asú kpo asì kpo ɖé ɖò wɛnɖagbe jla wɛ ɖò xá e jɛ gblolo , bo sɛkpɔ toxo Balykchy tɔn é mɛ ( b ) Nɛ̌ Jehovah ka dó wusyɛn lanmɛ nú Vǐ tɔn gbɔn ? Un na na akɔnkpinkpan we ; un na gɔ́ alɔ nú we ; un ɖò xɛ nya ɖò jǐ we wɛ kpodo aɖisi lɔ ce , ɖuɖeji lɔ ɔ kpo . ” ( Mat . Nɛ̌ Ezekiyasi ka dó wusyɛn lanmɛ nú ahwangán lɛ kpo togun Judáa tɔn kpo gbɔn ? Nɛ̌ Piyɛ́ɛ ka ‘ dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví tɔn lɛ ’ gbɔn ? Hwenu e a ka na lɛkɔ wá gɔ̌n ce ɔ , dǒ wusyɛn lanmɛ nú nɔví towe lɛ . ” ​ — Luk . 22 : 31 , 32 . Mɛ̌ mɛ̌ e mǐ ka sixu dó wusyɛn lanmɛ na ɖò égbé ? Nɛ̌ mɛxo lɛ ka sixu ɖè wě xá mɛ ɖò ali e na dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ é nu gbɔn ? Mɛjitɔ́ lɛ emi , mi ka nɔ kplɔ́n vǐ mitɔn lɛ , bonu ye na nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖevo lɛ à ? É lɛ́ ɖɔ nǔ e xá é lɔ é nú mì , bɔ é nyí nǔ ɖokpo ɔ kpo mɛtɛnkpɔn e mɛ gbɔn dín wɛ un ɖè ɔ kpo , bɔ un sɔ́ lin sɔmɔ̌ ɖɔ un ɖò nyiɖokponɔ ǎ . ” Axɔsu Salomɔ́ɔ wlan ɖɔ : “ È ɖɔ xó nú é jɛ gan ɔ , é nɔ nyɔ́ tawun ! È ko nǔ dó mɛ ɔ , xomɛ nɔ hun mɛ ; wɛnɖagbe nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ . ” A nɔ sɔ́ nǔ e a bló lɛ dó dó xomɛhunhun nú mì . Un nɔ jihan kpo awǎjijɛ kpo dó kpa nǔ e a sɔ́ alɔ towe dó bló lɛ é . ’ ( Ðɛh . Mɛsɛ́dó Pɔlu d’akpá ɖɔ : “ Mawu nɔ dóhwɛ agɔ ǎ ; é na wɔn azɔ̌ e mi wà é ǎ ; wanyiyi e mi ɖexlɛ́ ɛ . . . ɔ , é na wɔn ǎ . ” ( Ebl . 6 : 10 ) A kpò ɖò vǔ dín , bo na gɔn nǔ gbigbɔ tɔn lɛ gbé nya ǎ . Nùnywɛxó 21 : 5 ɖɔ : “ Mɛ e nɔ kú hǔn bo nɔ tò nǔ e wà gbé é ja ɔ , nɔ mɔ nǔ gègě ɖ’emɛ . ” Nú a yawu bló tuto bo na nya nǔ ɖagbe lɛ gbé ɔ , a na yawu kpé nǔ e gbé nya wɛ a ɖè é wu . Nú un ko kplɔ́n sɛ́n ɖó bǎ ɖé mɛ ɖò kplɔnyiji - alavɔ wɛ ɔ , un sixu ɖu akwɛ gègě , amɔ̌ , é na vɛwǔ tawun ɖɔ má mɔ azɔ̌ e un sixu wà nú táan klewun ɖé é . ” 17 , 18 . ( a ) Etɛ Jehovah ka ba nú mɛ winnyawinnya lɛ ɖò égbé ? È jì mì ɖò atínxɔ ɖé mɛ ɖò toxo kpɛví e è nɔ ylɔ ɖɔ Liberty , Indiana ɖò États - Unis é mɛ . Ee è jì nyɛ gudo é ɔ , nɔ ce wá jì nɔví sunnu ce kpɛví wè lɛ kpo nɔví nyɔnu ce kpɛví ɔ kpo . HWENU e un ɖò azɔ̌mɛ yì wɛ é ɔ , nǔ kaka ɖé huzu ǎ . Gle kpɛví kpɛví lɛ lɛlɛ̌ dó toxo Liberty tɔn , bɔ agbadé wɛ mɛ lɛ nɔ dó hugǎn . É nɔ kplá mǐ yì sinsɛn Baptiste tɔn ɖò Aklunɔzángbe lɛ bǐ . Ye jló ɖɔ má sɔ́ ahwanzɔ́ dó ɖó azɔ̌ ce . Amɔ̌ dìn tɔn ɔ , ye ylɔ mì ɖɔ nyì ni wá Oplọn Agunwe tɛnmɛ , kplé klewun ɖé wɛ bɔ è nɔ bló dó kplɔ́n Biblu , bo ɖɔ xó ɖó kpɔ́ , bɔ è nɔ bló ɖò xwé yetɔn gbè . Un ɖɔ nú ye ɖɔ un na lin nǔ kpɔ́n d’eji . Un sixu ɖi ǎ , ye tuùn nǔ gègě dó Biblu wu ! Xwè ɖé lɛ ɖíe ɔ , un kàn nǔ byɔ nɔ ce dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wu , bɔ é ɖɔ nú mì kpowun ɖɔ , “ Ye nɔ sɛ̀n nya mɛxomɔ e è nɔ ylɔ ɖɔ Jehovah é . ” Amɔ̌ dìn ɔ , un mɔ ɖɔ nukún ce lɛ ɖò hunhun wɛ ! Un bɛ́ gbexosin - alijitɔ́zɔ́ ɖò xwè e bɔ d’ewu é mɛ ɖò 1958 . Jɛ̌ xɔ akwɛ ɖé wɛ Gloria nyí hwenu e un da ɛ é , bo lɛ́ nyí jɛ̌ xɔ akwɛ ɖé égbé . Gloria kpo nyì kpo wlí alɔ ɖò février 1959 . Nɔví sunnu vívɛ́ Simon Kraker kàn xó byɔ mǐ . É ɖɔ nú mǐ ɖɔ Betɛli kún ko ɖò asú kpo asì kpo lɛ yí wɛ ó . Azɔ̌ e mǐ nɔ wà lɛ é gègě ɔ , akwɛ e è nɔ sú mǐ ɖò kéze ɖokpo mɛ é nɔ hwɛ́n nǔ kaka ɖé ǎ . Ðò aklunɔzán gbla lɛ bǐ mɛ ɔ , Gloria nɔ li avɔ nú xwédo ɖé . Un flín hwenu e un nɔte ɖò sánsinsatɛn gbè ɖokpo é . Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ , mǐ zán hwenu jiwǔ lɛ xá nɔví mǐtɔn lɛ , gɔ́ na ɔ , mǐ yí wǎn nú sinsɛnzɔ́ mǐtɔn ! Ðò táan ɖokpo ɔ mɛ ɔ , un jɛ Biblu kplɔ́n xá vǐ nyɔnu yetɔn kpo asú tɔn kpo jí . Nɔ ɔ kpo vǐ ɔ kpo bǐ wá gbeta ɔ kɔn bo na sɛ̀n Jehovah bo bló baptɛm . Mǐ ɖó xɔ́ntɔn vívɛ́ lɛ ɖò agun e mɛ yovó lɛ ɖè é . Ku Klux Klan ( KKK ) nyí tutoblonunu ɖé bo nɔ sɔ́ akɔ cyancyan kpo dakaxixo kpo sù , bo ɖò nǔ gbà wɛ tawun hwenɛnu . Ðò 1962 ɔ , è ylɔ mì ɖɔ má wá Wemaxɔmɛ Sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn ɖò South Lansing ɖò New York . Amɔ̌ , alokanxwé ɖé ɖò Pine Bluff bo ko ɖɔ xó xá mì dó azɔ̌ ɖé wu . Nú ye yí mì ɔ , nyɛ wɛ na nyí mɛwi nukɔntɔn e w’azɔ̌ ɖò azɔ̌xwé enɛ é . Un ɖó akwɛ ɖě bo na dó hǔn yì New York ǎ . Nɔví nyɔnu ɔ ɖɔ : “ Yì wemaxɔmɛ ɔ , bo kplɔ́n nǔ gègě lee a kpéwú gbɔn é , bo lɛkɔ wá kplɔ́n mǐ ! ” É víví nú mì ɖɔ un kún dó ta azɔ̌ enɛ mɛ ó ! Lee Gloria flín hwenu e mǐ zán ɖò Pine Bluff gbɔn é ɖíe : “ Un yí wǎn nú fí e mǐ ɖekúnnu ɖè é ! Enɛ wu ɔ , mǐ nɔ ɖekúnnu sín xwé ɖé gbè jɛ xwé ɖé gbè zǎnzǎn lɛ , bɔ enɛ gudo ɔ , mǐ nɔ kplɔ́n Biblu xá mɛ lɛ ɖò kézezán e kpò é mɛ ; hweɖelɛnu ɔ , mǐ nɔ ɖ’ewu kaka bɔ gan 11 zǎnmɛ tɔn nɔ xò . Hwenu e mǐ ɖò gbexosin - alijitɔ́zɔ́ wà wɛ ɖò Pine Bluff é ɔ , mǐ d’alɔ wema mɛ bo na huzu gbexosin - alijitɔ́ titewungbe . Nɔví Leon Weaver , ee nyí titoblonúnǔtɔ́ Wěɖegbɛ́ Alaxɔ États - Unis tɔn tɔn dìn é wɛ è sɔ́ azɔ̌ d’así na , b’ɛ na nyí nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn ɖò hwe ɖokpo ɔ nu xá mì . Xɛsi ɖi mì dó nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn nyínyí wu . Ee è sɔ́ azɔ̌ d’así nú mì gudo é ɔ , Nɔví Thompson wɛ nyí nukúnkpénuwutɔ́ agbegbe tɔn nukɔntɔn e un wà azɔ̌ xá é . Ðò hwenɛnu ɔ , è nɔ kplɔ́n azɔ̌ klewun ɖé nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ . Un flín ɖɔ un ɖɔ nú Gloria ɖɔ : “ É na jó mǐ dó nugbǒ wɛ à ? ” É sù gbè ɖokpo bɔ KKK lɛ ɖò zɔnlin ɖi wɛ ɖò toxo e mǐ ba kpɔ́n é ɖé mɛ ɖò Tennessee . Sun e bɔ d’ewu é mɛ ɔ , mǐ jɛ azɔ̌ wà jí ɖò Betɛli . Jɛ̌ xɔ akwɛ ɖé wɛ Gloria nyí hwenu e un da ɛ é , bo lɛ́ nyí jɛ̌ xɔ akwɛ ɖé égbé Enɛ gudo ɖò 1999 ɔ , è sɔ́ azɔ̌ d’así nú mì bɔ un nyí ɖokpo ɖò Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ mɛ . Ezayíi 32 : 17 ɖɔ : “ Hwɛjijɔ na hɛn fífá wá ; é na na mɛ ayi jɛ ayǐ kpo jiɖiɖe kpo kaka sɔyi . ” Wegɔ ɔ , mǐ ɖó na xoɖɛ , bo byɔ gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn . Enyi fífá jɛxa mɛ e ɖò xwé enɛ gbè lɛ hǔn , fífá mitɔn ni nɔ ye jí ; é ma ka jɛxa ye ǎ hǔn , fífá mitɔn ni lɛkɔ xwedó mi . ” Enɛ wu ɔ , un dó gbè è dó gbè éɖesunɔ tɔn mɛ . É kpaca ɛ , bɔ é kanbyɔ mì ɖɔ : ‘ Etɛ ka hɛn mi wá ? ’ Un ɖɔ n’i kpodo sísí kpo ɖɔ un jló na mɔ afɔsɔ́ɖótetɔ́ ɖaxó ɔ . É tɛ kàn sɛ́dó gǎn ɔ , b’ɛ wá mɔ mì , bo dó gbè mì dó gbè ayǐ ɔ jí tɔn mɛ . Enɛ gudo ɔ , é xwè sɔ bo ɖótó mì hwenu e un ɖò nǔ tín mɛ n’i wɛ dó lee azɔ̌ Kúnnuɖetɔ́ lɛ tɔn nyí azɔ̌ fífá gbɔn é wu é . ” 8 : 15 . Etɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ linsyɛnsyɛn na zɔ́n bɔ mǐ na kpó ɖò sínsɛ́n na wɛ ? ( Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é . ) ( b ) Etɛ Jezu ka ɖɔ dó wɛn jijla nú “ tò [ mɛ ] tɔn mɛ nu lɛ ” wu ? “ Gbejininɔ yetɔn nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mì , bɔ un nɔ ván kàn , bo nɔ kpankɔ́n ɖò sinsɛnzɔ́ ce mɛ . ” Nùkanbyɔ atɔn tɛ lɛ wɛ mǐ na ba dò na ? É ɖò mɔ̌ có , azɔ̌ ɖevo ɖebǔ ɖè bo nyɔ́ hú enɛ bɔ un na wà ǎ . ” Xà Jaan 15 : 1 - 5 , 8 . Wɛnɖagbe Axɔsuɖuto Mawu tɔn tɔn jijla wɛ . Xà Luki 8 : 5 - 8 , 11 - 15 . Nɛ̌ “ linsyɛnsyɛn [ mǐ ] tɔn nɔ zɔ́n , bɔ [ mǐ ] nɔ na sínsɛ́n ” gbɔn ? Ðó un hɛn ɔ , un na ɖekúnnu nú ye ɖɔ nǔ wà bo nyɔ́ ɖò Mawu sí sín akpàkpà ɖaxó ɖé ɖò ye jí ; loɔ , ye ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ titewungbe ɔ ǎ . ” ( Hlɔ . Hwenu e mǐ wá lɛkɔ yì é ɔ , aligbɔntɔ́ lɛ kanbyɔ mǐ ɖɔ : ‘ Etɛ ka jɛ . Etɛwu a ka kanɖeji bɔ “ linsyɛnsyɛn [ towe na ] zɔ́n , bɔ [ a na ] na sínsɛ́n ” ? “ Enyi mi na sínsɛ́n gègě ɔ , susu wɛ é na nyí nú Tɔ́ ce , bɔ mi na nyí ahwanvu ce . ” ​ — JAAN 15 : 8 . ( Xà Jaan 15 : 1 , 8 . ) Jezu ɖɔ nú mɛsɛ́dó tɔn lɛ ɖɔ : “ Enyi mi na sínsɛ́n gègě ɔ , susu wɛ é na nyí nú Tɔ́ ce . ” ( b ) Nɛ̌ wǔ e è jɔ we bɔ a na hɛn nyikɔ Mawu tɔn ɖó mimɛ̌ jí é ka nɔ cí nú we ? É nɔ zɔ́n bɔ un nɔ ɖó jlǒ ɔ bo na kpó ɖò wɛn ɔ jla wɛ . ” ( a ) Hwɛjijɔ e wu mǐ na jla wɛn ɔ é ɖětɛ ka tɔ́n ɖò Jaan 15 : 9 , 10 mɛ ? Nɛ̌ mǐ ka nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ jló na nɔ wanyiyi Klisu tɔn mɛ gbɔn ? Ðò Biblu mɛ ɔ , è ylɔ Nɔwée ɖɔ “ Mawuxóɖɔtɔ́ . ” ( Xà 2 Piyɛ́ɛ 2 : 5 , nwt . ) ( a ) Hwɛjijɔ e wu mǐ na jla wɛn ɔ é ɖětɛ ka tɔ́n ɖò Matie 22 : 39 mɛ ? É byɔ ɖɔ è ni hun ali ɖé nú ye bonu ye na ɖótó wɛnɖagbe ɔ . ” 13 , 14 . ( a ) Nùnina tɛ xó Jaan 15 : 11 ka ɖɔ ? ( a ) Nùnina tɛ xó Jaan 14 : 27 ka ɖɔ ? ( a ) Nùnina tɛ xó Jaan 15 : 15 ka ɖɔ ? ( b ) Nɛ̌ mɛsɛ́dó lɛ ka sixu kpó ɖò xɔ́ntɔn Jezu tɔn nyí wɛ gbɔn ? ( Xà Jaan 15 : 14 - 16 . ) Mǐ sixu kudeji ɖɔ Jehovah na na sìnkɔn nú ɖɛ e mǐ xò dó byɔ alɔdo é ( Kpɔ́n akpáxwé 18gɔ́ ɔ ) Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ tín mɛ alɔkpa e Satáan Awovi nyí é mɛ , bo ɖɔ ɖɔ é cí “ kinnikinni e ɖò adǎn jí é ” ɖɔhun , bɔ Jaan ylɔ ɛ ɖɔ “ dan ” alǒ “ Dlagɔ́ɔn . ” ( 1 Pi . 