( b ) Didi enọ ma ti roro kpahe evaọ uzoẹme onana ? ( b ) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme n’otha na ? Eme ma ti roro kpahe evaọ uzoẹme mai n’otha ? Jesu ọ ta nọ : “ Ohwo ọvo ọ sai bru omẹ tha ha ajokpa nọ Ọsẹ nọ o vi omẹ ze o si rie . ” Wha jọ eva akpọ na se ohwo ọvo ọsẹ rai hi , keme wha wo Ọsẹ ọvo nọ ọ rọ obọ odhiwu . Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme n’otha ? ( b ) Didi enọ ma te t’ẹme kpahe ? Onọ Isẹri Jihova a kere , rekọ a gbe bi kporo ie enẹna ha . O tẹ rrọ ere , ma jiri owhẹ . Keme umuomẹ ẹro nọ makọ uwhu , hayo uzuazọ , hayo ikọ - odhiwu , hayo iride , hayo eware nọ erọ enẹna , hayo eware nọ e be tha , hayo egaga , hayo ekpehru , hayo ekodo , hayo oware ovo eva emama na kpobi , no rẹ sae hẹriẹ omai no uyoyou Ọghẹnẹ evaọ Kristi Jesu Ọnowo mai na , ọ rọhọ . ” ( b ) Eme ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme n’otha na ? Ruọ eva oghọghọ olori ra . ’ ( b ) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana ? Obe ofa jọ o jọ nọ a rovie fihọ , obe erọ uzuazọ . □ Eme ọ rẹ via kẹ omai okenọ ma te whu ? Enọ vẹ ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? ( b ) Didi enọ ma be te tẹme kpahe na ? Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ u lele onana ? Onana họ ujaje ulogbo gbe o nọ o rọ aro . ” Jesu ọ ta nọ : “ You omọfa epanọ who you oma ra . ” Wha sai ru iruo kẹ Ọghẹnẹ gbe efe he . ” ( Se Matiu 24 : 37 - 39 . ) Ma re ru lele oware nọ ma be lẹ kpahe na . Dai rri sọ whọ sae kẹ iyo enọ nọ e rrọ obotọ na : ( b ) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? 10 : 23 ) Ẹhẹ , ohwo o “ su ọrivẹ riẹ nwa oma riẹ ” no . ( Se 2 Timoti 3 : 1 - 5 , 13 . ) ( Se Olezi 40 : 8 - 10 . ) ( b ) Eme whọ gba riẹ mu no nọ who ti ru ? ( b ) Enọ vẹ ma te t’ẹme kpahe evaọ uzoẹme nana ? ( Se Olezi 19 : 7 - 11 . ) ( Se Ahwo Ẹfẹsọs 5 : 15 , 16 . ) Re whọ tẹ te whobọhọ obe jọ inọ whọ gwọlọ rehọ uwou hayo otọ ra jọ ru azọhọ kẹ iruo akpọ - soso na , whọ rẹ jọ uwou ogha riẹ tao . Ukpuzou oma Ẹzi na ọvo ọrọ izi mai isẹri ese kẹ nọ mai yọ emọ Ọghẹnẹ . ’ ( Se 1 Ahwo Kọrint 10 : 13 . ) ( Se 2 Iruẹru - Ivie 34 : 1 - 3 . ) • Eme họ ẹjiroro Ọghẹnẹ kpahe otọakpọ na ? ( Se 1 Timoti 6 : 17 - 19 . ) ( Se Jemis 1 : 5 - 8 . ) ( Se 2 Ahwo Kọrint 5 : 14 , 15 . ) Ma nwene edẹ jọ nọ e rrọ uzoẹme nana no . ( Se Ahwo Rom 13 : 1 , 2 . ) ( Se 1 Ahwo Kọrint 2 : 10 . ) ( Se 1 Ahwo Kọrint 6 : 9 - 11 . ) Mẹ rẹ ma ofiobọhọ nọ o fo rie kẹ e . ” ( Se 1 Ahwo Kọrint 15 : 58 . ) “ Iruo iwoma iruo gbe ọghọ - ohrọ e dariẹ oma fia . ” Eme ma be te jọ uzoẹme nana wuhrẹ , kọ fikieme ? ( Se Itẹ 3 : 5 , 6 . ) ( Se Ahwo Hibru 11 : 24 - 27 . ) “ Ẹme Ọghẹnẹ ọ rẹjọ bẹdẹ , avọ iruo . ” — HIB . Kọ whọ reawere ese Uwou - Eroro nọ i kpozi kẹle na ? ( Se 2 Ahwo Kọrint 1 : 3 , 4 . ) ( Se Taitọs 2 : 3 - 5 . ) ( Se Ahwo Rom 7 : 21 - 23 . ) ( Se Aizaya 63 : 11 - 14 . ) ( Se Olezi 1 : 1 - 3 . ) ( Se Ahwo Rom 7 : 21 - 25 . ) ( Se 2 Pita 2 : 5 . ) ( Se Aizaya 48 : 17 , 18 . ) ( Se Ahwo Ẹfẹsọs 4 : 1 - 3 . ) ( Se Ahwo Hibru 13 : 7 , 17 . ) • Kere ileta lele iei ro dhesẹ nọ onana yọ okẹ nọ whọ kẹ ovavo ho . Nọ orọnọ izi erẹwho sa - sa i wo ohẹriẹ no ohwohwo na , u wuzou re whọ nọ mi eriẹ - izi nọ e rrọ orẹwho ra re whọ sae riẹ edhere nọ ọ mai woma nọ whọ rẹ rọ kẹ okẹ ra . ( Se Ahwo Hibru 11 : 17 - 19 . ) Nọ a tẹ fodẹ igbehru evaọ Ebaibol na , o rẹ sai dikihẹ kẹ isuẹsu hayo egọmeti . Whai esẹ , wha ru emọ rai eva dha ha , ogbẹrọ ere he o vẹ te wha oyẹlẹ họ ae oma . ” Re whọ gbẹ riẹ kpahe ẹme nana , se uzou avọ 3 orọ obe nana , onọ Isẹri Jihova a kere Jesu Kristi nọ o mu iruo na họ , ọ ta kẹ ilele riẹ nọ ọ te thae uke evaọ iruo nana nọ i wuzou gaga na inọ : “ Wha wuhrẹ ahwo erẹwho kpobi , . . . mẹ avọ owhai a gbẹ jọ kẹse kẹse , makọ te urere akpọ na . ” ( Se 2 Timoti 1 : 7 . ) ( Se 1 Ahwo Tẹsalonika 5 : 1 - 6 . ) ( Rri otọ uzoẹme na IWUHRẸ EBAIBOL > ENỌ NỌ EBAIBOL Ọ KẸ IYO RAI ) ( Se Luk 21 : 1 - 4 . ) Re whọ gbẹ riẹ kpahe onana , se uzou avọ 8 ọrọ obe nana , Eme Ebaibol na O Gine Wuhrẹ ? , onọ Isẹri Jihova a kere ( b ) Enọ vẹ ma te kiyo rai evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? Kẹsena e nọ e rọ evaọ Judia evẹ dhẹ kpo igbehru , e nọ e rọ evaọ ewho a ru re a noi . . . enọ e rọ ẹwho ho a gbẹ ruọ eva riẹ hẹ . ” Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? Mẹ họ ỌNOWO na ; me re ti ru ei vẹrẹ nọ u te ezi riẹ . ” ( Se Luk 10 : 29 - 37 . ) Enọ vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana ? ( Emuhọ 2 : 16 , 17 ) Adamu ọ gbẹ hae ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ hẹ , ọ hae te rria bẹdẹ bẹdẹ . ( Se Eviavia 14 : 6 , 7 . ) ( Se 1 Ahwo Tẹsalonika 2 : 13 . ) “ Ikiẹrẹe e rẹ te rehọ otọ na reuku , a vẹ jẹ ria ae bẹbẹ . ” ​ —⁠ Olezi 37 :⁠ 29 . “ Orọwọ họ umuẹro eware kpobi nọ ma bi rẹro rai . ” — HIB . Jesu ọ ta nọ : “ Oria nọ okọ ra o rọ , etẹe eva ra e rẹ jọ re . ” “ Oghọghọ u te ahwo nọ ỌNOWO ọ rọ Ọghẹnẹ rai ! ” ​ —⁠ OL . ( Se Jemis 5 : 14 - 16 . ) ( b ) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? ( Se Ahwo Hibru 10 : 24 , 25 . ) ( Se 2 Ahwo Kọrint 8 : 13 - 15 . ) Rekọ Noa ọ jọ “ ohwo okiẹrẹe , nọ ọ kare ẹpoviẹ evaọ oge riẹ ; Noa o te je lele Ọghẹnẹ nya . ” ​ —⁠ Emu . Jọ a jọ otọakpọ na ru oreva ra wọhọ epanọ o rrọ obọ odhiwu . ” Obe Itẹ 14 : 15 o ta nọ : “ Ohwo [ ogheghẹ ] ọ rẹ rọwo eware kpobi , rekọ ohwo owareghẹ ọ rẹ tẹroviẹ oware nọ o re ruẹ . ” Keme owhowha mẹ o rẹ nyaoma ha , yọ owha mẹ o rrọ vovori . ” Wha gbẹ hai thihakọ kẹ ohwohwo jẹ rọvrẹ ohwohwo no eva ze nọ ohwo ọ tẹ maki wo oware jọ nọ u re ru ei go kpahe omọfa . Wọhọ epanọ Jihova ọ rọvrẹ owhai riẹriẹriẹ na , wha re ru epọvo na re . Fikiere , otẹrọnọ ubiẹro obọze ra u bi ru owhẹ zoruẹ , vre rie no re who gbolo iei kufiẹ . ” © 2016 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania EMAGAZINI Uwou - Eroro Na , o be rọ orro kẹ Jihova Ọghẹnẹ , Osu ehrugbakpọ na . O be rehọ emamọ usi na sasa ahwo oma inọ kẹle na , Uvie Ọghẹnẹ u ti si emuemu kpobi no je nwene otọakpọ na zihe ruọ aparadase . O be tuduhọ ahwo awọ re a fi ẹrọwọ họ Jesu Kristi nọ o whu re ma sai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ , ọnọ ọ rrọ Ovie Uvie Ọghẹnẹ , yọ o bi su enẹna . Anwọ ukpe 1879 ze , Isẹri Jihova a bi ro kere emagazini nana , yọ u wo obọ kugbe isuẹsu akpọ na ha . Ebaibol na a rehọ eme riẹ no ze . Obe nana yọ abọjọ iruo ewuhrẹ Ebaibol nọ o nya akpọ na duwu nọ a be rehọ okẹ unevaze wha haro . Re whọ sai ru unevaze , ivie kpohọ www.jw.org / iso . Oria nọ whọ jọ ruẹ NW nọ a kere lele ẹme nọ o no Ebaibol ze , u dhesẹ nọ Ebaibol New World Translation of the Holy Scriptures i no ze . Bebe avọ ọsẹ riẹ a kpekpe gaga . Ohwo nọ ọ ta ẹme obehru na yọ ogbẹnyusu ọkpekpe uviuwou na jọ , rekọ ukpenọ ẹme nọ ọ ta na ọ rẹ sasa Bebe oma , ọ tẹ lẹliẹ uweri riẹ ga viere . Bebe ọ jẹ hae ta kẹ omariẹ ẹsikpobi nọ , “ Oware ovo nọ u ru uwhu ọsẹ mẹ họ oware uwoma o rrọ họ . ” Nọ ikpe jọ e vrẹ no , Bebe o te kere oware nọ o via kẹe na fihọ otọ , yọ eware nọ o kere i dhesẹ nọ ọ gbẹ rrọ uweri . Bebe ọ tẹ te ruẹ nọ uweri o rẹ kaki no ohwo oma ha , maero nọ ohwo nọ o whu na ọ tẹ kẹle omai oma gaga . Ebaibol na o dhesẹ nọ uwhu họ “ ọwegrẹ urere na . ” Uwhu o rẹ ze idudhe , yọ oware ovo o rẹ sae zae dhe he , ẹsibuobu evaọ okenọ ohwo o rẹro riẹ hẹ , jẹ tọlọ ohwo nọ ma you vrẹ . Ohwo ọvo nọ ohwo o re whu ku nọ o rẹ da ha , ọ riẹ hẹ . Fikiere o rẹ jọ bẹbẹ kẹ omai re ma thihakọ nọ ohwo o te whu ku omai . Ẹsejọhọ who roro no ẹdẹjọ inọ : ‘ Ẹvẹ uweri u re kri ohwo oma te ? Ẹvẹ mẹ sae rọ sasa ahwo nọ a rrọ uweri oma ? Kọ ẹruore jọ ọ riẹ rọkẹ iyoyou mai nọ i whu no ? ’ Kọ ẹyao nọ ọ ga tere he o kie owhẹ no ẹdẹjọ ? Wọhọ oriruo , dai roro kpahe epanọ o jọ Abraham oma nọ aye riẹ o whu . Ebaibol na ọ ta nọ , “ Abraham o te muhọ eweri jẹ be viẹ Sera . ” Ẹme na “ muhọ eweri ” u dhesẹ nọ o rehọ oke krẹkri taure uweri Abraham u te ti kpotọ . Jekọp o weri ọmọ riẹ “ edẹ buobu , ” yọ ahwo uviuwou riẹ a jẹ sae sasa iẹe oma ha . Nọ ikpe buobu e make vrẹ no , uweri uwhu Josẹf o gbẹ jọ Jekọp oma . — Emuhọ 23 : 2 , NW ; 37 : 34 , 35 ; 42 : 36 ; 45 : 28 . “ Robert ọzae mẹ o whu evaọ edẹ 9 , amara Ahrẹ evaọ ukpe 2008 . Makinọ ikpe ezeza soso e ruọ emu no , edada oware nọ o via na u ri no oma ha . Mẹ riẹ hẹ sọ uweri uwhu ọzae mẹ na u ti no omẹ oma ẹdẹjọ . ” — Gail , aye nọ ọ kpako te ikpe 60 no . “ Anwọ ikpe 18 na nọ aye oyoyou mẹ o ro whu siọ omẹ ba , rekọ ẹro riẹ o gbe bi vo omẹ , yọ me gbe bi weri uwhu riẹ na . Oke kpobi nọ mẹ tẹ ruẹ oware nọ u wo erru gaga , mẹ rẹ kareghẹhọ iẹe jẹ ta nọ dodokọ ọ rrọ etenẹ re ọ ruẹ oware nọ mẹ be ruẹ na . ” — Etienne , ọzae nọ ọ kpako te ikpe 84 no . Avro ọ riẹ hẹ , nọ ohwo nọ ma you o te whu , uweri riẹ o rẹ kaki no omai oma ha . Rekọ oghẹrẹ ọvona ahwo kpobi a re ro weri uweri ohwo rai nọ o whu hu , fikiere u kiehọ vievie he re ma gu ahwo ẹdhọ fiki oghẹrẹ nọ a bi ro weri uwhu ohwo rai . U te no ere no , u fo ho re ma brukpe omamai inọ ma bi weri gahrọ , otẹrọnọ uweri o da omai oma fia . Wọhọ epanọ o rrọ uzoẹme “ Rọ Aro Kele Ẹrọwọ Rai ” evaọ Uwou - Eroro nana , Aiziki o gbe je weri Sera oni riẹ makinọ o whu te ikpe esa soso no . — Emuhọ 24 : 67 . Wọhọ oriruo , ahwo jọ a rẹ sae ta kẹ owhẹ nọ whọ viẹ hẹ , hayo ru wọhọ ẹsenọ o be da owhẹ hẹ . Efa jọ a rẹ sae ta kẹ owhẹ nọ oviẹ o te gba dhe owhẹ udu , viẹ oghẹrẹ nọ u je owhẹ . Rekọ Ebaibol na ọ ta oware nọ o rẹ mai fiobọhọ kẹ omai , yọ ekiakiẹ ọgbọna e rọwokugbe ohrẹ Ebaibol na . Evaọ uruemu ewho jọ , a rẹ ta nọ ọzae ọ rẹ viẹ hẹ . Kọ u gine fo re ohwo ọ vuoma oviẹ , makọ evaọ ẹgbede ? Egba - eriariẹ nọ i wuhrẹ kpahe oma ohwo - akpọ a ta nọ oviẹ yọ abọjọ uweri . Yọ oviẹ o rẹ sai fiobọhọ kẹ ohwo thihakọ edada nọ uweri o rẹ wha ze . Rekọ nọ ohwo ọ tẹ be gba oviẹ na , o rẹ sae wha enwoma sei . Ebaibol o dhesẹ hẹ inọ o thọ re a viẹ , hayo inọ ọzae ọ rẹ viẹ hẹ . Dede nọ o wo ogaga nọ ọ sae rọ kpare ohwo nọ o whu no zihe ziọ uzuazọ , ọ viẹ evaọ ẹgbede ghele nọ Lazarọs ogbẹnyusu riẹ o whu . — Jọn 11 : 33 - 35 . Ofu o re mu dhe ohwo nọ ọ rrọ uweri , maero nọ ohwo na o te whu idudhe . Eware buobu e rẹ sae whae ze nọ ofu o re ro dhe ohwo nọ ọ rrọ uweri , maero nọ ohwo nọ whọ rẹ kẹ adhẹẹ gaga ọ tẹ ta oghẹrẹ ẹme jọ nọ who rẹro riẹ hẹ . Ọzae jọ nọ ọ rrọ obọ South Africa nọ a re se Mike ọ ta nọ : “ Ikpe 14 ọvo mẹ jọ evaọ okenọ ọsẹ mẹ o ro whu . Okenọ a je ro ki ei , ozerẹ ichọche Anglican nọ ọ jẹ kẹ ovuẹ na ọ ta nọ , Ọghẹnẹ ọ gwọlọ ahwo owoma nọ a rẹ jọ kugbei , yọ ẹruoke ọ rẹ rọ rehọ ae . * Ẹme nana ọ lẹliẹ ofu dhe omẹ gaga , keme ma gwọlọ nọ ọsẹ mẹ ọ jọ kugbe omai . Ẹsibuobu nọ ohwo o te whu ku ohwo idudhe , ohwo nọ o bi weri na ọ rẹ sai brukpe omariẹ jẹ sai roro nọ , ‘ o hae jọnọ me ru enẹ , ọ hai ti whu hu . ’ Otẹrọnọ udu ra o bi gu owhẹ ẹdhọ hayo ofu o bi dhe owhẹ , who diwi iroro itieye na họ eva ha . Ukpoye , tae via kẹ ogbẹnyusu ra , ọnọ whọ riẹ nọ ọ rẹ sae gaviezọ kẹ owhẹ jẹ tuduhọ owhẹ awọ . Ebaibol na ọ ta nọ : “ Ogbẹnyusu ọ rọ rọkẹ eyowo ẹsikpobi , rekọ oniọvo ọ rẹ ruẹ uye oniọvo . ” — Itẹ 17 : 17 . Emamọ ogbẹnyusu nọ ọ mai woma kpaobọ nọ ohwo nọ ọ rrọ uweri ọ rẹ sai wo họ Jihova Ọghẹnẹ . Horie eva ra kpobi kẹe evaọ olẹ keme “ ọ be daezọ rai . ” Ofariẹ , Ọghẹnẹ ọ ya eyaa nọ ahwo kpobi nọ a lẹ sei , ọ te kẹ ae “ udhedhẹ Ọghẹnẹ nọ u vi otoriẹ kpobi , ” nọ o te kpọ udu gbe ẹgba iroro rai . U te no ere no , hae se Ẹme Ọghẹnẹ Ebaibol na , re u fiobọhọ kẹ owhẹ jẹ tuduhọ owhẹ awọ . Whọ tẹ be hai roro kpahe eme omosasọ Ikereakere itienana , e rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ , maero evaọ aso nọ oma o tẹ rọ owhẹ goli hayo nọ owezẹ u gbe bi su owhẹ hẹ . — Aizaya 57 : 15 . Kẹle na , ẹyao - ọta o kpe aye ọzae jọ nọ a re se Jack nọ ọ kpako te ikpe 40 no . Ọ ta nọ , “ Nọ mẹ tẹ lẹ se Jihova no , oma o rẹ gbẹ jọ omẹ goli hi . Ẹsejọ nọ mẹ tẹ rọwo no owezẹ ze evaọ aso , owezẹ o gbẹ rọwo su omẹ hẹ . Rekọ nọ me te se je roro kpahe eria Ebaibol jọ je horie eva kẹ Ọghẹnẹ evaọ olẹ no , iroro mẹ i ve kpotọ , udu mẹ u ve dhẹ , owezẹ o vẹ wariẹ su omẹ . ” Ẹyao o kpe oni ọmọtẹ jọ nọ a re se Vanessa . Olẹ u bi fiobọhọ kẹe gaga re . Ọ ta nọ , “ Ẹsikpobi nọ iroro e tẹ gba dhe omẹ udu , me ve se odẹ Ọghẹnẹ je kuenu oviẹ . Jihova o yo elẹ mẹ , yọ ọ kẹ omẹ ẹgba nọ me ro thihakọ . ” Ekohrẹ jọ a ta nọ o rẹ mai woma re ahwo nọ a rrọ uweri a hae rọ oke rai fiobọhọ kẹ amọfa . Nọ a te ru ere , o rẹ kẹ ai evawere jẹ lẹliẹ uweri na kpotọ . Ileleikristi buobu nọ ahwo a whu ku no a ta nọ obọ nọ a bi fihọ kẹ amọfa o kẹ rai omosasọ gaga no . — 2 Ahwo Kọrint 1 : 3 , 4 . Ọghẹnẹ ọ riẹ edada ra . — Olezi 55 : 22 ; 1 Pita 5 : 7 . Ọghẹnẹ o re yo elẹ idibo riẹ . — Olezi 86 : 5 ; 1 Ahwo Tẹsalonika 5 : 17 . Ọghẹnẹ ọ rẹ kareghẹhọ ahwo nọ a whu no . — Job 14 : 13 - 15 . Ọghẹnẹ ọ ya eyaa nọ ọ te kpare ahwo nọ a whu no zihe ziọ uzuazọ . — Aizaya 26 : 19 ; Jọn 5 : 28 , 29 . Kọ o jọ bẹbẹ kẹ owhẹ no ẹdẹjọ re whọ sasa ohwo nọ ọ rrọ uweri oma ? Ẹsejọ dede ma rẹ riẹ ẹme nọ ma rẹ ta hayo oware nọ ma re ru hu , fikiere ma vẹ dhugbẹ keria kpoko ọvo . Rekọ eware jọ e riẹ nọ ma rẹ sai ru rọ sasa ohwo na oma . Ẹsejọ oware nọ o gwọlọ nọ who re ru kpobi họ , ohwo na nọ whọ rẹ jọ kugbe , jẹ ta kẹe nọ , “ doo . ” Evaọ uruemu ewho jọ , nọ whọ tẹ gbalọ ohwo na , hayo rọ obọ rara iẹe ẹkoko , o rẹ bọ ohwo na ga je dhesẹ nọ who bi roro kẹe . Nọ ohwo na ọ tẹ gwọlọ ta ẹme , romatotọ gaviezọ kẹe . Maero , fiobọhọ kẹ uviuwou ohwo na ru eware jọ nọ a be sai ru evaọ etoke yena ha , wọhọ uwou na nọ whọ rẹ rẹrote , emu nọ who re lele ai there , hayo ẹruorote emọ , je fiobọhọ evaọ ọruẹrẹfihotọ uwhori na otẹrọnọ o were ohwo na ere . Eware itieye na e rẹ tube bọ ohwo na ga vi ẹmeunu ra dede . Nọ oke o be nyaharo na , whọ sae ta emamọ ẹme kpahe ohwo nọ o whu na , wọhọ emamọ iruemu ohwo na jọ , hayo eware iwoma jọ nọ wha ru kugbe . Eme itieye na e rẹ sae lẹliẹ oma sasa ọnọ ọ rrọ uweri na . Wọhọ oriruo , aye jọ nọ a re se Pam nọ ọzae riẹ o whu te ikpe ezeza no ọ ta nọ : “ Ẹsejọ , ahwo a rẹ vuẹ omẹ kpahe eware iwoma buobu nọ ọzae mẹ o ru nọ mẹ tubẹ riẹ kpahe he , yọ onana o rẹ lẹliẹ oma were omẹ . ” Ekiotọ - eriariẹ a muẹrohọ inọ ahwo a re fiobọhọ kẹ enọ e rrọ uweri gaga evaọ okenọ oware na o rọ via obọ , rekọ nọ omoke jọ o tẹ ruọ emu no , ahwo a vẹ kpairoro vrẹ ohwo na je mu eware obọrai họ eru vrẹ . Fikiere , daoma hai lele ohwo na ta ẹme hayo weze bru ei n’oke t’oke . * Whọ tẹ be hai ru ere , o rẹ da ohwo na ẹro , keme u re fiobọhọ kẹe ta eware jọ nọ e gbẹ be kẹe uye kẹ owhẹ . Dai roro kpahe oriruo ọmọtẹ jọ nọ a re se Kaori nọ ọ be rria obọ Japan . Uweri o da riẹ oma fia keme nọ oni riẹ ọ nwani whu no , ukpe ovo gbe emerae esa nọ i lele i rie , oniọvo ọmọtẹ ọkpako riẹ o te whu . Ahwo nọ a kẹle e riẹ oma a jẹ hae nyaze n’oke t’oke ti fiobọhọ kẹe jẹ bọe ga . Omọvo jọ evaọ usu ahwo yena họ aye jọ nọ a re se Ritsuko , nọ ọ kpako vi Kaori . Kaori ọ ta nọ , “ Evaọ uzẹme , obufihọ aye na o jẹ nwane were omẹ evaọ oke ọsosuọ họ , keme mẹ jẹ gwọlọ nọ ohwo ọvo ọ rehọ ẹta oni mẹ hẹ , yọ mẹ riẹ nọ ohwo ọvo ọ sae jọ wọhọ oni mẹ gbe he . Ghele na , fiki oghẹrẹ nọ aye na ọ jẹ rọ rẹrote omẹ , ọ tẹ te dhẹ ruọ omẹ oma . Koka koka mẹ avọ iẹe ma jẹ hae kpohọ usiuwoma je kpohọ ewuhrẹ . Ọ jẹ hae zizie omẹ kpobọ uwou riẹ nyae da iti , there emu se omẹ , je kere ileta gbe emebe omosasọ se omẹ ẹsikpobi . Emamọ uruemu aye nana u duobọte omẹ udu gaga . ” Anwọ ikpe kpegbivẹ soso e vrẹ no na nọ oni Kaori o ro whu na , yọ enẹna Kaori avọ ọzae riẹ a rrọ etausiuwoma oke kpobi . Kaori ọ ta nọ , “ Makọ enẹna dede Sista Ritsuko o gbe bi dhesẹ ọdawẹ kẹ omẹ . Nọ ma te kpozi ẹwho , mẹ rẹ nyabru iei je lele iei gbiku ri fihọ . ” Omọfa jọ nọ o wo ọbọga no obufihọ amọfa ze họ aye jọ nọ a re se Poli , Osẹri Jihova jọ nọ ọ be rria obọ Cyprus . Ọzae Poli nọ a re se Sozos ọ jọ wowou gaga . Ọ jọ ọkpako ukoko , yọ ọ jẹ hai zizie emọ nọ i wo esẹ hẹ gbe eyae - uku ziọ uwou rai ẹsikpobi ti lele ai re emu . Rekọ nọ Sozos ọ jọ ikpe 53 , ẹyao - ọta o te kpei . A tẹ jọ obei wariẹ kuomagbe ukoko Isẹri Jihova jọ . Poli ọ ta nọ , “ Inievo nọ e jọ ukoko okpokpọ nọ ma jọ na , a riẹ oware ovo kpahe oware nọ o via kẹ omai hi , gbe epanọ eware rrọ kẹ omai . Ghele na , a nabe whẹtiẹ omai họ oma ziezi jẹ rọ eme uduotahawọ rai gbe eware buobu fiobọhọ kẹ omai . A riẹ ru nọ a ro fiobọhọ kẹ omai , maero evaọ oke yena nọ ọmọzae mẹ ọ mae rọ gwọlọ ọsẹ riẹ na ! Ekpako ukoko na a je se Daniel gboma gaga . Ọjọ dede evaọ usu rai o re se Daniel lele oma nọ a te wo ẹkeriotọ arozaha gbe okenọ ọ tẹ gwọlọ nyae fa ebọro . ” Enẹna , aye na avọ ọmọ riẹ a be wereva ziezi . Evaọ uzẹme , eware buobu e riẹ nọ ma rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ ahwo nọ a rrọ uweri . Ma re je wo omosasọ no ẹruore nọ Ebaibol na ọ kẹ omai ze . Ahwo jọ dede a re kpoka họ ẹdẹ nọ oware na o rọ via na fihọ ukeledẹ rai , re a hae kareghẹhọ ẹdẹ nọ a rẹ rọ wariẹ weze bru ohwo na . Whọ tẹ kareghẹhọ , ma jọ uzoẹme jọ nọ o vrẹ na ta kpahe aye jọ nọ a re se Gail , ọnọ o je roro nọ uweri ọzae riẹ o te sai noi oma ha . Rekọ o bi rẹro okenọ ọ te rọ wariẹ ruẹ ọzae riẹ evaọ akpọ ọkpokpọ na . O be da omẹ kẹ ahwo nọ ahwo rai a whu no rekiyọ a riẹ nọ ẹruore otiọna ọ rrọ Ebaibol na ha . ” Kẹle na , Ọghẹnẹ ọ te kpare Job gbe amọfa kpobi zihe ziọ uzuazọ , yọ evaọ oke yena akpọ na soso ọ te jọ aparadase . “ Ẹkparomatha enọ i kiẹrẹe gbe enọ i kiẹrẹe he o te jọ , ” ere Ebaibol na ọ ta evaọ obe Iruẹru Ikọ 24 : 15 . Jesu ọ ta nọ , “ Wha jọ onana u gbe owhai unu hu keme oke o be tha nọ enọ e rrọ iki ekareghẹhọ kpobi a ti ro yo urru riẹ a vẹ te nya via . ” Evaọ oke yena , o ve ti wo “ ogaga epaọ oke ọsosuọ riẹ , ” yọ oma riẹ u ve ti zihe ruọ “ oboba wọhọ oma ọmaha ” bẹdẹ bẹdẹ . ( Job 33 : 24 , 25 ) Ere ọvona o te via kẹ ahwo kpobi nọ a yoẹme kẹ Ọghẹnẹ nọ a te kpare ze uzuazọ . Otẹrọnọ ohwo jọ nọ who you gaga o whu ku owhẹ no , eware nọ ma ta ẹme te no na e rẹ sai nwani si uweri no owhẹ oma riẹriẹriẹ hẹ . Rekọ nọ who te roro didi kpahe eyaa Ọghẹnẹ nọ e rrọ Ebaibol na , e te bọ owhẹ ga je fiobọhọ kẹ owhẹ wo ẹruore . — 1 Ahwo Tẹsalonika 4 : 13 . Kọ whọ gbẹ gwọlọ riẹ kpahe epanọ whọ sai ro thihakọ nọ uweri o tẹ rrọ owhẹ oma ? Manikọ who wo enọ wọhọ , “ Fikieme Ọghẹnẹ ọ jẹ kuvẹ kẹ emuemu gbe uye - oruẹ ? ” Iviena kpohọ oria itanẹte mai jw.org / iso re whọ ruẹ epanọ Ebaibol na ọ rọ kiyo enọ nọ i re fiobọhọ kẹ ohwo jẹ bọ ohwo ga . EME ỌFA MA RẸ SAI WUHRẸ NO EBAIBOL NA ZE ? “ Ọghẹnẹ . . . o ti ririe irui - oviẹ kpobi no aro rai , uwhu o gbẹ te jọ ofa ha . ” — Eviavia 21 : 3 , 4 . Uwou - Eroro nana o ta kpahe oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o ti ro ru eyaa yena gba gbe erere nọ o ti te owhẹ . UZOẸME UKE NA | FIKIEME JESU Ọ RỌ RUẸ UYE JE WHU ? A kpe Jesu ohwo Nazarẹt na evaọ ukpe 33 C.E . A gu ẹdhọ fihọ iẹe uzou inọ ọ be wọso egọmeti , a lahiẹ iẹe riẹ je kpe ukpe ẹsọ , a tẹ jẹ tehe iẹe fihọ ehru ure - oja . Rekọ Ọghẹnẹ ọ tẹ kpare iẹe zihe ziọ uzuazọ , nọ edẹ 40 e vrẹ no , Jesu o te zihe kpobọ odhiwu . Ma rẹ ruẹ ikuigbe nana evaọ Ebe Usiuwoma ene nọ e rrọ Ikereakere Griki Ileleikristi na , nọ ahwo buobu a re se Ọvọ Ọkpokpọ na . Rekọ otẹrọnọ e ginẹ via , kiyọ ahwo - akpọ a wo ẹruore emamọ eware nọ e rrọ obaro tha , onọ eghale riẹ e rẹ sai te owhẹ re . Onọ na họ , Ebe Usiuwoma na yọ iku - esia gheghe manikọ eware nọ e ginẹ via ? Wo ohẹriẹ no iku - esia , ikuigbe nọ e rrọ Ebe Usiuwoma na e rrọ gbagba . Wọhọ oriruo , whọ rẹ jọ ikuigbe na ruẹ edẹ eria sa - sa , yọ eria itieye na jọ e gbẹ riẹ rite inẹnẹ na . Ikuigbe na e ta kpahe ahwo nọ a ginẹ rria , enọ igbiku sa - sa e ta ẹme te re . — Luk 3 : 1 , 2 , 23 . Igbiku ikpe udhusoi ọsosuọ gbe ikpe udhusoi avivẹ a ta kpahe Jesu . * Oghẹrẹ nọ a jọ Ebe Usiuwoma na dhesẹ uwhu Jesu , o nwani rọwokugbe oghẹrẹ nọ ahwo Rom a jẹ hai ro kpe ahwo evaọ oke yena . Ofariẹ , ikuigbe na e rọwo kugbe eware nọ a kiẹ via jẹ rrọ gbagba , yọ e tubẹ fodẹ ethobọ ikọ Jesu jọ dede . Eware nana kpobi e kẹ imuẹro inọ ahwo nọ a kere Ebe Usiuwoma na , a jọ ahwo oruọzewọ , yọ a kere ikuigbe Jesu na gbagba . Dede nọ ahwo buobu a rọwo nọ Jesu ọ ginẹ rria otọakpọ na je whu , ejọ e rẹ vravro kpahe ẹkparomatha riẹ . Makọ ikọ riẹ dede a jẹ kake rọwo ho nọ a yo nọ a kpare Jesu no uwhu ze no . Rekọ nọ Jesu ọ romavia kẹ ae unuẹse buobu evaọ eria sa - sa no , avro kpobi o te no ai udu . Evaọ ojọ dede , ọ tubẹ romavia kẹ ahwo nọ a bu vi egba isoi ( 500 ) soso . — 1 Ahwo Kọrint 15 : 6 . Ikọ Jesu a je whowho ẹkparomatha Jesu ududu kẹ ahwo kpobi makọ rọkẹ ahwo nọ a kpe Jesu , dede nọ a riẹ nọ a ti mu ai je kpe ai . Kọ ikọ na a hae sai whowho ovuẹ ẹkparomatha na ududu ere , u gbe mu ai ẹro nọ Jesu ọ kparoma ha ? Uzẹme riẹ họ , imuẹro ẹkparomatha Jesu họ oware nọ o be wọ Ileleikristi ta usiuwoma kẹ ahwo kpobi no anwọ oke Jesu ze na . Ma rẹ jọ ikuigbe nọ e rrọ Ebe Usiuwoma na ruẹ imuẹro ivevẹ kpahe uwhu gbe ẹkparomatha Jesu . Whọ tẹ nabe romatotọ se ikuigbe nana , u ti mu owhẹ ẹro nọ eware nana e ginẹ via . Imuẹro ra e rẹ sae ga viere nọ whọ tẹ riẹ oware nọ o wha riẹ ze nọ eware yena e rọ via . Ọzae jọ nọ a re se Tacitus nọ a yẹ evaọ ukpe 55 C.E . , o kere kpahe “ Christus , koyehọ Kristi , onọ a rehọ odẹ na [ Ileleikristi ] no ze , inọ ọ reoja gaga evaọ etoke esuo Pọntiọs Pailet , ọnọ o je su evaọ otọ Tibẹriọs . ” Igbiku sa - sa a kere kpahe Jesu , wọhọ Suetonius ( evaọ ikpe - udhusoi ọsosuọ ) ; Josephus o gbiku Ju ( evaọ ikpe - udhusoi ọsosuọ ) ; gbe Pliny ọrọ Ọmaha , ọnọ ọ jọ ọba Bithinia ( evaọ emuhọ ikpe udhusoi avivẹ ) . Oware ofa jọ re họ , ma re rẹro nọ ewegrẹ Jesu a ti kere emamọ eware kpahe iẹe he , keme o hae ru ahwo rọwo Jesu je fievahọ iẹe . Rọ kpahe ẹkparomatha Jesu , Pita nọ ọ jọ omọvo ikọ riẹ ọ ta nọ : “ Ọghẹnẹ ọ kpare riẹ ze evaọ ẹdẹ avọ esa , o te ru nọ ọ rọ romavia , orọnikọ rọkẹ ahwo kpobi hi , rekọ rọkẹ omai , enọ Ọghẹnẹ ọ salọ kpahotọ re ma ruẹ e riẹ je se isẹri kpahe iẹe . Ma lele i rie re emu jẹ da nọ ọ kparoma no uwhu ze no . ” Obe Usiuwoma Matiu o ta nọ okenọ ewegrẹ Jesu a yo kpahe ẹkparomatha riẹ , a tẹ gba ẹgwae epanọ a rẹ rọ kuọ oware na dhere re ahwo a seba ẹriẹ . — Matiu 28 : 11 - 15 . Kọ onana u dhesẹ nọ Jesu ọ gwọlọ nọ ahwo a riẹ kpahe ẹkparomatha riẹ hẹ ? Ijo , keme Pita ọ ta haro nọ : “ O te je jie uzi kẹ omai inọ ma vuẹ ahwo je se isẹri ziezi inọ ọnana họ ọnọ Ọghẹnẹ o ro mu re ọ jọ obruoziẹ enọ e rrọ uzuazọ gbe enọ i whu no . ” Uzẹme na họ , Ileleikristi oke anwae a whowho usi yena , yọ oye ma bi whowho nẹnẹ . — Iruẹru Ikọ 10 : 42 . “ Uzioraha o rọ ẹkwoma omọvo [ Adamu ] ruọ akpọ na , uwhu u je no uzioraha ze . ” — Ahwo Rom 5 : 12 Otẹrọnọ a nọ owhẹ nọ , “ Kọ whọ gwọlọ rria bẹdẹ bẹdẹ ? ” Ẹvẹ whọ te ta ? Ahwo buobu a rẹ sae ta nọ o te were ae re a rria bẹdẹ bẹdẹ , rekọ a re roro nọ o rẹ sae via ha . A rẹ ta nọ ohwo o te yeri yeri , o ve whu , ohwo ọvo nọ o ti whu hu ọ riẹ hẹ . Rekọ ẹvẹ otẹrọnọ a ku onọ na rẹriẹ a jẹ nọ owhẹ nọ , “ Kọ whọ gwọlọ whu ? ” Re a ginẹ ta uzẹme , ahwo buobu a te ta nọ ijo . Ebaibol na o dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ ma ohwo avọ isiuru nọ ọ rẹ rọ rria bẹdẹ bẹdẹ . Ebaibol na ọ tubẹ ta nọ Ọghẹnẹ o “ fi uzuazọ ibẹdẹ họ eva ohwo . ” — Ọtausiuwoma Na 3 : 11 . Rekọ ahwo a be rria bẹdẹ bẹdẹ nẹnẹ hẹ . Kọ eme Ọghẹnẹ o ru kpahe ẹbẹbẹ nana nọ ọ rrọ otọ na ? Iyo nọ Ebaibol na ọ kẹ i woma wumuo ho , yọ onana u wobọ kugbe oware nọ o wha riẹ ze nọ Jesu ọ rọ ruẹ uye je whu . Izou esa ọsosuọ obe Emuhọ Ebaibol na e vuẹ omai epanọ Ọghẹnẹ o ro fi uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ họ kẹ Adamu avọ Ivi jẹ vuẹ ae oware nọ a re ru re a sai woi . O tẹ jẹ ta kpahe epanọ a rọ ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ je ku uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ kufiẹ . Fikinọ ohwo ọ rẹ sai wo otoriẹ iku na lọlọhọ , ahwo jọ a re roro nọ iku isia gheghe . Wọhọ Ebe Usiuwoma na , obe Emuhọ o kẹ imuẹro inọ iku nana ginọ uzẹme . Kọ eme o no aghẹmeeyo Adamu na ze ? Ebaibol na ọ ta nọ : “ Wọhọ epanọ uzioraha o rọ ẹkwoma omọvo [ Adamu ] ruọ akpọ na , uwhu u je no uzioraha ze na , ere uwhu u ro te ahwo kpobi oma keme aikpobi a raha uzi no . ” Ọ tẹ rọ ere ku uvẹ nọ ọ hae rọ rria bẹdẹ bẹdẹ kufiẹ je whu . Fikinọ mai yọ emọ Adamu , ma reuku uzioraha mi ei . Kọ eme Ọghẹnẹ o ru kpahe ẹbẹbẹ nana nọ ọ rrọ otọ na ? Ọghẹnẹ o ru ọruẹrẹfihotọ no re ọ dẹ oware nọ Adamu o kufiẹ zihe ze , koyehọ re ọ ta emọ Adamu no igbo uzioraha gbe uwhu re a sae rria bẹdẹ bẹdẹ . Ebaibol na ọ jọ obe Ahwo Rom 6 : 23 ta nọ , “ uwhu họ osohwa uzioraha . ” Onana u te dhesẹ nọ uwhu họ oware nọ u re no uzioraha ze . Ere ọvona re , fikinọ mai yọ erahizi , ma re whu re . Rekọ a yẹ omai fihọ igbo uzioraha orọnikọ mai họ enọ e raha uzi na ha . Fikiere Ọghẹnẹ o te vi ọmọvo riẹ ze re o whu evaọ ẹta mai . Uwhu Jesu u rovie uvẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ avọ evawere fihọ Nọ orọnọ Adamu nọ ọ jọ ohwo ọgbagba ọ wha uzioraha gbe uwhu ze fiki aghẹmeeyo na , ere ọvona o gwọlọ ẹmeoyo omọfa nọ ọ rrọ gbagba re a sai siwi omai no igbo uzioraha gbe uwhu . Ebaibol na o dhesẹ i rie vevẹ inọ : “ Wọhọ epanọ aghẹmeeyo ọzae ọvo o ru ahwo buobu zihe ruọ erahaizi na , ere ọvona re a te rọ ẹkwoma ẹmeoyo omọvo ru ahwo buobu kiẹrẹe . ” Jesu o no obọ odhiwu ze , o te zihe ruọ ohwo ọgbagba * , kẹsena o te whu kẹ omai . Onana u te ru ei lọhọ nọ ma sai ro wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ gbe ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ . Fikieme o rọ gwọlọ nọ Jesu o re whu re ọ sai siwi omai no igbo uzioraha gbe uwhu ? Kọ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ Erumeru na ọ gbẹ sai ru ei lọhọ re emọ Adamu a rria bẹdẹ bẹdẹ ababọ ohwo jọ nọ o re whu ? Ọghẹnẹ o gbe ru lele uvioziẹ riẹ hẹ , o hae te lẹliẹ ahwo wo avro sọ Ọghẹnẹ ọ sai gine ru ẹme riẹ gba evaọ eware efa . Wọhọ oriruo , kọ ahwo a gbẹ hae vro sọ Ọghẹnẹ o ti dhesẹ ababọ ọriẹwẹ evaọ oghẹrẹ nọ ọ te rọ salọ emọ Adamu nọ i ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ ? Kọ ahwo a hai fievahọ iẹe nọ o ti ru eyaa riẹ gba ? Uvioziẹ riẹ nọ o ru lele na o kẹ omai imuẹro inọ Ọghẹnẹ o re ru oware nọ u kiẹrẹe ẹsikpobi . Ẹkwoma uwhu Jesu , Ọghẹnẹ o rovie uvẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ fihọ evaọ Aparadase otọakpọ . Muẹrohọ ẹme nọ Jesu ọ ta evaọ obe Jọn 3 : 16 inọ : “ Ọghẹnẹ o you akpọ na gaga o te siobọno Ọmọ ọvo riẹ , re ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ iẹe o gbe whu hu rekọ o ve wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ . ” Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma uwhu Jesu dhesẹ uvioziẹ riẹ via , maero kọ uyoyou ulogbo riẹ nọ o wo kẹ ahwo - akpọ . Rekọ , fikieme o rọ gwọlọ nọ Jesu ọ rẹ ruẹ uye je whu uwhu odada wọhọ epanọ a dhesẹ i rie evaọ Ebe Usiuwoma na ? Nọ orọnọ Jesu ọ ruẹ uye je thihakọ te urere na , u dhesẹ ẹme Ẹdhọ fihọ ọrue koikoi inọ ahwo a ti yoẹme kẹ Ọghẹnẹ hẹ , nọ a tẹ rẹriẹ ovao dhe odawọ hayo nọ a tẹ be ruẹ uye . ( Job 2 : 4 , 5 ) Nọ Setan o ru Adamu ohwo ọgbagba na raha uzi no , o sae lẹliẹ ohwo roro nọ ẹme Setan na ginọ uzẹme , inọ okenọ eware i te woma kẹ omai ọvo ma re ro yoẹme kẹ Ọghẹnẹ . Rekọ Jesu nọ ọ jọ ohwo ọgbagba wọhọ Adamu , o yoẹme kẹ Ọghẹnẹ dede nọ ọ ruẹ uye ogaga . Jesu ọ tẹ rọ ere dhesẹ nọ Adamu ọ hẹ sai yoẹme kẹ Ọghẹnẹ o hae jọnọ ọ gwọlọ ru ere . Fikinọ Jesu ọ thihakọ te urere nọ ọ rẹriẹ ovao dhe edawọ , ọ tẹ rọ ere fi emamọ oriruo họ otọ kẹ omai nọ ma rẹ rọ aro kele . Ọghẹnẹ ọ rọ uzuazọ sebaewhuo hwosa kẹ Ọmọ riẹ fikinọ o yoẹme kẹe te urere . Jesu ọ fodẹ oware nọ ma re ru re ma sai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ inọ : “ Re a wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ , o gwọlọ nọ a rẹ riẹ owhẹ , Ọghẹnẹ uzẹme ọvo na , gbe ọnọ who vi ze na , Jesu Kristi . ” — Jọn 17 : 3 . Isẹri Jihova nọ i kere emagazini nana a be tuduhọ owhẹ awọ nọ , who gbe wuhrẹ kpahe Jihova nọ ọ rrọ Ọghẹnẹ uzẹme na , gbe Ọmọ riẹ , Jesu Kristi . Eva e te were Isẹri Jihova nọ e rrọ okegbe ra re a fiobọhọ kẹ owhẹ wuhrẹ kpahe Jihova avọ Jesu . Whọ te jẹ ruẹ evuẹ efa evaọ oria Itanẹte mai www.jw.org / iso . Se “ The Historical Character of Genesis , ” evaọ obe na Insight on the Scriptures , Uko 1 , ẹwẹ - obe avọ 922 , onọ Isẹri Jihova a kere . Ọghẹnẹ o kpeze uzuazọ Ọmọ riẹ no obọ odhiwu ze fihọ edhede Meri nọ o ro dihọ , yọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ o ru nọ Jesu ọ gbẹ rọ reuku sebaẹgba mi Meri hi . — Luk 1 : 31 , 35 . Evaọ aso urere taure Jesu o te ti whu , o te ru Ekareghẹhọ uwhu riẹ kugbe ikọ riẹ nọ e talamu ei . Ọ ta kẹ ae nọ : “ Wha hai ru onana rọ kareghẹhọ omẹ . ” Fikinọ a gwọlọ koko uzi nana , kukpe kukpe Isẹri Jihova evaọ akpọ na soso a re kokohọ ru ekareghẹhọ uwhu Jesu . Evaọ ukpe nana , ẹdẹ Ekareghẹhọ uwhu Jesu o kie fihọ Edesa - Oka , Asa 23 , nọ ọre o te kiediwi no . A ti mi owhẹ ugho re whọ tẹ rueva ha , yọ a ti ghoro umudo gbe he . Iviena nọ mi Isẹri Jihova nọ e rrọ okegbe ra re whọ sae riẹ oke gbe oria nọ a ti jo ru ei . Hayo whọ sai kpohọ oria Itanẹte mai , www.jw.org / iso . KỌ WHỌ TE TA NỌ Ẹdhọ yọ . . . Manikọ oware jọ gheghe ? Ẹdhọ o lele Jesu ta ẹme , ọ tẹ jẹ “ dawo iẹe . ” Ẹdhọ yọ emamọ ukọ - odhiwu vẹre , rekọ “ o dikihẹ ga evaọ uzẹme na ha . ” O zihe ruọ ọtọrue jẹ wọso Ọghẹnẹ . Ikọ - odhiwu efa a kuomagbei wọso Ọghẹnẹ . — Eviavia 12 : 9 . Ẹdhọ o wuhu iroro ahwo buobu di re a se iẹe ba evuhumu . — 2 Ahwo Kọrint 4 : 4 . AHWO JỌ A RẸ TA NỌ ọrue gheghe inọ Ẹdhọ ọ rẹ kpọ ahwo ho , yọ ozọ izi imuomu nọ i re kpokpo ahwo u re mu ahwo jọ . “ Akpọ na soso ọ rrọ otọ ogaga omuomu na . ” Ẹdhọ ọ be kpọ ahwo buobu evaọ akpọ na rekọ orọnọ ohwo kpobi hi . Ẹdhọ ọ be viẹ ahwo buobu họ . — 2 Ahwo Kọrint 11 : 14 . Ẹsejọ dede , izi imuomu a rẹ ruọ ahwo oma je kpokpo ai . — Matiu 12 : 22 . Avọ obufihọ Ọghẹnẹ , whọ rẹ sae “ wọso Ẹdhọ . ” — Jemis 4 : 7 . Re whọ gbẹ riẹ kpahe ẹme nana , se uzou avọ 10 obe nana , Eme Ebaibol na O Gine Wuhrẹ ? onọ Isẹri Jihova a kere “ Ono evaọ usu rai ọ rẹ gwọlọ bọ uwou nọ ọ rẹ kake keria tao ho re o roro araha na sọ ugho riẹ u ti tei bọe re ? ” — LUK 14 : 28 . Eme o re dhesẹ nọ ohwo ọ kpako te , kọ ẹvẹ Daniẹl o ro dhesẹ onana via ? Ẹvẹ whọ sae rọ riẹ sọ whẹ ọvo whọ jẹ iroro inọ whọ be họ - ame ? Eme họ omauromudhe , kọ ẹvẹ u ro wobọ kugbe ame - ọhọ ? 1 , 2 . ( a ) Eme ọ rẹ kẹ idibo Ọghẹnẹ evawere nẹnẹ ? ( b ) Ẹvẹ esẹgbini Ileleikristi gbe ekpako ukoko a sai ro fiobọhọ kẹ izoge wo otoriẹ oware nọ ame - ọhọ ọ rrọ ? Mẹ gwọlọ nọ owhẹ onọ jọ , ‘ Fikieme whọ rọ gwọlọ họ - ame ? ’ ” ( Se Luk 14 : 27 - 30 . ) ( a ) Eme ẹme nọ Jesu avọ Pita a ta o wuhrẹ omai kpahe epanọ ame - ọhọ o wuzou te ? ( b ) Enọ vẹ ma te ta kpahe , kọ fikieme ? ( 2 ) Kọ u gine no omẹ eva ze nọ me re ru ere ? ( 3 ) Kọ me wo otoriẹ oware nọ u dhesẹ re a rọ oma mudhe kẹ Jihova ? 4 , 5 . ( a ) Fikieme o gbẹ rrọ nọ ekpako soso ọvo a rẹ họ - ame he ? ( b ) Eme u dhesẹ re Oleleikristi ọ kpako te ziezi ? Obe Itẹ 20 : 11 o ta nọ : “ Ọmaha dede ọ rẹ rehọ uruemu riẹ dhesẹ oma riẹ , makinọ o bi ru uvioware gbe onọ ukiete . ” 6 , 7 . ( a ) Dhesẹ ebẹbẹ nọ Daniẹl ọ rẹriẹ ovao dhe evaọ okenọ ọ jọ obọ Babilọn . ( b ) Ẹvẹ Daniẹl o ro dhesẹ nọ ọ kpako te ziezi ? Uzoge nọ ọ kpako te ziezi , ọ rẹ jọ obọ Ọgwa Uvie ru wọhọ ogbẹnyusu Ọghẹnẹ , kẹsena ọ vẹ jọ obọ isukulu ru wọhọ ogbẹnyusu akpọ na ha ( Rri edhe - ẹme avọ 8 ) Ọ rẹ jọ obọ Ọgwa Uvie ru wọhọ ogbẹnyusu Ọghẹnẹ , kẹsena ọ vẹ jọ obọ isukulu ru wọhọ ogbẹnyusu akpọ na ha . 9 , 10 . ( a ) Nọ uzoge o te roro kpahe oware nọ o ru nọ ọ rẹriẹ ovao dhe odawọ kẹlena , erere vẹ o re wo ? 11 , 12 . ( a ) Eme u fo nọ u re mu ohwo nọ ọ gwọlọ họ - ame ẹro ? ( b ) Eme o ti fiobọhọ kẹ owhẹ wo ọkpọ eriwo Jihova kpahe ame - ọhọ ? Ẹvẹ whọ be hae lẹ se Jihova kpekpe te ? Dae rehọ iẹe nọ ogbẹnyusu ra jọ ọ rọ omoto ru owhẹ ọghọ . 18 , 19 . ( a ) Ẹvẹ ẹme nọ Rose avọ Christopher a ta , o ro dhesẹ nọ ame - ọhọ yọ uvẹ - ọghọ nọ o rẹ wha eghale ze ? ( b ) Ẹvẹ ame - ọhọ ọ rrọ owhẹ oma ? Eva e be were omẹ evaọ uzuazọ fikinọ me bi ruiruo kẹ Jihova gbe ukoko riẹ . ” Eme u dhesẹ re a ‘ fiobọhọ kẹ ohwo vuhu eware nọ ọ rọwo mu ’ ? Eme họ “ uruemu ọrẹri ” gbe “ iruẹru omarọkẹ Ọghẹnẹ ” ? Ma te roro didi kpahe idhe ẹtanigbo na , ẹvẹ o sai ro fiobọhọ kẹ omai wo edẹro kẹ oware nọ Jihova o ru kẹ omai ? 1 , 2 . ( a ) Fikieme ame - ọhọ ọ rọ rrọ oware nọ u wuzou gaga ? Eme izoge na a rẹ sai wuhrẹ no oriruo Timoti ze ? Dhesẹ epanọ izoẹme nọ e be hae romavia evaọ oria “ Eme Ebaibol na O Wuhrẹ ? ” na evaọ jw.org e sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ bọ imuẹro ra ga . Oniọvo - ọmọtẹ jọ nọ ọ rrọ uzoge ọ ta nọ : “ Taure mẹ tẹ te jiroro nọ mẹ rẹ họ - ame , mẹ romatotọ wuhrẹ Ebaibol na jẹ ruẹ nọ egagọ nana họ egagọ uzẹme na . Yọ kẹdẹ kẹdẹ imuẹro nana nọ me wo na i bi dhe ẹgẹga . ” Fikieme o rọ gwọlọ nọ Oleleikristi nọ ọ họ - ame no o re dhesẹ uruemu nọ o rọwokugbe ẹrọwọ riẹ ? Ebaibol na ọ ta nọ : “ Ẹrọwọ nọ a be rọ iruo dhesẹ via ha , o whu no . ” Eme họ “ uruemu ọrẹri ” ? Wọhọ oriruo , roro kpahe emerae ezeza nọ i kpemu . Eware jọ vẹ họ “ iruẹru omarọkẹ Ọghẹnẹ , ” kọ ẹvẹ u fo nọ ma re rri rai ? Oware jọ vẹ o rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ wobọ ziezi evaọ “ iruẹru omarọkẹ Ọghẹnẹ , ” kọ ẹvẹ izoge jọ a ro wo erere noi ze no ? “ Kọ elẹ ra i gine dhesẹ nọ who you Jihova ? ” “ Eme gbe eme whọ be hai ro ru uwuhrẹ omobọ ra ? ” Uzoge ọmọtẹ jọ nọ a re se Tilda ọ ta nọ : “ Mẹ rọ oria nana nọ a re kere eme fihọ na fi itee họ kẹ omamẹ . Yọ me le itee na tobọ unọjọ utọjọ , oware wọhọ ukpe nọ u lele i rie , me te te kẹ ame - ọhọ . ” Kọ whọ te ruabọhọ gọ Jihova , o tẹ make rọnọ ọsẹgboni ra gbe egbẹnyusu ra a seba ? Fikieme omauromudhe o rọ rrọ iroro nọ ohwo ọvo ọ rẹ jẹ kẹ omariẹ ? 16 , 17 . ( a ) Eme o rẹ wọ ohwo zihe ruọ Oleleikristi ? ( b ) Oriruo vẹ whọ sai ro dhesẹ edẹro nọ who wo kẹ ẹtanigbo na ? Jesu o te yo kẹe nọ : “ Whọ rẹ rehọ udu ra kpobi gbe uzuazọ ra kpobi gbe iroro ra kpobi ro you Jihova Ọghẹnẹ ra hrọ . ” ( Se 2 Ahwo Kọrint 5 : 14 , 15 ; 1 Jọn 4 : 9 , 19 . ) 18 , 19 . ( a ) Fikieme ozọ nọ whọ rẹ rọ roma mudhe kẹ Jihova u gbe ro mu owhẹ hẹ ? ( b ) Ẹvẹ Jihova nọ whọ rẹ gọ , u re ro ru uzuazọ ra woma vi epanọ o rrọ ? Eme uzoge o re ru re ọ sae roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ - ame ? “ Ẹvẹ Mẹ Sai ro Ru Elẹ Mẹ Woma Vi Epaọ Ọsosuọ ? ” ​ — Akpegbọvo 2008 “ Ẹvẹ Mẹ Sae rọ Reawere Isase Ebaibol Mẹ ? ” ​ — Ane 2009 “ Oghẹrẹ Ohwo Vẹ Mẹ Rrọ ? ” ​ — Akpe 2011 “ Ẹvẹ Mẹ Sae rọ Reawere Uwuhrẹ Ebaibol Mẹ ? ” ​ — Ava 2012 “ Fikieme U ro Wuzou re Me kpohọ Ewuhrẹ ? ” ​ — Ane 2012 Ẹvẹ ma be rọ rehọ okugbe ọvo ta usiuwoma na ? Eware jọ vẹ ma rẹ sai ru re okugbe ọ jọ ukoko mai ? Ẹvẹ ọzae - avọ - aye a sae rọ jọ okugbe ọvo ? Eme u dhesẹ oma via no evaọ iruo Ọghẹnẹ no emuhọ ze ? ( a ) Oware jọ vẹ u dhesẹ oma via evaọ ukoko Ileleikristi ikpe - udhusoi ọsosuọ na ? ( b ) Enọ vẹ ma te ta kpahe ? ( Se 1 Ahwo Kọrint 12 : 4 - 6 , 12 . ) Nọ ma bi ru iruo kugbe na , eme ma be sai ru ? 