5 : 8 ; Nǔɖe . Kpo alɔdo yetɔn kpo ɔ , mǐ sixu gbí dɔn ɖò kɛntɔ́ mǐtɔn nukɔn . 18 : 11 ) Mɛ ɖěɖee ɖi nǔ nú adingban enɛ lɛ é nɔ zán gbɛzán yetɔn bǐ dó sɛ̀n “ dɔkun ” bo nɔ jó Mawu dó . ( Mat . É byɔ ɖɔ mǐ ni tuùn kɛntɔ́ mǐtɔn , amɔ̌ , xɛsi ɖó na ɖi mǐ dó wǔ tɔn ǎ . ( 1 Jaan 2 : 14 ) Enyi mǐ huzu kpannukɔn ɛ ɔ , é na hɔn yì zɔ nú mǐ . ( Ja . Ðɔ nǔ ɖěɖee ɖò ahwanfunnu gbigbɔ tɔn mǐtɔn mɛ lɛ é . Bɔ mɛjitɔ́ ce lɛ kpo xɔ́ntɔn ce lɛ kpo nɔ tuùn ɖɔ emi sixu ɖeji dó wǔ yè . ” Amɔ̌ , a ka na mɔ lè nukúnɖeji lɛ ɖ’emɛ hwebǐnu : A na ɖó jiɖiɖe , a na nɔ mɔ ɖɔ emi sɛkpɔ Jehovah d’eji , bɔ mɛ ɖěɖee yí wǎn nú we lɛ é na nɔ lɛ́ sí we . ” Nugbǒ nyí gǒjiblanú ( Kpɔ́n akpáxwé 3 - 5 ) Nú hwenu ɖé ɔ , un sɔ́ ɖeji [ dó nugbodòdó lɛ wu ] ǎ bɔ awakanmɛ lɛ́ kú mì . ” Xɔ́ntɔn ce enyíì ɖé lɛ jɛ gěe nu jí ; ye mɛ ɖevo lɛ jó azɔ̌mɛ dó . Lee gbɛ̀ yetɔn huzu gbɔn é blawu tawun . “ Un nɔ flín nyiɖée ɖɔ un ɖó nyikɔ Jehovah tɔn ɖò ta , bɔ tɛnkpɔn lɛ nyí ali e nu Satáan na gbɔn bo wlí mì é . Enyi un ɖu ɖò nǔ e ɖí xwi xá wɛ un ɖè é ɖé jí ɔ , un nɔ vo ɖò nyiɖée mɛ hugǎn . ” Hwɛjijɔ nyí ganwu ( Kpɔ́n akpáxwé 6 - 8 ) Amɔ̌ dìn ɔ , kpo awǎjijɛ kpo wɛ un nɔ ɖekúnnu nú gbɛ̌ ce lɛ . ” Enɛ ɔ , un nɔ kpéwú bo nɔ lin tamɛ dó nǔ e na d’alɔ ye é wu . Enyi un sɔnǔ ɔ , un nɔ kpéwú bo nɔ ɖɔ xó nú ye dó nǔ e na hɛn lè wá nú ye tawun lɛ é jí . ” Un nɔ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ xà wema e è ɖetɔ́n nú mɛ winnyawinnya lɛ é bǐ . Mɔ̌ mɛ ɔ , un sixu xlɛ́ ali gbɛ̌ ce lɛ yì nǔ e ɖò Biblu mɛ , alǒ jw.org jí lɛ é ɖé kɔn dó d’alɔ ye . ” Kàn ɖó dó wɛnɖagbe wu nyí afɔkpa ( Kpɔ́n akpáxwé 9 - 11 ) Ðɔ “ gǎ myɔnɔ ” e Satáan sixu zán dó wǔ we é ɖé lɛ . Amɔ̌ dìn ɔ , un nɔ sɔnǔ nú kplé lɛ bo nɔ tɛ́n kpɔ́n bo na na xósin azɔn wè , alǒ atɔn . É vɛwǔ , amɔ̌ , nú un bló mɔ̌ ɔ , un nɔ mɔ nyiɖée mɛ . Nɔví sunnu lɛ kpo nɔví nyɔnu lɛ kpo nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ tawun . Nú un lɛkɔ sín kplé tɛgbɛ ɔ , un nɔ mɔ ɖɔ Jehovah yí wǎn nú mì . ” Nùɖiɖi nyí gǎglónú ( Kpɔ́n akpáxwé 12 - 14 ) Hwlɛngán nyí gangbákún ( Kpɔ́n akpáxwé 15 - 18 ) Un mɔ ɖɔ enyi mɛ lɛ ɖó ayi wu ɖɔ akpàkpà nɔ sɔ́ mɛ dó Biblu wu , bonu è nɔ lɛ́ wà nǔ e wu è kpé é bǐ dó d’alɔ ye ɔ , ye nɔ yí mɛ ganji . ” Hwǐ e gbigbɔ mímɛ́ sɔ́ dó alɔ mɛ nú mi é ( Kpɔ́n akpáxwé 19 - 20 ) Kpo alɔdo Jehovah tɔn kpo ɔ , mǐ sixu gbí dɔn ɖò nukɔn tɔn ! ( Xà Eblée lɛ 11 : 24 - 27 . ) ( Xà Luki 10 : 29 - 37 . ) Nùnywɛxó 14 : 15 ɖɔ : “ Gbɛtɔ́ e ayivɔ vún ɔ nɔ ɖi nǔ nú nǔ e è ɖɔ n’i lɛ bǐ ; mɛ e ayi tɔn ka ɖò te ɔ nɔ lin tamɛ cobo nɔ wà nǔ . ” Etɛwu é ka ɖò taji sɔmɔ̌ ɖɔ mǐ ni ɖò wanyiyi nɔví nɔví tɔn ɖexlɛ́ wɛ zɔn mǐ yì ? Etɛwu Pɔlu ka wlan wema sɛ́dó Klisanwun Eblée lɛ ? ( Xà Eblée lɛ 10 : 36 - 39 . ) Aniwu mǐ ka ɖó na ɖó jlǒ ɖò wema Eblée lɛ tɔn mɛ ? Ðɔ xota xwè 2016 tɔn tɔn . Etɛwu é ka sɔgbe ? Wemafɔ enɛ jí wɛ xwè 2016 tɔn sín xota jinjɔn . Xwè 2016 tɔn sín xota : Mi ma jó wanyiyi nɔví nɔví tɔn mitɔn dó ó . ​ — Eblée lɛ 13 : 1 Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ tɛ Klisanwun nugbǒ lɛ ka ɖó dó wanyiyi nɔví nɔví tɔn ɔ sín tinmɛ wu ? ( a ) Hwɛjijɔ taji hugǎn tɛ wu mǐ ka ɖó na ɖè wanyiyi nɔví nɔví tɔn xlɛ́ ? ( b ) Ðɔ hwɛjijɔ ɖevo e wu é ɖò dandan ɖɔ mǐ ni bló bonu wǎn e mǐ yí nú mǐɖée lɛ é ni syɛn d’eji é . Jezu ko tinmɛ lee hwe enɛ nu na vɛwǔ ɖesu sɔ́ é . Etɛ mǐ ka ɖó na bló dìn cobonu ya ɖaxó ɔ ni bɛ́ ? ( a ) Ali tɛ lɛ wɛ ka hun nú mǐ bɔ mǐ na ɖè wanyiyi nɔví nɔví tɔn xlɛ́ ɖò égbé ? ( b ) Nǎ lee togun Jehovah tɔn ɖè wanyiyi nɔví nɔví tɔn xlɛ́ gbɔn é sín kpɔ́ndéwú ɖé lɛ . Nɛ̌ mǐ ka sixu “ flín mɛ e ɖò ganxó lɛ ” é gbɔn ? “ Mi flín mɛ e ɖò ganxó lɛ . ” “ Asidida abǐ asudida ni nyí nǔ sísí . ” Enyi nǔ e ɖò mǐ sí ɔ nɔ kpé mǐ ɔ , nɛ̌ é ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖè wanyiyi nɔví nɔví tɔn xlɛ́ gbɔn ? “ Nǔ e ɖò mi sí ɔ ni kpé mi . ” Nɛ̌ “ jiɖiɖe ” ɖiɖó ka nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ ɖè wanyiyi nɔví nɔví tɔn xlɛ́ gbɔn ? “ Mi flín agunnukɔntɔ́ mitɔn . . . lɛ . ” Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖè wanyiyi nɔví nɔví tɔn xlɛ́ ɖò ali ɖaxó ɖé nu gbɔn ? Etɛ wanyiyi Klisu tɔn ka na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na wà ? Nɛ̌ wanyiyi Mawu tɔn ka nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ yí wǎn nú nɔví mǐtɔn lɛ gbɔn ? Etɛwu hwɛsɔkɛ mɛ Mawu tɔn ka ɖó na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na sɔ́ hwɛ kɛ nɔví mǐtɔn lɛ ? 1 , 2 . ( a ) Etɛ ka ɖò “ nùnina [ Mawu ] tɔn e d’agba bɔ è ma sixu jlɛ́ ǎ é ” mɛ ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ ? ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 1 : 20 . ) 3 , 4 . ( a ) Nú mɛɖé na nùnina ɖé we ɔ , nɛ̌ é ka nɔ cí nú we ? ( b ) Nɛ̌ nùnina bunɔ ɖé ka sixu huzu gbɛzán towe gbɔn ? Nɛ̌ nùnina Mawu tɔn e nyí gbɛxixɔ ɔ é ka d’agba hú nùnina ɖevo ɖebǔ gbɔn ? ( a ) Nyɔna Jehovah tɔn tɛ lɛ a ka ɖò nukún ɖó wɛ ? ( b ) Slɛ́ nǔ e nùnina Mawu tɔn na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na wà é atɔn . Nɛ̌ wanyiyi Klisu tɔn ka ɖó na cí nú mǐ ? Etɛ é ka ɖó na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na wà ? ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 5 : 14 , 15 . ) Tɔ́ ce na yí wǎn nú mɛ e yí wǎn nú mì ɔ , bɔ nyɛ lɔ na yí wǎn n’i , bo na ɖè nyɛɖée xlɛ́ ɛ . ” ​ — Jaan 14 : 21 ; 1 Jaan 5 : 3 . Etɛ xósin lɛ ka na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na wà ? ( Xà 1 Timɔtée 2 : 9 , 10 . ) ( a ) Nɛ̌ wǎn e mǐ yí nú Jehovah kpo Jezu kpo e ka na sísɛ́ mǐ ɖò Mawuxóɖiɖɔzɔ́ ɔ mɛ gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ wanyiyi mǐtɔn ka na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na d’alɔ mɛ ɖevo lɛ ɖò agun ɔ mɛ gbɔn ? Nǔ ɖevo tɛ wanyiyi Mawu tɔn ka na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na wà ? Kpɔ́ndéwú tɛ Jezu ka sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò wanyiyi ɖiɖexlɛ́ mɛ ɖevo lɛ linu ? A ka sixu d’alɔ nɔví sunnu mɛxomɔ ɖé alǒ nɔví nyɔnu mɛxomɔ ɖé ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ à ? Etɛ a ka sixu wà bo na xlɛ́ ɖɔ a yí wǎn nú nɔví towe lɛ ? ( Xà Luki 14 : 12 - 14 . ) 16 , 17 . ( a ) Etɛ lǒ Jezu tɔn e kúnkplá axɔsu ɔ kpo mɛsɛntɔ́ ɔ kpo é ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( b ) Ee a lin tamɛ kpɔ́n dó lǒ Jezu tɔn jí gudo é ɔ , etɛ a ka kanɖeji bo na wà ? Nɛ̌ wanyiyi Mawu tɔn ka d’alɔ nɔví nyɔnu ɖé b’ɛ dɛ ɖò nùwanyido nɔví nyɔnu ɖevo tɔn nu gbɔn ? Un jló na tuùn i ganji hwenu e é na huzu mɛ maɖóblɔ̌ é . ” Nɛ̌ “ nùnina [ Mawu ] tɔn e d’agba bɔ è ma sixu jlɛ́ ǎ é ” ka na sísɛ́ we gbɔn ? [ 1 ] ( akpáxwé 18gɔ́ ɔ ) È ɖyɔ nyikɔ e ɖò xota elɔ mɛ lɛ é ɖé lɛ . Nǔ tɛ ka jɛ bo zɔ́n bɔ Pantekotu xwè 33 H.M . tɔn ka nyí azǎn bunɔ ɖé ? Nɛ̌ nǔ enɛ lɛ e jɛ é ka bló bɔ nǔ e Biblu ɖɔ ɖ’ayǐ é jɛ gbɔn ? ( a ) Etɛwu mǐ ka ɖó na lin nǔ kpɔ́n dó nǔ e jɛ ɖò Pantekotu xwè 33 H.M . tɔn é jí ? ( b ) Xwè mɔkpan jɛ nukɔn nú hwenɛnu ɔ , nǔ ɖevo tɛ ka sixu ko jɛ ɖò azǎn enɛ ɖokpo ɔ jí ? Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ gbigbɔ kún nɔ ɖè mɛ lɛ bǐ ɖò ali ɖokpo ɔ nu ó ? Etɛ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é bǐ ka nɔ mɔ yí ? Nɛ̌ é ka nɔ wà nǔ dó ye jí gbɔn ? Etɛ Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖokpo ɖokpo ka ɖó na wà cobo na mɔ ajɔ tɔn jixwé tɔn ɔ yí ? Piyɛ́ɛ tín enɛ mɛ gbɔn lě : “ Enɛ wu ɔ , nɔví lɛ mi , mi lɛ́ dó gǎn d’eji , bo zán gbɛ̀ mitɔn nú é ni sɔgbe xá ylɔ̌ e Mawu ylɔ mi ɔ kpo cyan e é cyan mi ɔ kpo ; ɖó nú mi nɔ wà nǔ gbɔn alɔkpa enɛ mɛ ɔ , mi na jɛ nǔ nyanya mɛ gbeɖé ǎ . Lee Mawu na na acɛ ɖaxó mi , bɔ mi na dó byɔ Jezu Klisu e nyí Aklunɔ mǐtɔn , bo nyí Mɛhwlɛngantɔ́ mǐtɔn ɔ sín axɔsuɖuɖu mavɔmavɔ ɔ mɛ gbɔn é nɛ . ” 8 , 9 . ( a ) Etɛwu é ka nɔ vɛwǔ nú mɛ gègě bɔ ye na mɔ nǔ jɛ nǔ e nɔ jɛ hwenu e gbigbɔ ɖè mɛɖé é mɛ ? ( b ) Nɛ̌ mɛɖé ka nɔ tuùn ɖɔ è ylɔ emi bɔ emi na yì jixwé gbɔn ? Loɔ , [ gbigbɔ mímɛ́ ] e sɔ́ mi dó huzu Mawu ví , bo lɛ́ na acɛ mǐ , bɔ mi nɔ súxó ylɔ Mawu ɖɔ : ‘ Daa ce ! Tɔ́ ce vívɛ́ná ’ ɔ wɛ . [ Gbigbɔ ] Mawu tɔn ɖesu ko yí gbè dó nǔ e [ gbigbɔ ] mǐtɔn ɖɔ ɔ jí ɖɔ mǐ nyí Mawu ví . ” Etɛ ɖɔ wɛ 1 Jaan 2 : 27 ka ɖè bo ɖɔ ɖɔ é kún byɔ ɖɔ mɛɖé ni kplɔ́n nǔ Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é ó ? Etɛ Klisanwun e gbigbɔ ɖè é ɖé ka sixu kanbyɔ ? Amɔ̌ , etɛ wu é ma ka nɔ xò nǔ kpɔ́n dó gbeɖé ǎ ? Nɛ̌ lee mɛɖé nɔ lin nǔ gbɔn é ka nɔ gbɔn vo hwenu e gbigbɔ ɖè é gudo é gbɔn ? Etɛ ka nɔ zɔ́n bɔ huzuhuzu enɛ nɔ tíìn ? Mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ɔ , nɛ̌ gbɛ̀ e ye ɖè ɖò ayikúngban jí é ka nɔ cí nú ye ? Etɛ ma ka nɔ xlɛ́ ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ ɖè mɛɖé ǎ ? Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ è kún ylɔ mɛ e mɔ gbigbɔ Mawu tɔn yí lɛ é bǐ bonu ye na yì jixwé ó ? 17 , 18 . ( a ) Ajɔ tɛ ɖó nukún wɛ mɛ e ɖò Mawu sɛ̀n wɛ ɖò égbé lɛ é gègě ka ɖè ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? Nɛ̌ Zakalíi 8 : 23 ka ɖò jijɛ wɛ gbɔn ? 1 , 2 . ( a ) Etɛ Jehovah ka ɖɔ ɖɔ é na jɛ ɖò hwe mǐtɔn nu ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ ka na mɔ xósin ɖò xota elɔ mɛ ? Etɛwu é ka sixu vɛwǔ bɔ mǐ na tuùn mɛ ɖěɖee na nɔ gbɛtɔ́ 144 000 lɛ mɛ é ? Akpágbánúmɛ tɛ jí mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ka ɖó na lin nǔ kpɔ́n dó ganji ? Etɛ Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é ma ka nɔ ɖó nukún ǎ ? Etɛwu a ka ɖó na cɔ́ hwiɖée dó lee a nɔ wà nǔ xá mɛ ɖěɖee nɔ ɖu wɔxúxú ɔ , bo nɔ nu vɛɛn ɔ ɖò Flǐn sín hwenu gbɔn é wu ? ( Kpɔ́n gbàví “ Wanyiyi Nɔ Wà Winnyanú Ðebǔ Ǎ . ” ) Jezu ɖɔ nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ : “ Nɔví nɔví wɛ mi bǐ nyí . ” Nɛ̌ a ka sixu xlɛ́ ɖɔ emi ɖó sísí nú Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é gbɔn ? Enyi mǐ nɔ nyì alɔ nú mɛ sísɔ́ sù zɛ xwé wu ɔ , nɛ̌ mǐ ka nɔ cyɔn alɔ mǐɖée jí gbɔn ? Etɛwu mɛ nabi e nɔ ɖu wɔxúxú ɔ , bo nɔ nu vɛɛn ɔ ɖò Flǐn hwenu é ma ka ɖó na nyí linkpɔ́n nú mǐ ǎ ? “ Aklunɔ tuùn mɛ e nyí étɔn lɛ é ! ” Etɛ Biblu ka ɖɔ dó mɛ e gbigbɔ ɖè é nabi e na kpó ɖò ayikúngban jí hwenu e ya ɖaxó ɔ na bɛ́ dó é wu ? Etɛ mǐ ka ɖó na tuùn dó mɛ 144 000 e Jehovah cyan lɛ é wu ? Klisanwun e gbigbɔ ɖè ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ lɛ é kpɛɖé jɛn è zán bɔ ye wlan Akpáxwé Biblu tɔn e è wlan dó Glɛkigbe mɛ é . nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ sɛkpɔ Mawu kpo mɛ ɖevo lɛ kpo ? Jehovah wɛ nyí Acɛbǐnɔ ɔ có , etɛ é ka ylɔ mɛ ɖevo lɛ bɔ ye na wà ? Azɔ̌ taji tɛ Jehovah ka ɖɔ Jezu ni wà ? Etɛ Jehovah ka ɖɔ Adamu ni wà ? Etɛwu ? Ði kpɔ́ndéwú ɔ , é ɖɔ nú Adamu ɖɔ é ni sun nyǐ kanlin lɛ . Nɛ̌ mɛ ɖevo lɛ ka w’azɔ̌ kpo Mawu kpo bonu jlǒ tɔn na dó nyí wiwa gbɔn ? Azɔ̌ tɛ mɛ mǐ ka sixu ɖ’alɔ ɖè ? Jehovah ka ɖó hudo mǐtɔn ɖò azɔ̌ enɛ wiwa mɛ wɛ à ? ( 1 Kɔlɛntinu lɛ 3 : 9 ) Mɛsɛ́dó Pɔlu wlan ɖɔ : “ Mǐ mɛ e ɖò azɔ̌ wà xá Mawu wɛ lɛ ɔ , mǐ ɖò byɔbyɔ mi wɛ ɖɔ mi ma jó fɛ́nú e mi yí ɖò Mawu sí ɔ dó , bonu é bú ó . ” Nɛ̌ Nukɔngbeví Mawu tɔn ka tinmɛ lee nǔ cí n’i , hwenu e é ɖò azɔ̌ wà wɛ ɖò Tɔ́ tɔn kpá é gbɔn ? Etɛwu wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ ka nɔ na mǐ awǎjijɛ ? Etɛ mɛɖé lɛ ka ɖɔ dó awǎjijɛ e ɖò azɔ̌wiwa ɖó kpɔ́ xá Jehovah mɛ é wu ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 15 : 58 . ) Mɔ̌ ɖokpo ɔ , Franco e é lɔ ɖò sinsɛnzɔ́ wà wɛ ɖò Italie é ɖɔ : “ Jehovah nɔ gbɔn Xó tɔn kpo nùɖuɖu gbigbɔ tɔn lɛ kpo gblamɛ , bo nɔ flín mǐ gbè bǐ gbè ɖɔ emi yí wǎn nú mǐ , bɔ nǔ e mǐ nɔ wà nú emi lɛ é bǐ nyí nǔ taji , enyi gǎndido mǐtɔn na bo ma tlɛ hwɛ́n nùɖé ɖò nukún mǐɖesunɔ tɔn mɛ ǎ ɔ nɛ . Nǔ e wu azɔ̌wiwa ɖó kpɔ́ xá Mawu nɔ na mì awǎjijɛ , bo nɔ zɔ́n bɔ gbɛ̀ ce nɔ ɖó nu é nɛ . ” Kancica tɛ ka ɖò Jehovah kpo Jezu kpo tɛntin ? Etɛwu ? Etɛwu wɛnɖagbejijla ka nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ sɛkpɔ Mawu kpo mɛ ɖevo lɛ kpo ? É xoɖɛ ɖɔ : “ Bonu ye nyí ɖokpo , lee hwi kpodo nyɛ kpo nyí ɖokpo gbɔn é . ” Mǐ nɔ tuùn nǔ e wu é nyí nùnywɛ sín nǔ bɔ mǐ na ɖeji dó wutu tɔn bo xwedó alixlɛ́mɛ tɔn lɛ é . Etɛwu mǐ ka na sɛkpɔ Jehovah kpo nɔví mǐtɔn lɛ kpo hugǎn ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ ɔ mɛ ? Etɛ Kúnnuɖetɔ́ e nɔ nɔ Australie é ɖé ka ɖɔ dó wɛnɖagbejijla ɔ wu ? Joel nɔ nɔ Australie , é ɖɔ : “ Wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ nɔ zɔ́n bɔ un nɔ tuùn nǔ e ɖò jijɛ wɛ lɛ é . É nɔ zɔ́n bɔ un nɔ tuùn nǔ e ɖò gbɛtɔ́ lɛ xá wɛ é , bo nɔ lɛ́ tuùn lè ɖěɖee un ɖu ɖó un nɔ zán nugbodòdó Biblu tɔn lɛ ɖò gbɛzán ce mɛ wutu é . Wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ d’alɔ mì bɔ un nɔ tɛnkpɔn bo nɔ sɔ́ nyiɖée hwe ; é nɔ hun ali nú mì bonu ma ɖeji dó Jehovah kpo nɔví sunnu ce lɛ kpodo nɔví nyɔnu ce lɛ kpan wu . ” Etɛwu kàn e mǐ nɔ ɖó dó wɛnɖagbejijla ɔ wu é ka xlɛ́ ɖɔ gbigbɔ Mawu tɔn ɖò kpɔ́ xá mǐ ? Táan nabi a ka na wà azɔ̌ enɛ na ? Nɛ̌ wɛnɖagbejijla ɔ ka cá kàn xá linlin Mawu tɔn nú gbɛtɔ́ lɛ gbɔn ? Nɛ̌ wɛnɖagbejijla mǐtɔn ka cá kàn xá sɛ́n Mawu tɔn e ɖò taji hú sɛ́n lɛ bǐ é gbɔn ? Nɛ̌ wǔ e è jɔ we bɔ a nɔ jla wɛnɖagbe ɔ é ka nɔ cí nú we ? Un na we hlɔnhlɔn ce , Xó ce Biblu ɔ , alɔdo e gosin jixwé é , kpo azɔ̌gbɛ́ ayikúngban jí tɔn lɛ kpo ; un na kplɔ́n we kpɛɖé kpɛɖé , bo na kplɔ́n nǔ tawun tawun lɛ we ɖò hwenu e jɛxa dó é . ’ Wǔjɔmɛ ɖaxó wɛ é nyí ɖɔ mǐ ni wà nǔ e Jehovah byɔ ɖò mǐ sí é , bo w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ kpo Mawu kpo ! ” Un ɖɔ nú kponɔgán ɔ ɖɔ un ko sɛ̀n gan kpɔ́n , ɖó un gbɛ́ ɖɔ un kún na fun ahwan ó wutu . È JÌ mì ɖò 1926 ɖò Crooksville , Ohio , États - Unis . Papa kpo Mamáa kpo nyí sinsɛnnɔ ǎ , amɔ̌ , ye ɖɔ nú mǐ mɛ vǐ tantɔn lɛ ɖɔ mǐ ni nɔ yì amisa . Margaret Walker ( nɔví nyɔnu wegɔ ɔ , bɛ́sín amyɔxwé ) d’alɔ mì bɔ un kplɔ́n nugbǒ ɔ Táan enɛ mɛ mɔ̌ wɛ Margaret Walker , ee nyí ɖokpo ɖò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ mɛ bo nɔ nɔ xá mǐtɔn mɛ é jɛ mamáa ce gɔ́n wá jí , bo nɔ ɖɔ Biblu xó n’i . Amɔ̌ , un nɔ ba wlɛnwín lɛ bo nɔ ɖótó xóɖɔɖókpɔ́ yetɔn lɛ . Margaret lɛ́vɔ wá ba mǐ kpɔ́n azɔn wè gudo é ɔ , é kanbyɔ mì ɖɔ : “ A ka tuùn nyikɔ Mawu tɔn à ? ” Bɔ un ɖɔ : “ Mɛ bǐ wɛ tuùn enɛ , Mawu wɛ é nɔ nyí . ” É ɖɔ : “ Sɔ́ Biblu towe bo kpɔ́n Ðɛhan 83 : 18 [ xixamɛ 19 ɖò Biblu Fɔngbe tɔn mɛ ] . ” Un bló mɔ̌ nugbǒ , bɔ un wá mɔ ɖɔ nyikɔ Mawu tɔn ɔ Jehovah wɛ . Un kanwezun yì xɔ́ntɔn ce lɛ gɔ́n ɖò kɔxo bo ɖɔ nú ye ɖɔ : “ Mi jɛ xwégbe gbadanu hǔn , mi xà Ðɛhan 83 : 18 bo kpɔ́n lee Mawu nɔ nyí é . ” Mi na ko ɖɔ ɖɔ nyì jɛ kúnnu ɖè jí ɖò tɛndo ɖokpo ɔ mɛ . Un kplɔ́n Biblu lobo bló baptɛm ɖò 1941 . Hwenu kpɛɖé gudo ɔ , è ɖɔ ɖɔ nyì ni kpé nukún dó kplé e nɔ nyí Oplọn Agunwe ɖ’ayǐ é ɖé wu . Un dó wusyɛn lanmɛ nú mamáa ce kpo nɔví ce lɛ kpo ɖɔ ye ni wá , bɔ ye mɛ bǐ jɛ nùkplɔnkplɔn enɛ e wu un nɔ kpé nukún dó é sín tɛnmɛ wá jí . Nú é ɖò kplé ɔ li jí hweɖelɛnu ɔ , Papa nɔ kanwezun jɛ gudo tɔn bo nɔ dɔn ɛ lɛkɔ wá yì xwé ɔ gbè . Amɔ̌ , é nɔ lɛ́ hɔn tɔ́n gbɔn xɔli ɖevo nu bo nɔ yì kplé ɔ . Un ka ɖɔ nú kponɔgán lɛ ɖɔ un kún na huzu sɔja ó . Aklunɔzán gblamɛ wè gudo ɖò hwɛɖɔxɔsa ɔ , hwɛɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ : “ Enyi nyiɖokpo tɔn wɛ ɔ , awinnya jɛn è na dó dò nú we . Un yí gbè ɖɔ : “ Sísíjɛxa , sinsɛn sín azɔ̌watɔ́ lɛ hwan mɛ wɛ è ɖó na ko xwè mì dó . Kpokánta mɛ lɛ bǐ tɔn wɛ nyí ataa ce , bɔ un ko jla wɛnɖagbe Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ gègě . ” Hwɛɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ nú wěɖegbɛ́ hwɛɖiɖɔ tɔn ɔ ɖɔ : “ Nya elɔ nyí sinsɛnzɔ́watɔ́ kpo é gbɔ kpo ɔ na kpɔ́n wɛ mi ɖè bo wá fí ǎ . Mi ɖò fí bo na kpɔ́n ɖɔ é setónú nú sɛ́n acɛkpikpa ɔ tɔn e ɖɔ ɖɔ é ni byɔ ahwankpá ɔ mɛ é alǒ é gbɔ à jí wɛ . ” Un xoɖɛ sɛ́dó Jehovah ɖɔ : “ Un sixu nɔ ganxó nú xwè atɔ́ɔ́n ǎ . Ayihɔngbe tɔn ɔ , gantɔ́cɔ́tɔ́ lɛ jó mì dó bɔ un tɔ́n sín xɔ ce mɛ . Un ɖi zɔnlin yì gantɔ́ gaga jinganjingan ɖé gɔ́n , bɔ mǐ cí flɛtɛli ɖé nu bo ɖò kɔxo kpɔ́n sɛ́dó wɛ . É kanbyɔ mì ɖɔ : “ Etɛ ka hɛn we wá fí , Ayǐdevú ? ” Un ɖɔ : “ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn wɛ nú mì . ” Un ɖɔ : “ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ nɔ yì ahwan bo nɔ hu mɛ ǎ . ” Un ɖɔ : “ Fí tí . ” Enɛ gudo ɔ , é ɖɔ : “ Un sɛ̀n gan ɖò gankpa ɖevo mɛ nú xwè 15 , bɔ finɛ wɛ un xà wema mitɔn ɖé lɛ ɖè . ” Nyì lɔ ɖò Kúnnuɖetɔ́ e è wlí dó ganmɛ ɖò Ashland , Kentucky ɖó wǔ e ye ɖó zɔ nú ahwan é wu lɛ é mɛ Lee mǐ ɖekúnnu gbɔn kpo tuto kpo é nɛ . Ayi ce bǐ nɔ ɖò mɛ ce lɛ wu , ɖó Papa ko ɖɔ nú mì ɖ’ayǐ ɖɔ : “ Enyi un sixu ɖè hwɛ sín kɛ́n mɛ ɔ , alɔ ce na kpé mɛ e kpò lɛ é wu . ” Ee è ɖè mì nyite gudo é ɔ , nǔ ma ɖó nukún e un mɔ é víví nú mì . Un ɖɔ : “ É nyɔ́ , loɔ , un ka ɖò ahwankpá ɔ mɛ na byɔ wɛ ǎ . ” Un ɖè xó sín 2 Timɔtée 2 : 3 mɛ bo ɖɔ : “ Ahwanfuntɔ́ Klisu tɔn wɛ un ko nyí . ” É nɔ too bo ɖɔ : “ A hɛn ɔ a na yì . ” Táan kpɛɖé gudo ɔ , un yì kplé mɛ e jló na w’azɔ̌ ɖò Betɛli lɛ é tɔn ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé tɛnmɛ ɖò Cincinnati , Ohio . Un lɛ́vɔ w’azɔ̌ ɖò nɔtɛn kpléɖókpɔ́ tɔn lɛ ɖò New York City . Xɔ́ntɔn gègě wɛ un ɖó ɖò Betɛli kpodo agun ɔ mɛ kpo . Un kplɔ́n Chine - Gbè Mandarin kpɛɖé , bɔ xóɖiɖɔ xá Chine - nu lɛ ɖò ali lɛ tó nɔ víví nú mì . Zǎnzǎn ɖé lɛ nɔ tíìn bɔ un nɔ má xójlawema 30 alǒ 40 nú mɛ e ɖó jlǒ lɛ é . Kúnnuɖiɖe nú mɛ e nɔ dó Chine - Gbè lɛ é ɖò Brooklyn , New York Un tlɛ kpéwú bo yì ba mɛ e nɔ dó Chine - Gbè é ɖé kpɔ́n ! É yí bo ɖɔ nú mì ɖɔ nyikɔ emitɔn nɔ nyí Katie . Enɛ gudo ɔ , enyi é mɔ mì hweɖebǔnu ɔ , é nɔ sɛkpɔ mì bo nɔ ɖɔ xó xá mì . Un nɔ kplɔ́n ɛ nyikɔ atín sínsɛ́n lɛ kpo mǎ lɛ kpo tɔn dó Glɛnsigbe mɛ , bɔ nú un ɖɔ ɔ , é nɔ vɔ́ ɖɔ . Un nɔ lɛ́vɔ tinmɛ wemafɔ Biblu tɔn lɛ n’i , bɔ é yí wema Biblu Kplɔ́n Mɛ ɖokpo . Amɔ̌ , ɖò aklunɔzán gblamɛ ɖé lɛ gudo ɔ , un ba yɛ tɔn kpò . Aklunɔzán gbla e bɔ d’ewu é mɛ ɔ , é dlɛn alokan tɔn sɛ́dó mì bo ɖɔ : “ Ðɔ xó sɛ́dó Chine . ” Bɔ un ɖɔ : “ Un tuùn mɛɖé ɖò Chine ǎ . ” Amɔ̌ , é ɖɔ dandan ɖɔ nyì ni yí , bɔ un gbɔ bo yí alokan ɔ bo ɖɔ : “ Kú d’ewu , Robison wɛ ɖò xó ɖɔ wɛ . ” Gbè e ɖò kàn ɔ nu é ɖɔ : “ Robby , nyɛ Katie wɛ . Kɛnklɛn kplɔ́n nǔ i lee a kplɔ́n mì gbɔn é . ” Un ɖɔ : “ Katie , un na wà nǔ e wu un kpé é bǐ . É na cɛ́ nú we nú ɖɔ e a ɖɔ fí e a ɖè é nú mì é . ” Ðò nukɔnmɛ zaan ɔ , un ɖɔ xó nú nɔví Katie tɔn ɔ azɔn gudo tɔn ɔ . É jló Mawu ɔ , mɛ ce lɛ kpo xɔ́ntɔn ce e ko kú lɛ é kpo na fɔ́n ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ ɔ mɛ . Hwenu e è ɖò nǔ sɔ́ nú xota elɔ wɛ bo na ɖetɔ́n é ɔ , Corwin Robison kú kpo gbejininɔ kpo nú Jehovah . Nɛ̌ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpo nǔ e Ablaxamu mɔ kpɔ́n lɛ é kpo ka hɛn nùɖiɖi tɔn lidǒ gbɔn ? Etɛ Ablaxamu ka wà bɔ xɔ́ntɔn é kpo Mawu kpo tɔn ka vɛ́ ? Nɛ̌ a ka sixu wà nǔ Ablaxamu ɖɔhun bo bló bɔ hwi kpo Jehovah kpo vɛ́ gbɔn ? 1 , 2 . ( a ) Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ sixu huzu xɔ́ntɔn Mawu tɔn ? 3 , 4 . ( a ) Tín nǔ e na ko tɛ́n nùɖiɖi Ablaxamu tɔn kpɔ́n hugǎn é mɛ . ( b ) Etɛwu Ablaxamu ka ɖò gbesisɔmɛ bo na sɔ́ Izaki dó savɔ̌ ? Nɛ̌ Ablaxamu ka sixu ko kplɔ́n nǔ dó Jehovah wu gbɔn ? Nɛ̌ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ enɛ ka cí n’i ? Cobonu xɔ́ntɔn mǐ kpo Jehovah kpo tɔn na syɛn ɔ , mǐ ɖó na ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ bo na lɛ́ mɔ nǔ kpɔ́n . 9 , 10 . ( a ) Etɛ sín hudo è ka ɖó bonu xɔ́ntɔn zunzun ɖé na syɛn d’eji ? ( b ) Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ Ablaxamu lébe nú xɔ́ntɔn e é zun xá Jehovah é bo lɛ́ hɛn lidǒ ? Ablaxamu lébe nú xɔ́ntɔn e é zun xá Jehovah é bo lɔn nú é sún gló é ǎ . Etɛwu Sodɔmu kpo Gomɔ́ɔ kpo ka ɖu ayi mɛ nú Ablaxamu ? Nɛ̌ Jehovah ka d’alɔ ɛ gbɔn ? 12 , 13 . ( a ) Nɛ̌ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ Ablaxamu tɔn kpo nǔ e é ko mɔ kpɔ́n lɛ é kpo ka d’alɔ ɛ ɖò nukɔnmɛ gbɔn ? ( b ) Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ Ablaxamu ɖeji dó Jehovah wu ? Etɛ lɛ a ka nɔ ɖí xwi xá ɖò Jehovah sinsɛn towe mɛ ? Nɛ̌ kpɔ́ndéwú Ablaxamu tɔn ka sixu d’alɔ we gbɔn ? Ablaxamu kpo Sala kpo wá tuùn Jehovah bo sɛ̀n ɛ Ablaxamu “ nɔ kpikpoxɔmɛ ɖesu có gbɛ̀ nyɔ́ n’i , é dɔ́ji ɖesu ” cobo wá kú ” Ablaxamu ɖɔ ‘ un ko nywɛ ’ kpɔ́n ɖó tó nú e é sè nú Jehovah kpo gbejininɔ kpo é wu ǎ . Etɛ a ka kanɖeji bo na wà ? Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ ? Mi nú ɖokpo ɖokpo mǐtɔn ni kanɖeji bo ɖi nǔ Ablaxamu ɖɔhun . ( Xà Eblée lɛ 6 : 10 - 12 . ) Ðò wemata e na bɔ d’ewu é mɛ ɔ , mǐ na lɛ́ ɖɔ xó dó kpɔ́ndéwú gbejinɔtɔ́ e zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá Mawu lɛ é tɔn atɔn jí . Etɛ xɔ́ntɔn e Hwliti zun xá Mawu é ka sixu kplɔ́n mǐ ? Etɛwu Axɔsu Ezekiyasi ka nyí xɔ́ntɔn vívɛ́ ɖé nú Jehovah ? Jijɔ tɛ lɛ ka zɔ́n bɔ Jezu sín nɔ Mali ka nyí xɔ́ntɔn Jehovah Mawu tɔn ? 1 - 3 . ( a ) Etɛwu mǐ ka sixu ganjɛwu ɖɔ mǐ sixu huzu xɔ́ntɔn Mawu tɔn ? ( b ) Mɛ̌ mɛ̌ e jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ ? Nǔ syɛnsyɛn tɛ jí Hwliti ka ɖó na site dó ? Etɛ ka zɔ́n bɔ é syɛn sɔmɔ̌ ? ( a ) Gbeta e nùnywɛ kpé é tɛ kɔn Hwliti ka wá ? ( b ) Etɛwu Bowozi ka ɖɔ ɖɔ Hwliti wá hɔn hwla cí Jehovah sín awa lɛ glɔ ? Etɛ ka sixu d’alɔ mɛ e ɖò nǔ xò kpɔ́n dó gbɛzán yetɔn zízé jó nú Jehovah wu wɛ lɛ é ? 9 , 10 . ( a ) Etɛwu é ka sixu bɔwǔ nú Ezekiyasi b’ɛ na mɔ akpɔ̀ dó Jehovah wu ? ( b ) Etɛwu mǐ ma ka ɖó na mɔ akpɔ̀ dó Mawu wu ǎ ? ( c ) Etɛwu mǐ ma ka ɖó na lin ɖɔ ninɔmɛ e mɛ mǐ sù ɖè é wɛ na ɖɔ gbɛtɔ́ alɔkpa e mǐ na wá nyí é ǎ ? Mɛ winnyawinnya gègě nɔ yí nugbǒ ɔ , ye na bo sù ɖò xwédo alɔkpa ɖebǔ mɛ ɔ nɛ ( Kpɔ́n akpáxwé 9gɔ́ ɔ kpo 10gɔ́ ɔ kpo ) Etɛ ka zɔ́n bɔ Ezekiyasi ka nyí ɖokpo ɖò axɔsu ɖagbe hugǎn Judáa tɔn lɛ mɛ ? ( Xà 2 Axɔsu lɛ 18 : 5 , 6 . ) Ezekiyasi ɖɔhun ɔ , nɛ̌ mɛ gègě ka xlɛ́ ɖɔ emi nyí xɔ́ntɔn Jehovah tɔn gbɔn ɖò égbé ? Etɛwu azɔ̌ e è sɔ́ d’así nú Mali é ka cí nǔ e vɛwǔ tawun é ɖɔhun ? Amɔ̌ , xósin tɛ é ka na nú Gabliyɛli sín xó lɛ ? Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ Mali nyí tóɖómɛtɔ́ ɖagbe ɖé ? Ðò ninɔmɛ wè enɛ lɛ bǐ mɛ ɔ , Mali ɖótó nǔ e é sè lɛ é bǐ ganji , bo flín lobo hɛn ye dó ayi mɛ ganji . ​ — Xà Luki 2 : 16 - 19 , 49 , 51 . Etɛ lee Mali nɔ ɖɔ xó gbɔn é ka sixu kplɔ́n mǐ ? Ali tɛ lɛ nu mǐ ka sixu ɖi nǔ Mali ɖɔhun ɖè ? Enyi mǐ xwedó nùɖiɖi sín kpɔ́ndéwú nukúnɖeji e ɖò Biblu mɛ lɛ é ɔ , etɛ sín ganjɛwu mǐ ka sixu ɖó ? Lin tamɛ kpɔ́n dó azǎn e nyí awǎjijɛzán hugǎn ɖò gbɛzán towe mɛ é jí . Hwenu e a wlí alɔ é alǒ hwenu e vǐ towe nukɔntɔn ɔ jɔ é wɛ à ? A na ko ɖu vivǐ awǎjijɛ ɖaxó tɔn ɖò Jehovah sinsɛn mɛ sín hwenu e a bló baptɛm é . Hwɛjijɔ tɛ lɛ mǐ ka ɖó bo na kpó ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ kpo awǎjijɛ kpo ? ( 1 Jaan 5 : 3 ) Flín ɖɔ Jezu ɖɔ : “ Mi wá gɔ̌n ce ; mi mɛ e agban kpinkpɛn hinhɛn cikɔ na lɛ é bǐ , bonu ma na gbɔjɛ mi . Mi yí nùkplɔnmɛ ce lɛ sè , bonu lindɔ̌n mitɔn lɛ na vo , ɖó mɛ fífá wɛ un nyí , bo nyí xomɛnyɔtɔ́ . Mǐ nɔ sɛ̀n Gbɛnamɛtɔ́ mǐtɔn , Mawu awǎjijɛnɔ ɔ . Mǐ ni ɖɔ xó dó Héctor e ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ , bo nyí nukúnkpénuwutɔ́ tomɛyitɔ́ sín xwè 40 ɖíe é jí . É ɖɔ : “ É blawu nú mì ɖɔ asì ce sín lanmɛ ɖò nylànylá d’eji wɛ , bɔ nukún kpíkpé dó wutu tɔn lɛ vɛwǔ , amɔ̌ , un lɔn bonu nǔ enɛ xò awǎjijɛ ce ɖò Mawu nugbǒ ɔ sinsɛn mɛ yí ǎ . Tuùntuùn ɖɔ un ɖu gbɛ̀ ce sín axɔ dó Jehovah e dá gbɛtɔ́ ɖó linlin ɖé wu é nyí hwɛjijɔ e kpé , bɔ un na zɔn jí dó yí wǎn n’i tawun bo na lɛ́ sɛ̀n ɛ kpo ayi bǐ kpo é . Un nɔ dó gǎn bo nɔ ɖókan dó wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ wu , bo nɔ lɛ́ tɛnkpɔn bɔ nukún ɖiɖó Axɔsuɖuto ɔ nɔ nɔ tɛn nukɔntɔn mɛ ɖò linlin ce mɛ , bonu un ma wá hɛn awǎjijɛ ce bú ó . ” Jehovah sɔnǔ nú vɔsisa gbɛxɔnumɛ tɔn ɔ bonu mǐ na dó sixu nɔ gbɛ̀ ɖò awǎjijɛ mɛ . Nugbǒ ɔ , “ Mawu yí wǎn nú gbɛtɔ́ sɔmɔ̌ , bo sɔ́ Vǐɖokponɔ tɔn jó , bonu mɛ e na ɖi nǔ n’i lɛ ɖebǔ ma dɔn ó ; loɔ , ye bǐ ni mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ . ” Jesús zán gbɛ̀ e bɔwǔ é bo sɛ̀n Jehovah kpo awǎjijɛ kpo nú xwè gègě Un nɔ bló mɔ̌ bo na dó mɔ akwɛ d’eji kpowun wɛ . Enɛ gudo ɔ , un wá kplɔ́n nǔ dó Jehovah kpo lee é na Vǐ vívɛ́ná tɔn gbɛtɔ́ lɛ gbɔn é kpo wu . Un ɖó jlǒ tawun bo na sɛ̀n ɛ . Enɛ wu ɔ , un zé gbɛ̀ ce jó nú Jehovah , bɔ ee un w’azɔ̌ nú azɔ̌xwé ɔ nú xwè 28 gudo é ɔ , un wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ un na jó dó bo na bɛ́ sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn jɛji . ” A flín lee gbɛ̀ towe cí cobɔ a wá tuùn Jehovah é à ? Mɛsɛ́dó Pɔlu flín Klisanwun e ɖò Hlɔma lɛ é ɖɔ ye “ ko nyí kannumɔ nú hwɛhuhu ɖ’ayǐ , ” amɔ̌ , ye huzu “ kannumɔ nú hwɛjijɔ . ” “ Gbɛzán ce sín xwè ɖagbe hugǎn lɛ wɛ nyí ɖěɖee un zán ɖò Jehovah sinsɛn mɛ é . ” ​ — Jaime Jaime ɖɔ : “ Kpɛɖé kpɛɖé ɔ , un mɔ ɖɔ Tɔ́ wanyiyinɔ ɖé tíìn bo nyí Mawu nùblawukúnúmɛtɔ́ . Tónúsíse nú nugbodòdó Jehovah tɔn lɛ nɔ cyɔn alɔ jǐ ce . Enyi un ma ko huzu wɛ ǎ ɔ , è sixu ko hu mì lee è hu xɔ́ntɔn ce e ɖò kwínnyínyí gbɛ́ta e mɛ un nɔ ɖ’ayǐ é ɖé lɛ gbɔn é . Gbɛzán ce sín xwè ɖagbe hugǎn lɛ wɛ nyí ɖěɖee un zán ɖò Jehovah sinsɛn mɛ é . ” Nɛ̌ Axɔsu Sawulu ví Jonatáan ka nɔ gbeji nú Jehovah gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu nɔ gbeji nú Mawu , hwenu e mǐ mɔ ɖɔ é kún sɔ́ jɛxa bonu mǐ na sí mɛ e ɖò acɛ kpa dó mǐ nu wɛ é é gbɔn ? Enyi mǐ mɔ ɖɔ mɛ ɖevo lɛ kún mɔ nukúnnú jɛ ninɔmɛ mǐtɔn mɛ ó , alǒ wà nǔ xá mǐ ɖò ali agɔ nu ɔ , nɛ̌ mǐ ka sixu nɔ gbeji nú Jehovah gbɔn ? Etɛwu xɔ́ntɔn e Jonatáan zun xá Davidi é ka nyí gbejininɔ sín kpɔ́ndéwú nukúnɖeji ɖé ? Etɛ ka ɖò taji nú Jonatáan hú gbejininɔ nú Davidi ? Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ? ( a ) Etɛ ka na zɔ́n bɔ mǐ na ɖó awǎjijɛ nugbǒ nugbǒ ? Etɛwu é ka vɛwǔ nú togun Izlayɛli tɔn bonu é na nɔ gbeji nú Mawu hwenu e Sawulu nyí axɔsu é ? Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ Jonatáan nɔ gbeji nú Jehovah ? Nɛ̌ mǐ ka nɔ nɔ gbeji nú Mawu hwenu e mǐ nɔ ɖó sísí nú mɛ ɖěɖee sí acɛkpikpa ɖè lɛ é gbɔn ? ( Xà Hlɔmanu lɛ 13 : 1 , 2 . ) Nɛ̌ Jonatáan ka tuùn mɛ e é ɖó na nɔ gbeji na é gbɔn ? Nɛ̌ wanyiyi e mǐ ɖó nú Mawu é ka nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ nɔ gbeji n’i gbɔn ? Nɛ̌ gbejininɔ nú Mawu ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖí xwi xá tagba e mǐ nɔ kpé ɖò xwédo mɛ lɛ é gbɔn ? Enyi nɔví sunnu ɖé wà nǔ xá mǐ ɖò ali agɔ nu ɔ , nɛ̌ mǐ ka ɖó na wà nǔ gbɔn ? Ninɔmɛ tɛ lɛ mɛ mǐ ka ɖó na nɔ gbeji nú Mawu ɖè bo ma na nyí cejɛnnabinɔ ǎ ? [ 1 ] ( akpáxwé 9gɔ́ ɔ ) È ɖyɔ nyikɔ ɖé lɛ . Etɛwu lee Jonatáan wà nǔ xá Davidi gbɔn é ka gbɔn vo bǐ sésé nú lee Abunɛ́ɛ wà xá ɛ é gbɔn ? Jijɔ tɛ lɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nɔ gbeji nú Mawu ? Nɛ̌ Davidi ka xlɛ́ ɖɔ emi ɖò gbeji nú Mawu gbɔn ? ( a ) Nɛ̌ Davidi ka nyí kpɔ́ndéwú ɖé ɖò gbejininɔ nú Mawu linu gbɔn ? ( b ) Kpɔ́ndéwú ɖevo tɛ lɛ jí mǐ ka na lɛ́ ɖɔ xó dó ? Etɛ nùwanyido Abicayi tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ ? É sɔgbe ɖɔ mǐ ni nɔ gbeji nú xwédo mǐtɔn kpo xɔ́ntɔn mǐtɔn lɛ kpo có , etɛwu mǐ ka ɖó na cɔ́ mǐɖée ? Nɛ̌ nɔví nyɔnu ɖé ka nɔ gbeji nú Mawu ɖò ninɔmɛ syɛnsyɛn ɖé mɛ gbɔn ? Jijɔ tɛ lɛ ka na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na nɔ gbeji nú Mawu ? Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖu tan Biblu tɔn ɖěɖee kúnkplá Abunɛ́ɛ , Abusalɔmu kpo Baaluki kpo é sín lè gbɔn ? Xlɛ́ nǔ e wu mǐ ma sixu nyí cejɛnnabinɔ bo nɔ gbeji nú Mawu ǎ é . Ee un xoɖɛ gègě bo lɛ́ y’avǐ nú hwenu gègě gudo é ɔ , nǔ e un wà é nɛ . Nɛ̌ Natáan ka nɔ gbeji nú Mawu kpo Davidi kpo bǐ hwenu e Davidi hu hwɛ é gbɔn ? Nɛ̌ a ka sixu nɔ gbeji nú Jehovah kpo xɔ́ntɔn towe alǒ hɛnnumɔ towe kpo gbɔn ? Etɛwu Hucayi ka ɖó hudo akɔnkpinkpan tɔn bo na dó nɔ gbeji nú Mawu ? Etɛwu mǐ ka ɖó hudo akɔnkpinkpan tɔn bo na dó nɔ gbeji ? Un xoɖɛ bo byɔ akɔnkpinkpan bo na dó zunfan nǔ e jí un site dó é . Dìn ɔ , linlin yetɔn ɖyɔ kpɛɖé , bɔ un sixu ba ye kpɔ́n hwɛhwɛ . ” ​ — Xà Nùnywɛxó 29 : 25 . [ 1 ] ( akpáxwé 7gɔ́ ɔ ) È ɖyɔ nyikɔ ɖé lɛ . “ Enyi mɛɖé ɖò mi mɛ , bo ɖò síngbó na gbá wɛ ɔ , ayǐ wɛ é na tó jinjɔn , bo na lɛ́n akwɛ nabi e é na zán d’ewu ɔ kpɔ́n hwɛ̌ , bo na kpɔ́n ɖɔ emi ɖó akwɛ e na sixu wà azɔ̌ ɔ yì fó ɔ à jí . ” ​ — LUKI 14 : 28 . Nɛ̌ Daniyɛli ka ɖè jijɔ enɛ xlɛ́ gbɔn ? Nɛ̌ a ka sixu xlɛ́ ɖɔ gbeta e kɔn a wá bo na bló baptɛm é gosin ayi towe mɛ gbɔn ? Etɛ ka nɔ nyí mɛɖée zízé jó nú Mawu ? 1 , 2 . ( a ) Etɛ ka nɔ dó xomɛhunhun nú togun Mawu tɔn égbé ? ( b ) Nɛ̌ mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ kpo mɛxo agun tɔn lɛ kpo ka sixu d’alɔ mɛ winnyawinnya lɛ , bonu ye na tuùn tinmɛ baptɛm tɔn gbɔn ? Un jló na kanbyɔ we ɖɔ : ‘ Etɛwu a ka jló na ɖè afɔ enɛ ? ’ ” ( Xà Luki 14 : 27 - 30 . ) ( a ) Etɛ xó Jezu kpo Piyɛ́ɛ kpo tɔn lɛ ka kplɔ́n mǐ dó lee baptɛm nyí nǔ taji gbɔn é wu ? ( Matie 28 : 19 , 20 ; 1 Piyɛ́ɛ 3 : 21 ) ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na lin tamɛ kpɔ́n dó ? Etɛwu ? ( 2 ) Nyiɖesunɔ ka ɖó jlǒ bo na wà mɔ̌ à ? ( 3 ) Un ka tuùn tinmɛ mɛɖée zízé jó nú Jehovah tɔn à ? 4 , 5 . ( a ) Etɛwu baptɛm ma ka nyí mɛxo lɛ kɛɖɛ sín nǔ ǎ ? ( b ) Etɛ ka nyí tinmɛ è ni zin tɔn nú Klisanwun ɖé ? Mǐ xà ɖò Nùnywɛxó 20 : 11 mɛ ɖɔ : “ Enyi vǐ ɖé ɖò walɔ ɖé lɛ zán wɛ ɔ , è nɔ ko tuùn vǐ alɔkpa e é nyí é ; é ɖò gbɛ̀ ɖagbe , gbɛ̀ jlɔ́jlɔ́ zán wɛ kpo é gbɔ kpo ɔ , è nɔ ko tuùn . ” 6 , 7 . ( a ) Tinmɛ nǔ e Daniyɛli ɖí xwi xá hwenu e é ɖò Babiblɔnu é . ( b ) Nɛ̌ Daniyɛli ka xlɛ́ ɖɔ emi zin gbɔn ? Mɛ winnyawinnya e zin é nɔ wà nǔ xɔ́ntɔn Mawu tɔn ɖɔhun ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mɛ , bo ka nɔ wà nǔ gbɛ̀ ɔ sín xɔ́ntɔn ɖɔhun ɖò wemaxɔmɛ ǎ ( Kpɔ́n akpáxwé 8gɔ́ ɔ ) É nɔ wà nǔ xɔ́ntɔn Mawu tɔn ɖɔhun ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mɛ , bo ka nɔ wà nǔ gbɛ̀ ɔ sín xɔ́ntɔn ɖɔhun ɖò wemaxɔmɛ ǎ . 11 , 12 . ( a ) Etɛ jí mɛ e ɖò nǔ lin kpɔ́n dó baptɛm wu wɛ é ka ɖó na kú dó ? ( b ) Etɛ ka na d’alɔ we bɔ a na ɖó linlin e sɔgbe é dó baptɛm e nyí tuto Jehovah tɔn é jí ? Etɛ ka sixu d’alɔ we bɔ enyi gbeta e kɔn a wá bo na bló baptɛm é gosin ayi towe mɛ kpo é gbɔ kpo ɔ , a na tuùn ? É sɔ́ mɔ̌to ɔ sín wema nú we bo ɖɔ : “ Towe wɛ nyí mɔ̌to ɔ . ” 18 , 19 . ( a ) Nɛ̌ xó e Rose kpo Christopher kpo ɖɔ lɛ é ka xlɛ́ ɖɔ baptɛm nyí wǔjɔmɛ ɖé bo nɔ hun ali nú nyɔna lɛ gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ wǔ e è jɔ we bɔ a sixu bló baptɛm é ka nɔ cí nú we ? Awǎjijɛ gɔ́ gbɛzán ce mɛ , ɖó azɔ̌wiwa nú Jehovah kpo tutoblonunu tɔn kpo wutu . ” Nɛ̌ è ka sixu kudeji ɖɔ è mɔ nugbǒ ɔ gbɔn ? Etɛ ka nyí tinmɛ “ gbɛ̀ mímɛ́ ” kpo “ mɛɖée zízé jó nú Mawu sín nǔwiwa lɛ ” kpo tɔn ? Nɛ̌ tamɛ linlin dó gbɛxixɔ ɔ jí ka sixu d’alɔ we , bɔ a na tɛnkpɔn bo xlɛ́ Jehovah ɖɔ é sù nukún towe mɛ gbɔn ? 1 , 2 . ( a ) Tinmɛ nǔ e wu baptɛm nyí afɔɖiɖe taji ɖé é . ( b ) Etɛ mɛɖé ka ɖó na tuùn hwɛ̌ cobo na bló baptɛm ? Etɛwu ? Etɛ kpɔ́ndéwú Timɔtée tɔn ka sixu kplɔ́n mɛ winnyawinnya lɛ ? Tinmɛ lee alixlɛ́mɛ nùkplɔnkplɔn tɔn ɖebɔdoɖewu ɖěɖee ɖò “ Etẹwẹ Biblu Plọn Mí Taun ? ” Nɔví nyɔnu winnyawinnya ɖé ɖɔ : “ Cobonu un na site dó baptɛm blóbló jí ɔ , un kplɔ́n Biblu bo mɔ ɖɔ sinsɛn nugbǒ ɔ ɖíe . Bɔ gbè bǐ gbè ɔ , nǔ enɛ e jí un kú dó é nɔ lidǒ d’eji . ” Etɛwu é ka sɔgbe ɖɔ è ni ɖó nukún ɖɔ Klisanwun e ko bló baptɛm é ɖé ni ɖó nùwalɔ e sɔgbe xá nùɖiɖi tɔn lɛ é ? Biblu ɖɔ : ‘ Nùɖiɖi e ma nɔ ɖè éɖée xlɛ́ gbɔn nǔwiwa lɛ mɛ ǎ ɔ nyí nùɖiɖi kúkú . ’ Tinmɛ nǔ e “ gbɛ̀ mímɛ́ ” nyí é . Ði kpɔ́ndéwú ɔ , lin tamɛ dó sun ayizɛ́n e wá yì lɛ é jí . Ðɔ nǔ e ɖò “ mɛɖée zízé jó nú Mawu sín nǔwiwa lɛ ” mɛ é ɖé lɛ . Azɔwanú tɛ ka sixu d’alɔ we bɔ a na ɖó “ mɛɖée zízé jó nú Mawu sín nǔwiwa lɛ ” ? Nɛ̌ mɛ winnyawinnya ɖé lɛ ka ɖu lè tɔn gbɔn ? “ Etɛ lɛ a ka nɔ bló ɖò nǔ kplɔnkplɔn hwiɖesunɔ tɔn hwenu ? ” “ Enyi mɛjitɔ́ towe lɛ na bo ma nɔ ɖ’alɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ ǎ ɔ , hwɛ ka nɔ bló mɔ̌ à ? ” Nɔví nyɔnu winnyawinnya e nyí Tilda é ɖɔ : “ Un zán azɔ̌zɔ́nmɛwema enɛ dó nya nùɖé lɛ gbé . Un kpé nǔ enɛ lɛ wu bo bló ɖebɔdoɖewu , bɔ xwè ɖokpo gudo ɔ , un ɖò gbesisɔmɛ nú baptɛm . ” Enyi mɛjitɔ́ towe lɛ na bo jó Jehovah sinsɛn dó ɔ , hwɛ ka na kpó ɖò mɔ̌ wà wɛ à ? Tinmɛ nǔ e wu mɛɖée zízé jó nú Mawu ɖó na nyí mɛɖesunɔ xó é . 16 , 17 . ( a ) Etɛ ka ɖó na sísɛ́ mɛɖé b’ɛ na huzu Klisanwun ? ( b ) Nɛ̌ è ka sixu jlɛ́ lee gbɛxixɔ ɔ sù mɛ nukúnmɛ gbɔn é dó nùɖé wu gbɛn ? Jezu yí gbè n’i ɖɔ : “ A na yí wǎn nú Aklunɔ Mawu towe kpodo ayi towe bǐ kpo , kpodo lindɔ̌n towe bǐ kpo , kpodo linlin towe bǐ kpo . ” ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 5 : 14 , 15 ; 1 Jaan 4 : 9 , 19 . ) 18 , 19 . ( a ) Etɛwu a ma ka ɖó na ɖi xɛsi dó hwiɖée zízé jó nú Jehovah wu ǎ ? ( b ) Nɛ̌ Jehovah sinsɛn ka na zɔ́n bɔ gbɛzán towe na kpɔ́n te gbɔn ? Etɛ mɛ winnyawinnya ɖé ka sixu wà , bo na dó sixu yì nukɔn kaka , bo na zé éɖée jó nú Jehovah lobo bló baptɛm ? “ Comment améliorer mes prières ? ” ​ — Novembre 2008 “ Comment trouver du plaisir à lire la Bible ? ” ​ — Avril 2009 “ Qui suis - je ? ” ​ — Octobre 2011 “ Comment prendre plaisir à étudier la Bible ? ” ​ — Février 2012 “ Pourquoi assister aux réunions chrétiennes ? ” ​ — Avril 2012 Nɛ̌ mǐ ka nɔ nɔ bǔ gbɔn hwenu e mǐ ɖò wɛnɖagbe ɔ jla wɛ é ? Etɛ lɛ mɔ̌ mǐ ka sixu wà bo d’alɔ agun mǐtɔn b’ɛ nɔ bǔ ? Nɛ̌ asú kpo asì kpo ɖé ka sixu nɔ bǔ gbɔn ? Sín bǐbɛ̌mɛ ɔ , etɛ è ka sɔ́ dó tuùn azɔ̌ Mawu tɔn lɛ na ? ( a ) Etɛ é ka jɛ ɖɔ è ni ɖ’ayi wu ɖò agun Klisanwun tɔn nukɔntɔn ɔ mɛ ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 12 : 4 - 6 , 12 . ) Enyi mǐ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ ɔ , etɛ mǐ ka nɔ kpéwú bo nɔ wà ? 8 , 9 . ( a ) Nùjlɛdonǔwu tɛ Pɔlu ka zán dó kplɔ́n nǔ Klisanwun lɛ bonu ye na nɔ bǔ ? ( b ) Nɛ̌ mǐ ka sixu wà nǔ ɖó kpɔ́ ɖò agun ɔ mɛ gbɔn ? ( Xà Efɛzinu lɛ 4 : 15 , 16 . ) Etɛ ka sixu d’alɔ mɛ lɛ bǐ ɖò xwédo ɔ mɛ bɔ ye na wà nǔ ɖó kpɔ́ xá yeɖée ? Enyi asú towe alǒ asì towe ma ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ ǎ ɔ , etɛ a ka sixu wà dó hɛn alɔwliwli towe lidǒ ? Nɛ̌ mɛ e wlí alɔ bɔ é ko lín lɛ é ka sixu d’alɔ mɛ e wlí agaɖanu lɛ é gbɔn ? Etɛ nɔte kpɔ́n wɛ Mawu sɛntɔ́ e ɖò bǔ lɛ é ka ɖè ? Alixlɛ́mɛ tɛ Jehovah ka na ɖò Nɔwée kpo Mɔyizi kpo hwenu ? Alixlɛ́mɛ yɔyɔ̌ tɛ Mawu ka na Klisanwun lɛ ? Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò alixlɛ́mɛ Mawu tɔn ba wɛ gbɔn ? 1 , 2 . ( a ) Akpágbánúmɛ tɛ ka ko hwlɛn gbɛ̀ gègě gán ? Nɛ̌ gbɛtɔ́ lɛ ka tɔ́n ɖò ali e yì kú é ɖé jí gbɔn ? ( a ) Etɛwu è ka ɖó hudo alixlɛ́mɛ ɖevo lɛ tɔn ɖò Sìnvɔgbɛ ɔ gudo ? ( b ) Nɛ̌ ninɔmɛ yɔyɔ̌ lɛ ka xlɛ́ linlin Mawu tɔn gbɔn ? Etɛ mǐ ka na gbéjé kpɔ́n dìn ? Etɛwu é ka ɖò dandan ɖɔ togun Mawu tɔn ni setónú nú sɛ́n ɖěɖee é na gbɔn Mɔyizi jí é ? Etɛ Izlayɛli - ví lɛ ka ɖó na wà ? ( a ) Tinmɛ nǔ e wu Jehovah na alixlɛ́mɛ lɛ togun tɔn é . ( b ) Nɛ̌ Sɛ́n ɔ ka cí alixlɛ́mɛ hwenu klewun tɔn ɖɔhun nú Izlayɛli - ví lɛ gbɔn ? Etɛwu mǐ ka ɖó na xwedó nugbodòdó e ɖò Mɔyizi Sɛ́n ɔ mɛ lɛ é ? Ninɔmɛ yɔyɔ̌ ɖevo tɛ lɛ ka lɛ́ zɔ́n bɔ alixlɛ́mɛ yɔyɔ̌ ɖevo ɖò dandan ? Etɛwu è ka na sɛ́n yɔyɔ̌ ɖevo lɛ agun Klisanwun tɔn ? Loɔ , ɖò akɔta ɖebǔ mɛ ɔ , mɛ e nɔ ɖó sísí n’i , bo nɔ xwedó hwɛjijɔ ɔ , mɛ enɛ sín nǔ nɔ nyɔ́ nukún tɔn mɛ . ” Gbɛzán Klisanwun tɔn sín akpáxwé wè tɛ lɛ “ Klisu sín sɛ́n ɔ ” ka kàn ? 13 , 14 . ( a ) Etɛ Jezu sín “ sɛ́n yɔyɔ̌ ” ɔ ka byɔ ? ( b ) Etɛ kpɔ́ndéwú e Jezu sɔ́ ɖ’ayǐ é ka kplɔ́n mǐ ? Ninɔmɛ yɔyɔ̌ tɛ lɛ mǐ ka ɖó dìn ? Nɛ̌ Mawu ka nɔ xlɛ́ ali mǐ gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka ɖó na wà nǔ gbɔn nú alixlɛ́mɛ e na mǐ wɛ è ɖè lɛ é ? A ka nɔ mɔ ɖɔ alixlɛ́mɛ enɛ lɛ gosin Mawu gɔ́n à ? Wema tɛ lɛ è ka na hun ? Etɛ mɛ é ka na tɔ́n kɔ dó ? É lɛ́ tinmɛ azɔ̌ kpíkpé e didɛ enɛ ɖó na wà ɖò mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo wu é . Nɛ̌ kpɔ́ndéwú Jɛfutée kpo vǐ nyɔnu tɔn kpo tɔn ka sixu d’alɔ mǐ , bɔ mǐ na ɖí xwi xá kɔgbidinúmɛ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ gbɔn ? Nugbodòdó Biblu tɔn tɛ lɛ a ka mɔ ɖɔ ye sixu d’alɔ mɛ , bɔ è na ɖeɖɛ tagba mɛɖesunɔ tɔn lɛ ? Nɛ̌ xota elɔ ka dó wusyɛn lanmɛ nú we bɔ a na sɔ́ nùɖé lɛ dó savɔ̌ dó Axɔsuɖuto ɔ tamɛ gbɔn ? Nǔvɛwǔ tɛ ka kpannukɔn Jɛfutée kpo vǐ nyɔnu tɔn kpo ? Etɛwu kpɔ́ndéwú Jɛfutée kpo vǐ nyɔnu tɔn kpo tɔn ka sixu d’alɔ mǐ égbé ? 4 , 5 . ( a ) Gbè tɛ Jehovah ka ɖè nú Izlayɛli - ví lɛ hwenu e ye yì Akpádídó Yikúngban ɔ jí é ? ( b ) Sɔgbe kpo Ðɛhan 106 kpo ɔ , etɛ ka gbò Izlayɛli - ví lɛ ɖó tónúmase yetɔn wu ? Kɔgbidinúmɛ tɛ lɛ ka ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ égbé ? Etɛ mǐ ka ɖó na wà ? ( a ) Etɛ Jɛfutée sín mɛ lɛ ɖesu ka wà n’i ? 8 , 9 . ( a ) Nugbodòdó tɛ lɛ ka ɖò Mɔyizi Sɛ́n ɔ mɛ bo sixu ko d’alɔ Jɛfutée ? ( b ) Etɛ ka nyí nǔ taji hugǎn nú Jɛfutée ? Nɛ̌ mǐ ka sixu jó nugbodòdó Mawu tɔn lɛ dó bɔ ye na d’alɔ mǐ , bɔ mǐ na zán Klisanwun gbɛ̀ gbɔn ɖò égbé ? Akpá tɛ Jɛfutée ka dó ? Etɛ enɛ ka byɔ ? Etɛ xó Jɛfutée tɔn e ɖò Hwɛɖɔtɔ́ lɛ 11 : 35 mɛ é ka xlɛ́ dó nùɖiɖi tɔn wu ? Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò gbeji gbɔn ? Nɛ̌ vǐ nyɔnu Jɛfutée tɔn ka wà nǔ gbɔn nú akpá e tɔ́ tɔn dó é ? ( a ) Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖi nǔ Jɛfutée kpo vǐ nyɔnu tɔn kpo ɖɔhun gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ xó e ɖò Eblée lɛ 6 : 10 - 12 mɛ é ka dó wusyɛn lanmɛ nú we bɔ a na nɔ sɔ́ hwiɖée dó savɔ̌ gbɔn ? Etɛ tan Biblu tɔn e kúnkplá Jɛfutée kpo vǐ nyɔnu tɔn kpo é ka kplɔ́n mǐ ? Nɛ̌ mǐ ka sixu wà nǔ ye ɖɔhun gbɔn ? Ani ɖɔ wɛ è ka ɖè bo ɖɔ ɖɔ ‘ didɛ e mi na ɖó ɔ ni wà azɔ̌ kpíkpé ’ ? 1 , 2 . ( a ) Etɛ dɛ e Jedenyɔ́ɔ kpo mɛ tɔn 300 lɛ kpo dɛ é ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é . ) ( b ) Sɔgbe kpo Luki 21 : 19 kpo ɔ , etɛwu didɛ ka ɖò taji ? Kɛntɔ́ mǐtɔn lɛ wɛ nyí Satáan , gbɛ̀ e é kpacɛ na é kpo blɔ̌ mǐɖesunɔ tɔn lɛ kpo . Etɛ mɛ e ko dɛ wá yì lɛ é sín kpɔ́ndéwú ka sixu kplɔ́n mǐ ? Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ wanyiyi wɛ nɔ sísɛ́ mɛ bɔ è nɔ dɛ ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 13 : 4 , 7 . ) ( Luki 22 : 41 , 42 ) Wǎn yí nú nɔví mǐtɔn lɛ nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ dɛ ɖò nùwanyido yetɔn lɛ nu . Etɛwu Jehovah wɛ ka nyí mɛ e nyɔ́ hugǎn bo na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na dɛ é ? Jehovah wɛ nyí “ Mawu e gɔ́n sɔxwixwe [ didɛ , NW ] kpo kanmɛsyɛnsyɛn kpo nɔ gosin ” é . Ði lee Jehovah ko d’akpá tɔn ɖò Biblu mɛ gbɔn é ɔ , nɛ̌ é ka sixu ‘ ɖè ali nú mǐ bɔ mǐ na tɔ́n ’ sín mɛtɛnkpɔn lɛ mɛ gbɔn ? ( Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 10 : 13 . ) Jlɛ̌ nǔ e wu nùɖuɖu gbigbɔ tɔn ɖò dandan cobɔ mǐ na dó sixu dɛ é dó nùɖé wu . 8 , 9 . ( a ) Sɔgbe kpo Jɔbu 2 : 4 , 5 kpo ɔ , etɛ ka ɖò atɛ jí hwenu e mǐ ɖò tɛnkpɔn lɛ mɛ é ? ( b ) Hwenu e a na ɖò mɛtɛnkpɔn lɛ mɛ é ɔ , etɛ jí a ka sixu lin tamɛ dó ? ( Jɔbu 2 : 4 , 5 ) Satáan ka ko ɖyɔ sín hwenu e é ɖɔ xó enɛ é wɛ à ? Etɛwu mǐ ka ɖó na ba dò nú kpɔ́ndéwú mɛ ɖěɖee “ dɛ ɖò ya e ye jì lɛ nu ” é tɔn ? Etɛ celubɛ́ɛn e è fɔ ɖó jikpá Edɛni tɔn sín ali nu lɛ é sín kpɔ́ndéwú ka kplɔ́n mǐ ? Nɛ̌ Jɔbu ka kpéwú bo dɛ ɖò mɛtɛnkpɔn tɔn lɛ nu gbɔn ? Jɔbu ko “ kpò bǐ cobo kú ; é dɔ́ji ɖesu . ” ​ — Jɔbu 42 : 10 , 17 . Sɔgbe kpo 2 Kɔlɛntinu lɛ 1 : 6 kpo ɔ , nɛ̌ didɛ Pɔlu tɔn ka dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖevo lɛ gbɔn ? ( Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 1 : 6 . ) 15 , 16 . ( a ) “ Azɔ̌ ” kpíkpé tɛ didɛ ka ɖó na wà ? ( b ) Nǎ kpɔ́ndéwú lee mǐ sixu ‘ bló bɔ didɛ na wà azɔ̌ kpíkpé ’ gbɔn é tɔn ɖé lɛ . Enyi mǐ dɛ ɖò mɛtɛnkpɔn lɛ nu ɔ , gbɛzán Klisanwun tɔn mǐtɔn nɔ kpɔ́n te d’eji ( Kpɔ́n akpáxwé 15gɔ́ ɔ kpo 16gɔ́ ɔ kpo ) 17 , 18 . ( a ) Jlɛ̌ nǔ e wu é ɖò taji ɖɔ è ni dɛ kaka jɛ vivɔnu é dó nùɖé wu . ( b ) Ee mǐ ɖò sisɛkpɔ vivɔnu ɔ wɛ é ɔ , jiɖe tɛ mǐ ka sixu ɖó ? Nǔ e ɖò hwe glɔ lɛ kpo nǔ e ɖò ayikúngban glɔ lɛ é kpo , kpodo nǔ ɖevo e è bló é ɖebǔ kpan sixu ɖè mǐ ɖó vo nú wanyiyi e Mawu ɖexlɛ́ mǐ gbɔn Aklunɔ mǐtɔn Klisu Jezu jí é ǎ . ” [ 1 ] ( akpáxwé 11gɔ́ ɔ ) Didɛ ɖò nǔ nu togun Mawu tɔn égbé tɔn gbígbéjé kpɔ́n lɔ sixu dó wusyɛn lanmɛ nú we . [ 2 ] ( akpáxwé 12gɔ́ ɔ ) Biblu ɖɔ celubɛ́ɛn nabi e è ɖè azɔ̌ enɛ na é ǎ . ‘ Ye nɔ ɖókan dó kpɔ́ninɔ ɖò nɔví mɛ wu . ’ ​ — MƐSƐ́DÓ 2 : 42 . lee mǐ nɔ d’alɔ mɛɖevo lɛ hwenu e mǐ yì kplé lɛ gbɔn é . 