8 , 9 . ( a ) Oriruo vẹ Pọl o ro wuhrẹ Ileleikristi inọ u wuzou re a jọ okugbe ? ( b ) Ẹvẹ ma sai ro fiba okugbe nọ ọ rrọ ukoko na ? ( Se Ahwo Ẹfisọs 4 : 15 , 16 . ) Ẹvẹ idibo iruiruo a re ro fiobọhọ kẹ ukoko na jọ okugbe ọvo ? Eme ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ ahwo uviuwou jọ okugbe ọvo ? Nọ ọzae hayo aye ra ọ gbẹ rrọ ukoko na ha , eme whọ rẹ sai ru re wha jọ okugbe ọvo ? Ẹvẹ ezae - avọ - eyae nọ e rọo kri no a sai ro fiobọhọ kẹ enọ e rọo obọ ? Eme idibo Ọghẹnẹ nọ e rrọ okugbe a bi rẹro riẹ ? Ekpọvio jọ vẹ Jihova ọ kẹ evaọ oke Noa gbe Mosis ? Ekpọvio ekpokpọ vẹ Ọghẹnẹ ọ kẹ Ileleikristi ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma gwọlọ nọ Ọghẹnẹ ọ kpọ omai ? 1 , 2 . ( a ) Unuovẹvẹ jọ vẹ u siwi uzuazọ ahwo buobu no ? Ẹvẹ ahwo - akpọ a rọ ruọ edhere nọ o bi su kpohọ uwhu ? ( a ) Nọ Owhe na o ku vrẹ no , fikieme o rọ gwọlọ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ahwo ekpọvio ekpokpọ ? ( b ) Ẹvẹ ekpọvio nana i ro dhesẹ iroro Ọghẹnẹ via ? Eme ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe , kọ fikieme ? Fikieme o rọ gba idibo Ọghẹnẹ họ nọ a re koko Uzi Mosis na , kọ uruemu vẹ o gwọlọ nọ ahwo Izrẹl a re wo ? ( a ) Fikieme Jihova ọ rọ kẹ idibo riẹ ekpọvio ? Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma ru lele ehri - izi nọ a rehọ Uzi Mosis na no ze ? Enwene vẹ ọ romavia nọ o rọ gwọlọ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ idibo riẹ ekpọvio ekpokpọ ? Fikiere , eware e tẹ wariẹ nwene kẹ idibo Ọghẹnẹ . Ae a to ukoko Ileleikristi na họ , yọ otọ ọvọ ọkpokpọ na a jọ . Abọ vẹ evaọ uzuazọ Oleleikristi “ uzi Kristi na ” u kiekpahe ? 13 , 14 . ( a ) Oware jọ vẹ o rrọ “ ujaje okpokpọ ” Jesu na ? ( b ) Eme ma wuhrẹ no oriruo Jesu ze ? ( Se Jọn 13 : 34 , 35 . ) Uyero okpokpọ vẹ ma rẹriẹ ovao dhe nẹnẹ , kọ ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ be rọ kpọ omai ? Ẹvẹ u fo nọ ma re ru kpahe ekpọvio nọ a be kẹ omai ? Kọ who bi rri ithubro nana inọ obọ Jihova i no ze ? Iko - ebe vẹ a ti rovie , kọ eme o ti noi ze ? U ti je ru omai riẹ iruo nọ o gwọlọ nọ ithihakọ i re ru gba evaọ omamai omomọvo . Ẹvẹ oriruo Jẹfta avọ ọmọ riẹ o sai ro fiobọhọ kẹ omai whaha iruemu akpọ na ? Ehri - izi Ebaibol vẹ whọ ruẹ nọ e rẹ sai fiobọhọ fi ebẹbẹ kparobọ ? Ẹvẹ uzoẹme nana o rọ tuduhọ owhẹ awọ re who siobọno eware jọ fiki iruo Uvie na ? Ẹbẹbẹ vẹ Jẹfta avọ ọmọtẹ riẹ a rẹriẹ ovao dhe ? Fikieme oriruo Jẹfta avọ ọmọtẹ riẹ o sai ro fiobọhọ kẹ omai nẹnẹ ? 4 , 5 . ( a ) Uzi vẹ Jihova o jie kẹ ahwo Izrẹl okenọ a ruọ Ẹkwotọ Eyaa na ? ( b ) Wọhọ epanọ o rrọ obe Olezi 106 , eme aghẹmeeyo ahwo Izrẹl o wha se ai ? Oghẹrẹ uruemu gbe iroro vẹ ahwo a wo nẹnẹ , kọ eme o gwọlọ nọ ma re ru ? ( a ) Eme ahwo obọ Jẹfta a ru rie ? 8 , 9 . ( a ) Ehri - izi vẹ evaọ Uzi Mosis na o rẹ sae jọnọ i fiobọhọ kẹ Jẹfta ? ( b ) Eme o mae jọ Jẹfta oja ? Ẹvẹ ma sae rọ kuvẹ re ehri - izi Ọghẹnẹ i fiobọhọ kẹ omai yeri uzuazọ Oleleikristi ? Eyaa vẹ Jẹfta ọ ya , kọ eme u dhesẹ ? Ẹvẹ eme Jẹfta nọ e rrọ obe Ibruoziẹ 11 : 35 i ro dhesẹ nọ o wo ẹrọwọ ? Fikiere wọhọ Hana , Jẹfta o koko eyaa riẹ , dede nọ ọ riẹ oware nọ u ti no onana ze tei avọ ọmọtẹ riẹ . Okenọ ma roma mudhe kẹ Jihova , ma ya eyaa kẹe nọ ma re ru oreva riẹ ghelọ oware kpobi nọ o via kẹhẹ . Eme ọmọtẹ Jẹfta o ru okenọ o yo kpahe eyaa ọsẹ riẹ ? ( a ) Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ẹrọwọ Jẹfta avọ ọmọtẹ riẹ ? ( b ) Ẹvẹ eme nọ e rrọ obe Ahwo Hibru 6 : 10 - 12 e rọ tuduhọ owhẹ awọ re whọ rọ iruo Uvie na karo ? ( Se Ahwo Hibru 6 : 10 - 12 . ) Eme ma wuhrẹ no oriruo Jẹfta avọ ọmọtẹ riẹ ze , kọ ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ai ? Eme u dhesẹ re ohwo ọ “ kuvẹ re ithihakọ i ru iruo riẹ gba ” ? 1 , 2 . ( a ) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ithihakọ Gidiọn avọ ezae egba esa ( 300 ) riẹ ze ? ( b ) Wọhọ epanọ o rrọ obe Luk 21 : 19 , fikieme ithihakọ i ro wuzou ? U kri no nọ mai otu jọ ma bi ro lele ewegrẹ nana họre . Eme o ti fiobọhọ kẹ omai thihakọ ? Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ uyoyou o rẹ wọ ohwo thihakọ ? ( Se 1 Ahwo Kọrint 13 : 4 , 7 . ) Uyoyou nọ ma wo kẹ inievo mai u re fiobọhọ kẹ omai thihakọ sebaẹgba rai . Fikieme o rọ rọnọ Jihova họ ọnọ rẹ mai fiobọhọ kẹ omai thihakọ ? Jihova họ “ Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ kẹ ithihakọ gbe omosasọ . ” Jihova nọ o wo otoriẹ mai ziezi na , ọ riẹ oware nọ ma gwọlọ re ma sai thihakọ Rọ emu iwuhrẹ Ọghẹnẹ bọ ẹrọwọ ra ga . 8 , 9 . ( a ) Wọhọ epanọ o rrọ obe Job 2 : 4 , 5 , eme o rẹ jọ ọza nọ ma tẹ rẹriẹ ovao dhe odawọ ? ( b ) Nọ whọ tẹ rẹriẹ ovao dhe odawọ , uyero vẹ u fo nọ whọ jọ iroro ra ruẹ ? ( Job 2 : 4 , 5 ) Kọ Setan o nwene no anwẹnọ ọ rọ ta ẹme yena ? Fikieme u ro fo nọ ma roro kpahe ikuigbe “ enọ i thihakọ ” no ? Eme ma wuhrẹ no oriruo Chẹrub nọ Ọghẹnẹ o fihọ ogba Idẹn na ze ? Ẹvẹ Job ọ sai ro thihakọ ebẹbẹ riẹ ? Wọhọ epanọ o rrọ obe 2 Ahwo Kọrint 1 : 6 , ẹvẹ akothiho Pọl u ro fiobọhọ kẹ amọfa ? ( Se 2 Ahwo Kọrint 1 : 6 . ) 15 , 16 . ( a ) “ Iruo ” vẹ o gwọlọ nọ ithihakọ i re ru gba evaọ omamai ? ( b ) Kẹ iriruo epanọ ma sae rọ “ kuvẹ re ithihakọ i ru iruo riẹ gba . ” Ma te bi thihakọ ebẹbẹ , u re ru omai wo iruemu Oleleikristi vi epaọ anwẹdẹ ( Rri edhe - ẹme avọ 15 , 16 ) 17 , 18 . ( a ) Kẹ oriruo epanọ u ro wuzou re ma thihakọ te urere . ( b ) Nọ ma be kẹle ekuhọ akpọ nana no na , imuẹro vẹ ma wo ? [ 1 ] ( edhe - ẹme avọ 11 ) Who ti je wo uduotahawọ nọ who te se ikuigbe idibo Ọghẹnẹ oke mai na nọ i thihakọ no . [ 2 ] ( edhe - ẹme avọ 12 ) Ebaibol na ọ fodẹ unu chẹrub nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ iruo nana ha . “ A tẹ ruabọhọ . . . jẹ hai kuomagbe . ” — IRUẸRU IKỌ 2 : 42 . epanọ u re ro fiobọhọ kẹ amọfa nọ ma tẹ be hai kpohọ iwuhrẹ . 1 - 3 . ( a ) Ẹvẹ Ileleikristi a ro dhesẹ no inọ omaukugbe o rẹ were ae gaga ? ( Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na . ) ( b ) Eme ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe ? Ewuhrẹ na ọ bọ omai ga jẹ tuduhọ omai awọ . ” Ẹvẹ ewuhrẹ ọnya u re ro fiobọhọ kẹ omai wuhrẹ kpahe Jihova ? Ẹvẹ iwuhrẹ e be rọ tuduhọ omai awọ je fiobọhọ kẹ omai kruga ? ( Se Iruẹru Ikọ 15 : 30 - 32 . ) Fikieme u ro wuzou re ma hae jọ iwuhrẹ ? Ẹvẹ u re ro fiobọhọ kẹ ibe Ileleikristi mai nọ a tẹ ruẹ omai evaọ obọ ewuhrẹ , gaviezọ kẹ iyo mai gbe ile nọ ma be so ? ( Rri ẹkpẹti na re “ O re Wo Omosasọ No Ewuhrẹ Kpo Ẹsikpobi . ” ) 9 , 10 . ( a ) Ta epanọ ẹme Jesu nọ ọ rrọ Jọn 10 : 16 u ro fiobọhọ kẹ omai riẹ epanọ u ro wuzou re ma kuomagbe inievo mai . ( b ) Ma tẹ be hai kpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi , ẹvẹ u re ro fiobọhọ kẹ ohwo nọ ahwo uviuwou riẹ a se ? “ ANWỌ oke jọ ze na ẹyao ọ be kẹ omẹ uye gaga , u ru nọ o be rọ jọ bẹbẹ kẹ omẹ re me kpohọ iwuhrẹ . Rekọ mẹ tẹ sai te ewuhrẹ na no , mẹ rẹ reawere obọdẹ eware nọ Jihova o bi wuhrẹ omai . Dede nọ me re kpohọ ewuhrẹ avọ eghilowọ nọ ọ be da omẹ gaga , te ẹyao udu , gbe ẹyao - evẹ , nọ ewuhrẹ o te kuhọ no , oma o rẹ sasa omẹ vi epanọ mẹ rọ nya . “ Oke ọsosuọ nọ me ro yo nọ ukoko mai o so ole avọ 68 , nọ uzoẹme riẹ o ta nọ , ‘ Olẹ Owhrori , ’ irui oviẹ i su no omẹ aro ze . Eware ezọ nọ i re fiobọhọ kẹ omẹ yo ẹme ziezi i ru nọ me ro yo uvo ahwo na kpobi , yọ mẹ jẹ so lele ai . Ẹvẹ ewuhrẹ nọ ma rẹ nya u re ro fiobọhọ kẹ omai rọ orro nọ u te Jihova kẹe ? Jihova ọ riẹ nọ ma ginẹ gwọlọ kpohọ ewuhrẹ ẹsikpobi , yọ o rri oma nọ ma be dao re ma sai te obọ ewuhrẹ ghaghae Edhere vẹ ma re ro si kẹle Jihova avọ Jesu evaọ iwuhrẹ mai ? Ẹvẹ iwuhrẹ nọ ma rẹ nya u re ro dhesẹ kẹ Ọghẹnẹ nọ ma gwọlọ yoẹme kẹe ? 16 , 17 . ( a ) Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Ileleikristi ikpe - udhusoi a se iwuhrẹ enya gboja gaga ? ( b ) Ẹvẹ Broda George Gangas o rri iwuhrẹ enya ? O rẹ were omẹ re mẹ jọ usu ahwo ọsosuọ nọ e rẹ ziọ Ọgwa Uvie na , re me je kpo whremu , o tẹ lọhọ . O rẹ k’omẹ oghọghọ okenọ mẹ tẹ be t’ẹme kugbe ahwo Ọghẹnẹ . Nọ mẹ tẹ rọ udevie rai udu u re ki’omẹ vi epaọ uviuwou mẹ . ” Ẹvẹ iwuhrẹ mai e rrọ owhẹ oma , kọ eme whọ gba riẹ mu nọ who re ru ? [ 2 ] ( edhe - ẹme avọ 3 ) Rri ẹkpẹti na “ Ẹjiroro nọ Ma re ro Kpohọ Ewuhrẹ . ” A rẹ jọ obei gaviezọ kẹ usiuwoma ẹgbede Ẹkpẹlobọ : Uwou izerẹ - eyae evaọ obọ Zaragoza , Spain ; Obọze : Efafa Ebaibol Nácar - Colunga Dede na , mẹ riẹ hẹ sọ owojẹ mẹ nana u woma . Mẹ kareghẹhọ nọ mẹ lẹ nọ , “ Me yere owhẹ Jihova , nọ whọ gbẹ rọ kpairoro vrẹ omẹ hẹ , gbe uvẹ sa - sa nọ who rovie fihọ nọ me ro duku uzẹme Ebaibol nọ mẹ jẹ gwọlọ . ” Eme ahwo ichọche gbe uviuwou mẹ a te ta ? ” Mẹ tẹ vuẹe nọ : “ Kọ eme Ọghẹnẹ ọ te ta ? ” O whu emerae ivẹ taure ẹdẹ ame - ọhọ riẹ o te ti te . Eme u fo nọ ma re ru nọ o tẹ rrọ bẹbẹ re ma siọ oma ba edhehọ abọ jọ iruẹru akpọ na ? Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi idibo Ọghẹnẹ nọ a dhoma họ uvumọ abọ evaọ iruẹru akpọ na ha ? Ẹvẹ ma sai ro yoẹme kẹ Ọghẹnẹ gbe egọmeti ahwo - akpọ ? Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ ma bi dhomahọ abọ jọ esuo - ohrowo akpọ na ? ( b ) Fikieme ma jẹ gbaemu enẹna nọ ma rẹ jọ abọ ọvo ho ? Ẹvẹ u fo nọ ma re yerikugbe enọ i wo ọkwa evaọ egọmeti ? Nọ o tẹ rrọ bẹbẹ re ma siọ oma ba edhehọ abọ jọ iruẹru akpọ na , ẹvẹ ma sai ro wo “ areghẹ , ” rekọ jọ “ wowolẹ ” ? ( Se Matiu 10 : 16 , 17 . ) Eme o gwọlọ nọ ma rẹ yọroma kẹ nọ ma te bi lele amọfa ta ẹme ? 12 , 13 . ( a ) Ẹvẹ Jihova o rri ahwo - akpọ ? ( b ) Ẹvẹ ma sae rọ riẹ sọ oria nọ ma no ze u bi ru omai wo omorro nọ u fo ho ? Oware avesa nọ u re fiobọhọ nọ ma gbẹ rọ jọ abọ ọvuọvo evaọ iruẹru akpọ na ha họ , Jihova nọ ma rẹ rẹroso . Ẹvẹ Ebaibol na ọ sai ro fiobọhọ nọ ma gbe ro dhomahọ abọ jọ iruẹru akpọ na ha ? ( Rri ẹkpẹti na re , “ Ẹme Ọghẹnẹ O Ru Imuẹro Rai Ga . ” ) Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi idibo Ọghẹnẹ nọ a dhoma họ uvumọ abọ evaọ iruẹru akpọ na ha ? ( Se Daniẹl 3 : 16 - 18 . ) 18 , 19 . ( a ) Ẹvẹ inievo ukoko ra a sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ nọ who gbe ro dhomahọ abọ jọ iruẹru akpọ na ha ? “ Obe Itẹ 27 : 11 , Matiu 26 : 52 , gbe Jọn 13 : 35 nọ me roro didi kpahe o bọ ọtamuo nọ me wo ga inọ me re kuomagbe isoja ha . Eria ikere nana e lẹliẹ udu kie omẹ vi evaọ okenọ mẹ rẹriẹ ovao dhe ẹbẹbẹ . ” — Andriy , obọ Ukraine . “ Obe Aizaya 2 : 4 u fiobọhọ kẹ omẹ nọ me gbe ro fiomahọ uvumọ abọ họ evaọ otọ odawọ . Mẹ jọ iroro mẹ ruẹ udhedhẹ nọ o te jọ akpọ ọkpokpọ na , okenọ ohwo ọvo ọ gbẹ te rọ wọ okwakwa ẹmo rri ọrivẹ riẹ hẹ . ” — Wilmer , obọ Colombia . “ Wha lele ohwohwo rria dhedhẹ . ” — MAK 9 : 50 . Ohrẹ vẹ Jesu ọ kẹ nọ u re fiobọhọ kẹ omai rọ uyoyou ku ebẹbẹ hayo ẹwho họ ? Didi enọ Oleleikristi ọ rẹ sae nọ omariẹ nọ ọ tẹ be jiroro epanọ o re ro ku ẹbẹbẹ nọ o wo kugbe omọfa họ ? Ẹvẹ ohwo ọ rẹ sae rọ rehọ owojẹ esa nọ e rrọ Matiu 18 : 15 - 17 na ku oghẹrẹ ebẹbẹ jọ họ ? Ẹwhọ hayo ebẹbẹ sa - sa vẹ a jọ obe Emuhọ ta kpahe , kọ ẹvẹ onana o rọ rrọ obufihọ kẹ omai ? Uruemu vẹ ahwo buobu a wo nẹnẹ , kọ eme u no onana ze no ? Ẹvẹ Jesu o wuhrẹ ahwo nọ a re ro ku ẹbẹbẹ hayo ẹwhọ họ ? 6 , 7 . ( a ) Fikieme u ro fo re ma ku ẹwhọ họ ababọ oke oraha ? ( b ) Enọ vẹ u fo nọ idibo Jihova kpobi a rẹ nọ omarai ? Ọsẹ obọ odhiwu mai ọ te kuyo elẹ itieye na . — 1 Jọn 5 : 14 , 15 . Eme u fo nọ ma re ru nọ a te ru omai eva dha ? ( Se Itẹ 10 : 12 ; 1 Pita 4 : 8 . ) ( a ) Eme oniọvo jọ ọ kaki ru kpahe eme nọ i fo ho nọ a ta kpahe iẹe ? ( b ) Oria ikere vẹ u fiobọhọ kẹ oniọvo - ọmọtẹ na wo emamọ iroro ? 11 , 12 . ( a ) Eme u fo nọ Oleleikristi o re ru nọ o te roro nọ oniọvo riẹ o ru riei “ oware jọ thọ ” ? Eme oniọvo jọ o ru nọ a kpahe eme egaga kẹe , kọ eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo riẹ ze ? 14 , 15 . ( a ) Oke vẹ u fo nọ a re ro fi ohrẹ nọ o rrọ obe Matiu 18 : 15 - 17 na hiruo ? ( b ) Owojẹ esa vẹ Jesu ọ fodẹ , kọ ẹjiroro vẹ ma re ro fi ai hiruo ? Eme u dhesẹ nọ ohrẹ Jesu kpahe epanọ a re ro ku ẹwhọ họ nọ ma re ru lele u wuzou jẹ rọ edhere oyoyou ? Ma tẹ daoma “ gwọlọ udhedhẹ ” kugbe amọfa , irere vẹ ma ti wo ? oghẹrẹ ovuẹ nọ a bi whowho gbe ẹjiroro nọ a bi ro whowho iei ? Enọ vẹ e romavia fiki ẹme Jesu nọ ọ rrọ obe Matiu 24 : 14 ? Wọhọ epanọ o rrọ obe Matiu 28 : 19 , 20 , eware ene vẹ o gba ilele Jesu họ nọ a re ru ? Eme Jesu o wo họ iroro nọ ọ fodẹ “ ikuori ahwo ” ? ( Se Matiu 4 : 18 - 22 . ) Enọ ene vẹ o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ iyo rai , kọ fikieme ? Ẹvẹ o sai ro mu owhẹ ẹro nọ Isẹri Jihova a bi whowho ovuẹ nọ Jesu ọ ta ? Ẹvẹ ma rọ riẹ no isu - egagọ Kristẹndọm a bi whowho ovuẹ nọ Jesu ọ ta ha ? Ẹjiroro vẹ ọ thọ nọ a re ro ru iruo usiuwoma ota na ? ( Se Iruẹru Ikọ 20 : 33 - 35 . ) Ẹvẹ Isẹri Jihova a ro dhesẹvia no inọ ẹjiroro nọ o fo a bi ro ru iruo usiuwoma ota na ? Edhere vẹ Jesu avọ ilele riẹ a rọ ta usiuwoma na ? Ẹvẹ ichọche Kristẹndọm a bi ru iruo usiuwoma ota na te nọ a tẹ rehọ iẹe wawo Isẹri Jihova ? Ae ọvo họ utu ahwo nọ a bi whowho nọ Jesu yọ Ovie nọ o muhọ esuo no anwọ ukpe 1914 . Ẹvẹ u fo nọ a rẹ ta usiuwoma na kẹre te ? Eme ọ kẹ imuẹro nọ Isẹri Jihova a bi ru eruẹaruẹ Jesu gba kpahe epanọ iruo usiuwoma ota na e te kẹre te ? Whọ rẹ jọ oria evuẹ Itanẹte mai ruẹ eware evaọ evẹrẹ nọ i bu vi egba ihrẹ gbe udhuvẹ gbikpe ( 750 ) no . Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Isẹri Jihova a wo ẹzi Ọghẹnẹ ? 17 , 18 . ( a ) Eme ọ kẹ omai imuẹro nọ Isẹri Jihova họ ahwo nọ a be ta usi uwoma Uvie na nẹnẹ ? ( b ) Ẹvẹ ma be sae rọ ruabọhọ iruo nana ? Fikinọ mai ma bi whowho ovuẹ nọ Jesu ọ ta na , usi uwoma Uvie na . Eme o rẹ sae whae ze nọ ma gbe ro wo erere no eruẹrẹfihotọ Jihova jọ ze he ? Eware jọ vẹ ma rẹ sai ru nọ i re fiobọhọ kẹ omai wo erere no oria Ebaibol kpobi nọ ma se ze ? Ẹvẹ ma sai ro wo erere no eware nọ a kere fiki emaha hayo ahwo nọ a rrọ ukoko ho ze ? 1 , 2 . ( a ) Ẹvẹ Isẹri Jihova a rri Ebaibol na ? ( b ) Abọ Ebaibol na vẹ o rẹ mae were owhẹ evaọ Ebaibol na ? 3 , 4 . ( a ) Ẹvẹ ma rri ebe mai ? ( b ) Ebe vẹ ukoko na o be hai kere fiki utu ahwo sa - sa ? Eme o rẹ sai mu omai ẹro nọ o be were Ọghẹnẹ ? Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma rovie udu mai nọ ma te bi se Ebaibol na ? 8 , 9 . ( a ) Ma te bi se Ebaibol na , enọ vẹ ma rẹ sae nọ omamai ? ( b ) Eme itee nọ ohwo ọ rẹ rọ jọ ọkpako ukoko na i wuhrẹ omai kpahe Jihova ? Ẹvẹ mẹ sae rọ rehọ iẹe fiobọhọ kẹ amọfa ? ’ ( Se 1 Timoti 3 : 2 - 7 . ) 10 , 11 . ( a ) Ma te bi se kpahe itee nọ e rrọ ikere na kẹ ekpako ukoko , ẹvẹ ma sai ro fi ovuẹ na hiruo evaọ uzuazọ mai ? ( b ) Ẹvẹ ma sae rọ rehọ ovuẹ na fiobọhọ kẹ amọfa ? 12 , 13 . ( a ) Eware jọ vẹ ma rẹ sae rọ ekwakwa nọ ma wo ru ekiakiẹ kpahe ? ( b ) Kẹ oriruo epanọ ekiakiẹ e sai ro fiobọhọ kẹ omai riẹ eware jọ nọ a fodẹ hẹ evaọ oria ikere nọ ma bi se . Ẹvẹ eware nọ a bi ru fiki izoge i bi ro fiobọhọ kẹ ae , kọ ẹvẹ amọfa a sai ro wo erere no ai ze re ? Fikieme u ro fo re Ileleikristi nọ e kpako no a se eware nọ a kere kẹ izoge ? Eme ọfa ebe mai i re fiobọhọ kẹ izoge ru ? ( Se Ọtausiuwoma Na 12 : 1 , 13 . ) Ẹvẹ ma sai ro wo erere no ebe nọ a kere kẹ ẹgbede ze ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ edẹro kẹ Jihova fiki eware nọ ọ be kẹ omai ? Ẹvẹ iroro nọ ma jẹ e sai ro kpomahọ omai gbe amọfa ? Nọ uzi Ebaibol ovuọvo o gbẹ ta kpahe oware jọ họ , ẹvẹ ma sae rọ riẹ oware nọ o te were Jihova ? Ẹvẹ ma sae gbe rọ riẹ iroro Jihova ziezi ? Izi jọ vẹ Ọghẹnẹ o jie kẹ omai evaọ Ebaibol na , kọ erere vẹ ma re wo nọ ma te koko ai ? 2 , 3 . ( a ) Fikieme Ebaibol na o gbe ro fi uzi họ kẹ oware kpobi hi ? Ẹvẹ iroro - ejẹ mai e rẹ sai kpomahọ omai gbe amọfa ? Nọ Ebaibol na ọ gbẹ fodẹ ugogo uzi kpahe uyero jọ họ , ẹvẹ ma sae rọ riẹ oreva Jihova evaọ uyero utioye ? Ẹvẹ Jesu o ro wo otoriẹ oware nọ Jihova ọ gwọlọ nọ o ru ? ( Se Matiu 4 : 2 - 4 . ) Eva idhere ra kpobi ọ thọrọ owhẹ ẹro ho , o ve ti ruọ idhere ra kpọvi . Enọ vẹ ma rẹ sae nọ omamai nọ ma te bi se hayo wuhrẹ Ebaibol na ? Ẹvẹ ebe ukoko na gbe iwuhrẹ mai e sai ro fiobọhọ kẹ omai riẹ iroro Jihova evaọ iyero sa - sa ? Kẹ oriruo epanọ iroro Jihova nọ ma rẹ riẹ o sai ro fiobọhọ kẹ omai jẹ emamọ iroro . ( Se Luk 18 : 29 , 30 . ) Ẹvẹ whọ sae rọ riẹ sọ oghẹrẹ ewu jọ nọ whọ gwọlọ wha ọ were Jihova ? ( c ) Ẹvẹ u fo nọ ma rẹ rọ jẹ iroro ilogbo ? ( Se Emuhọ 6 : 5 , 6 . ) Irere vẹ ma re wo nọ ma tẹ be hae jiroro nọ e rẹ were Jihova ? Uzẹme o rrọ , ma te hai gbe wuhrẹ eware ekpokpọ kpahe Jihova . Nọ ma tẹ họ - ame no , fikieme o rọ gwọlọ nọ ma gbẹ hai ru inwene ? Fikieme Jihova ọ rọ gwọlọ nọ ma hae daoma whaha uruemu uyoma ? Eme ma rẹ sai ru re Ẹme Ọghẹnẹ ọ gbẹ hai nwene uzuazọ mai ? 1 - 3 . ( a ) Nọ ma tẹ họ - ame no , inwene jọ vẹ e rẹ sae jọ bẹbẹ kẹ omai ? ( b ) Nọ inwene nọ ma re ru e tẹ bẹ kẹ omai vi epanọ ma roro , enọ vẹ ma rẹ sae nọ ? Fikieme ma gbẹ be sai ro ru eva were Jihova evaọ oware kpobi hi ? Inwene vẹ ma ru taure ma tẹ te họ - ame , rekọ iruemu vẹ e rẹ sae gbẹ jọ use - abọ kẹ omai ? 6 , 7 . ( a ) Dede nọ ma gba ha , eme u ru rie lọhọ nọ ma rẹ sae rọ jọ egbẹnyusu Jihova ghele ? ( b ) Fikieme ma gbẹ rọ siọ Jihova ba ẹlẹ se kẹ erọvrẹ hẹ ? Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ ma rẹ sae gbẹ ruabọhọ whẹ uruemu okpokpọ na họ ? Eme o gwọlọ nọ ma re ru re Ebaibol na ọ gbẹ hai fiobọhọ kẹ omai ru inwene , kọ enọ vẹ ma rẹ sae nọ ? Fikieme Jihova ọ rọ gwọlọ nọ ma hae daoma whaha uruemu uyoma ? Eme ma rẹ sai ru ro wo emamọ iruemu nọ e rẹ were Jihova ? ( Rri ẹkpẹti na , “ Ebaibol na gbe Olẹ U Nwene Uzuazọ Rai . ” ) Nọ ma gbe bi wo ẹnyaharo vẹrẹ te ẹgwọlọ mai hi , fikieme u gbe ro fo nọ udu u whrehe omai hi ? Ma te kru ẹrọwọ mai te urere , eghale vẹ ma ti wo ? Ẹvẹ o sai ro mu omai ẹro nọ Ebaibol na o wo ẹgba nọ ọ sai ro nwene uzuazọ mai ẹsikpobi ? [ 1 ] ( edhe - ẹme 1 ) Ma nwene odẹ na . Russell : “ Olẹ nọ mẹ lẹ se Jihova gbe Ebaibol nọ me je se kẹdẹ kẹdẹ , u fiobọhọ kẹ omẹ . Obe 2 Pita 2 : 11 nọ me roro didi kpahe gbe uthubro ekpako na , u ru omẹ nwene gaga re . ” Maria Victoria : “ Mẹ lẹ se Jihova gaga re o fiobọhọ kẹ omẹ kpọ ẹrọo mẹ . Mẹ tẹ jẹ ruẹ nọ u wuzou gaga re mẹ whaha usu ahwo nọ a re gu iguẹgu . Obe Olezi 64 : 1 - 4 u ru omẹ vuhumu nọ u fo re mẹ jọ ọnọ amọfa a rẹ lẹ nọ Ọghẹnẹ ọ thọ ae no obọ riẹ hẹ . Me te je vuhumu nọ mẹ tẹ ruabọhọ iguẹgu mẹ te jọ emamọ oriruo ho , yọ o te jẹ wha ekela se odẹ Jihova . ” Linda : “ Mẹ daoma riẹ emebe - evẹvẹ mai na ziezi re mẹ sai fi ae họ ada kẹ ahwo . Usu nọ me mu kugbe inievo nọ e be hai wobọ evaọ abọ sa - sa usiuwoma ota na u fiobọhọ kẹ omẹ gaga no . Yọ mẹ gbẹ be lẹ se Jihova je fievahọ iẹe . ” Mai ahwo - akpọ ma rẹ sai ru eware jọ nọ e rẹ kẹ amọfa uye . epanọ Jihova ọ rẹ rọ salọ ahwo nọ ọ rẹ ma ? epanọ ọ rẹ rọ ma ahwo nọ a romakpotọ kẹe ? Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele uruemu ahwo Izrẹl nọ a kurẹriẹ ? Ẹvẹ Jihova ọ rẹ rọ salọ ahwo nọ o re si bru omariẹ ? ( Se 1 Samuẹle 16 : 7b . ) Ẹvẹ eva nọ ma fihọ Jihova Ọmebẹ mai na u re ro kpomahọ eriwo mai kpahe ( a ) ahwo obọ otafe ? Nọ oke jọ o vrẹ no , mẹ tẹ riẹ uviuwou jọ nọ o were omẹ gaga fiki emamọ uruemu rai . U gbe omẹ unu gaga evaọ ẹdẹjọ nọ mẹ rọ riẹ nọ kpakọ ahwo nana yọ Isẹri Jihova ! Uruemu rai na u te ru nọ mẹ rọ romatotọ roro kpahe oware nọ o be lẹliẹ omẹ mukpahe Isẹri Jihova . Me te ti vuhumu nọ ogbori gbe atanọ atanọ o wha riẹ ze , orọnikọ fiki eware jọ nọ mẹ riẹ kpahe ae he . ” ( Se Ahwo Hibru 12 : 5 , 6 , 11 . ) Ẹvẹ Jihova o bi ro wuhrẹ omai nẹnẹ , kọ ẹvẹ ewuhrẹ nana o ti gbe ro wuhrẹ omai evaọ obaro ? Yọ , mai omamai ma jọ okegbe nana wuhrẹ epanọ ma re ro dhesẹ uyoyou kẹ amọfa no . Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ odiri gbe onaa Ọmebẹ Ologbo mai na via ? ( Se Olezi 103 : 10 - 14 . ) Ẹvẹ Devidi o ro dhesẹ nọ ọyomariẹ yọ ọviẹ ọlọlọhọ , kọ ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele iei ? Ẹvẹ Jihova ọ be rọ rehọ ẹzi ọfuafo riẹ gbe ukoko Ileleikristi na ma omai ? Dede nọ Jihova ọ rẹ sai ru ọviẹ oghẹrẹ kpobi nọ u je rie , uvẹ vẹ ọ rẹ kẹ omai ? Ẹvẹ emọ - uwuhrẹ Ebaibol a sai ro dhesẹ nọ a gwọlọ nọ Jihova ọ ma ae ? ( a ) Eme ọ were owhẹ kpahe Jihova nọ ọ rrọ Ọmebẹ ra na ? ( b ) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? Iruemu vẹ e rẹ sai ru omai jọ wọhọ ọviẹ nọ ọ rrọ gaga nọ Jihova ọ tẹ be kẹ omai ohrẹ ? Iruemu vẹ e rẹ sai ru omai jọ wọhọ ọviẹ ọlọlọhọ evaọ obọ Jihova ? Ẹvẹ esẹgbini Ileleikristi a sai ro dhesẹ nọ Jihova họ Ọmebẹ rai ? Fikieme Ọghẹnẹ o ro se Daniẹl “ ohwo nọ a you gaga , ” kọ ẹvẹ ma sai ro yoẹme wọhọ Daniẹl ? Obe Itẹ 4 : 23 o ta nọ : “ Rọ ẹro kpotọ kẹ udu ra , keme etẹe eyeri uzuazọ o bi no tha . ” ( Se 2 Iruẹru - Ivie 26 : 3 - 5 , 16 - 21 . ) Eme ọ rẹ sae via nọ ma gbẹ whaha omorro ho ? Oniọvo - ọmọzae jọ ọ ta nọ u te oria nọ iruemu iyoma e gbẹ jẹ rọ kẹe uye he . 7 , 8 . ( a ) Ẹvẹ ahwo Izrẹl oke anwae a ro dhesẹ nọ a kare ẹrọwọ ? ( b ) Eme oware nọ o via kẹ ae o rẹ sai wuhrẹ omai ? Fikieme u ro fo re ma “ hae dawo ” sọ ma rrọ ẹrọwọ na , kọ ẹvẹ ma sai ro ru onana ? Eme ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai jọ wọhọ ọviẹ ọlọlọhọ evaọ obọ Jihova ? Ẹvẹ Jihova ọ rẹ sae rọ rehọ ukoko riẹ ma omai omomọvo ? Iruemu vẹ usiuwoma ota o rẹ sai fiobọhọ kẹ omai wo , kọ erere vẹ o re noi ze ? Eme o gwọlọ nọ ọsẹgboni a re ru re a sae ma emọ rai ziezi ? Ẹvẹ u fo nọ esẹgbini a re ro dhesẹ nọ a fievahọ Ọghẹnẹ nọ a te si ọmọ rai jọ no ukoko ? ( Se 1 Ahwo Kọrint 5 : 11 , 13 . ) Fikieme u ro fo nọ ma roma kẹ Ọghẹnẹ , kọ ẹvẹ onana o te rọ kẹ omai erere ? Oghẹrẹ vẹ Jihova Ọghẹnẹ mai ọ rọ rrọ “ ọvuọvo ” ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma be gọ Jihova wọhọ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ “ ọvuọvo ” ? Eme ma rẹ sai ru rọ yọrọ udhedhẹ gbe okugbe nọ ọ rrọ udevie mai ? ( b ) Fikieme Mosis ọ rọ ta eme yena ? 4 , 5 . ( a ) Edhere jọ vẹ Jihova ọ rọ rrọ Ọghẹnẹ “ ọvuọvo ” ? ( b ) Ẹvẹ Jihova o ro wo ohẹriẹ no eghẹnẹ erẹwho nọ e wariẹ Izrẹl họ ? Edhere ọfa vẹ Jihova ọ rọ rrọ Ọghẹnẹ “ ọvuọvo , ” kọ ẹvẹ o ro dhesẹ nọ ọyomariẹ ginọ “ ọvuọvo ” ? 8 , 9 . ( a ) Eme Jihova ọ gwọlọ mi idibo riẹ ? ( b ) Ẹvẹ Jesu o ro fiẹgba họ eme Mosis na ? ( Se Mak 12 : 28 - 31 . ) 10 , 11 . ( a ) Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ Jihova ọvo ma be gọ ? ( b ) Ẹvẹ emoha Hibru nọ e jọ Babilọn a ro dhesẹ nọ Jihova ọvo a be gọ ? Re ma sae gọ Jihova ọvo , eme o gwọlọ nọ ma rẹ yọroma kẹ ? Eme o rẹ sai ru nọ ma gbẹ rọ rehọ udu mai kpobi you Jihova ha ? Fikieme Pọl ọ rọ kareghẹhọ Ileleikristi inọ Jihova yọ Ọghẹnẹ ọvo ? 16 , 17 . ( a ) Eruẹaruẹ vẹ i bi rugba evaọ oke mai na , kọ eme u bi noi ze ? ( b ) Eme o rẹ sae raha okugbe nọ ọ rrọ udevie mai ? 18 , 19 . ( a ) Ohrẹ vẹ o rrọ obe Ahwo Ẹfisọs 4 : 1 - 3 ? ( b ) Eme ma rẹ sai ru rọ yọrọ okugbe nọ ọ rrọ ukoko na ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma riẹ nọ Jihova “ Ọghẹnẹ mai na ọvuọvo ” ? Iwhre buobu nọ a rẹ jọ kpe iyei e rrọ akotọ ethẹ Trinidad gbe Tobago . Isẹri Jihova a rẹ ta usiuwoma kẹ ikuori nọ a nyaku Ẹvẹ Ebaibol na o ro dhesẹ nọ mai kpobi ma gba ha ? Eme ma rẹ sai ru kpahe ethobọ mai gbe erọ amọfa ? Ẹvẹ Ebaibol na o ro dhesẹ ẹvi nọ ọ te romavia evaọ ukoko Jihova ? ( Se Maeka 4 : 1 , 3 . ) Fikiere , ‘ azẹ ohwo ọvo ọ jarai uzou hu . ’ — Iruẹru 20 : 26 . Fikieme ẹnyaharo idibo Jihova u ro gbunu ? Fikieme amọfa a sai ro ru eware nọ e rẹ dha omai eva ẹsejọ ? Orọ avọ ivẹ , nọ o wọhọ e riẹ ona : ‘ Who re you ọrivẹ ra wọhọ omobọ ra hrọ . ’ ” ( Se Ahwo Rom 5 : 12 , 19 . ) O hae jọnọ whọ jariẹ evaọ oke Ilai gbe emezae riẹ , eme whọ hai ti ru ? Oghẹrẹ vẹ Ilai ọ rọ whọku emọ riẹ hẹ ? Uzi ulogbo vẹ Devidi ọ thọ , kọ eme Ọghẹnẹ o ru kpahe iẹe ? ( a ) Oghẹrẹ vẹ Pita o ro ru ẹme riẹ gba ha ? ( b ) Nọ Pita ọ maki ruthọ no , fikieme Jihova ọ rọ gbẹ rehọ iẹe ru iruo ? Eme ọ kẹ owhẹ imuẹro nọ Jihova o re ru oware nọ u kiehọ ẹsikpobi ? Eme Jesu o vuhumu kpahe ethobọ Judas Iskariọt avọ Pita ? Eme Ebaibol na ọ ta kpahe idibo Jihova evaọ oke nana ? Ẹvẹ u fo nọ ma re rri ethobọ amọfa ? 13 , 14 . ( a ) Fikieme u ro fo nọ ma thihakọ kẹ ohwohwo ? ( b ) Eyaa vẹ ma re roro kpahe ? Eme Jesu ọ ta nọ ma re ru nọ amọfa a te ru omai thọ ? Eme who ti ru nọ amọfa a te ru owhẹ thọ ? ( Se Matiu 5 : 23 , 24 . ) Wọhọ epanọ Jihova ọ rọvrẹ owhai riẹriẹriẹ na , wha re ru epọvo na re . ” Iyo enọ yena e bẹ hẹ . Ma rẹ sae ruẹ onana evaọ oware nọ Ebaibol na ọ ta kpahe orimuo gbe areghẹ . Obe Itẹ 3 : 13 - 15 o ta nọ : “ Ohwo nọ o wo areghẹ ọ wereva gbe ohwo nọ o re ri oware muẹ . Keme erere nọ o re noi tha o re ti woma vi erere isiliva , gbe erere riẹ o veje woma vi oro . O ghare vi izuu , oware ovo nọ [ whọ ] sai kele dhe ei o rọ họ . ” Jesu o fi emamọ oriruo oruọzewọ hotọ kẹ omai . Fikinọ mẹ jẹ rẹrote ekọmpene na , o tẹ gwọlọ nọ mẹ rẹ hae jẹ udi kẹ ohwo nọ o re mi osauzou na re ọ ruẹse kpairoro vrẹ ewhariọ nọ ma je ru na . Onana u ru nọ mẹ rọ jọ ohwo iwhayo . Okenọ me wuhrẹ uzẹme na no , mẹ gbẹ jẹ rọwo ru uruemu yena ha , dede nọ a jẹ jọ iruo na hwa omẹ osa buobu . Me bi fi emamọ oriruo hotọ kẹ emezae ivẹ mẹ , yọ me wo ewha - iruo sa - sa no evaọ ukoko na . Otu nọ o re mi osa - uzou gbe amọfa nọ me bi lele ru iruo enẹna a riẹ omẹ wọhọ ohwo oruọzewọ . ” Rut o lele i rie kpobọ Izrẹl nọ ọ rẹ sae jọ gọ Ọghẹnẹ uzẹme na . “ O dhesẹ uwowou ulogbo kẹ omai kpobi . ” ​ — JỌN 1 : 16 . Edhere vẹ ọ mae rro nọ Jihova o ro dhesẹ uwowou ulogbo riẹ kẹ ahwo - akpọ ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma gbẹ rrọ otọ uzioraha ha rekọ otọ uwowou ulogbo ? Eghale vẹ ma wo no fiki uwowou ulogbo Jihova ? 1 , 2 . ( a ) Ta kpahe ọtadhesẹ Jesu ọrọ ọzae nọ o wo udhu na . ( b ) Ẹvẹ ọghọruo gbe uwowou ulogbo u ro dhesẹ oma via evaọ ọtadhesẹ na ? Kọ me gbe wo udu nọ mẹ rẹ rọ kẹ iruiruo mẹ kpobi oware nọ u je omẹ ? ( Se 2 Ahwo Kọrint 6 : 1 . ) Fikieme Jehovah o ro dhesẹ uwowou ulogbo kẹ ahwo - akpọ kpobi , kọ oghẹrẹ vẹ o ro ru ere ? Eme u dhesẹ nọ a tẹ ta nọ Jihova o dhesẹ uwowou ulogbo “ via evaọ idhere sa - sa ” ? Pita ukọ na o kere nọ : “ Jọ whai omomọvo ọ rehọ okẹ nọ a kẹ riẹ rọ gbodibo kẹ ohwohwo wọhọ emamọ idibo nọ Ọghẹnẹ o dhesẹ uwowou ulogbo riẹ kẹ , onọ o dhesẹ via evaọ idhere sa - sa . ” Jọn ukọ na o kere nọ : “ O dhesẹ uwowou ulogbo kẹ omai kpobi keme uwowou ulogbo o da riẹ oma fia . ” Ẹvẹ ma bi ro wo erere no uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ze , kọ ẹvẹ ma sai ro dhesẹ edẹro mai ? ( Se 1 Jọn 1 : 8 , 9 . ) Eme ma be reawere riẹ fiki uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ? Odhesẹvia uwowou ulogbo Ọghẹnẹ : Uvẹ - ọghọ nọ ahwo a bi ro yo emamọ usi na ( Rri edhe - ẹme avọ 11 ) Ẹvẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a bi ro fiobọhọ kẹ “ igodẹ efa ” na zihe ruọ ahwo okiẹrẹe ? Uvẹ olẹ ( Rri edhe - ẹme avọ 12 ) Ẹvẹ olẹ u ro wobọ kugbe uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ? Ẹvẹ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ o sai ro dhesẹ oma via evaọ “ okenọ ma tẹ gwọlọ obufihọ ” ? Erere vẹ ma re wo no uwowou ulogbo Jihova ze nọ ma tẹ rrọ uweri ? Ẹruore vẹ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ u ru omai wo ? ( Se Olezi 49 : 7 , 8 . ) Ẹvẹ Ileleikristi ikpe - udhusoi ọsosuọ jọ a ro dhesẹ orivo kẹ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ? Ewha - iruo vẹ uwowou ulogbo nọ Jihova o dhesẹ kẹ omai u ru omai wo ? Owha - iruo vẹ ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? [ 1 ] ( edhe - ẹme avọ 2 ) Rri “ Uwowou ulogbo ” evaọ “ Otofa Eme Ebaibol ” nọ o rrọ Ebaibol Efafa Akpọ Ọkpokpọ ọrọ Ikereakere Griki Ileleikristi Na . “ Se isẹri ziezi kpahe usi uwoma orọ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ” ​ — IRUẸRU 20 : 24 . Eme u fo nọ uwowou ulogbo Jihova o rẹ wọ omai ru ? Ẹvẹ “ usi uwoma Uvie na ” o rọ rrọ odhesẹvia uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ? Ẹvẹ Jihova o ti ro dhesẹ uwowou ulogbo riẹ evaọ akpọ ọkpokpọ na ? Ẹvẹ Pọl ukọ na o re dhesẹ nọ o wo edẹro kẹ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ? PỌL ukọ na ọ ta gbagba nọ : “ Uwowou ulogbo nọ [ Ọghẹnẹ ] o dhesẹ kẹ omẹ o rrọ uvrẹvru hu . ” ( Se 1 Ahwo Kọrint 15 : 9 , 10 . ) ( Se Ahwo Ẹfisọs 3 : 5 - 8 . ) Fikieme ma sae rọ ta nọ “ usi uwoma Uvie na ” họ “ usi uwoma orọ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ” ? Ma tẹ be vuẹ ahwo kpahe ẹtanigbo na , ẹvẹ o rọ rrọ nọ yọ usi uwoma uwowou ulogbo Ọghẹnẹ ma bi whowho na ? Fikieme o rọ gwọlọ nọ ahwo - akpọ a ruẹrẹhọ kugbe Ọghẹnẹ ? Jọn ukọ na o kere nọ : “ Ọnọ o fi ẹrọwọ họ Ọmọ na o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ ; ọnọ ọ ghẹmeeyo kẹ Ọmọ na o ti wo uzuazọ họ , rekọ ofu Ọghẹnẹ o ti tei . ” 9 , 10 . ( a ) Owha - iruo vẹ Jesu ọ kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na ? Fikiere , mai yọ [ unuẹworo ] nọ i bi dikihẹ kẹ Kristi , wọhọ ẹsenọ Ọghẹnẹ ọ be rọ ẹkwoma mai lẹ ahwo . Fikieme o rọ rrọ usi uwoma re ahwo a riẹ nọ a rẹ sae lẹ se Jihova ? Ahwo buobu a rẹ lẹ fikinọ olẹ u re ru udu kie ai vi , dede na a rọwo ho inọ Ọghẹnẹ o bi gine yo elẹ rai . O gwọlọ nọ a rẹ riẹ nọ Jihova họ “ ọnọ o re yo elẹ . ” Devidi ọso - ilezi na o kere nọ : “ O whẹ họ ọnọ o re yo elẹ ! Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ : “ Wha tẹ yare oware jọ evaọ odẹ mẹ , me ti ru ei . ” 13 , 14 . ( a ) Uvẹ - ọghọ vẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ti wo evaọ obaro ? ( b ) Kọ obọdẹ iruo vẹ a ti ru kẹ ahwo - akpọ ? Ẹvẹ Jihova o ti ro dhesẹ uwowou ulogbo riẹ kẹ “ igodẹ efa ” na evaọ obaro ? Jihova ọ te jẹ kpare ima ahwo buobu nọ a riẹ Ọghẹnẹ hẹ taure a te ti whu zihe ziọ uzuazọ . Jọn o kere nọ : “ Mẹ tẹ ruẹ enọ i whu no , te ilogbo te esese nọ i dikihẹ aro agbara - uvie na , yọ a rovie iko - ebe fihọ . A tẹ rehọ eware nọ a kere fihọ iko - ebe na ro bruoziẹ enọ i whu no na wọhọ epanọ a ru . Abade o te siobọno enọ i whu nọ e rrọ eva riẹ , uwhu gbe Uki a te siobọno enọ e rrọ eva rai , a te bruoziẹ rai omomọvo wọhọ epanọ a ru . ” Eme o gwọlọ nọ ma rẹ hae kareghẹhọ nọ ma tẹ be ta usi uwoma na ? Ebaibol na ọ ta nọ : “ Emama na omarai re a ti no igbo egbogbo je wo ufuoma oruaro ọrọ emọ Ọghẹnẹ . ” Ọ tẹ jẹ ta nọ : “ Kere , keme eme nana yọ eme nọ a re fievahọ , e tẹ jẹ rrọ uzẹme . ” Ma tẹ be rọ ọwhọ vuẹ amọfa usi uwoma nana , kiyọ ma gine rri uwowou ulogbo Jihova ghaghae ! “ Wha ruabọhọ gwọlọ Uvie [ Ọghẹnẹ ] , o ti fi eware nana ba kẹ owhai . ” ​ — LUK 12 : 31 . Ohẹriẹ vẹ o rrọ eware nọ ma ginẹ gwọlọ gbe enọ e rrọ isiuru mai ? Fikieme u ro fo nọ ma kpọ urusio mai rọkẹ eware ibuobu iwo ? Fikieme u ro mu owhẹ ẹro nọ Jihova ọ sae kẹ owhẹ eware nọ e ginẹ roja kẹdẹ kẹdẹ ? Ẹvẹ Setan ọ be rọ rehọ “ isiuru ibiaro ” ru iruo nẹnẹ ? Kareghẹhọ nọ Jọn ukọ na ọ vẹvẹ omai unu nọ : “ Akpọ na ọ be vrẹ yọ ere isiuru riẹ re . ” Eme ọ rẹ sae via kẹ omai nọ ma tẹ rọ oke gbe ẹgba mai kpobi koko efe kẹ omamai ? Eme ma be te ta kpahe na , kọ fikieme ? 8 , 9 . ( a ) Fikieme u gbe fo ho re ma ruawa ga hrọ kpahe ẹgwọlọ mai ? ( b ) Eme Jesu ọ riẹ kpahe ahwo - akpọ gbe eware nọ a ginẹ gwọlọ ? Nọ Jesu o wuhrẹ ilele riẹ epanọ a rẹ lẹ , eme o dhesẹ nọ o mai wuzou ? Eme ma wuhrẹ no oghẹrẹ nọ Jihova ọ be rọ rẹrote evra ze ? Joma “ muẹrohọ evra obọ ehru na . ” ( Ol . 147 : 9 ) O make rrọ ere na , orọnikọ Jihova o re fi emu na họ ugbunu rai hi . Eme u dhesẹ nọ ma ghare vi evra ? ( Je rri Luk 12 : 6 , 7 . ) 15 , 16 . ( a ) Eme ma wuhrẹ no oghẹrẹ nọ Jihova ọ be rọ rẹrote idodo ze ? ( Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na . ) ( b ) Enọ vẹ o rẹ sae gwọlọ nọ ma nọ omamai , kọ fikieme ? Eme Jihova ọ riẹ kpahe omai omomọvo , kọ eme o ti ru kẹ omai ? Fikieme u gbe ro fo ho re ma ruawa kpahe oware nọ o rẹ sae via evaọ obaro ? ọ whọ sai siobọno eware jọ evaọ uzuazọ re whọ sae tẹrovi iruo Uvie na ? ( a ) Utee jọ vẹ whọ rẹ sai fihọ kẹ omara evaọ egagọ Jihova ? ( b ) Ẹvẹ whọ sai ro siobọno eware jọ evaọ uzuazọ ? Eme o ti fiobọhọ kẹ owhẹ si kẹle Jihova ? Kẹ oriruo nọ u dhesẹ oware nọ u ro wuzou re ma riẹ oria nọ oke o rrọ gbe oware nọ o be via wariẹ omai họ . Fikieme Jesu ọ rọ ta kẹ ilele riẹ nọ a “ ruabọhọ erou ” ? Fikieme ma rẹ rọ gaviezọ kẹ unuovẹvẹ Jesu ? ( a ) Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ enẹna Jesu ọ riẹ oke nọ Amagẹdọn ọ te rọ ze no ? ( b ) Dede nọ ma riẹ oke nọ uye ulogbo na u ti ro muhọ họ , eme ma rẹ sai wo imuẹro riẹ ? Evaọ okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ , ọ ta nọ : “ Rọ kpahe ẹdẹ gbe auwa yena ohwo ọvo ọ riẹ hẹ , makọ ikọ - odhiwu hayo Ọmọ na dede rekọ Ọsẹ na ọvo . ” ( Se Habakuk 2 : 1 - 3 . ) Kẹ oriruo nọ u dhesẹ nọ eruẹaruẹ Jihova kpobi i re rugba evaọ ugogo oke nọ o fihọ . No anwae ze , eruẹaruẹ Jihova kpobi i re rugba evaọ ẹruoke nọ o fihọ . Nọ oke jọ o ruemu no , Jihova ọ ta kẹ Abraham nọ : “ Emọ riẹ e te jọ erara evaọ ẹkwotọ nọ ọ rrọ ọrai hi , ahwo na a vẹ te rehọ ai ru erigbo , a ve ti gboja kẹ ae ikpe egba ene ( 400 ) . ” Fikieme ma ro wo imuẹro inọ Jihova o ti siwi idibo riẹ ? 7 , 8 . ( a ) Eme họ iruo oroiro oke anwae , kọ eme onana u wuhrẹ omai ? ( b ) Kẹ oriruo oware nọ o rẹ sae via nọ oroiro o te kie ruọ owezẹ evaọ oke iruo . Eme ahwo buobu a riẹ nẹnẹ hẹ ? 10 , 11 . ( a ) Eme o gwọlọ nọ ma rẹ yọroma kẹ , kọ fikieme ? ( b ) Eme ọ kẹ owhẹ imuẹro nọ Ẹdhọ o bi ru nọ ahwo a gbẹ be rọ daezọ eruẹaruẹ Ebaibol ho ? Fikieme ma gbẹ rọ kuvẹ hẹ re Ẹdhọ ọ viẹ omai họ ? Jesu ọ vẹvẹ omai unu nọ : “ Wha ruẹrẹ oma kpahe re keme evaọ auwa nọ wha roro ho oye Ọmọ ohwo ọ te rọ nyaze . ” Eme ẹzi akpọ na ọ be lẹliẹ ahwo ru , kọ ẹvẹ ma sae rọ whaha oware uyoma utioye ? Unuovẹvẹ vẹ o rrọ obe Luk 21 : 34 , 35 ? ( Se Luk 21 : 34 , 35 . ) Eme ọ via kẹ Pita , Jemis , gbe Jọn , kọ ẹvẹ oware ovona o sae rọ via kẹ omai re ? Wọhọ epanọ o rrọ obe Luk 21 : 36 , ẹvẹ Jesu ọ ta nọ ma rọ “ jaja aro vi ” ? Ẹvẹ ma sae rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ eware nọ e be tha kẹle na evaọ obaro ? [ 1 ] ( edhe - ẹme avọ 14 ) Rri uzou avọ 21 ọrọ obe na , Uvie Ọghẹnẹ U Muhọ Esuo No ! Oniọvo - ọmọzae jọ ọ nọ omẹ evaọ okokohọ jọ nọ ma kpohọ sọ o te were omẹ re mẹ ta usiuwoma . Ma te kpohọ ẹkwotọ na , kẹsena ọ tẹ kẹ omẹ ebe jọ nọ e ta kpahe Uvie Ọghẹnẹ . Oniọvo - ọmọtẹ jọ evaọ usu rai ọ jẹ hae rehọ Ebaibol na gbe obe na , The Harp of God wuhrẹ omai emaha na . Okenọ mẹ jọ uzoge , o jẹ hae were omẹ gaga re mẹ vuẹ amọfa kpahe ẹruore nọ ọ rrọ Ebaibol na . Oniọvo na o te nwrotọ no ẹdhighere riẹ , jẹ ta nọ ma keria ete - ure jọ nọ ọ jọ etẹe . Ọ tẹ ta nọ : “ Ono ọ kẹ owhẹ udu nọ who re ro bruoziẹ kpe ohwo jọ inọ ẹwe ọ rrọ ? Joma thakpe rọ evawere whowho usiuwoma na kẹ amọfa , re ma nyasiọ oziẹbro na ba kẹ Jihova . ” Oniọvo - ọmọzae ọfa nọ ọ kpako no o wuhrẹ omẹ nọ re ma sai wo evawere nọ i re no ẹkẹ ze , o rẹ gwọlọ nọ ma wo odiri ẹsejọ . Emamọ iyẹrẹ i no ithihakọ riẹ na ze , keme nọ ikpe jọ e vrẹ no , aye riẹ na ọ họ - ame je zihe ruọ omọvo Isẹri Jihova . Nọ ẹmo na o kuhọ no , me te ru iruo ọkobaro ikpe ivẹ evaọ ofẹ obọze ovatha - ọre Ireland . Kpakọ izerẹ egagọ na a wo udu gaga evaọ ẹkwotọ na . Yọ okọ na u kpehru te irula 59 . Evaọ etoke ikpe isoi , ma ta usiuwoma na evaọ ikokoli nọ i siomano , enọ Isẹri Jihova e jọ họ . Utu imishọnare nọ a jọ okọ na ( no ẹkpẹlobọ kpohọ obọze ) : Ron Parkin , Dick Ryde , Gust Maki , gbe Stanley Carter Ẹsibuobu , a jẹ hae kẹ omai imiyei ekpokpọ , epiẹ , gbe epapa . Eva e were omai gaga inọ ma ruẹ epanọ ejọ evaọ usu rai a se iruo nọ ma kẹ rai na gboja te . Nọ ma te obei , mẹ tẹ ruẹ Maxine Boyd , oniọvo - ọmọtẹ jọ nọ o wo erru gaga nọ ọ rrọ iruo imishọnare , ọ tẹ dhẹ ruọ omẹ oma . Fikiere mẹ tẹ ta kẹ omamẹ nọ , ‘ Ronald , whọ tẹ gwọlọ ọmọtẹ nana , ru oware jọ kpata kpata . ’ Nọ eka esa e vrẹ no , mẹ tẹ ta ẹme orọo kẹe , yọ eka ezeza e ruemu no ma tẹ ruọ orọo . Ukoko o tẹ kẹ omẹ avọ Maxine iruo imishọnare evaọ Puerto Rico , fikiere mẹ ruọ okọ okpokpọ na kpohọ usiuwoma ota ẹdẹvo ho . Wọhọ oriruo , u wo iviuwou inievo mai ivẹ jọ evaọ iwhre Potala Pastillo nọ a wo emọ buobu , yọ mẹ jẹ hai kporo urete kẹ ae . Ẹdẹjọ mẹ nọ Hilda , ọmọtẹ ọmaha jọ evaọ usu rai sọ o te were iẹe re o lele omai kpohọ usiuwoma ota . Ma tẹ dẹ eviẹ kẹe , kẹsena ọ tẹ jẹ hai lele omai kpohọ usiuwoma ota . O bi ti ru re o kpobọ Ecuador nọ ukoko u vi rie nya kẹ iruo imishọnare , ọ tẹ ta nọ : “ Kọ wha vuhu omẹ ? Mẹ họ ọmọ nọ o wo eviẹ hẹ oke ẹdẹ na , evaọ iwhre Pastillo . ” Evaọ oke ọsosuọ , mẹ avọ Brọda Lennart Johnson ma je ru iruo na buobu . Brọda Nathan Knorr nọ ọ jẹ rẹrote iruẹru Isẹri Jihova oke yena ọ nyaze Puerto Rico . Uwhremu na ọ tẹ whọku omẹ , inọ mẹ hae daoma ru ọruẹrẹfihọ nọ o gwọlọ gbe inọ mẹ riẹ ru vievie he . Ọsẹ mẹ ọ jẹ uzẹme na rehọ họ evaọ okenọ mẹ avọ oni mẹ ma ro kurẹriẹ . Maxine , aye ọghaghae mẹ na o whu evaọ ukpe 2011 . Me bi gine rẹro oke nọ mẹ te rọ wariẹ ruẹ e riẹ evaọ ẹkparomatha . Nọ mẹ rria ẹkwotọ ikoliko na te ikpe 60 no , mẹ tẹ jọ ọmotọ wọhọ ẹkere - ẹbe Puerto Rico nọ a re se coquí . Inievo jọ nọ e rẹ nyabru omẹ ze , a rẹ gwọlọ ta kẹ omẹ kpahe ebẹbẹ obọrai hayo ebẹbẹ orọo rai . Oware kpobi nọ ma rrọ Ebẹtẹle ru yọ iruo egagọ efuafo . Ma wo uvẹ nọ ma re ro jiri Jihova evaọ oria kpobi nọ ma rrọ . Ikuigbe uzuazọ Leonard Smith e rrọ Uwou - Eroro Na , orọ Ane 15 , 2012 . Fikieme ma sae rọ ta nọ orọo yọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze ? Ẹvẹ whọ rẹ sai dhesẹ epanọ orọo o jọ no oke Adamu rite oke Jesu ? Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ Oleleikristi jiroro sọ ọ rẹ rọo ? 1 , 2 . ( a ) Ẹvẹ orọo u ro muhọ ? ( b ) Eme o rẹ sae jọnọ ọzae - avọ - aye ọsosuọ na a vuhumu kpahe orọo ? ( Se Emuhọ 2 : 20 - 24 . ) 2 : 18 ) Re ọzae - avọ - aye a yẹ emọ je vi evaọ akpọ na o jọ ugogo ẹjiroro jọ nọ a rẹ rọ rọo . Eme ma rẹ sai wuhrẹ no uyo nọ Adamu avọ Ivi a kẹ Jihova ze ? Ẹvẹ whọ rẹ sae fotọ eruẹaruẹ nọ e rrọ Emuhọ 3 : 15 ? ( a ) Eme o via kẹ orọo no anwọ okenọ Adamu avọ Ivi a rọ ghẹmeeyo ? ( b ) Ẹvẹ Ebaibol na ọ ta nọ ọzae - avọ - aye a re yerikugbe ohwohwo ? Ẹvẹ orọo o jọ no oke Adamu rite oke Owhe Ologbo na ? Eme Jihova o ru ahwo omuomu evaọ oke Noa , kọ eme oware nọ o via evaọ oke yena o rẹ sai wuhrẹ omai ? ( a ) Oghẹrẹ uruemu vẹ ahwo a je ru nọ o dotọ fia ? ( b ) Ẹvẹ Abraham avọ Sera aye riẹ a ro fi emamọ oriruo hotọ evaọ orọo rai ? ( Se 1 Pita 3 : 3 - 6 . ) Ẹvẹ Uzi Mosis na o rọ thọ ahwo Izrẹl ? ( Se Iziewariẹ 7 : 3 , 4 . ) 12 , 13 . ( a ) Ẹvẹ ezae uwou - orọo jọ a je ru eyae rai evaọ oke Malakae ? ( b ) Nẹnẹ , otẹrọnọ Oleleikristi nọ ọ họ - ame no ọ dhẹ lele ọrivẹ - orọo omọfa vrẹ , eme o re noi ze ? ( a ) Utee vẹ kpahe orọo ukoko Ileleikristi na u ti ru lele ? Kẹsena o te fibae nọ : “ Rekọ otẹrọnọ a be sae nyẹ oma rai hi , jọ a rọo , keme o mai woma re ohwo ọ rọo viukpenọ isiuru owezẹ ọzae - avọ - aye e rẹ dae oma fia . ” 18 , 19 . ( a ) Ẹvẹ u fo nọ orọo Oleleikristi u re ro muhọ ? ( b ) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? Ewha - iruo vẹ Ọghẹnẹ ọ kẹ ezae avọ eyae uwou - orọo ? Fikieme uyoyou gbe ọdawẹ i ro wuzou evaọ orọo ? Ẹvẹ Ebaibol na ọ sai ro fiobọhọ nọ ebẹbẹ e tẹ rrọ orọo ? Dede nọ orọo u re muhọ avọ evawere , eme ahwo nọ a be rọo a rẹ sai rẹro riẹ ? Oghẹrẹ uyoyou vẹ ọzae - avọ - aye a rẹ sai dhesẹ ? Ẹvẹ u fo nọ uyoyou ọzae - avọ - aye o rẹ ga te ? Pọl o kere nọ : “ Ezae , wha gbẹ hai you eyae rai , wọhọ epanọ Kristi o you ukoko na o je siobọno omariẹ fiki riẹ . ” ( Se Jọn 13 : 34 , 35 ; 15 : 12 , 13 . ) 4 , 5 . ( a ) Ẹvẹ u fo nọ ọzae ọ rẹ rẹrote owha - iruo riẹ ? ( b ) Ẹvẹ u fo nọ aye o re rri uzou - uwo ọzae riẹ ? ( c ) Inwene vẹ o gwọlọ nọ ọzae - avọ - aye jọ a re ru ? Rekọ nọ mẹ rọo no , o tẹ gwọlọ nọ me re ru inwene evaọ abọ nana , me te je wuhrẹ epanọ mẹ rẹ rọ rẹroso ọzae mẹ . O nwane lọhọ tere he , rekọ edhere Jihova nọ ma bi ro ru eware u ru usu mai kpekpe gaga no . ” Onana o mae jọ bẹbẹ nọ mẹ rọo no , keme o gwọlọ nọ mẹ rẹ jiroro kẹ omai imava . Rekọ olẹ nọ mẹ be hae lẹ se Jihova kẹ ọkpọvio gbe aye mẹ nọ mẹ be hae gaviezọ kẹ , u bi fiobọhọ kẹ omẹ kẹdẹ kẹdẹ . Mai imava ma bi fiobọhọ kẹ ohwohwo ! ” Nọ ẹbẹbẹ ọ tẹ romavia evaọ orọo , ẹvẹ uyoyou o sae rọ wha “ okugbe ọkpekpe ” ze ? 7 , 8 . ( a ) Ohrẹ vẹ Ebaibol na ọ kẹ kpahe owezẹ ọzae - avọ - aye evaọ orọo ? ( b ) Fikieme o rọ gwọlọ nọ erivẹ - orọo a dhesẹ ọdawẹ kẹ ohwohwo ? ( Se 1 Ahwo Kọrint 7 : 3 - 5 . ) U fo vievie he re ohwo ọ rọ ogaga yare ọrivẹ - orọo riẹ owezẹ hayo gbae họ , ukpoye , nọ oma o tẹ wọ aimava na a re ro ru onana . Fikieme u gbe ro fo ho re ma wo isiuru owezẹ kẹ omọfa nọ ọ rrọ ọrivẹ - orọo mai hi ? 10 , 11 . ( a ) Ẹvẹ erọo e be fa te ? ( b ) Eme Ebaibol na ọ ta kpahe orọo nọ a rẹ hẹriẹ ? ( c ) Eme u ti fiobọhọ kẹ ọzae - avọ - aye nọ a gbẹ rọ kake hẹriẹ hẹ ? Nọ ọzae - avọ - aye a te bi rẹro mi ohwohwo vrẹta , o rẹ sae wha ẹbẹbẹ ze evaọ orọo . Eme Ebaibol na ọ vuẹ Ileleikristi nọ erivẹ - orọo rai e rrọ ukoko na ha ? ( Se 1 Ahwo Kọrint 7 : 12 - 14 . ) Hayo , ọzae , ẹvẹ whọ rọ riẹ sọ whọ sai ti siwi aye ra ha ? ” 15 , 16 . ( a ) Ohrẹ vẹ Ebaibol na ọ kẹ eyae Ileleikristi nọ ezae rai e rrọ ukoko ho ? ( b ) “ Otẹrọnọ ọnọ ọ rrọ Oleleikristi hi na ọ jiroro nọ o bi no orọo na , ” eme ọnọ ọ rrọ oniọvo o re ru ? Pọl ukọ na ọ hrẹ eyae Ileleikristi inọ jọ a romakpotọ kẹ ezae rai , “ re otẹrọnọ ejọ i bi lele Ẹme Ọghẹnẹ hẹ , ẹsejọhọ a vẹ te rọ fiki emamọ uruemu eyae rai kurẹriẹ ababọ ẹme nọ a ta kẹ ae , keme a be rọ ẹro ruẹ uruemu ezi rai gbe adhẹẹ odidi nọ wha wo . ” Kọ otẹrọnọ ọrivẹ - orọo nọ ọ rrọ ukoko ho ọ ta nọ ọ rẹ hẹriẹ ? Ebaibol na ọ ta nọ : “ Otẹrọnọ ọnọ ọ rrọ Oleleikristi hi na ọ jiroro nọ o bi no orọo na , jọ o no ; uzi ovo o gba oniọvo - ọmọzae hayo oniọvo - ọmọtẹ evaọ otọ uyero utioye na ha , rekọ Ọghẹnẹ o se owhai ziọ udhedhẹ no . ” Eme u fo nọ ezae - gbe - eyae Ileleikristi a rẹ rọ karo evaọ uzuazọ ? Fikieme o rọ lọhọ re ezae - avọ - eyae Ileleikristi a reawere orọo rai ? [ 1 ] ( edhe - ẹme avọ 5 ) Ma nwene edẹ na . [ 2 ] ( edhe - ẹme avọ 13 ) Rri oria ẹme - ofiba ọrọ obe na , Daji Uyoyou Ọghẹnẹ , evaọ otọ uzoẹme na , “ Epanọ Ebaibol I Rri Orọo - Ofa gbe Ẹhẹriẹ . ” O rẹ kẹ omawere nọ ohwo ọ tẹ be ta usiuwoma na evaọ akotọ Ethẹ Danube evaọ ohiohiẹ ! Iwhowho - uvie nana a be rọ evawere ta usiuwoma kẹ ohwo jọ evaọ oria nọ a re se Vigadó Square evaọ Budapest , obọ Hungary Eme whọ rẹ sai ru re who wo ẹnyaharo evaọ egagọ Ọghẹnẹ ? Ẹvẹ whọ sai ro wo ẹnyaharo evaọ egagọ Ọghẹnẹ ababọ oma nọ o rẹ rrọ owhẹ no ? Inwene vẹ e rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ gbe wo onaa ziezi evaọ usiuwoma ota na ? 1 , 2 . ( a ) Ẹvẹ eruẹaruẹ nọ e rrọ obe Aizaya 60 : 22 na i bi ro rugba evaọ edẹ urere nana ? ( b ) Enẹna , ẹgwọlọ vẹ ọ rrọ abọ ukoko Jihova nọ ọ rrọ otọakpọ na ? ‘ EKAKAO na i re ti zihe ruọ okpẹwho , yọ enọ e mae kao i re ti zihe ruọ orẹwho ulogbo . ’ Re a wo ẹnyaharo evaọ egagọ Ọghẹnẹ eme u dhesẹ ? Ẹvẹ izoge a sae rọ rehọ ẹgba rai ru iruo Uvie na ? 6 - 8 . ( a ) Ẹvẹ uzoge jọ o ro nwene eriwo riẹ kpahe egagọ Ọghẹnẹ , kọ eme u no rie ze ? ( b ) Ẹvẹ ma sae rọ ‘ jawo , jẹ ruẹ nọ ỌNOWO na o woma ’ ? Eghale riẹ nọ me wo no , u ru nọ me bi ro wobọ ziezi evaọ egagọ riẹ , onọ o be jẹ wha eghale efa se omẹ . ” ( Se Olezi 34 : 8 - 10 . ) Fikieme u ro wuzou re who wo ẹzi ‘ ohẹrẹ ’ ? Emamọ iruemu Oleleikristi vẹ ma rẹ sae daoma wo , kọ fikieme i ro wuzou ? Ẹvẹ inievo ukoko na a sai ro dhesẹ nọ a rrọ ahwo nọ a re fievahọ ? Ẹvẹ whọ sae rọ rehọ aro kele Josẹf nọ amọfa a te ru owhẹ thọ ? Eme whọ rẹ sai ru nọ amọfa a te ru owhẹ thọ ? 14 , 15 . ( a ) Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma “ muẹrohọ ” oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma ? ( b ) Ẹvẹ whọ sai ro nwene lele uyero ahwo ? ( Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na gbe ẹkpẹti na , “ Kọ Whọ Sae rọ Edhere Ọfa Ta Usiuwoma Na ? ” ) Ẹvẹ usiuwoma ota ẹgbede mai o sae rọ jọ ziezi ? 17 , 18 . ( a ) Ẹvẹ whọ sai ro wo udu nọ whọ rẹ rọ ta usiuwoma evaọ ẹgbede ? ( b ) Fikieme u ro wuzou re who wo ọkpọ ẹzi Devidi evaọ usiuwoma ota ra ? Eddie ọ ta no : “ Evaọ etoke egagọ uviuwou mai , mẹ avọ aye mẹ ma re ru ekiakiẹ kpahe iyo enọ nọ ahwo a rẹ nọ gbe eriwo rai . Ma rẹ jẹ nọ inievo efa kpahe idhere nọ a roro nọ u re fiobọhọ . ” ( Se 1 Timoti 4 : 15 . ) A rẹ te ta ẹme oruaro uvie ra , jegbe ogaga ra . Re a ruẹse ru iruo ogaga via kẹ emọ ahwo , avọ oruaro urirẹ uvie riẹ . ” Ẹvẹ iruo efa nọ whọ rẹ gbẹ roma kẹ evaọ ukoko na o sae rọ wha erere se amọfa ? Enẹna , Venecia ọ ta nọ : “ Usiuwoma ota ifonu o rrọ ziezi ! ” Aye mẹ o whu ikpe esa nọ i kpemu , yọ ọmọzae mẹ o whu evaọ asidẹnte ukpe nukpo . ” Ikpe ivẹ e ruemu no na , yọ enẹna mẹ zihe ruọ oniọvo Oleleikristi rai no . ” Fikieme u ro fo nọ ma fiobọhọ kẹ emọ - uwuhrẹ Ebaibol wo isiuru kẹ uwuhrẹ Ebaibol omobọ - ohwo ? Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ahwo nọ a ziọ ukoko na obọ riẹ epanọ a re ro lele ahwo ta ẹme ziezi evaọ usiuwoma ota ? Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma daoma wuhrẹ inievo - emezae nọ i ti te kẹ esẹro evaọ obaro ? Fikieme o rọ gba omai họ nọ ma wuhrẹ amọfa re a te kẹ ewha - iruo evaọ ukoko na ? 3 , 4 . ( a ) Ẹvẹ Pọl o ro dhesẹ nọ uwuhrẹ Ebaibol u wobọ kugbe onaa usiuwoma ota mai ? ( b ) Re ma tẹ te tuduhọ emọ - uwuhrẹ mai awọ re a wuhrẹ Ebaibol na kẹ omarai , eme ma re ru tao ? Dhesẹ idhere jọ nọ a sai ro fiobọhọ kẹ ohwo ọkpokpọ wuhrẹ Ebaibol na kẹ omobọ riẹ ẹsikpobi . Whọ sae nọ inọ , ‘ Ẹvẹ mẹ sai ro wuhrẹ ọmọ - uwuhrẹ mẹ re ọ hai wuhrẹ Ebaibol na kẹ omariẹ ẹsikpobi ? ’ Tuduhọ iẹe awọ re ọ hai se uvitha Uwou - Eroro Na gbe Awake ! ( a ) Ẹvẹ whọ sai ro fiobọhọ kẹ ọmọ uwuhrẹ ra wo isiuru kẹ Ebaibol na ? ( b ) Nọ ọmọ uwuhrẹ o te wo isiuru kẹ Ebaibol na , eme onana o rẹ sae lẹliẹe ru ? Ẹvẹ Jesu o ro wuhrẹ ilele riẹ kẹ iruo usiuwoma ota na ? 8 , 9 . ( a ) Ẹvẹ Jesu ọ rọ ta ẹme kẹ ahwo evaọ usiuwoma ota riẹ ? ( b ) Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ iwhowho - uvie ekpokpọ lele ahwo ta ẹme wọhọ Jesu ? 10 - 12 . ( a ) Ẹvẹ Jesu o ro fiobọhọ kẹ ahwo nọ a dhesẹ isiuru kẹ emamọ usi na ? ( b ) Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ iwhowho - uvie ekpokpọ wo onaa nọ a re ro wuhrẹ amọfa Ebaibol ziezi ? 13 , 14 . ( a ) Ẹvẹ who rri iriruo ahwo nọ a fiobọhọ kẹ amọfa nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na ? ( b ) Eme whọ rẹ sai ru nọ u re wuhrẹ iwhowho - uvie ekpokpọ gbe emaha re a dhesẹ uyoyou kẹ inievo ukoko na ? Fikieme u ro wuzou re ekpako ukoko a fiobọhọ kẹ inievo - emezae nọ e rrọ ukoko na wo ẹnyaharo ? 16 , 17 . ( a ) Ẹvẹ Pọl o ro fiobọhọ kẹ Timoti wo ẹnyaharo ? ( b ) Ẹvẹ ekpako ukoko a sai ro wuhrẹ inievo - emezae nọ i ti te kẹ esẹro evaọ obaro ? Fikieme u ro fo nọ ma se amọfa owuhrẹ gboja gaga evaọ ukoko na ? Fikieme u re ro mu owhẹ ẹro inọ whọ te sai wuhrẹ amọfa evaọ egagọ Jihova ? A be gọ omẹ kufiẹ gheghe , keme iwuhrẹ ahwo a bi ro wuhrẹ . ’ Wha nyasiọ ijaje Ọghẹnẹ ba , wha tẹ talamu uruemu nọ u no obọ ahwo ze . ” — Mak 7 : 6 - 8 . 3 “ Whọ Jọ Abọ Ọ Lọhọ Owhẹ Hẹ ” Ẹvẹ Jihova o ro ru abọ Mosis , Asa , gbe Nehemaya ga ? Ugogo idhere jọ vẹ ma sai ro ru abọ ibe Ileleikristi mai ga ? ( b ) Eme o rẹ sai ru omai fi abọ hotọ hayo lẹliẹ abọ lọhọ omai ? Wọhọ oriruo , a jọ Ebaibol na fodẹ obọ unuẹse buobu . Ẹvẹ whọ sai ro wo uduotahawọ gbe ẹgba nọ whọ sai ro thihakọ jẹ wereva ? Rekọ nọ abọ ọ tẹ lọhọ Mosis , o je mu abọ họ efihọ otọ , ahwo Amalẹk a ve mu ahwo Izrẹl họ ekpe . ( b ) Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ rọ kuyo olẹ Nehemaya ? ( Se Nehemaya 1 : 10 ; 2 : 17 - 20 ; 6 : 9 . ) Kọ whọ rọwo nọ Jihova ọ be rọ “ ẹgba gbe ogaga obọ ” riẹ tuduhọ idibo riẹ awọ nẹnẹ ? 10 , 11 . ( a ) Ẹvẹ Setan ọ be rọ gwọlọ ru re ma fi abọ hotọ ? ( b ) Eme Jihova ọ be rọ tuduhọ omai awọ jẹ kẹ omai ẹgba ? Idhere jọ nọ o bi ro ru onana họ , erue nọ o bi gu , egọmeti nọ o re ro guegue omai , isu egagọ , gbe ikọ - erue . 13 , 14 . ( a ) Ẹvẹ oniọvo - ọmọzae jọ o ro wo ọbọga okenọ aye riẹ o whu no ? Olẹ gbe uwuhrẹ omobọ mẹ , e wọhọ ewu nọ ọ rẹ lẹliẹ ohwo vori evaọ ame nọ u bi ru nọ me gbe bi ro kiediwi hi . Yọ uketha inievo ukoko na o kẹ omẹ omosasọ gaga no . Me vuhumu no inọ u wuzou gaga re ma wo usu okpekpe kugbe Jihova taure ebẹbẹ i te ti te omai . ” Ẹvẹ Ọghẹnẹ o bi ro wuhrẹ omai re ma họre ewegrẹ mai ? Ọ be jẹ rọ ebe ukoko na , iwuhrẹ mai , gbe ikokohọ esese gbe ilogbo fiobọhọ kẹ omai re . Ẹvẹ ma sai ro ru nọ eyoma o gbe ro fi omai kparobọ họ ? ( b ) Iriruo Ebaibol vẹ ma te ta kpahe ? Eme o fiobọhọ kẹ Jekọp thihakọ , kọ ẹvẹ a rọ ghale iẹe ? ( Se Emuhọ 32 : 24 - 28 . ) Eme o fiobọhọ kẹ inievo ivẹ jọ fi ekpehre isiuru kparobọ ? Uzoẹme na “ Alternative Life - Styles — Does God Approve ? ” ( Kọ Ọghẹnẹ Ọ rẹ Jẹ Uzuazọ Uyero Oghẹrẹsa Rehọ ) evaọ Awake ! Oyena u ru nọ uzoge na ọ rọ ta nọ , “ me roro nọ mẹ rẹ sai kru ẹrọwọ mẹ no ẹdẹ te ẹdẹ . Me yere Jihova gaga nọ ọ be rọ rehọ ukoko riẹ fiobọhọ kẹ omai ru oware nọ u fo kẹdẹ kẹdẹ evaọ uyerakpọ omuomu nana . ” Roro kpahe oriruo oniọvo - ọmọtẹ jọ re , ọnọ ọ rrọ obọ America . O kere kpobọ ehri ukoko nọ : “ Me bi yere owhai gaga nọ wha be rọ kẹ omai emu iwuhrẹ Ọghẹnẹ evaọ ẹruoke . Ẹsibuobu o rẹ jọ omẹ oma inọ mẹ a bi kere eware na kẹ . Anwọ ikpe buobu ze na , o be hae jọ bẹbẹ kẹ omẹ re mẹ whaha isiuru egaga rọkẹ oware jọ nọ Jihova o mukpahe . Ẹsejọ , mẹ rẹ tubẹ gwọlọ fi abọ hotọ re mẹ seba ẹhọre . Mẹ riẹ nọ Jihova ọ vọ avọ ohrọ , yọ ọ rẹ rọvrẹ , rekọ fikinọ me wo ekpehre isiuru nana yọ udu mẹ u gine mukpahe oware na ha , u ru nọ me ro roro nọ mẹ sai wo obufihọ Jihova ha . Ohọre nana u kpomahọ abọ sa - sa uzuazọ uyero mẹ . . . . Rekọ nọ me se uzoẹme na ‘ Kọ Who Wo “ Udu nọ A rẹ rọ Riẹ ” Jihova ? ’ evaọ Uwou - Eroro Na ọrọ Asa 15 , 2013 , me te vuhumu nọ Jihova ọ ginẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ omẹ . ” ( a ) Ẹvẹ Pọl o rri ohọre nọ o wo kugbe omobọriẹ ? Eme uzi nọ Ọghẹnẹ o jie kẹ ahwo Izrẹl kpahe osẹ u wuhrẹ omai ? Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ Ileleikristi jẹ emamọ iroro kpahe osẹ rai ? Oke vẹ o mae rọ gwọlọ nọ ma wha iwu nọ e rrọ kpatiẹ ? Dede na , ma riẹ nọ osẹ nọ u kiehọ evaọ abọjọ akpọ na o sae nwani kiehọ evaọ abọfa ha . ( Se 1 Ahwo Kọrint 10 : 32 , 33 . ) Eware jọ vẹ e rẹ sai dhesẹ sọ oniọvo - ọmọzae ọ rẹ nyasiọ etuagba riẹ ba ? Uzi Mosis na o ta nọ ezae a rẹ nware etuagba rai hi . Evaọ eria itiena , makọ inievo jọ nọ i wo owha - iruo evaọ ukoko na dede a re wo etuagba . Ghele na , inievo - emezae jọ a sae jiroro nọ a be nyasiọ etuagba rai ba ha . Ẹvẹ u fo nọ osẹ mai u re kpomahọ amọfa ? Oniọvo - ọmọzae jọ evaọ obọ Germany o kere nọ : “ Iticha mẹ a rri uwuhrẹ emama nọ o rrọ Ebaibol na wọhọ iku esia . Yọ o rrọ oware ovo kẹ ae he inọ emọ isukulu na a rọwo uwuhrẹ eghrorotha . ” Oniọvo - ọmọtẹ jọ nọ ọ rrọ uzoge evaọ obọ France ọ ta nọ : “ U re gbe iticha isukulu mai unu inọ emọ isukulu na jọ a gbẹ rọwo Ebaibol na . ” gbe The Origin of Life — Five Questions Worth Asking , jekugbe obe na , Is There a Creator Who Cares About You ? Yọ me se rai te udhẹse no . ” I re dhesẹ nọ ewena eware - ikuo nọ e mai wo eriariẹ dede a rẹ sai rri omama tho ku oware , rekọ onọ a ku na o rẹ sae wọhọ omama na dẹẹ hẹ , dazigbe ! ” Fikieme Ọghẹnẹ ọ rọ gwọlọ nọ whọ rọ ẹgba iroro ra ruiruo ? ( Se Ahwo Rom 12 : 1 , 2 ; 1 Timoti 2 : 4 . ) Ibuobu rai a rria etoke sa - sa yọ a riẹ ohwohwo ho . ” Mẹ fọ je roro didi kpahe epanọ Ehaa Ọnyavrẹ yena nọ e riobọ kpohọ oware ofa na i woma te ! ” ( 2 Sam . 12 : 1 - 14 ; Mak 14 : 50 ) Oniọvo - ọmọzae jọ evaọ obọ Britain ọ ta nọ : “ A rẹ kake ruẹ uruemu oruọzewọ otiọye he . Onana o bọ imuẹro mai ga inọ Ebaibol na ginọ Ẹme Jihova . ” Oniọvo - ọmọtẹ jọ nọ ọ rrọ uzoge evaọ obọ Japan o kere nọ : “ Okenọ ahwo uviuwou mai a ru lele iwuhrẹ Ebaibol , eva e jẹ were omai gaga . U ru omai wo udhedhẹ , okugbe , gbe uyoyou . ” Yọ amọfa jọ a riẹ nọ a gbẹ rọwo Ọghẹnẹ hẹ fiki ugberuo nọ a be ruẹ evaọ egagọ . O fibae nọ : “ Eware nọ i ru makọ ogẹgẹ uzuazọ nọ o mae kawo via dede , i gbunu gaga . ” O kere nọ : “ Uwou kpobi u wo ohwo nọ ọ bọ riẹ , rekọ ọnọ ọ ma eware kpobi họ Ọghẹnẹ . ” Fikieme u ro wuzou re whọ riẹ emọ ra ziezi ? Ẹmẹrera emọ mai a re ro wo ẹrọwọ . ” Ọ rẹ nọ omẹ nọ : ‘ Eme Ebaibol na ọ ta ? ’ ‘ Kọ whọ rọwo oware nọ Ebaibol na ọ ta ? ’ Ọ rẹ gwọlọ nọ mẹ rọ eme obọ mẹ kuyo viukpenọ mẹ rẹ wariẹ eme nọ ọyomariẹ hayo oni mẹ ọ ta . Nọ mẹ be kpako na , yọ iyo mẹ rọkẹ enọ evona i bi bu . ” A rọ Ebaibol na kuyo enọ mẹ kpobi . ” ( Se Iziewariẹ 6 : 5 - 8 ; Luk 6 : 45 . ) Otẹrọnọ uzuazọ u muhọ no eware anwae nọ i wo onaa tere he ze kpohọ enọ e mai wo onaa , kọ fikieme eware anwae nana nọ i wo uzuazọ evaọ oke ọsosuọ na i ro wo onaa ga tere ? Onana o jọ oware nọ u duobọte omẹ gaga , yọ mẹ rehọ e riẹ wuhrẹ ọmọzae mẹ . ” Kẹsena ọ tẹ vuẹ ae nọ a gbe ọvuọ egho ekọfi rai kẹe . Oni na ọ ta nọ : “ Emọ na a romatotọ ru onana . Nọ mẹ nọ ai oware nọ u ru nọ a rọ nabe romatotọ gbe ekọfi na , a tẹ ta nọ a gwọlọ nọ ekọfi na ọ jọ ẹruọ ọnọ ọ rẹ were omẹ na . Mẹ tẹ ta kẹ ae nọ epọvo na Ọghẹnẹ ọ romatotọ gwa ifou sa - sa nọ e rrọ idadeghe na kugbe evaọ oghẹrẹ nọ i re ro kiehọ omai oma . ” Kọ u wo ugogo eria jọ nọ a ru kẹ evra inọ etẹe ọvo a re kiemu ? Kọ edo arupre o gbe wo ohẹriẹ no ilesuọ evra ? Ọsẹ jọ ọ ta nọ : “ Ajọ obọ o rrọ owhẹ hẹ , daoma riẹ idhere ekpokpọ nọ who re ro wuhrẹ izoẹme jọ nọ wha dhunu te no vẹre . ” No umuo okenọ a rọ jọ emaha ze , kẹdẹ kẹdẹ mẹ jẹ hae rọ iminiti 15 wuhrẹ Ebaibol na kugbe ai , ajokpa edẹ nọ ma re kpohọ ewuhrẹ . Nọ oke o be nyaharo na , mẹ tẹ te ruẹ iyo kẹ eware nana buobu evaọ iwuhrẹ ukoko , egagọ uviuwou , gbe uwuhrẹ omobọ mẹ . Fikioye u ro wuzou gaga inọ esẹgbini a hae ruabọhọ wuhrẹ emọ rai . ” Jọ emọ ra a ruẹ epanọ who fi ẹrọwọ họ Jihova te . Ọzae - avọ - aye na a ta nọ : “ Ma rẹ jẹ ta kẹ ọmọtẹ ọkpako mai nọ , ‘ Fi eva ra kpobi họ Jihova , wobọ ziezi evaọ iruo Uvie na , whọ ruawa gahrọ họ . ’ Nọ ọ tẹ ruẹ oware nọ u bi no onana ze , ọ vẹ be riẹ nọ Jihova o bi fiobọhọ kẹ omai . Onana u ru nọ ẹrọwọ nọ o fihọ Ọghẹnẹ gbe Ebaibol na o rọ ga ziezi no . ” Orọ ọsosuọ o ta kpahe epanọ ma sai ro wo ẹrọwọ je ru ei ga . Jọ me gbiku oware nọ u su kpohọ ẹmeọta - kugbe yena . ẸDẸ avọ 10 amara Akpegbivẹ ọrọ ukpe 1936 , a ro yẹ omẹ evaọ ẹwho Wichita nọ ọ rrọ Kansas , obọ America . Nọ osoja jọ ọ jẹ nyavrẹ , edọkita na o te bo nọ , “ Ru oware jọ kpahe ọdhozọ nana ! ” Osoja na ọ ruẹ nọ ọzae na ọ da bẹ no , fikiere ọ tẹ ta kẹe nọ , “ Kpo obọ uwou re idi e hiẹ no owhẹ aro ! ” Ọsẹ mẹ o wo istọ ivẹ nọ a rẹ jọ nware eto , yọ edọkita na ọ jọ omọvo ahwo nọ a jẹ hae jọ etẹe nware eto . Mẹ avọ ọsẹgboni mẹ evaọ okenọ ma je kpohọ okokohọ nọ a jọ ẹwho Wichita ru , etoke ikpe 1940 Ajọwha rai evaọ iruo usiuwoma ota na gbe oghale Jihova u ru nọ a rọ to ukoko họ . Oniọvo - ọmọzae na ọ tẹ jẹ zẹ omoto mẹ na edọla 25 ( koyehọ enaera 5,000 ) . Ukoko na u vi omai kpobọ Walnut Ridge nọ ọ rrọ Arkansas rọkẹ iruo ọkobaro obọdẹ . Kẹsena evaọ ukpe 1962 , a te zizie omai kpohọ eklase avọ 37 ọrọ Isukulu Giliad onọ u ru eva were omai gaga . kenọ ma jọ usiuwoma ota evaọ obọ Nairobi kugbe Chris avọ Mary Kanaiya U kri hi , ma te yẹ ọmọtẹ ọsosuọ mai , Kimberly , kẹsena nọ emerae 17 e ruemu no , ma te yẹ Stephany . Yọ ẹsejọ mai kpobi ma jẹ hai kpohọ evuẹ eriosehọ , yọ ma jẹ hae ta ẹme kugbe ziezi nọ ma tẹ keria wariẹ erae nọ ma kokohọ . Ma ru ọruẹrẹfihotọ re inievo jọ nọ e rrọ iruo odibọgba oke - kpobi a rria uwou mai . Ozọ u te mu ai , a te muhọ ẹviẹ jẹ ta nọ a gwọlọ ru uwuhrẹ na . Obufihọ gbe ekpọvio sa - sa nọ ma jọ ukoko na wo , u ru nọ ma rọ daoma yọrọ ae nọ a ro wo uyoyou kẹ Jihova . Evaọ oke ofa nọ a wariẹ weze nya , Kimberly ọ tẹ ruẹ Brian Llewellyn oniọvo - ọmọzae nọ avọ Paul a gbẹ jọ ofẹ iruo evona . Nwanọ ere , aimava na a ginẹ rọo ho bẹsenọ a ro te ikpe 23 . Evaọ oke ovona , a zizie Brian avọ Kimberly kpohọ uwou ogha London , nọ oke jọ o vrẹ no , a te vi ai kpohọ Ebẹtẹle Malawi . Okiokiọ ẹdẹ nọ ma ro te oria isukulu mai nọ a re se Watchtower Educational Center evaọ Patterson , Linda o te se ze inọ oni mai o whu no . Nọ u no oyena no , ma tẹ nyai wuhrẹ efefafa nọ e rrọ Zimbabwe , kẹsena ma te kpobọ Zambia . Evaọ 2006 , Brian avọ Kimberly a tẹ kwa ze ubruwou jọ nọ o kẹle omai , oria nọ a jọ yọrọ emetẹ ivẹ rai , Mackenzie avọ Elizabeth . Paul avọ Stephany a gbẹ rrọ uwou ogha Malawi , oria nọ Paul ọ jọ rrọ omọvo Ogbẹgwae Uwou - Ogha enẹna . Fikieme o sae rọ gwọlọ nọ ma nwene eriwo mai kpahe erara ? Nọ me no oria nọ irupre e rẹ kpahe , je zere edhedhẹ ọgaga otiọye nọ mẹ re ruẹ ẹdẹvo ho , me te muhọ ẹviẹ . ” Ahwo Ju nọ a rẹ ta ẹvẹrẹ Griki a tẹ jẹ ta nọ a be rẹrote eyae - uku rai ziezi hi . Te ma riẹ hayo ma riẹ hẹ , uruemu ẹwho nọ ma no ze u re kpomahọ omai kpobi gaga . ( Se 1 Pita 1 : 22 . ) Wo odiri kẹ ahwo na , nọ a be daoma epanọ orẹwho na o rẹ rọ reria ae oma na . Evaọ oke ọsosuọ , ẹsejọhọ ma te nwane riẹ eriwo rai hi , hayo oghẹrẹ nọ eware jọ e rẹ jarai oma . Emamọ oriruo adhẹẹ gbe edẹro ono ahwo kpokpọ nọ a ziọ ẹkwotọ mai a rẹ sae rọ aro kele nẹnẹ ? Orọ ọsosuọ , o dhesẹ adhẹẹ kẹ orẹwho okpokpọ riẹ evaọ okenọ o mi uvẹ nọ o re ro si - isogẹ . [ 1 ] ( edhe - ẹme avọ 1 ) Ma nwene odẹ na . Kọ whọ rrọ usu ahwo nọ a bi wuhrẹ ẹvẹrẹ ọfa ? ( Se Nehemaya 13 : 23 , 24 . ) ( b ) Ẹvẹ ma sai ro le utee mai tobọ ? Ma rẹ kareghẹhọ nọ ma tẹ be ruẹrẹ oma kpahe kẹ usiuwoma ota , ewuhrẹ , hayo ẹme nọ ma ti ru , orọnikọ epanọ ẹme na o ro kiekpahe omai ma rẹ nwane kaki roro kpahe he . Fikinọ me bi roro kpahe epanọ mẹ sae rọ ta ẹvẹrẹ na ziezi , ẹme Ọghẹnẹ nọ me bi se ọ rẹ nwani duobọte omẹ udu tere he . Fikioye mẹ rẹ rọ ruẹrẹ oke họ noke toke nọ me re ro wuhrẹ Ebaibol na evaọ ẹvẹrẹ obọmẹ . ” Muriel ọ ta nọ : “ O jẹ hae were iẹe vievie he re ọ nyae rọ ẹvẹrẹ ọfa ta usiuwoma , rekọ anwẹdẹ o jẹ were iẹe gaga re ọ rọ French nọ o rrọ ẹvẹrẹ riẹ ta usiuwoma . ” Serge ọ ta nọ : “ Nọ ma muẹrohọ nọ onana o be whae ze nọ ọmọzae mai o gbe bi ro wo ẹnyaharo evaọ ukoko na ha , ma tẹ gbaemu nọ ma re zihe kpohọ ukoko nọ ma jọ vẹre . ” Daoma ruẹ nọ uzẹme na u te emọ ra udu ( Rri edhe - ẹme avọ 14 , 15 ) Rekọ ma rẹ jẹ rọ ẹvẹrẹ Lingala ru idhesẹvia jẹ rehọ iẹe zaha erozaha sa - sa , re emọ na a sae rọ evawere wuhrẹ ẹvẹrẹ nana . ” Daoma wuhrẹ ẹvẹrẹ ẹkwotọ na jẹ hai wobọ evaọ iwuhrẹ ukoko ( Rri edhe - ẹme avọ 16 , 17 ) O tẹ jẹ rrọ utee mai re ma hai kuomagbe ukoko ẹvẹrẹ French ẹsiẹvo evaọ amara , yọ ma jẹ rehọ oke eriosehọ mai kpohọ ikokohọ ilogbo evaọ ẹvẹrẹ French . ” ( Se Ahwo Rom 15 : 1 , 2 . ) Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ were omai gaga ? Inievo - emezae nọ e be ta usiuwoma kẹ emẹkaniki evaọ oria nọ a rẹ jọ ruẹrẹ imoto . ( Se Eviavia 21 : 3 - 6 . ) Ẹvẹ Abraham avọ uviuwou riẹ a rọ bọ ẹrọwọ rai ga ? ( Se 1 Jọn 5 : 14 , 15 . ) Ebẹbẹ vẹ eruẹaro jọ a thihakọ rai fiki ẹrọwọ nọ a wo ? Amọfa wọhọ Elaeja a “ ghoro evaọ idhude gbe igbehru gbe ighogho - itho gbe egọdọ otọakpọ na . ” Ẹvẹ oriruo Noa o ro fiobọhọ kẹ omai riẹ oware nọ u dhesẹ re a wo ẹrọwọ ? Idhere vẹ o gwọlọ nọ ma re ro dhesẹ ẹrọwọ mai via ? Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Hibru 11 : 1 , eware ivẹ vẹ i ru ẹrọwọ via ? Whọ ruẹ nọ o wo ẹrọwọ o te je ru iruo , yọ iruo riẹ i ru ẹrọwọ riẹ gbunu . ” Wọhọ oriruo , Jọn ọ ta nọ : “ Ọnọ o fi ẹrọwọ họ Ọmọ na o re wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ ; ọnọ ọ ghẹmeeyo kẹ Ọmọ na o ti wo uzuazọ họ , rekọ ofu Ọghẹnẹ o ti tei . ” Ẹrọwọ avọ uyoyou , ovẹ o mai wuzou ? Jemis ọ nọ ibe Ileleikristi riẹ nọ a rọ ẹzi wholo re inọ : “ Kọ ogbẹrọnọ enọ a rri fihọ iyogbere evaọ akpọ na eye Ọghẹnẹ ọ salọ re a fe evaọ ẹrọwọ jẹ jọ ereuku Uvie na , onọ ọ ya eyaa riẹ kẹ enọ i you rie ? ” Nọ ahwo a jẹ wezẹ , ọwegrẹ riẹ ọ tẹ nyae kọ ikpoko fihọ udevie eka na , o te kpo . Nọ eka na e dhẹze jẹ mọ ibi , ikpoko na e dhẹze re . ” Eyaa vẹ Jihova ọ ya kẹ idibo riẹ , kọ fikieme onana o rọ jọ oware nọ u gbunu gaga ? Kọ ahwo Izrẹl na a te wariẹ wo uvẹ nọ a rẹ rọ gọ Ọghẹnẹ evaọ edhere nọ ọ jẹrehọ ziezi ? Fikiere , o ginẹ rọnọ ukpe 1918 idibo Jihova a rọ ruọ igbo Babilọn Ologbo na ha . ( Se 1 Pita 2 : 9 , 10 . ) ( Se Matiu 13 : 24 , 25 , 37 - 39 . ) Kọ Ileleikristi uzẹme a te wariẹ wo ufuoma nọ a rẹ rọ jọ ẹgbede gọ Ọghẹnẹ evaọ edhere nọ ọ rẹ jẹrehọ ? Oke vẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a ro no igbo Babilọn ? Brọda Rutherford ọ ta nọ ma ru ọruẹrẹfihotọ nọ ma rẹ rọ jọ erẹwho sa - sa ru ikokohọ evaọ ofẹ ukiediwo - ọre America , re ma je vi inievo nọ e rẹ nyai ru eme rọ tuduhọ inievo na awọ nọ o tẹ lọhọ . ” “ Otẹrọnọ wha wo ẹme uduotahawọ jọ kẹ ahwo na , wha tae . ” ​ — IRUẸRU 13 : 15 . Onana o rẹ lẹliẹ omẹ viẹ ẹsibuobu yọ mẹ rẹ gbẹ gwọlọ ta ẹme kẹ ae he . Mẹ tẹ jẹ vuẹe oware nọ o be kẹ omẹ uye , yọ ọ be nabe gaviezọ kẹ omẹ avọ ọdawẹ . Kẹsena ọ tẹ kareghẹhọ omẹ eware iwoma nọ me bi ru . Ọ tẹ jẹ kareghẹhọ omẹ ẹme Jesu , nọ ọ ta nọ mai omomọvo ma ghare vi imuedi buobu . Ẹsibuobu mẹ rẹ hae kareghẹhọ oria ikere yena , yọ u gbe bi duobọte omẹ udu . Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oghẹrẹ nọ Jihova , Jesu , gbe Pọl ukọ na a rọ tuduhọ amọfa awọ ze ? ( Se Ọtausiuwoma Na 4 : 9 , 10 . ) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oghẹrẹ nọ Jesu o yeri kugbe ikọ riẹ ze ? Nọ ọ nya ibrotọ yena vrẹ jẹ ta eme buobu rọ tuduhọ ilele nọ e jọ oyena awọ no , o te te Grisi . ” ( Se 1 Ahwo Tẹsalonika 5 : 12 , 13 . ) Ileta na e rẹ kẹ omai uduotahawọ gaga . ” Oniọvo - ọmọzae jọ nọ a re se Andreas nọ o wo emọ ivẹ ọ ta nọ : “ Uduotahawọ u re fiobọhọ kẹ emọ kpako evaọ iroro je wo ẹnyaharo evaọ egagọ Ọghẹnẹ . Dede nọ emọ mai a riẹ oware nọ u kiehọ , o rẹ mae lọhọ kẹ ae re a ru oware nọ u kiehọ na noke toke nọ ma tẹ be hae tuduhọ ae awọ . ” ( Se Luk 21 : 1 - 4 ; 2 Ahwo Kọrint 8 : 12 . ) ( Se Eviavia 2 : 18 , 19 . ) Mẹ gwọlọ jọ owhẹ riẹ nọ edhere owowou nọ whọ rọ ta ẹme , te okenọ whọ jọ eplatfọmo gbe okenọ mẹ avọ owhẹ ma ta ẹme , o wọhọ okẹ nọ u no obọ Jihova ze . ” [ 1 ] ( edhe - ẹme 1 ) Ma nwene edẹ na jọ . ( b ) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana ? Ẹvẹ ikoko na i ro wo erere no ekpọvio nọ i je no obọ utu ẹruorote oke yena ze ? ( Se 3 Jọn 9 , 10 . ) ( Se Matiu 5 : 23 , 24 ; 18 : 15 - 17 . ) Ebaibol na ọ ta nọ ma hai kpohọ iwuhrẹ ẹsikpobi . Kọ whọ be hae rọ oria evuẹ jw.org na ruiruo evaọ usiuwoma ota gbe egagọ uviuwou ra ? gbe ibroshọ na , Amono A bi Ru Oreva Jihova Nẹnẹ ? Ẹjiroro jọ vẹ ma wo nọ ma re ro yere Jihova ? U wo ẹjiroro buobu nọ ma re ro yere Jihova ! U te je dhesẹ epanọ ẹruore osohwa nọ ma wo na o rọ rrọ obufihọ kẹ omai . Oke yena , ikpe eree ọvo mẹ jọ . Ọsẹ mẹ ọ jẹ gwọlọ nọ oni mẹ ọ vuẹ omẹ kpahe eware no o bi wuhrẹ hẹ . Rekọ mẹ jẹ hae nọ enọ gaga , fikiere oni mẹ o te je wuhrẹ obe kugbe omẹ nọ ọsẹ mẹ ọ gbẹ rrọ uwou hu . Onana u ru nọ mẹ rọ gbaemu nọ mẹ rẹ roma mudhe kẹ Jihova . Oni mẹ ọ tẹ ta nọ jomẹ ta kẹ odibo rọkẹ inievo na tao , ( ọnọ a bi se ọsẹro okogho enẹna ) . Ọ tẹ vuẹ omẹ nọ , “ Ruọ iruo na ! ” Nọ emerae ene e vrẹ no , mẹ tẹ vuẹ oniọvo - ọmọzae ọfa nọ ọ rrọ ọkobaro re mai imava ma gbẹ hae jọ usu evaọ iruo na . Oni mẹ avọ oniọvo - ọmọtẹ jọ a te je ru iruo ọkobaro na evaọ ukoko ofa . Evaọ ukpe 1951 , me te fi odẹ hotọ rọkẹ Isukulu ọ Giliad . Nọ mẹ jọ uwou - odi na , obe uzizie u te te omẹ obọ inọ me kpohọ eklase avọ 22 ọrọ Isukulu ọ Giliad . Kẹsena mẹ tẹ ruọ itreni bi kpohọ South Lansing evaọ New York , oria nọ isukulu na e jọ evaọ oke yena . Mẹ avọ Janet aye mẹ evaọ ukoliko Philippines jọ Ma gbẹ rrọ iruo Ebẹtẹle evaọ uwou ogha Philippines nọ o rrọ okpẹwho Quezon Ẹvẹ whọ sai ro wo “ udhedhẹ Ọghẹnẹ ” ? Ẹvẹ ukoko na o sai ro fiobọhọ ru awaọruọ ra kpotọ ? ( Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na . ) ( b ) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana ? Rekọ ẹvẹ whọ sai ro ru ere ? Devidi ọso - ilezi na ọ lẹ Jihova nọ : “ Ọghẹnẹ rovie ezọ kẹ elẹ mẹ . ” Fikieme olẹ u ro wuzou gaga evaọ okenọ ma tẹ be ruawa ? ( Se Matiu 11 : ​ 28 - 30 . ) Eme Jesu o wo họ iroro nọ ọ ta nọ : “ Wha ruawa . . . vievie he ” ? Eme Jesu o wo họ iroro nọ ọ ta nọ : “ Wha ruawa . . . vievie he ” ? Eme whọ rẹ sai ru nọ whọ tẹ be ruawa kpahe eware nọ who ru evaọ okenọ u kpemu ? Oghẹrẹ nọ ma wo otoriẹ odẹ riẹ họ , “ O re Ru Zihe Ro . ” Ẹvẹ o rẹ sai ro mu owhẹ ẹro nọ usu ra kugbe Ọghẹnẹ o te kẹ owhẹ ẹgba ? ( a ) Ẹvẹ ma sai ro gbolo awaọruọ mai kẹ Ọghẹnẹ ? vẹ o sai ro mu omai ẹro nọ Jihova ọ rẹ hwosa kẹ idibo riẹ ? Ẹvẹ Jihova ọ rọ ghale idibo riẹ evaọ oke nọ u kpemu ? 1 , 2 . ( a ) Ẹvẹ uyoyou gbe ẹrọwọ i ro wobọ kugbe ohwohwo ? Dede na , ẹvẹ ẹruore osohwa nọ ma re wo o sai ro fiobọhọ kẹ omai ? Jesu ọ ya eyaa kẹ ilele riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te hwosa kẹ ae fiki eware nọ a nyase ba ( Rri edhe - ẹme avọ 5 ) Pita ukọ na ọ nọ Jesu okejọ inọ : “ Rri ! Ma nyasiọ eware kpobi ba ma te lele owhẹ ; kọ erere vẹ o ti te omai ? ” Evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru na , Jesu ọ ta nọ : “ Wha ghọghọ jẹ wereva gaga , keme osohwa rai o rrọ ruaro evaọ obọ odhiwu , keme ere a kpokpo eruẹaro nọ e kake rọ owhai jọ . ” Mosis ọ ta kẹ ahwo Izrẹl nọ : “ ( ONOWO ọ rẹ te ghale owhai eva otọ nọ ONOWO ọ rọ kẹ owhai re wha rọ re uku je wo i ) , otẹrọnọ wha re ti yo uru ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai , re wha rọ oma kpotọ koko uzi nọ me je kẹ owhai nẹnẹ na . Keme ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ rẹ te ghale owhai wọhọ epanọ ọ ya kẹ owhai . ” O te se odẹ ọrọ avivẹ Ifremu ( Koyehọ , Ẹvi ) , keme na Ọghẹnẹ o ru omẹ wo ẹvi evaọ otọ nọ uye o jẹ bẹ omẹ . ” Ebaibol na ọ ta nọ : “ Fiki oghọghọ nọ a fihọ aro riẹ o thihakọ ure - oja , ọ daezọ omovuọ họ . ” O rrọ vevẹ inọ odẹ Ọghẹnẹ nọ Jesu o ru fo , o kẹ riẹ evawere gaga . Ẹvẹ Jihova ọ be hai rri eware nọ ma bi ru kẹe ? “ Ohwo nọ o fiobọhọ kẹ iyogbere yọ ỌNOWO na o momo kẹ , ọ rẹte hwa e osa iruo riẹ . ” Eme ọbọga vẹ e rrọ obe 1 Jọn 3 : ​ 19 , 20 ? ( Se 1 Jọn 3 : ​ 19 , 20 . ) Eghale vẹ ma be reawere rai enẹna ? Ẹvẹ idibo Jihova a rri eghale nọ a bi wo ? Wọhọ oriruo , Bianca nọ ọ rrọ Germany ọ ta nọ : “ Me bi yere Jihova gaga nọ o bi ro fiobọhọ kẹ omẹ evaọ awaọruọ mẹ jẹ be hae jọ kugbe omẹ kẹdẹ kẹdẹ . Akpọ nọ ọ wariẹ omai họ ọ vọ avọ ozighi jẹ kare ẹruore . Rekọ nọ me bi ru iruo kugbe Jihova kpekpekpe na , me bi wo omofọwẹ evaọ igbama riẹ . Oke kpobi nọ me siobọno oware jọ fiki riẹ , ọ be hae ghale omẹ zihe akwa udhusoi . ” Me wo obe jọ nọ mẹ rẹ rọ tuduhọ omamẹ awọ , onọ me kere eria ikere sa - sa gbe eme nọ e be hae romavia evaọ ebe ukoko na fihọ , yọ me re rri rie noke toke . Odẹ nọ me mu kẹ obe nana họ , ‘ Obe Azọ Mẹ . ’ Ma tẹ tẹrovi eyaa Jihova , udu nọ u re whrehe omai o te jọ oware otiẹse . Jihova o ti fiobọhọ kẹ omai ẹsikpobi , ghelọ uyero nọ ma rrọ kẹhẹ . ” Ghele na , whọ sai roro kpahe idhere sa - sa nọ Jihova ọ rọ ghale owhẹ gbe ahwo nọ a wariẹ owhẹ họ no . Ẹvẹ Ọghẹnẹ o ro si Pọl avọ Ileleikristi efa no igbo uzioraha gbe uwhu ? ( Se Ahwo Rom 6 : ​ 1 , 2 . ) Eme o gwọlọ nọ mai omomọvo ma rẹ jiroro riẹ kẹ omamai ? O kere nọ : “ Mẹ uwo , a zẹ omẹ fihọ otọ uzioraha . ( Se Itẹ 14 : 5 ; Ahwo Ẹfisọs 4 : 25 . ) Ae Ọghẹnẹ ọ rọ “ ẹzi na ” wholo , yọ a be ‘ hẹrẹ okenọ a ti ru ae họ emọ , okenọ a ti ro si ai no ugboma iwo rai . ’ ( Se Ahwo Rom 4 : ​ 20 - 22 . ) ( Se Iruẹru Ikọ 18 : ​ 2 - 4 ; 20 : ​ 20 , 21 , 34 , 35 . ) Ahwo buobu a rẹ ziọ ughe - uriwo evaọ ẹwho Aveiro nọ ọ rrọ ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha - ọre Portugal ti rri iwẹ nọ a rẹ jọ ru uwhei . Isẹri Jihova nọ e rrọ ẹwho na a rẹ daoma ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a rẹ zẹ uwhei nọ a rrọ etẹe ru na Eme ọfa ma rẹ sai wuhrẹ no Ebaibol na ze ? © 2017 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania Ma te jọ uzoẹme nana riẹ epanọ ma rẹ rọ rehọ okẹ ufuoma iroro - ejẹ mai ru oware nọ o rẹ were Jihova nọ ọ kẹ omai okẹ na , jẹ rọ ere dhesẹ nọ ma rri okẹ nana ghaghae . Uzoẹme ọsosuọ na o ta kpahe oware nọ omaurokpotọ o rrọ gbe oware nọ o rrọ họ . Ẹvẹ Jihova ọ gwọlọ nọ ma rehọ okẹ mai ruiruo ? O rrọ vevẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma ru oware kpobi nọ o rẹ sae kẹ omai gbe amọfa erere . Noa ọ jẹ rria evaọ okenọ ọfariẹ - ogbe avọ “ ozighi ọ dakpọfia . ” Nọ ahwo a gbẹ be rọwo kezọ kẹ usiuwoma ota na ha ( Rri edhe - ẹme avọ 6 - 9 ) 6 , 7 . ( a ) Eme Noa ọ rẹ sai ru hu ? ( b ) Ẹvẹ uyero mai nẹnẹ o rọ wọhọ orọ Noa ? Ma be rria akpọ nọ emuemu ọ dafia re , ọnọ ma riẹ inọ Jihova ọ te raha kufiẹ kẹle . Taure oke yena u te ti te , ma rẹ sae gba ahwo họ gaviezọ kẹ “ usi uwoma Uvie na ” ha . Oware nọ Noa ọ rẹ sai ru : Ukpenọ Noa ọ rẹ kuvẹ re udu u whrehe iei fiki oware nọ ọ rẹ sai ru hu , ọ tẹrovi oware nọ ọ rẹ sai ru . Nọ o via ere no , eme Devidi o ru ? Nọ iruthọ nọ e vrẹ no e tẹ be kẹ owhẹ uye ( Rri edhe - ẹme avọ 11 - 14 ) 11 , 12 . ( a ) Eme Devidi ọ rẹ sai ru hu evaọ okenọ ọ raha uzi no ? Oware nọ Devidi ọ rẹ sai ru hu : Devidi ọ rẹ sai zihe oware nọ o ru na ha . O gwọlọ nọ o re wo evaifihọ inọ , nọ o gine kurẹriẹ no na , Jihova ọ te rọvrẹe je fiobọhọ kẹe thihakọ ebẹbẹ nọ i ti no owojẹ riẹ na ze . 8 : ​ 1 - 3 ) Ọ nyasiọ ẹme na ba kẹ Jihova . Roro kpahe Malcolm , oniọvo - ọmọzae nọ ọ gọ Jihova bẹsenọ o ro whu evaọ ukpe 2015 . Tẹrovi eware nọ whọ rẹ sai ru , orọnikọ enọ whọ rẹ sai ru hu hu . ” ( b ) Ẹvẹ who ti ro ru lele uzoẹme ẹgbukpe mai orọ 2017 na ? Uzoẹme ẹgbukpe mai orọ 2017 : ‘ Rẹroso Jihova re Who Ru Ewoma ’ ​ — Ol 37 : 3 Ẹvẹ ma sae rọ rehọ adhẹẹ kẹ iroro - ejẹ amọfa ? Ọ jẹ hae ta nọ : “ Me reti siwi ae eva ababọ orọwọ rai , me reti you ai . ” 4 , 5 . ( a ) Ono họ ohwo ọsosuọ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ufuoma iroro - ejẹ , kọ ẹvẹ ọ rehọ e riẹ ruiruo ? ( b ) Onọ vẹ o gbahọ nọ ma rẹ nọ omamai ? Uyo onọ yena o rẹ sai dhesẹ epanọ obaro akpọ mai o te jọ . Ọghẹnẹ ọ “ tẹ rehọ ae se ohwo na re o mu edẹ kẹ ae . ” Eme ma rẹ rehọ ufuoma iroro - ejẹ mai ru vievie he ? Ma rehọ iẹe nọ whọ kẹ ogbẹnyusu ra okẹ oghaghae jọ . Edhere jọ vẹ ma sae rọ whaha ufuoma iroro - ejẹ mai nọ ma re ro ruiruo thọthọ ? ( Se 1 Pita 2 : 16 . ) Eme ehri - uzi nọ o rrọ Ahwo Galesha 6 : 5 na u ru omai riẹ ? Kareghẹhọ ehri - uzi nọ o rrọ Ahwo Galesha 6 : 5 . Ẹvẹ who ti ro dhesẹ nọ who rri okẹ ufuoma iroro - ejẹ ra na ghaghae ? ( a ) Eme ahwo buobu a roro kpahe omaurokpotọ ? Eme omaurokpotọ u dhesẹ , kọ eme u dhesẹ hẹ ? Fikieme u gbe ro fo ho re ma ku ei họ nọ omovia o wọ amọfa ru oware jọ ? Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Jesu ze nọ owha - iruo mai u te nwene ? ( Se Ahwo Galesha 6 : ​ 4 , 5 . ) ( Se Ọtausiuwoma Na 11 : ​ 4 - 6 . ) Eme o ti fiobọhọ kẹ omai wo omaurokpotọ bẹdẹ bẹdẹ ? Fikieme o rọ rrọ bẹbẹ kẹ inievo jọ re a siobọno ewha - iruo jọ ? Ọ ta kẹ Netan nọ ọ vuẹ Devidi nọ : “ Whọ rẹ sae bọ uwou kẹ omẹ nọ mẹ rẹ ria ha . ” ( Se Ikelakele 11 : ​ 24 - 29 . ) Kọ o hae ruọ ỌNOWO na re ahwo riẹ kpobi a jọ eruẹaro , re ỌNOWO na ọ kẹ ae ẹzi riẹ ! ” ( Se Ahwo Filipai 2 : ​ 20 - 22 . ) Uwou ogha u te vi emagazini egba eree ( 800 ) se omai inọ ma ro ruiruo . Mẹ jọ ẹwho Manaus , Belém , Fortaleza , Recife , gbe Salvador wuhrẹ eklase sa - sa evaọ isukulu na . Ma te Lisbon , obọ Portugal evaọ amara Aria ọrọ ukpe 1964 . Ukoko na ọvo họ onọ u bi ru iruo nọ Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ a ru , inọ a ta usiuwoma Uvie Ọghẹnẹ ! ” Okenọ a jẹ ruẹrẹ uzoẹme nana họ re a ti fi ei họ Uwou - Eroro Na , Brọda Douglas Guest o ro whu evaọ Akpe 25 , 2015 , yọ o kru ẹrọwọ riẹ te urere . 6 : 34 ) “ Ẹzi ỌNOWO na ọ tẹ ruọ oma Devidi . ” Fikieme Ọghẹnẹ ọ rọ gwọlọ nọ idibo riẹ a yoẹme kẹ isu nọ o ro mu evaọ Izrẹl ? ( Se Ahwo Hibru 1 : ​ 7 , 14 . ) A jọ Ebaibol na se izi nọ a kẹ ahwo Izrẹl na “ izi Mosisi . ” 11 , 12 . ( a ) Eme o gwọlọ nọ Joshua gbe ivie efa nọ i su idibo Ọghẹnẹ oke anwae a re ru ? “ Okenọ ovie [ na ] o yo ẹme obe uzi na , ọ tẹ bẹre iwu riẹ . ” Fikieme Jihova ọ rọ whọku isu jọ nọ o ro mu ? Jihova ọ jẹ hae whọku ivie itienana ẹsejọ , hayo tube nwene ae dede . Eme ọ kẹ imuẹro nọ ẹzi Ọghẹnẹ o fiobọhọ kẹ Jesu ? Nọ Jesu ọ họ - ame no , “ ikọ - odhiwu e tẹ nyaze a tẹ be gbodibo kẹe . ” Yọ euwa jọ taure o te ti whu , “ ukọ - odhiwu jọ ọ tẹ romavia kẹe ọ tẹ bọe ga . ” Ẹvẹ Ẹme Ọghẹnẹ ọ rọ kpọ uzuazọ uyero Jesu gbe uwuhrẹ riẹ ? A be gọ omẹ kufiẹ gheghe , keme iwuhrẹ ahwo a bi ro wuhrẹ . ” Ohwo ọvo o woma ha ajokpaọ omọvo , Ọghẹnẹ . ” “ Ẹsiẹvo na , ukọ - odhiwu Jihova ọ tẹ rehọ ẹyao tehe iẹe , keme ọ rehọ oruaro na kẹ Ọghẹnẹ hẹ , ihoi i te mu ei họ ẹre , o te whu . ” Uzoẹme nọ o rrọ aro na o te kuyo enọ nana . O sae jọnọ obe Uzi nana họ onọ Mosis ọ rọ obọ riẹ kere na . Fikieme ẹsalọ nana o ro wuzou gaga kẹ ikọ na gbe Jihova ? Inievo nana e jọ utu ẹruorote oke yena , yọ a jẹ hae rọ ekpọvio kẹ ikoko na sa - sa . ​ — Iruẹru 15 : 2 . 5 , 6 . ( a ) Ẹvẹ ẹzi ọfuafo o ro fiobọhọ kẹ utu ẹruorote na evaọ ikpe - udhusoi ọsosuọ ? ( c ) Ẹvẹ Ẹme Ọghẹnẹ ọ rọ kpọ ae ? Orọ ọsosuọ , ẹzi ọfuafo na o fiobọhọ kẹ utu ẹruorote na . Orọ avesa , Ẹme Ọghẹnẹ ọ kpọ utu ẹruorote na . Fikieme ma sae rọ ta nọ Jesu o je su Ileleikristi ikpe - udhusoi ọsosuọ na ? ( a ) Oke vẹ Jesu ọ rọ rehọ “ ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na ” mu ? Brọda Russell o whu evaọ ukpe 1916 . Kẹsena evaọ ukpe 1919 , Jesu ọ tẹ rọ “ ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ ” na mu . Uwou - Eroro Na orọ Ahrẹ 15 , 2013 o ta nọ , umutho inievo - emezae jọ evaọ usu enọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na họ , ‘ ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na . Nọ o rrọ ere na , ẹvẹ ma sae rọ kuyo onọ Jesu na : “ Ginọ ono họ ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na ? ” Ẹvẹ ẹzi ọfuafo na o ro fiobọhọ kẹ Utu Ẹruorote na no ? Edhere jọ vẹ ma sae rọ kareghẹhọ Utu Ẹruorote na ? Fikieme whọ rọ gbaemu nọ who re yoẹme kẹ Jesu nọ ọ rrọ Osu mai ? Nọ Jesu o zihe kpobọ odhiwu no , o gbabọkẹ ilele riẹ hẹ . Kẹlena , o ti su omai ruọ akpọ ọkpokpọ nọ ma te jọ wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ . No ukpe 1955 ze , a te mu ogbẹgwae nana họ ese Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania . Jihova “ ọ rẹ sasa omai oma evaọ uye kpobi nọ ma rrọ ” 1 , 2 . ( a ) Eme Jihova o ru omai riẹ ? EME ọsosuọ Ebaibol na e ta nọ : “ Evaọ emuhọ Ọghẹnẹ ọ ma odhiwu gbe akpọ . ” ( Emu . ( c ) Enọ vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana ? Kọ fikieme idhe ẹtanigbo Jesu o rọ rrọ ugogo oware nọ o rẹ sai ru nọ ẹjiroro Ọghẹnẹ o re ro rugba ? Ekẹ jọ vẹ Jihova ọ kẹ Adamu avọ Ivi ? O wọhọ ẹsenọ Setan ọ ta nọ : ‘ Koyehọ wha rẹ sai ru oware nọ wha gwọlọ họ ? ’ Rekọ Jihova ọ rẹ romatotọ ru lele izi ikiẹrẹe riẹ . ( Ol . ( Se Iziewariẹ 32 : ​ 4 , 5 . ) Fikieme ẹtanigbo na ọ rọ rrọ okẹ oghaghae ? Okolo oware ẹtanigbo na o rehọ mi Jihova ha . Oke vẹ Jihova ọ te rọ jọ “ eware kpobi kẹ ohwo kpobi ” ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma you odẹ Ọghẹnẹ ? ( Se 1 Pita 1 : ​ 15 , 16 . ) Ẹvẹ Jihova ọ sai ro rri omai nọ ma kiẹrẹe , dede nọ ma gba ha ? Ọ rẹ jẹ ahwo nọ a roma mudhe kẹe rehọ . Eme Jesu o wo họ iroro nọ ọ ta nọ : “ Jọ a . . . ru oreva ra ” ? Ẹvẹ ẹtanigbo na ọ te rọ wha erere se ahwo nọ a whu no ? Eme họ oreva Ọghẹnẹ kẹ “ ogbotu obuobu ” na ? ( a ) Eghale vẹ ma bi wo mi Jihova enẹna ? ( Se Iruẹru Ikọ 3 : ​ 19 - 21 . ) 3 : 6 ) Orọnikọ uzuazọ ọvo Jihova ọ kẹ omai hi . “ Ma riẹ jẹ rọwo nọ Ọghẹnẹ o you omai . Kọ ẹsejọ u fo re ma nwene iroro nọ ma jẹ no vẹre ? Uzoẹme nana o te kẹ iyo enọ nana . Izi jọ nọ a thọ e gbẹdẹ gaga , ghele na Jihova o rri rai nọ a rọ udu kpobi gọe . Kọ Jihova o te rri omai , ọ te ruẹ nọ ma be rọ udu kpobi gọe dede nọ ma re ruthọ ẹsejọ ? Ma wo udhu nọ ma kọ eware fihọ nọ ma je jọ thuru erao re evaọ ofẹ ovatha - ọre South Dakota , yọ oye ma jẹ rọ rẹrote omamai . Uviuwou mai u se iruo mai na gboja gaga , rekọ orọnọ eye e mae jọ omai oja ha . Ọsẹgboni mẹ a họ - ame evaọ 1934 . Clarence ọsẹ mẹ ọ jọ odibo ukoko ( nọ a bi se ọnọ o re koko iruẹru ugboma ekpako na họ enẹna ) , evaọ ukoko osese jọ nọ o jọ Conde , obọ South Dakota . Mẹ avọ oniọvo ọmọtẹ mẹ nọ a re se Dorothy , ma zihe ruọ iwhowho - uvie nọ ma jọ ikpe ezeza . Ikokohọ esese gbe ilogbo e jẹ hae were omai gaga . Ebaibol na ọ ta nọ : “ Ọnọ ọ nya lele ahwo owareghẹ o re wo areghẹ , ” yọ u wo ahwo owareghẹ buobu nọ a jọ uviuwou mẹ nọ a fiobọhọ kẹ omẹ le utee ọkobaro na tobọ . Ẹsejọ nọ a te bi rri ukoko nọ o kẹle omai , a re zizie omẹ re me lele ai kpohọ usiuwoma . Omoto nọ me je ro ru iruo nọ me kpohọ Ebẹtẹle obọ Oria iredio mai nọ a re se WBBR na , o jọ Staten Island re . Inievo ikpegbisoi hayo udhe ọvo a jẹ jọ oria nana ru iruo . Mai otu jọ ma gbẹ maha oke yena , yọ ma re nwane riẹ oware ovo ho . Brọda Peterson o je ru iruo riẹ evaọ Ebẹtẹle ziezi , ghele na o gbabọkẹ iruo usiuwoma ota na ha . Mẹ avọ Angela evaọ 1975 , nọ a jẹ kiẹ omai rri evaọ oria etẹlẹvishọno Ikpe esa nọ i lele i rie , a te ziezi omai kpohọ Ebẹtẹle . Fikieme Jihova avọ Jesu a ro fo ọghọ ? ‘ Uwoho Ọghẹnẹ ’ a rọ ma omai ahwo - akpọ . 8 , 9 . ( a ) Ẹvẹ Isẹri Jihova a rri isu egọmeti ? ( Se 1 Timoti 5 : 17 . ) Jọ a se owhai isu gbe he , keme ọvuọvo họ Osu rai , Kristi na . Rekọ ọnọ ọ mae rro evaọ udevie rai ọ rẹ jọ ọgbodibo rai . Ohwo kpobi nọ ọ kpare oma riẹ kpehru a re ti hrẹ riẹ kpotọ , rekọ ohwo kpobi nọ o ru oma riẹ kpotọ a rẹ te kpare iẹe kpehru . ” Fikieme u gbe ro fo re amọfa a jiroro kẹ omai hi ? ( a ) Re ma sae jẹ emamọ iroro , ono ma re fi ẹrọwọ họ ? Eme o re fiobọhọ kẹ omai jẹ emamọ iroro ? ( Se 2 Ahwo Kọrint 1 : 24 . ) Ekpako ukoko nọ e rrọ yoyou a re fiobọhọ kẹ amọfa riẹ epanọ a rẹ jiroro kẹ omobọrai ( Rri edhe - ẹme avọ 11 ) 21 : ​ 9 - 12 ) O gwọlọ nọ ekpako ukoko a rẹ rehọ oke ru ekiakiẹ re . Kọ e te wha udhedhẹ gbe evawere se uviuwou mẹ ? Kọ i ti dhesẹ nọ me wo odiri jẹ rrọ wowou ? ’ Fikieme Jihova ọ rọ gwọlọ nọ ma jiroro kẹ omamai ? Eme u dhesẹ re a rọ udu kpobi gọ Jihova ? Ovie vẹ evaọ usu ivie ene na whọ gwọlọ rọ aro kele , kọ fikieme ? ( Se 2 Iruẹru - Ivie 14 : 11 . ) Eme udu ra o te wọ owhẹ ru ? Ọmọ Asa nọ a re se Jehoshafat ọ “ nya eva idhere Asa ọsẹ riẹ . ” ( Se 2 Iruẹru - Ivie 20 : ​ 2 - 4 . ) ( Se Aizaya 37 : ​ 15 - 20 . ) ( Se 2 Ivie 20 : ​ 1 - 3 . ) ( Se 2 Iruẹru - Ivie 34 : ​ 18 , 19 . ) Fikieme ma te rọ ta kpahe iriruo ivie ene Juda ? ( Se 2 Iruẹru - Ivie 16 : ​ 7 - 9 . ) ( Se 2 Iruẹru - Ivie 32 : 31 . ) Kẹsena ahwo buobu a te bi yere iei . ( Se 2 Iruẹru - Ivie 35 : ​ 20 - 22 . ) Ebaibol na ọ ta nọ “ unu Ọghẹnẹ ” ẹme Niko na o no ze . Ajọ ma roro didi kpahe iriruo Ebaibol nana je yere Jihova nọ ọ rọ rehọ ae kẹ omai ! Bro eyaa whọ ya kẹ Jihova no ? Kọ ẹvẹ kpahe eyaa omauromudhe ra gbe eyaa orọo ra ? Ma te roro nọ a kienyẹ omai evaọ ukoko na , o rẹ sae jọ bẹbẹ kẹ omai re ma kru ẹrọwọ mai , dhesẹ omaurokpotọ , jẹ talamu Jihova avọ ukoko riẹ . “ Akpọ na ọ be vrẹ yọ ere isiuru riẹ re , rekọ ohwo nọ o bi ru oreva Ọghẹnẹ ọ rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ . ” ​ — 1 JỌN 2 : 17 . Eme Jihova o ti ru ahwo omuomu gbe ikoko ogbekuo sa - sa nọ e rrọ akpọ na ? Ebaibol na ọ ta nọ : “ Akpọ na ọ be vrẹ . ” Otu ugbarugba a wo ebi ọvuọvo nọ a re dhere he . ” Jihova ọ wariẹ jọ olezi ọvona ta nọ : “ Ikiẹrẹe e rẹ te rehọ otọ na reuku , a vẹ jẹ ria ae bẹdẹ . ” ( Ol . 37 : ​ 11 , 29 ) Kọ amono họ “ enọ e rọ oma kpotọ ” gbe “ ikiẹrẹe ” na ? Ẹvẹ u ro mu omai ẹro nọ eware kpobi e te jọ kpatiẹ evaọ akpọ ọkpokpọ na ? Nọ Amagẹdọn o te fi vrẹ no , kọ ukoko jọ o te jọ otọakpọ na ? Fikiere eware kpobi e te jọ kpatiẹ evaọ “ otọakpọ ọkpokpọ ” na . Iruemu etọtọ vẹ i bi titi evaọ oria nọ whọ be rria , kọ ẹvẹ i bi ro kpomahọ owhẹ avọ uviuwou ra ? Eme ọraha Sọdọm avọ Gomora u wuhrẹ omai ? ( Se 2 Pita 2 : ​ 6 - 8 . ) ( Se Olezi 46 : ​ 8 , 9 . ) Eware jọ vẹ i ti no otọ riẹriẹriẹ nọ ẹmo Amagẹdọn o te fi vrẹ no ? Kẹ oriruo . ( b ) Ẹvẹ o sai ro mu omai ẹro nọ ma te zọ evaọ okenọ a te raha akpọ omuomu nana ? “ KỌ OBRUOZIẸ akpọ na o gbe ru kiẹrẹe ? ” ( Emu . Keme Jihova họ uzedhe ehri ẹdhoguo - okiẹrẹe gbe ẹrẹreokie . Mai Ileleikristi ma rẹ sai rẹro nọ okienyẹ ọ rẹ sai no obọ ahwo nọ a rrọ ukoko ho te omai . Evaọ ukpe 1946 , a te zizie iei kpohọ eklase avọ eree erọ isukulu Giliad evaọ obọ New York , America . Nọ o nwrotọ no isukulu na no , a te vi iei kpohọ iruo ọsẹro okogho evaọ obọ Switzerland . Iriruo vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana gbe onọ o rrọ aro na ? Evaọ uzoẹme nana , ma te ta kpahe ọmọ - oruọmọ Abraham nọ a re se Josẹf , gbe oware nọ ọ rọ ẹro ruẹ evaọ obọ inievo riẹ . 10 , 11 . ( a ) Ẹvẹ a ro kienyẹ Josẹf ? ( Se Matiu 5 : ​ 23 , 24 ; 18 : 15 . ) Ma te wo emamọ usu kugbe Jihova gbe inievo mai , u ti ru nọ ma te rọ whaha oware utioye . Maero na , ọ kuvẹ re sebaẹgba amọfa gbe ekpehre uruemu rai , e raha usu riẹ kugbe Jihova ha . Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma tubẹ mai si kẹle Jihova nọ a te kienyẹ omai evaọ ukoko na ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma fievahọ “ obruoziẹ akpọ na ” ? Se kpahe ikuigbe uzuazọ Willi Diehl , “ Jehovah Is My God , in Whom I Will Trust ” ( Jihova Họ Ọghẹnẹ Mẹ , Ọnọ Me Fievahọ ) evaọ Uwou - Eroro Na orọ Akpegbọvo 1 , 1991 , ( orọ Oyibo ) . ( Rri iwoho nọ e rrọ emuhọ uzoẹme na . ) ( b ) Enọ vẹ ma te kẹ iyo rai evaọ uzoẹme nana ? A rrọ emamọ oriruo kẹ omai nẹnẹ otẹrọnọ ma gwọlọ ya eyaa jọ kẹ Jihova . Ẹvẹ u wuzou te re a ya eyaa kẹ Ọghẹnẹ ? Eware jọ vẹ ma rẹ sai wuhrẹ mi Jẹfta avọ Hana ? 2 , 3 . ( a ) Eme họ eyaa ? ( b ) Eme Ebaibol na ọ ta kpahe eyaa nọ a rẹ ya kẹ Ọghẹnẹ ? ( a ) Ẹvẹ eyaa nọ ma rẹ ya kẹ Ọghẹnẹ i wuzou te ? ( b ) Eme ma ti wuhrẹ kpahe Jẹfta avọ Hana ? ( a ) Re Jẹfta ọ sai ru eyaa nọ ọ ya kẹ Ọghẹnẹ na gba , kọ o lọhọ kẹe avọ ọmọtẹ riẹ ? Jẹfta ọ ta nọ : “ Me rovie unu mẹ kẹ ỌNOWO na no , mẹ gbẹ sae rẹriẹ eya mẹ hẹ . ” ( b ) Eme Samuẹle o ti ru fiki eyaa Hana na ? Ọ tẹ rehọ Samuẹle bru Ilai nọ ọ jọ Ozerẹ Okpehru evaọ obọ uwou Ọghẹnẹ . Eyaa avivẹ nọ e mai wuzou nọ ohwo ọ rẹ sae ya họ , eyaa orọo . Eme Ebaibol na ọ ta kpahe ẹhẹriẹ gbe orọo - ofa ? ( Se 1 Ahwo Kọrint 7 : 10 , 11 . ) Ọzae - avọ - aye jọ a ta nọ : “ Anwẹnọ ma bi ro wuhrẹ ibroshọ nana evaọ uviuwou mai na , ma be wereva vi epaọ ọsosuọ . ” Enẹna mẹ avọ ọzae mẹ ma be riẹ yeri ziezi . ” 18 , 19 . ( a ) Eme esẹgbini Ileleikristi buobu a ru no ? ( b ) Didi eyaa inievo nọ e rrọ iruo odibọgba oke - kpobi ọrọ obọdẹ na a ya ? Eyaa iruo odibọgba oke - kpobi ọrọ obọdẹ ( Rri edhe - ẹme avọ 19 ) Iruo na họ iruo obọdẹ orọnikọ ahwo na ha . Rri obe na Daji Uyoyou Ọghẹnẹ , ẹwẹ . 219 - 221 . Kọ o rẹ jọ oware evawere kẹ Erumeru na , otẹrọnọ who kiẹrẹe , hayo kọ o rọ erere kẹ e , otẹrọnọ who ru idhere ra kare afuẹwẹ ? ” ( b ) Ẹvẹ ahwo Izrẹl a ro fi egbaẹmo Jabin kparobọ ? ( Se Ibruoziẹ 4 : ​ 14 - 16 . ) Ekẹre Kishọn o te su ai vrẹ . ” Rri uzoẹme na , “ Anxiety About Money ” ( Awaọruọ Kpahe Ugho ) evaọ Uwou - Eroro Na ọrọ Ahrẹ 1 , 2015 , ( ọrọ Oyibo ) . 1 , 2 . ( a ) Ẹvẹ a ro kienyẹ Nebọt avọ emọ riẹ ? ( b ) Iruemu ivẹ vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana ? Oghẹrẹ ohwo vẹ Nebọt ọ jọ , kọ fikieme ọ gbẹ rọ zẹ ọgbọ riẹ kẹ Ehab ovie na ha ? Nebọt o je ru oreva Jihova evaọ etoke nọ ahwo Izrẹl buobu a je ro lele ekpehre oriruo Ehab ovie na avọ aye ọgeva riẹ nọ a re se Jezibẹl . Se 1 Ivie 21 : ​ 1 - 3 . Nebọt ọ vuẹ Ehab nọ : “ ỌNOWO na ọ rẹ ghọ nọ mẹ rẹ rọ rehọ ukuoriọ esẹ mẹ rọ kẹ owhẹ . ” Ẹvẹ omaurokpotọ o hai ti ro fiobọhọ kẹ ahwo uviuwou Nebọt avọ egbẹnyusu riẹ ? ( Se Iziewariẹ 32 : ​ 3 , 4 . ) ( b ) Idhere vẹ omaurokpotọ o sai ro fiobọhọ kẹ omai ? Eme who ti ru nọ ekpako na a te ru owhowhovia jọ nọ ọ were owhẹ hẹ ? Eme ma be te ta kpahe na , kọ fikieme ? Ẹvẹ Pọl ọ rọ kpọ Pita họ , kọ enọ vẹ e romavia ? Uwhremu na , Ọghẹnẹ ọ tubẹ rọ ẹzi ọfuafo riẹ fiobọhọ kẹe kere ileta ivẹ jọ evaọ Ebaibol na . 3 Fiobọhọ kẹ “ Erara ” Gọ Jihova avọ “ Evawere ” Uzoẹme avivẹ na o ta kpahe epanọ ehri - izi Ebaibol e sai ro fiobọhọ kẹ esẹgbini jiroro nọ e rẹ wha erere se emọ rai , nọ ẹmo hayo okpẹtu o te le ai kpohọ ẹkwotọ ọfa . Ma jẹ ruẹ ahwo nọ a be dhẹ , gbe enọ e be sa igbeke . Mai emọ ikpegbọvo kugbe ọsẹgboni mẹ ma tẹ dhẹ , avọ iwu nọ e jọ omai oma gbe umutho eware jọ ọvo . Ẹvẹ Jesu gbe ilele riẹ buobu a ro zihe ruọ erara ? Ọ ta nọ : “ A te kpokpo owhai evaọ ẹwho jọ , wha dhẹ kpohọ ọfa . ” ( b ) nọ a tẹ rrọ evuẹ ahwo nọ okpẹtu o le no ẹwho rai ? Awọ mẹ o fu gaga , te epanọ mẹ rọ ta kẹ amọ ọsẹ mẹ nọ a tubẹ nyasiọ omẹ ba dede . Oke o tẹ sae ke omai jẹ wariẹ kpo , kiyọ ẹdẹ ọyena o no rie no . A je gu iguẹgu , da idi vrẹta , fi edhọ , tho uji , je gbe - ọfariẹ . ” ( Se 1 Jọn 3 : ​ 17 , 18 . ) ( b ) Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma rọ odiri fiobọhọ kẹ ae ? O gwọlọ nọ a rẹ riẹ nọ ma be daezọ rai . ( b ) Ẹvẹ ahwo nọ okpẹtu o le a re ro dhesẹ nọ a wo edẹro ? Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ibe Ileleikristi mai nọ okpẹtu o le ? ( a ) Odawọ vẹ o gwọlọ nọ inievo nọ okpẹtu o le a rẹ whaha ? Ukuhọ riẹ , ọ tẹ kpare ẹkpa ofofe na kpehru jẹ ta ohwohwẹ nọ : ‘ Wha ruẹ ? Oware nọ wha gwọlọ kpobi ona ! ’ ” ​ — Se 1 Timoti 6 : 8 . O gwọlọ nọ a rẹ riẹ nọ Jihova o you rai , gbe inọ ibe Ileleikristi rai a wo ọdawẹ kẹ ae . Ahwo buobu nọ okpẹtu o le a dhẹ no erẹwho nọ a jọ fi awhaha họ iruo usiuwoma ota mai ze . A kẹ omai emu gbe iwu , a te je fi omai họ uwou jẹ wọ omai kpohọ oria kpobi nọ ma gwọlọ nya . Amono ọfa a rẹ sai dede ohwo nọ a gbẹ rrọ egagọ evona fihọ uwou oghẹrẹ utiona ? Isẹri Jihova ọvo e rẹ sai ru oware utiona ! ” ​ — Se Jọn 13 : 35 . Nọ okpẹtu o te le inievo ziọ ẹkwotọ mai , o gwọlọ nọ ekpako ukoko a re ru lele uthubro nọ o rrọ uzou avọ 8 ọrọ obe na , A Koko Omai Họ re Ma Ru Oreva Jihova , ẹwẹ . 87 , edhe . Ekpako ukoko a rẹ sae rọ jw.org . vi ileta se uwou ogha re a riẹ kpahe ukoko nọ a no ze . “ Oware ofa nọ o rẹ kẹ omẹ oghọghọ vi onana o rrọ họ : re me yo nọ emọ mẹ a gbẹ be nya evaọ uzẹme na . ” ​ — 3 JỌN 4 . Ẹvẹ esẹgbini a sai ro fi emamọ oriruo h’otọ kẹ emọ rai ? Ẹvẹ ahwo nọ a wuzou iviuwou a sae rọ jiroro ukoko ẹvẹrẹ nọ uviuwou rai o rẹ jọ ? Ẹvẹ amọfa a sai ro fiobọhọ kẹ esẹgbini avọ emọ rai nọ okpẹtu o le ? 