1 - 3 . ( a ) Nɛ̌ Klisanwun lɛ ka nɔ xlɛ́ ɖɔ kplékplé ɖó kpɔ́ nɔ sɔ́ akpàkpà emi gbɔn ? ( Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é . ) ( b ) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ ? É dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ tawun bɔ nǔ e mǐ mɔ lɛ é lɔ hɛn nùɖiɖi mǐtɔn lidǒ . ” Nɛ̌ kplé lɛ ka nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ kplɔ́n nǔ dó Jehovah wu gbɔn ? Nɛ̌ kplé lɛ ka ko d’alɔ we bɔ a zán nǔ e a kplɔ́n ɖò Biblu mɛ lɛ é , bo lɛ́ d’alɔ we bɔ sinsɛnzɔ́ towe kpɔ́n te d’eji gbɔn ? Nɛ̌ kplé mǐtɔn lɛ ka nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ bo nɔ lɛ́ na hlɔnhlɔn mǐ gbɔn ? ( Xà Mɛsɛ́dó 15 : 30 - 32 . ) Etɛwu é ka ɖò taji tawun ɖɔ mǐ ni nɔ wá kplé lɛ ? Enyi nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo mɔ mǐ ɖò kplé lɛ jí , bo sè nú mǐ na xósin bo lɛ́ jihan ɔ , nɛ̌ é ka nɔ d’alɔ ye gbɔn ? ( Lɛ̌ kpɔ́n gbàví “ Nú É Lɛkɔ Xwè Xwé ɔ , É Nɔ Mɔ Éɖée Mɛ Hwebǐnu . ” ) 9 , 10 . ( a ) Tinmɛ lee xó Jezu tɔn e ɖò Jaan 10 : 16 mɛ é d’alɔ mǐ bɔ mǐ tuùn nǔ e wu é ɖò taji ɖɔ mǐ ni nɔ kplé kpo nɔví mǐtɔn lɛ kpo é gbɔn é . ( b ) Enyi mǐ nɔ wá kplé lɛ ɖò gbesisɔmɛ ɔ , nɛ̌ mǐ ka sixu d’alɔ mɛ e mɛ tɔn lɛ gbɛ́ é ɖé gbɔn ? “ Ð’AYǏ ɔ , azɔn nɔ dó tagba nú mì tawun , b’ɛ nɔ zɔ́n bɔ kplé lɛ yiyi nɔ vɛwǔ nú mì . Amɔ̌ , enyi un yì finɛ ɔ , un sixu ɖu vivǐ nùɖuɖu gbigbɔ tɔn jiwǔ e Jehovah ko sɔnǔ tɔn lɛ é tɔn . Koli nɔ ɖò ɖuɖu mì wɛ tawun , hǔn ce nɔ ɖò ya dó nú mì wɛ bɔ aɖɔ̌vívízɔn lɔ nɔ ɖò ya dó nú mì wɛ hwenu e un nɔ yì finɛ é , amɔ̌ , nú un lɛkɔ sín kplé ɔ jí hweɖebǔnu ɔ , un nɔ mɔ vivo hú hwenu e un yì é . “ Hwenu e un sè bɔ agun mǐtɔn jihan 68gɔ́ e xota tɔn nyí : ‘ Odẹ̀ Whiwhẹnọ Tọn ’ é azɔn nukɔntɔn é ɔ , ɖasin wá yì dó mì . Nǔ e nɔ d’alɔ mì bɔ un nɔ sè nǔ é yí gbè mɛ lɛ bǐ tɔn bɔ un jì xwedó ye . Enyi mǐ setónú nú sɛ́n Jehovah tɔn e ɖɔ mǐ ni nɔ wá kplé lɛ é ɔ , nɛ̌ é ka nɔ cí n’i ? Nɛ̌ tónú e mǐ nɔ sè nú gbeɖiɖe Jehovah tɔn e ɖɔ mǐ ni nɔ yì kplé lɛ é ka nɔ cí n’i ? Nɛ̌ mǐ ka nɔ sɛkpɔ Jehovah kpo Vǐ tɔn kpo ɖò kplé lɛ jí gbɔn ? Nɛ̌ kplé lɛ yiyi ka nɔ xlɛ́ Mawu ɖɔ mǐ jló na setónú n’i gbɔn ? 16 , 17 . ( a ) Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ kplé lɛ ɖò taji tawun nú Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ ? ( b ) Nɛ̌ kplé Klisanwun tɔn lɛ ka nɔ cí nú Nɔví George Gangas ? Un nɔ ba na nɔ mɛ nukɔntɔn e na yì Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mɛ lɛ é mɛ , bo na lɛ́ nɔ mɛ gudo tɔn e na tɔ́n sín mɛ lɛ é mɛ , enyi é nyɔ́ bló ɔ nɛ . Enyi un ɖò xó ɖɔ xá mɛ Mawu tɔn lɛ wɛ ɔ , awǎjijɛ nɔ gɔ́ ayi ce mɛ . Un ɖò ye tɛntin ɔ , é nɔ cí ɖɔ xwégbe wɛ un ɖè xá xwédo ce ɖɔhun , ɖò palaɖisi gbigbɔ tɔn ɖé mɛ . ” Etɛ a ka nɔ lin dó kplé mǐtɔn lɛ wu ? Etɛ a ka kudeji bo na wà ? [ 2 ] ( akpáxwé 3gɔ́ ɔ ) Kpɔ́n gbàví “ Hwɛjijɔ Ðěɖee Wu Mǐ Na Nɔ Yì Kplé lɛ É . ” Ðò toxo ɔ mɛ ɔ , ye nɔ sè wɛnɖagbe ɔ gbɔn kúnnuɖiɖe agbawungba tɔn gblamɛ Yɛhwenɔkpá Saragosse tɔn , Espagne ( amyɔxwé ) Lilɛdogbeɖevomɛ Biblu tɔn Nácar - Colunga tɔn ( ɖisixwé ) Un tuùn nú nǔ e wà wɛ un ɖè lɛ é sɔgbe ǎ . Un flín ɖɔ un xoɖɛ ɖɔ : “ É na cɛ́ nú we Jehovah , ɖó a jó mì dó ǎ , a hun ali gègě nú mì bɔ un mɔ nǔ e ba wɛ un ɖè é , é wɛ nyí nukúnnúmɔjɛnǔmɛ nugbǒ Biblu tɔn . ” Etɛ agunví ce lɛ kpo xwédo ce kpo ka na ɖɔ ? ” Un ɖɔ n’i ɖɔ : “ Bɔ etɛ Mawu ka na ɖɔ ? ” Baptɛm blóbló tɔn kpò sun wè é ɔ , é kú . Etɛ mǐ ka ɖó na wà hwenu e é na vɛwǔ nú mǐ bɔ mǐ na ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ é ? Etɛ Jehovah sɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ ɖěɖee ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ lɛ é ka sixu kplɔ́n mǐ ? Nɛ̌ mǐ ka sixu setónú nú Mawu kpo acɛkpikpa gbɛtɔ́ tɔn lɛ kpo gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ kún nɔ ɖó nu ɖò toxóɖiɖɔ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ mɛ ó gbɔn ? ( a ) Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn dɔ wǔ ɖiɖó zɔ nú gbɛ̀ ɔ na wá vɛwǔ d’eji ? ( b ) Etɛwu mǐ ka ɖó na sɔnǔ dìn bá ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ ? Nɛ̌ mǐ ka ɖó na wà nǔ xá mɛ ɖěɖee nyí gǎn ɖò acɛkpikpa ɖé mɛ lɛ é gbɔn ? Hwenu e é na vɛwǔ bɔ mǐ na ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ é ɔ , nɛ̌ mǐ ka sixu ɖó “ ayi te ” bo ka “ fá xomɛ ” gbɔn ? ( Xà Matie 10 : 16 , 17 . ) Etɛ wu mǐ ka ɖó na cɔ́ mǐɖée dó hwenu e mǐ ɖò xó ɖɔ xá mɛ ɖevo lɛ wɛ é ? Nɛ̌ mǐ ka sixu kudeji gbɔn ɖɔ mǐ ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ hwenu e mǐ ɖò nǔ e è nɔ xwlé mǐ ɖò xójlajla lɛ mɛ é kpɔ́n wɛ alǒ xà wɛ é ? 12 , 13 . ( a ) Etɛ Jehovah ka nɔ lin dó gbɛtɔ́ lɛ wu ? ( b ) Enyi mǐ jɛ gigó zɛ xwé wu jí dó tò mǐtɔn wu ɔ , nɛ̌ mǐ ka sixu wà gbɔn bo tuùn ? Nɛ̌ ɖɛxixo ka sixu d’alɔ mǐ gbɔn ? Kpɔ́ndéwú Biblu tɔn tɛ ka xlɛ́ mɔ̌ ? Nɛ̌ Biblu ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ gbɔn ? ( Lɛ̌ kpɔ́n gbàví “ Xó Mawu Tɔn Hɛn Nǔ E Jí Ye Kú Dó É Lidǒ . ” ) Etɛ kpɔ́ndéwú Mawu sɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ ɖěɖee ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ é tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ ? ( Xà Daniyɛli 3 : 16 - 18 . ) 18 , 19 . ( a ) Nɛ̌ hagbɛ̌ agun towe tɔn lɛ ka sixu d’alɔ we bɔ a na ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ gbɔn ? ( b ) Etɛ a ka kudeji bo na wà ? “ Tamɛ linlin dó Nùnywɛxó 27 : 11 , Matie 26 : 52 , kpo Jaan 13 : 35 kpo jí zɔ́n bɔ kàn e un kanɖeji ɖɔ un kún na wà ahwanzɔ́ ó é syɛn d’eji . Wemafɔ enɛ lɛ lɛ́ d’alɔ mì bɔ un jɛ adǎn ɖò mɛtɛnkpɔn hwenu ǎ . ” ​ — Andriy , Ukraine . “ Ezayíi 2 : 4 d’alɔ mì bɔ un ɖó wǔ zɔ nú gbɛ̀ ɔ ɖò mɛtɛnkpɔn hwenu . Un nɔ mɔ ayijayǐ e na tíìn ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ ɔ mɛ , hwenu e mɛ ɖě ma sɔ́ na sɔ́ ahwanfunnu dó gblewu nɔzo tɔn ǎ é sɛ́dó ɖò ayi ce mɛ . ” ​ — Wilmer , Colombie . 9 : 50 . Wěɖexámɛ Jezu tɔn tɛ ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖeɖɛ hwɛgbe lɛ kpo wanyiyi kpo ? Nǔ tɛ lɛ Klisanwun ɖé ka sixu kanbyɔ éɖée hwenu e é jló na ɖeɖɛ hwɛgbe lɛ xá mɛ ɖevo lɛ é ? Nɛ̌ è ka sixu zán nǔ atɔn e xó Matie 18 : 15 - 17 ɖɔ lɛ é dó ɖeɖɛ hwɛgbe ɖé lɛ gbɔn ? Hwɛgbe e tɔ́n ɖò gbɛtɔ́ lɛ tɛntin é tɛ lɛ xó wɛ è ka ɖɔ ɖò wema Bǐbɛ̌mɛ tɔn mɛ ? Linlin tɛ ka gbakpé gbɛ̀ ɔ mɛ ? Nɛ̌ Jezu ka kplɔ́n mɛ lɛ ɖɔ ye ni nɔ ɖeɖɛ gbemanɔkpɔ́ lɛ gbɔn ? 6 , 7 . ( a ) Aniwu é ka ɖò taji ɖɔ è ni nɔ yawu dóhwɛ gbɔ ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mɛ Jehovah tɔn lɛ bǐ ka ɖó na kanbyɔ yeɖée ? Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ na ɖótó mɛɖesɔhwe sín ɖɛ mɔhun lɛ lobo na na sìnkɔn yetɔn . ​ — 1 Jaan 5 : 14 , 15 . Enyi è dó xomɛsin xomɛ nú mǐ ɔ , etɛ mǐ ka ɖó na wà ? ( Xà Nùnywɛxó 10 : 12 ; 1 Piyɛ́ɛ 4 : 8 . ) ( a ) Nɛ̌ nɔví nyɔnu ɖé ka wà nǔ gbɔn dó nukɔn hwenu e è mɔ xó ɖɔ dó wǔ tɔn é ? ( b ) Linlin Mawuxówema ɔ tɔn tɛ ka d’alɔ ɛ bɔ awǎjijɛ tɔn ma bú ǎ ? 11 , 12 . ( a ) Enyi Klisanwun ɖé mɔ ɖɔ “ hwɛgbe ɖé ɖò nɔzo emitɔn kpo emi kpo tɛntin ” ɔ , nɛ̌ é ka ɖó na wà nǔ gbɔn ? Hwenu e è dó gbè vɛ́sin nú nukúnkpénuwutɔ́ ɖé é ɔ , nɛ̌ é ka wà nǔ gbɔn ? 14 , 15 . ( a ) Hwetɛnu mǐ ka ɖó na zán wěɖexámɛ e ɖò Matie 18 : 15 - 17 mɛ é ? ( b ) Afɔ atɔn tɛ lɛ Jezu ka ɖɔ è ni ɖè ? Etɛ mǐ ka na nya hwenu e mǐ na ɖò afɔ enɛ lɛ ɖè wɛ é ? Etɛ ka ɖexlɛ́ ɖɔ è hɛn ɔ è na xwedó wěɖexámɛ Jezu tɔn b’ɛ lɛ́ nyí wanyiyi sín nǔ ? Enyi mǐ tɛnkpɔn bo nɔ fífá mɛ xá mǐɖée lɛ ɔ , nyɔna tɛ lɛ mǐ ka na mɔ ? wɛn e ye nɔ jla é kpo nǔ e wu ye nɔ jla é kpo mɛ ? Nùkanbyɔ tɛ lɛ xó Jezu tɔn e ɖò Matie 24 : 14 mɛ é ka sɔ́ nyì atɛ jí ? Sɔgbe kpo Matie 28 : 19 , 20 kpo ɔ , nǔ ɛnɛ tɛ lɛ ahwanvu Jezu tɔn lɛ ka ɖó na wà ? Jezu ɖɔ : “ Mi yì ” ! ( Xà Matie 4 : 18 - 22 . ) Nùkanbyɔ ɛnɛ tɛ lɛ sín xósin mǐ ka ɖó na na ? Etɛwu a ka sixu ɖeji ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ ɖò wɛn e Jezu ɖɔ è ni jla é jla wɛ ? Sinsɛngán Klisanwun - Nyijɛtɔ́ lɛ tɔn lɛ ɖò Axɔsuɖuto Mawu Tɔn jla wɛ ǎ . Etɛ ka ɖó na sísɛ́ mɛ bɔ è na wà Mawuxóɖiɖɔzɔ́ ɔ ? ( Xà Mɛsɛ́dó 20 : 33 - 35 . ) Etɛ è ka sixu ɖɔ dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wu ɖò akwɛjijɔ linu ? Wlɛnwín tɛ lɛ Jezu kpo ahwanvu tɔn lɛ kpo ka zán dó jla wɛn ɔ ? Nɛ̌ gǎn e dó wɛ Klisanwun - Nyijɛtɔ́ lɛ ɖè ɖò wɛnɖagbe ɔ jijla linu é ka cí ɖò togun Jehovah tɔn tɔn kpá ? Yedɛɛ lɛ kɛɖɛ wɛ ɖò jijla wɛ ɖɔ Jezu ko nyí Axɔsu bo ɖò acɛ kpa wɛ sín 1914 . Bǎ tɛ mɛ Mawuxóɖiɖɔzɔ́ ɔ ka ɖó na gbló ada ɖó ? Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ bló bɔ nǔɖɔɖ’ayǐ Jezu tɔn e kúnkplá bǎ e mɛ azɔ́ ɔ na gbló ada ɖó é jɛnu ? Ðò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mǐtɔn e sɔgbe ɖò sɛ́n lixo é jí ɔ , nǔ gègě tíìn dó gbè hugǎn 750 mɛ . Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ gbigbɔ Mawu tɔn ɖò Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ jí ? 17 , 18 . ( a ) Etɛwu mǐ ka sixu ganjɛwu ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wɛ ɖò wɛnɖagbe Axɔsuɖuto ɔ tɔn jla wɛ ɖò égbé ? ( b ) Etɛ ka zɔ́n bɔ mǐ kpéwú bo kpó ɖò azɔ̌ enɛ wà wɛ ? Ðó wɛn e Jezu ɖɔ è ni jla é jla wɛ mǐ ɖè , é wɛ nyí wɛnɖagbe Axɔsuɖuto ɔ tɔn . Etɛ lɛ ka sixu zɔ́n bɔ lè e ɖò nùɖuɖu gbigbɔ tɔn ɖé lɛ mɛ é na gú mǐ ? Wlɛnwín tɛ lɛ ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖu lè akpáxwé Biblu tɔn lɛ bǐ tɔn ? Nɛ̌ dò biba nú nǔ ɖěɖee è sɔnǔ tɔn nú mɛ winnyawinnya lɛ é kpo ee mǐ nɔ xwlé mɛ lɛ ɖò kúnnuɖegbe lɛ é kpo ka sixu hɛn lè wá nú mǐ gbɔn ? 1 , 2 . ( a ) Linlin tɛ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ ka nɔ ɖó dó Biblu ɔ wu ? ( b ) Akpáxwé Biblu tɔn tɛ a ka yí wǎn na hugǎn ? 3 , 4 . ( a ) Nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú mǐ dó wema mǐtɔn lɛ wu ? ( b ) Gbɛtɔ́ gbɛ̌nu tɛ lɛ mǐ ka nɔ lɛ́ ɖè wema lɛ tɔ́n na ? Etɛ mǐ ka sixu ɖeji ɖɔ é nɔ xɔ akwɛ ɖò Jehovah nukúnmɛ ? Aniwu mǐ ka ɖó na nɔ xà Biblu ɔ kpo ayixa ɖokpo kpo ? 8 , 9 . ( a ) Hwenu e mǐ ɖò Biblu xà wɛ é ɔ , nǔ tɛ lɛ mǐ ka sixu kanbyɔ mǐɖée ? ( b ) Etɛ nǔ ɖěɖee è byɔ ɖò mɛ e jɛxa bá nyí mɛxo agun tɔn lɛ é sí é ka kplɔ́n mǐ dó Jehovah wu ? Nɛ̌ un ka sixu zán dó d’alɔ mɛ ɖevo lɛ gbɔn ? ’ ( Xà 1 Timɔtée 3 : 2 - 7 . ) 10 , 11 . ( a ) Hwenu e mǐ ɖò nǔ ɖěɖee è byɔ ɖò mɛxo agun tɔn lɛ sí é xà wɛ é ɔ , nɛ̌ mǐ ka sixu zán ɖò gbɛzán mǐɖesu tɔn mɛ gbɔn ? ( b ) Nɛ̌ mǐ ka sixu zán nǔ enɛ lɛ dó d’alɔ mɛ ɖevo lɛ gbɔn ? 12 , 13 . ( a ) Etɛ lɛ mɔ̌ mǐ ka sixu zán azɔwanú e ɖè nú mǐ lɛ é bo ba dò na ? ( b ) Nǎ lee nǔ ɖěɖee lɛlɛ̌ dó akpáxwé Biblu tɔn ɖé é sixu ɖè nùkplɔnmɛ e ma ɖò vaàn tlolo ǎ lɛ é xlɛ́ gbɔn é sín kpɔ́ndéwú ɖokpo . Nɛ̌ nǔ e è ɖetɔ́n nú mɛ winnyawinnya lɛ é ka nɔ d’alɔ ye gbɔn ? Nɛ̌ ye ka sixu hɛn lè wá nú mɛ ɖevo lɛ lɔmɔ̌ gbɔn ? Etɛwu Klisanwun mɛxo lɛ lɔ ka ɖó na nɔ xà nǔ ɖěɖee è ɖetɔ́n nú mɛ winnyawinnya lɛ é ? Alɔ ɖevo tɛ wema mǐtɔn lɛ ka nɔ dó mɛ winnyawinnya lɛ ? ( Xà Nùnywɛtɔ́xó 12 : 1 , 13 . ) Lè tɛ lɛ nǔ ɖěɖee è sɔnǔ na bɔ mǐ nɔ xwlé mɛ lɛ ɖò kúnnuɖegbe é xixa ka sixu hɛn wà nú mǐ ? Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ Jehovah ɖɔ mǐ kún nyí ɖumakpamɛsinɔ ó gbɔn ? Etɛ gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ é ka sixu wà nú mǐɖesunɔ kpo mɛ ɖevo lɛ kpo ? Hwenu e Biblu ma na sɛ́n tawun ɖé mǐ ǎ é ɔ , nɛ̌ mǐ ka sixu tuùn nǔ e na nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ é gbɔn ? Nɛ̌ mǐ ka sixu tuùn linlin Jehovah tɔn ganji gbɔn ? Lè tɛ lɛ tónúsíse nú sɛ́n enɛ lɛ ka nɔ hɛn wá nú mǐ ? 2 , 3 . ( a ) Etɛwu Biblu ma ka na sɛ́n lɛ mǐ dó ninɔmɛ gbɛmɛ tɔn lɛ bǐ wu ǎ ? ( b ) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mǐ ka na ba dò na ɖò xota elɔ mɛ ? Etɛ mɛ gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ é ka sixu tɔ́n kɔ dó nú mǐ kpo mɛ ɖevo lɛ kpo ? Enyi sɛ́n Biblu tɔn ɖě ma kɛnu dó ninɔmɛ ɖé wu ǎ ɔ , nɛ̌ mǐ ka sixu mɔ dò nú nǔ e Jehovah ba ɖɔ mǐ ni wà é gbɔn ? Nɛ̌ Jezu ka mɔ dò nú nǔ e Jehovah jló ɖɔ é ni wà é gbɔn ? ( Xà Matie 4 : 2 - 4 . ) Ma ganjɛ nùnywɛ hwiɖesunɔ tɔn wu ó . Nǔ tɛ lɛ mǐ ka sixu kanbyɔ mǐɖée hwenu e mǐ xà alǒ kplɔ́n Biblu ɔ é ? Nɛ̌ wema mǐtɔn lɛ kpo kplé lɛ kpo ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na tuùn nǔ e Jehovah nɔ lin dó ninɔmɛ vovo lɛ wu é gbɔn ? Wǎgbɔ tɔn ɔ , mǐ na kpéwú bo na nɔ wá gbeta e jí Mawu wanyiyinɔ mǐtɔn na kɔn nyɔna dó lɛ é kɔn . ( Xà Luki 18 : 29 , 30 . ) Enyi nǔsisɔ alɔkpa ɖé nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ ɔ , nɛ̌ a ka sixu tuùn gbɔn ? ( c ) Nɛ̌ è ka ɖó na wá gbeta taji lɛ kɔn gbɔn ? ( Xà Bǐbɛ̌mɛ 6 : 5 , 6 . ) Enyi gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ é nɔ nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ ɔ , lè tɛ lɛ mǐ ka nɔ mɔ ? Enɛ wu ɔ , mi nú sɛ́n Biblu tɔn lɛ kpo nugbodòdó tɔn lɛ kpo ni xlɛ́ ali mǐ , ɖó ye ɖè linlin e Mawu nɔ ɖó dó ninɔmɛ vovo lɛ wu é xlɛ́ . Aniwu mǐ ka ɖó na kpó ɖò mɛ yɔyɔ̌ ɔ sɔ́ dó wɛ ɖò baptɛm gudo ? Etɛwu Mawu ka nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ni dó gǎn bo ɖu ɖò gǎnmaɖó mǐtɔn lɛ jí ? Etɛ mǐ ka sixu wà bonu Xó Mawu Tɔn na nɔ ɖò gbɛzán mǐtɔn huzu wɛ ? 1 - 3 . ( a ) Huzuhuzu tɛ lɛ biblo ka sixu vɛwǔ nú mǐ ɖò baptɛm mǐtɔn gudo ? ( b ) Enyi huzuhuzu lɛ biblo vɛwǔ hú lee mǐ lin gbɔn é ɔ , nǔ tɛ lɛ mǐ ka sixu kanbyɔ ? Etɛwu nǔ e mǐ nɔ wà lɛ é bǐ ma ka sixu nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ ǎ ? 3 : 2 . Walɔ tɛ lɛ mǐ ka ɖó na jó dó cobo bló baptɛm ? 6 , 7 . ( a ) Mǐ nyí hwɛhutɔ́ có , etɛ ka zɔ́n bɔ mǐ hɛn ɔ , mǐ na nyí xɔ́ntɔn Jehovah tɔn ? ( b ) Etɛwu mǐ ma ka ɖó na gɔn hwɛsɔkɛ byɔ Jehovah ǎ ? Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ mǐ hɛn ɔ mǐ na ɖò mɛ yɔyɔ̌ ɔ sɔ́ dó wɛ zɔn mǐ yì ? Etɛ mǐ ka ɖó na wà bo na kpó ɖò huzuhuzu lɛ bló wɛ kpo alɔdo Biblu tɔn kpo ? Etɛwu Jehovah ka nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ni dó gǎn bo ɖu ɖò gǎnmaɖó mǐtɔn lɛ jí ? Etɛ lɛ mǐ ka sixu wà bo na ɖó jujɔ e Jehovah yí wǎn na lɛ é ? ( Kpɔ́n gbàví “ Biblu kpo Ðɛxixo kpo Huzu Gbɛzán Yetɔn . ” ) Enyi é cí nú we ɖɔ nukɔnyiyi towe ɖò gbigbɔ lixo kún ɖò yiyǎ wɛ ó ɔ , flín ɖɔ nukɔnyiyi mɔhun nɔ byɔ hwenu gègě . Enyi mǐ nɔ gbeji nú Jehovah ɔ , sɔgudo ɖagbeɖagbe tɛ mǐ ka sixu ɖó nukún ? Etɛwu mǐ ka sixu kanɖeji ɖɔ Biblu ɖó hlɔnhlɔn bo na kpó ɖò gbɛzán mǐtɔn huzu wɛ ? 34 : 9 . [ 1 ] ( akpáxwé 1 ) È ɖyɔ nyikɔ ɔ . Russell : “ Ðɛxixo sɛ́dó Jehovah bo savo n’i kpo Biblu xixa ayihɔngbe ayihɔngbe kpo d’alɔ mì . Tamɛ linlin dó 2 Piyɛ́ɛ 2 : 11 kpo wěɖexámɛ mɛxo agun tɔn lɛ tɔn kpo jí d’alɔ mì tawun . ” Maria Victoria : “ Un xoɖɛ vívɛ́ sɛ́dó Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ mì bonu ma dó gan ɖɛ̌ ce . Un lɛ́vɔ mɔ ɖɔ un kún sɔ́ ɖó na nɔ zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá mɛ ɖěɖee yí wǎn nú mɛnúɖiɖɔ lɛ é ɖě ó . Ðɛhan 64 : 2 - 5 d’alɔ mì bɔ un mɔ ɖɔ un kún jló na nɔ mɛ ɖěɖee mɛ ɖevo lɛ nɔ xoɖɛ ɖɔ Mawu ni hwlɛn emi ɖò ye sí é mɛ ó ! Un lɛ́vɔ wá mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ enyi un kpò ɖò mɛ nú ɖɔ wɛ ɔ , un kún nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ó , b’ɛ na lɛ́ hɛn nyikɔ Jehovah tɔn kwiji . ” Linda : “ Un xà tlati mǐtɔn lɛ ganji bo na dó sixu sɔnǔ bá xwlé ye mɛ . Gbɛ̌dido xá mɛ ɖěɖee nɔ ɖ’alɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ sín akpáxwé vovo lɛ mɛ é ko d’alɔ mì tawun . Un lɛ́ kpó ɖò ɖɛ xò sɛ́dó Jehovah wɛ bo ganjɛ wǔ tɔn . ”