1 , 2 . ( a ) Ẹbẹbẹ vẹ emọ ahwo nọ a rrọ ẹkwotọ ọfa a rẹ rẹriẹ ovao dhe ? ( b ) Enọ vẹ uzoẹme nana o te ta kpahe ? Rekọ nọ okpẹtu o le omai , nọ mẹ jẹ jọ obonọ ma dhẹ nya na mu isukulu họ no , ẹvẹrẹ obei ọ tẹ were omẹ vi ọrọ ọsẹgboni mẹ . Umutho ikpe jọ nọ i lele i rie , mẹ tẹ riẹ ẹvẹrẹ na totọ . Mẹ gbẹ jẹ sai wo otoriẹ ẹvẹrẹ ọsẹgboni mẹ hẹ evaọ obọ ewuhrẹ , yọ uruemu ẹwho rai dede o tẹ thọrọ omẹ ẹro no . ” 3 , 4 . ( a ) Ẹvẹ esẹgbini a sai ro fi emamọ oriruo hotọ kẹ emọ rai ? ( b ) Eme u fo nọ esẹgbini a re rẹro mi emọ rai hi ? Nọ emọ ra a tẹ ruẹ nọ whọ be “ kake gwọlọ Uvie na , ” u re fiobọhọ kẹ ae rẹroso Jihova kẹ ẹgwọlọ okpẹdẹ rai . Whọ jọ eware efa e rehọ oke ra kpobi no ho , nọ who gbe ro wo oke kẹ emọ ra ha . Erere vẹ ọ rẹ sai noi ze nọ emọ ra a tẹ riẹ ẹvẹrẹ ra ? Esẹgbini , otẹrọnọ enẹ o rrọ kẹ emọ rai , kọ wha gbẹ daoma wuhrẹ ẹvẹrẹ oria nọ wha rrọ na ? Kọ ogbẹrọnọ epọvo na u fo nọ who re ru otẹrọnọ ẹvẹrẹ ọfa jọ ọmọ ra ọ mae riẹ ẹta ? Otẹrọnọ ere o rrọ kẹ owhẹ , whọ rẹ sai fiobọhọ kẹ emọ ra riẹ je you Jihova ghele . Rekọ nọ ma ruẹ e riẹ nọ ọ be hai wuhrẹ Ebaibol na , lẹ , jẹ daoma ruẹ nọ ma ru egagọ uviuwou koka koka , ma te vuhumu nọ u gine wuzou gaga re a riẹ Jihova . ” Ẹvẹ esẹgbini a sai ro fiobọhọ kẹ emọ rai wuhrẹ kpahe Jihova , nọ otẹrọnọ evẹrẹ ivẹ emọ na a riẹ ? ( a ) Ono o gwọlọ nọ ọ rẹ jiroro ukoko ẹvẹrẹ nọ uviuwou u re kuomagbe ? O rẹ via enẹ hẹ nọ emọ a gbe wo otoriẹ ẹvẹrẹ nọ a bi ro ru ewuhrẹ ziezi hi . ( Se 1 Ahwo Kọrint 14 : ​ 9 , 11 . ) Orọnikọ oware nọ u kiehọ omai oma ma ru uwhremu na ha . Nọ ma ruẹ nọ emọ na a bi wo otoriẹ iwuhrẹ na tere evaọ ẹvẹrẹ mai hi , ma te tube nwene kpohọ ukoko ẹvẹrẹ oria nọ ma rrọ na . Mai kpobi ma jẹ hai kuomagbe kpohọ ewuhrẹ gbe usiuwoma ota ẹsikpobi . Yọ ma jẹ hai zizie inievo ẹkwotọ na jọ kẹ emuọriọ gbe erozaha . Enana kpobi i fiobọhọ kẹ emọ mai riẹ inievo na ziezi jẹ riẹ nọ , Jihova yọ Ọsẹ gbe Ogbẹnyusu rai re orọnikọ Ọghẹnẹ rai ọvo ho . Onana o rrọ omai oja gaga vi ẹvẹrẹ mai nọ emọ mai a rẹ riẹ . ” Samuel ọ ta re nọ : “ Re usu mai kugbe Jihova o gbẹ jọ gaga , mẹ avọ aye mẹ ma jẹ hae rọ ukoko ẹvẹrẹ mai kpohọ ewuhrẹ re . Ma jẹ hai wo uvẹ vievie he , yọ oma o jẹ hae rrọ omai . Rekọ ma yere Jihova inọ ọ ghale omodawọ mai . Emọ esa nọ ma wo na a rrọ iruo odibọgba oke - kpobi na enẹna . ” Kristina ọ ta nọ : “ Mẹ riẹ ẹvẹrẹ ọsẹgboni mẹ omojọ , dede na mẹ be hai wo otoriẹ eme buobu hu nọ a tẹ be rehọ iẹe ru ewuhrẹ . Okenọ mẹ jọ ikpe ikpegbivẹ , me kpohọ okokohọ nọ a ru evaọ ẹvẹrẹ nọ a bi ro wuhrẹ omai evaọ obọ isukulu . Oyena o jọ orọ ọsosuọ nọ me ro vuhumu nọ uzẹme Ebaibol na me bi gine yo na ! U duobọte omẹ gaga re nọ me muhọ ẹlẹ evaọ ẹvẹrẹ nọ a bi ro wuhrẹ omai evaọ obọ isukulu . Mẹ sae ta ẹme no udu ze kẹ Jihova ! ” Whai izoge , kọ wha rri nọ o te mai woma re wha jọ ukoko ẹvẹrẹ nọ a be ta evaọ okegbe rai ? Nadia nọ o bi ru iruo evaọ Ebẹtẹle enẹna ọ ta nọ : “ Nọ mẹ avọ inievo mẹ ma kpako te ikpe ikpegbọ no , ma tẹ gwọlọ nọ ma re kpohọ ukoko ẹvẹrẹ oria nọ ma jọ . ” Nadia ọ ta nọ : “ Enẹna , eva e be were omai gaga inọ ọsẹgboni mẹ a daoma wuhrẹ omai ẹvẹrẹ rai je ru nọ ma rọ jọ ukoko ovona . Onana u ru uzuazọ mai woma , je ru omai wo uvẹ sa - sa nọ ma re ro fiobọhọ kẹ amọfa riẹ kpahe Jihova . ” ( b ) Ẹvẹ Esẹgbini a sai ro wo obufihọ nọ a rẹ rọ yọrọ emọ rai ? ( Se Itẹ 1 : 8 ; 31 : ​ 10 , 27 , 28 . ) Dede na , o sae gwọlọ nọ amọfa a fiobọhọ kẹ esẹgbini nọ e riẹ ẹvẹrẹ okegbe nọ a rrọ tere he , re uzẹme na o sai te emọ rai udu . Esẹgbini avọ emọ rai a re wo erere no omakugbe inievo ukoko na ze ( Rri edhe - ẹme avọ 18 , 19 ) ( b ) Eme o gwọlọ nọ esẹgbini a rẹ ruabọhọ ru ? Me wuhrẹ eware buobu mi ai evaọ oke kpobi nọ a fiobọhọ kẹ omẹ ruẹrẹ ẹme nọ me ti ru evaọ ewuhrẹ họ . Yọ mẹ jẹ hai wo evawere evaọ oke kpobi nọ ma kuomagbe kẹ arozaha . ” Esẹgbini , wha hae lẹ kẹ obufihọ Jihova , jẹ dao ẹgba rai kpobi . ( Se 2 Iruẹru - Ivie 15 : 7 . ) Rọ usu ọmọ ra kugbe Jihova karo kẹ ẹgwọlọ obọra . Rekọ 1946 me ro gine wo otoriẹ uzẹme Ebaibol na . Ukuhọ riẹ , mẹ tẹ riẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme , je ru nọ mẹ jẹ sai ro lele emọ efa zaharo avọ evawere . Aye na o fi odẹ hotọ nọ mẹ hae kẹe emagazini , ọ tẹ jẹ ta nọ ọ gwọlọ nọ mẹ ruẹ ọzae riẹ nọ a re se Gary . Uwhremu na , emetẹ isoi efa nọ e jọ eklase rai na a te zihe ruọ Isẹri Jihova . Evaọ oke yena , u wo ẹdẹjọ nọ Eunice ọ kẹ omẹ iswiti jẹ ta nọ mẹ jọ ogbẹnyusu riẹ . Okenọ ọ jẹ gwọlọ họ - ame , ọsẹgboni riẹ a vuẹ riẹ nọ , “ Who te zihe ruọ Osẹri Jihova , who ti no uwou na ! ” Ọ ruabọhọ uwuhrẹ riẹ , kẹsena ọ tẹ họ - ame . Okenọ ma ruọ orọo evaọ 1960 , ọsẹgboni riẹ a ziọ ehaa - orọo mai hi . Nicholas ọmọzae mẹ avọ aye riẹ Deborah , a bi ru iruo evaọ uwou ogha London Faye avọ James , Jerry avọ Evelyn , Shannan avọ Steven Enẹna ma rrọ ukoko ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme nọ o rrọ Calgary , yọ mẹ gbẹ rrọ ọkpako ukoko . Eme ma re ru nọ uyoyou mai kẹ Jihova o sae gbẹ rọ jọ gaga ? Eme ma re ru nọ iwuhrẹ Ebaibol e sae gbẹ rọ were omai ziezi ? Fikieme u ro wuzou re ma wo uyoyou kẹ ibe Ileleikristi mai ? Eme o rẹ sae jọnọ o wha riẹ ze nọ uyoyou Ileleikristi jọ u je ro kiekpo ? Nẹnẹ , uyoyou nọ ahwo buobu a wo kẹ Ọghẹnẹ u bi kpotọ kẹdẹ kẹdẹ . Dhesẹ via nọ who you Jihova ( Rri edhe - ẹme avọ 10 ) ( Se Olezi 119 : ​ 97 - 100 . ) Dhesẹ via nọ who you Ebaibol na ( Rri edhe - ẹme avọ 14 ) Evaọ aso urere nọ Jesu ọ rọ jọ otọakpọ , ọ ta kẹ ilele riẹ nọ : “ Mẹ be kẹ owhai ujaje okpokpọ inọ wha you ohwohwo ; wọhọ epanọ me you owhai na , wha you ohwohwo epọvo na re . Ẹkwoma onana ahwo kpobi a te rọ riẹ nọ whai yọ ilele mẹ , nọ wha te wo uyoyou evaọ udevie rai . ” ​ — Jọn 13 : ​ 34 , 35 . Jọn ukọ na o kere nọ : “ Ohwo nọ o you oniọvo riẹ hẹ , ọnọ ọ be ruẹ , ọ rẹ sai you Ọghẹnẹ hẹ , ọnọ ọ re ruẹ hẹ . ” Dhesẹ via nọ who you ibe Ileleikristi ra ( Rri edhe - ẹme avọ 17 ) Idhere jọ vẹ ma sai ro dhesẹ uyoyou ? Se 1 Ahwo Tẹsalonika 4 : ​ 9 , 10 . “ Saemọn ọmọ Jọn , kọ who you omẹ vi eware nana ? ” ​ — JỌN 21 : 15 . Kẹsena ọ tẹ ta kẹ ae nọ : “ ‘ Wha fi ẹriri rai họ obọze okọ na wha ti kpe iyei jọ . ’ A te fi ẹriri na họ , rekọ a gbẹ jẹ sai si ei fihọ okọ họ fikinọ iyei na e jọ buobu . ” ​ — Jọn 21 : ​ 1 - 6 . ( b ) Eme oniọvo - ọmọzae jọ evaọ obọ Thailand o muẹrohọ kpahe iruo riẹ ? U ru nọ o rọ jọ bẹbẹ kẹ omẹ re me wo oke kẹ iruẹru ukoko na . Me te ti vuhumu nọ otẹrọnọ mẹ rẹ rọ iruo Uvie na karo , kiyọ me re ru iruo efa . ” Oniọvo na ọ ta nọ : “ Nọ mẹ ma omaa na te ẹgbukpe no , mẹ tẹ tubẹ jiroro nọ me re ru askrimu zẹ evaọ iyẹrẹ . Nọ me mu eki na họ obọ , o je ti no omẹ oma keme ugho o jariẹ tere he . Nọ mẹ ruẹ ibe iruiruo mẹ nọ ma gbẹ jẹ ruẹrẹ ekọmputa vẹre , a tẹ jẹ hwẹ omẹ jẹ nọ omẹ sọ me roro nọ askrimu nọ mẹ be zẹ na o woma vi ekọmputa nọ mẹ jẹ ruẹrẹ evaọ otọ ẹkọdishọno . Mẹ tẹ lẹ se Jihova nọ jọ o fiobọhọ kẹ omẹ thihakọ re mẹ sai wo oke nọ me re ro wobọ ziezi evaọ iruẹru ukoko na wọhọ epanọ mẹ ma omaa riẹ . Mẹ tẹ te riẹ oghẹrẹ askrimu nọ ọ rẹ were ehreki mẹ , jẹ riẹ oghẹrẹ nọ a re ru ei ziezi . Mẹ tẹ jẹ hae zẹ enọ me ru kpobi re evaọ okpẹdoke . Whaọ oke yena mẹ jẹ mai wo ugho vi okenọ mẹ jẹ rọ ruẹrẹ ekọmputa . Eva e jẹ were omẹ ziezi keme me gbe je wo ebẹbẹ gbe awaọruọ nọ ọ jẹ kẹ omẹ uye evaọ iruo ọsosuọ mẹ hẹ . Yọ maero , enẹna usu mẹ kugbe Jihova o mae kpekpe . ” ​ — Se Matiu 5 : ​ 3 , 6 . Nọ ọ họ - ame no , ọ ta nọ : “ Oware nọ mẹ vioja riẹ kpobi họ , mẹ raha oke buobu kufiẹ taure me te ti vuhumu nọ egagọ Jihova e rẹ mae kẹ evawere , orọnikọ eware ẹkeriotọ omawere he . ” Jesu ọ ta nọ “ ohwo ọvo ọ rẹ sae gbodibo kẹ ilori ivẹ hẹ . ” O te je fibae nọ : “ Wha sae gbodibo kẹ Ọghẹnẹ gbe efe he . ” ( Se 1 Ahwo Kọrint 2 : 14 . ) Rri uzoẹme na “ Kọ Aruọzaha Ra Ọ be Kẹ Owhẹ Erere ? ” Ma jẹ hai kpohọ usiuwoma ota noke toke re . ” O da omai gaga nọ ma be te nyasiọ emọ - uwuhrẹ Ebaibol mai ba . ” Rekọ amara nọ o lele i rie , a te yo emamọ usi jọ . Miriam ọ ta nọ : “ A zizie omai nọ ma jọ ekobaro obọdẹ . A rẹ ruẹ obọ oghọghọ riẹ hẹ inọ ma daji ẹkwotọ na ! ” A fievahọ eyaa nọ e rrọ Olezi 37 : 5 nọ o ta nọ : “ Rọ oma ra kpobi kẹ ỌNOWO , fievahọ iẹ , o ti ru gba kẹ owhẹ . ” Rekọ uzuazọ utioye ma bi yeri nẹnẹ na , yọ oware ovuovo nọ u gine wuzou o kare omai hi . ” Fikieme ma sai ro rẹro nọ ebẹbẹ e rẹ romavia evaọ orọo gbe uviuwou ? O rẹ sai mu omai ẹro inọ oware nọ o mai woma Jihova ọ gwọlọ kẹ omai wọhọ epanọ o ru kẹ idibo riẹ evaọ okenọ u kpemu . ​ — Se Jerimaya 29 : ​ 11 , 12 . ( Se 1 Samuẹle 1 : ​ 4 - 7 . ) Paula ọ ta nọ : “ Dede nọ mẹ avọ Ann ma jọ imoni hi , ọdawẹ nọ o dhesẹ kẹ omẹ u fiobọhọ kẹ omẹ gaga . U ru nọ mẹ rọ ruabọhọ egagọ Jihova . ” ( Se Olezi 145 : ​ 18 , 19 . ) “ Oria nọ efe rai ọ rrọ , etẹe udu rai o rẹ jọ re . ” ​ — LUK 12 : 34 . Nọ ma bi ti wuhrẹ uzoẹme nana , roro didi kpahe epanọ whọ sai ro ru uyoyou nọ who wo kẹ efe egagọ Ọghẹnẹ jọ gaga . Uzuu na o ginẹ jọ ghaghae kẹe gaga ! ( Se Mak 10 : ​ 28 - 30 . ) ( a ) Fikieme Pọl ukọ na ọ rọ ta nọ usiuwoma ota mai yọ “ efe . . . evaọ ekwakwa nọ a rọ ọviẹ ma ” ? ( Se Ahwo Rom 1 : ​ 14 , 15 ; 2 Timoti 4 : 2 . ) Ejọ rai e rrọ iruo Ebẹtẹle , ekobaro oke - kpobi , gbe ekpako ukoko . Irene ọ ta nọ : “ Me te roro kpahe eware efa nọ mẹ hae te rọ uzuazọ mẹ ru , ọvuọvo ọ riẹ nọ ọ hae te kẹ omẹ evawere te onana ha . ” Eme họ “ oria nọ [ ma ] rẹ jọ rawo ekwakwa - aghae ” nọ Jesu ọ ta kpahe evaọ Matiu 13 : 52 na , kọ ẹvẹ ma re ro fiba eware nọ e riẹe ? ( Se Itẹ 2 : 4 - 7 . ) Roro kpahe oware nọ o via kẹ oniọvo - ọmọzae jọ nọ a re se Peter . Ọzae na ọ tẹ nọ Peter onọ jọ rọ dawo iẹe , inọ , “ Ẹhẹ mọzae mẹ , ẹvẹrẹ vẹ a kaki ro kere obe Daniẹl ? ” Nọ me te obọ uwou , me te je rri emagazini Uwou - Eroro Na gbe Awake ! nọ i kpozi kẹle , mẹ tẹ ruẹ uzoẹme jọ nọ a jọ ta nọ ẹvẹrẹ Aramaik a rọ kaki kere obe Daniẹl . ” Nọ who bi ru ere na , who ti koko “ efe nọ ọ rẹ raha ha [ họ ] obọ odhiwu , oria nọ uvumọ oji ọ rẹ kẹle he , yọ uvumọ amara ọ rẹ jọ raha eware he . Keme oria nọ efe [ ra ] ọ rrọ , etẹe udu [ ra ] o rẹ jọ re . ” ​ — Luk 12 : 33 , 34 . “ Mẹ avọ oniọvo - ọmọzae jọ nọ ma gbe je ruiruo , ma jẹ hae rọwo gba ha . Ẹdẹjọ nọ ma jẹ whọ , imava efa jọ e tẹ nyaze je bi rri omai nọ ma bi doku ohwohwo na . ” ​ — CHRIS . “ U wo oniọvo - ọmọtẹ jọ nọ ma jẹ hai gbe kpohọ usiuwoma ota noke toke , rekọ gheghe ghehe ọ tẹ vuẹ omẹ ẹdẹjọ nọ mai imava ma gbẹ nya ha . Mẹ riẹ oware nọ o soriẹ hẹ . ” ​ — JANET . “ U wo ẹdẹjọ nọ mẹ avọ imava efa jọ ma jẹ ta ẹme kugbe evaọ ifonu . Omọvo rai jọ ọ tẹ vuẹ omai nọ bae bae , me te roro nọ o furie ifonu riẹ no . Kẹsena mẹ tẹ jẹ ta ikpehre eme kpahe iẹe kẹ ohwo nọ o kiọkọ na , kpakiyọ ohwo ọdekọ na o bi yo . ” ​ — MICHAEL . “ Ekobaro ivẹ jọ a je wo ẹbẹbẹ evaọ ukoko mai . Ẹwhọ rai na ọ tẹ jẹ kẹ amọfa uye gaga evaọ ukoko na . ” ​ — GARY . “ Wha whọ eva edhere ha . ” ( Emu . “ Ababọ ẹjiroro eware e rẹ nya thọ . ” Michael ọ ta nọ : “ Oniọvo na ọ rọvrẹ omẹ no eva ze . ” “ Wha gbẹ hai thihakọ kẹ ohwohwo jẹ rọvrẹ ohwohwo no eva ze nọ ohwo ọ tẹ maki wo oware jọ nọ u re ru ei go kpahe omọfa . ” Obọnana , a be riẹ yerikugbe ziezi nọ a be ta usiuwoma na . Ma sai rri nọ ohẹriẹ nọ o rrọ imava nana u muẹme he , rekọ o rẹ sae wha ebẹbẹ ilogbo ze . ” Nọ oware na o kẹ omẹ uye te oria jọ no , me te mu eme egaga họ ẹkpahe kẹe . Mẹ jọ udu mẹ roro nọ , ‘ Ọ be kẹ omẹ adhẹẹ nọ o te omẹ hẹ , fikiere mẹ te kẹe adhẹẹ gbe he . ’ ” Ọ ta nọ : “ Mẹ tẹ jẹ ruẹ iruthọ mẹ , yọ o da omẹ nọ mẹ me bi ru eware nana . Me te vuhumu nọ mẹ rẹ kpọ iroro mẹ vi . Nọ mẹ lẹ se Jihova kpahe ẹme na no , mẹ tẹ dẹ omoware jọ ro ru oniọvo na ọghọ je kere ẹme fihọ ekade ro wounu kẹe fiki ekpehre uruemu mẹ . Ma tẹ gbalọ ohwohwo jẹ ta nọ joma kpairoro vrẹ ẹme na . Ma gbe ri ti wo ẹbẹbẹ ọfa ha . ” NẸNẸ , ugho họ oware nọ ahwo buobu a rri nọ o mai wuzou . Fikieme o rọ gwọlọ nọ a re ku ẹme avro esuo ehrugbakpọ na họ ? Ẹvẹ udu esuo Jihova nọ ma re dhesẹvia nọ ọ mai woma u wuzou te ? Whaọ , no anwọ okenọ esẹ - ode mai a ro whu rite inẹnẹ , eware kpobi e gbẹ rrọ epọvo na nọ e rrọ no emuhọ emama ze . ” ( Se Aizaya 55 : ​ 10 , 11 . ) ( Se Job 1 : 7 - 12 . ) ( Se Job 38 : 18 - 21 . ) ( Se Ahwo Rom 5 : ​ 3 - 5 . ) Ojọ họ , Jihova o re su avọ uyoyou . Ọ rẹ rẹrote omai vi epanọ ma rẹ sae rẹrote omamai . Ẹvẹ ekpako ukoko gbe ahwo nọ a wuzou iviuwou a sae rọ rehọ aro kele Jihova nẹnẹ ? A jọ Olezi 147 tuduhọ idibo Ọghẹnẹ awọ unuẹse buobu inọ a jiri Jihova . Eme ọso - ilezi na ọ ruẹ nọ o wọ riẹ jiri Jihova ? Inievo emetẹ gbe emezae buobu nọ e rrọ izoge a be ruọ iruo odibọgba oke - kpobi na . “ Wha rehọ efe akpọ nana nọ o kiẹrẹe he na ro mu egbẹnyusu kẹ omarai . ” ​ — LUK 16 : 9 . Eme ma re ru re ma gbẹ jọ erigbo kẹ ekiọthuọ akpọ na ha ? Fikieme o rọ rrọ nọ iyogbere a rẹ siọ uyerakpọ nana be ẹjọ họ ? Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ohrẹ Jesu na ze ? Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ ekiọthuọ akpọ na nọ ọ vọ avọ uvou - uthei na ọ jọ usu ọruẹrẹfihotọ Ọghẹnẹ hẹ ? U wo edhere jọ nọ ma sai ro dhesẹ vevẹ nọ a rẹ sai fievahọ omai inọ ma be rehọ efe akpọ nana nọ ma wo ru oware nọ u fo . Enẹna , mẹ be mae rọvrẹ amọfa , wo odiri kẹ amọfa , je thihakọ nọ amọfa a te ru oware jọ nọ o kẹ omẹ uye hayo nọ a tẹ whọku omẹ . ” Ẹvẹ Abraham o ro dhesẹ nọ o fievahọ Ọghẹnẹ ? ( b ) Ẹvẹ ma sai ro fi uthubro Pọl na hiruo nẹnẹ ? Nọ Pọl ukọ na o sei “ emamọ osoja Kristi Jesu ” no , ọ tẹ ta kẹe nọ : “ Ohwo nọ ọ rrọ osoja o re dhomahọ ekiọthuọ akpọ họ , re ọ ruẹsi wo ọjẹrehọ ọnọ o wuzou riẹ . ” Otu nọ o re “ ru eware ezi ” Jihova ọ rẹ ghale . Emamọ ire , itho eghaghae , gbe eyọno gbe eware itieye efa e te da oria kpobi fia nọ ahwo a te rọ bọ iwou ọvọvẹ . Whọ tẹ gwọlọ ru unevaze evaọ itanẹte , kpohọ jw.org re who rovie oria “ Ru Unevaze Rọkẹ Usiuwoma Ota Akpọ Soso Na , ” nọ o rrọ obotọ oria kpobi nọ who rovie . SUSI ọ ta nọ : “ Nọ ọmọzae mai o whu , o da omai gaga tube te oware wọhọ ẹgbukpe soso nọ o lele i rie . ” Yọ ẹsikpobi nọ ma ru ere , udhedhẹ Ọghẹnẹ o rẹ ginẹ kpọ udu gbe iroro mai . ” ​ — Se Ahwo Filipai 4 : ​ 6 , 7 . Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ nọ o wo ọdawẹ evaọ okenọ Lazarọs o whu ? Otẹrọnọ whọ rrọ uweri fikinọ ohwo jọ o whu ku owhẹ , eme nọ e rrọ eria ikere nana e rẹ sae kẹ owhẹ omosasọ : ( Se 1 Ahwo Tẹsalonika 5 : 11 . ) Eme o gwọlọ nọ ma rẹ kareghẹhọ kpahe uweri ? ( Itẹ 14 : 10 ) O tẹ make rọnọ ohwo ọ sae ta epanọ o riẹe oma dede , ẹsikpobi o rẹ lọhọ họ re amọfa a wo otoriẹ oware nọ ọ be ta na . Keme nọ a te bi lele omẹ viẹ , u re ru omẹ riẹ nọ mẹ ọvo o be da ha . ” Junia ọ ta nọ : “ Nọ amọfa a tẹ rọ ifonu hayo oghẹrẹ ofa jọ vi uwou se omẹ , hayo zizie omẹ re me kuomagbe ae omoke jọ , o rẹ kẹ omẹ omosasọ gaga . Oyena u re ru omẹ riẹ nọ ahwo a you omẹ jẹ be daezọ mẹ . ” Dalene ọ ta nọ : “ Ẹsejọ nọ inievo - emetẹ a tẹ nyaze te tuduhọ omẹ awọ , mẹ rẹ nọ ae sọ o te were ai re a lẹ kugbe omẹ . A vẹ ginẹ lẹ , ẹsibuobu nọ a te mu olẹ na họ obọ a rẹ sae ta ẹme no unu ze he fiki uweri . Rekọ nọ a tẹ lẹ te oria jọ no , eme na i ve muhọ evẹ , yọ olẹ rai u re woma wumuo ho . Ẹrọwọ ọgaga rai , uyoyou rai , gbe ọdawẹ rai o rẹ kẹ omẹ ọbọga gaga . ” “ Ogbẹnyusu ọ rọ rọkẹ eyowo ẹsikpobi . ” Oniọvo - ọmọzae jọ nọ aye riẹ o whu ọ ta nọ : “ Mẹ riẹ nọ ekareghẹhọ ehaa orọo ọsosuọ nọ me ti ru ababọ aye mẹ , o te wha edada se omẹ gaga . Yọ o ginẹ lọhọ vievie he . Rekọ inievo jọ a ru ọruẹrẹfihotọ omakugbe ọsese nọ a jọ zizie egbẹnyusu ekpekpe mẹ , re mẹ gbẹ jọ goli hi . ” Junia ọ ta nọ : “ Nọ inievo a tẹ tuduhọ omẹ awọ jẹ raha oke kugbe omẹ evaọ oke ofa gheghe , o rẹ bọ omẹ ga ziezi . Iweze itieye na e rẹ kẹ omẹ omosasọ gaga . ” A ru nọ mẹ rọ ginẹ rọ ẹro ruẹ uyoyou gbe obufihọ Jihova . ” Fikieme eyaa Jihova e rẹ rọ kẹ omai obọdẹ omosasọ ? Ọghẹnẹ ọ ya eyaa nọ “ ọ [ te ] lọ uwhu no ri bẹdẹ , Ọnowo na ỌGHẸNẸ o veti ririe irui oviẹ no aro rai . ” Eria ikere efa nọ ahwo buobu a ruẹ nọ e rẹ kẹ ae omosasọ họ Olezi 20 : ​ 1 , 2 ; 31 : 7 ; 38 : ​ 8 , 9 , 15 ; 55 : 22 ; 121 : ​ 1 , 2 ; Aizaya 57 : 15 ; 66 : 13 ; Ahwo Filipai 4 : 13 ; gbe 1 Pita 5 : 7 . Je rri uzoẹme na , “ Comfort the Bereaved , as Jesus Did ” ( Rọ Omosasọ kẹ Ahwo nọ A Rrọ Uweri , Wọhọ Epanọ Jesu O Ru ) , evaọ Uwou - Eroro Na ọrọ Akpegbọvo 1 , 2010 ( ọrọ Oyibo ) . “ Ma riẹ ẹme nọ ma rẹ ta ha , rekọ ma gwọlọ jọ owhẹ riẹ nọ ma you owhẹ . Ma rẹ sae nwane riẹ epanọ o rrọ owhẹ oma obọnana dẹẹ hẹ , rekọ Jihova ọ riẹ yọ ọ te kẹ owhẹ ẹgba . Ma rẹro nọ olẹ mai o ti fiobọhọ omojọ . ” “ Jọ Jihova ọ rẹrote owhẹ evaọ oke obẹbẹ nana . ” “ Riẹ nọ oyoyou ra nọ o whu na ọ te thọrọ Jihova ẹro ho , Jihova ọ te kareghẹhọ eware kpobi kpahe iẹe jẹ kpare iẹe zihe ziọ uzuazọ . “ Oyoyou ra na ọ te gbẹ rẹriẹ ovao dhe uwhu ofa ha , ọwegrẹ urere na . Ma gbẹ be kareghẹhọ eware ezi nọ o ru evaọ egagọ Ọghẹnẹ bẹsenọ a te kpare iẹe ze evaọ Aparadase . ” “ Dede nọ a sae rọ unu dhesẹ epanọ o rẹ da te he nọ ohwo o te whu ku ohwo , ma bi rẹro okenọ ma te sae ruẹ unu gbiku oghọghọ nọ ma ti wo ho nọ Ọsẹ obọ odhiwu mai na ọ te wariẹ kpare oyoyou ra na zihe ziọ uzuazọ . ” Evaọ etoke uye ulogbo na , Ileleikristi a te rẹroso Jihova kẹ ọthọwẹ , orọnikọ a te gwọlọ thọ omobọrai hi Oniọvo jọ nọ ọ be ta usiuwoma kẹ ohwo jọ nọ o bi ruiruo evaọ ọgbọ apo jọ nọ ọ rrọ ẹwho Grójec ( b ) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no Olezi 147 na ze ? Yọ ẹko - isi imaima buobu e rrọ idadeghe na . Mẹ gwọlọ nọ eva e were owhẹ inọ whẹ yọ omọvo Isẹri mẹ ! ” ( Se Olezi 147 : ​ 8 , 9 . ) Mutsuo ọ ta nọ : “ O jọ omai oma nọ Jihova ọ jọ kugbe omai omomọvo jẹ rẹrote omai . 12 , 13 . ( a ) Re ma sai wo obufihọ Jihova , eme o gwọlọ nọ ma rẹ whaha ? Evaọ abọdekọ riẹ , Ọghẹnẹ ọ rẹ “ nyẹ oru - umuomu ba otọ . ” “ ỌNOWO ọ be hae kezọ enọ e be dhẹozọ riẹ , enọ i fievahọ uyoyou owhawha riẹ na . ” 15 - 17 . ( a ) Ẹvẹ ma rẹ sai rri ebẹbẹ mai ẹsejọ , rekọ ẹvẹ Jihova ọ rẹ rọ rehọ Ẹme riẹ fiobọhọ kẹ omai ? Nẹnẹ , Jihova ọ be rọ Ẹme riẹ Ebaibol na kpọ omai . ( Se Olezi 147 : ​ 19 , 20 . ) Omaa vẹ o rẹ sai ru owhẹ wo evawere evaọ obaro ? Eme o rẹ sai noi ze nọ ohwo ọ tẹ rrọ iruo ọkobaro ? WHAI izoge , wha riẹ nọ re ohwo ọ tẹ te wọ owọ erẹ , ọ rẹ ma omaa oria nọ ọ gwọlọ nya tao . Uzuazọ o wọhọ onya erẹ , yọ oke uzoge u fo nọ whọ rẹ rọ ma omaa oware nọ whọ te rọ uzuazọ ra ru . Ẹvẹ whọ rọ riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ whọ ma omaa nọ o rẹ wha evawere se owhẹ evaọ obaro ? Ọsẹ obọ odhiwu nọ ọ ma owhẹ na yọ “ Ọghẹnẹ uyoyou , ” ọ tẹ jẹ rrọ “ Ọghẹnẹ evawere ” nọ ọ ma ahwo - akpọ evaọ “ uwoho riẹ . ” Who ti wo evawere nọ whọ tẹ be hae rọ aro kele Ọghẹnẹ oyoyou mai na . Jesu o fi obọdẹ oriruo hotọ kẹ izoge na . ( Ọtausi . 3 : 4 ) Jesu ọ jẹ hai wuhrẹ Ikereakere na , onọ u ru nọ o ro wo usu okpekpe kugbe Jihova . “ Ababọ ẹjiroro eware e rẹ nya thọ , rekọ [ ekohrẹ ] i te bu a rẹ kpare obọ . ” Wọhọ iruo efa kpobi , o rẹ rehọ oke taure who te wo onaa ziezi evaọ iruo nana . Oke ọsosuọ , mẹ jẹ sai mu uwuhrẹ Ebaibol họ kugbe ohwo ọvo ho . Rekọ nọ mẹ kwa kpohọ ẹkwotọ ọfa , me te mu ahwo sa - sa họ ewuhrẹ evaọ oware wọhọ amara . Ọmọ - uwuhrẹ Ebaibol mẹ jọ o te mu ewuhrẹ họ ẹnyaze . Wọhọ oriruo , Jacob nọ o no ofẹ jọ America ze ọ ta nọ : “ Okenọ mẹ jọ ikpe ihrẹ , emọ - eklase mẹ buobu a jọ ahwo Vietnam . Mẹ gwọlọ ta kẹ ae kpahe Jihova , fikiere nọ oke jọ o vrẹ no , mẹ tẹ ma omaa inọ me re wuhrẹ ẹvẹrẹ Vietnam . Oware nọ o mai fiobọhọ kẹ omẹ riẹ ẹvẹrẹ na họ , Uwou - Eroro Oyibo nọ mẹ jẹ hae rọ wawo ọrọ ẹvẹrẹ Vietnam . Me te je mu usu kugbe inievo nọ e jọ ukoko ẹvẹrẹ Vietnam nọ o kẹle omai . Nọ me te ikpe ikpegberee no , me te mu iruo ọkobaro oke - kpobi họ . Kẹsena me te kpohọ Isukulu Ebaibol Rọkẹ Inievo - Emezae nọ E re Rọo Ho . Onana u bi fiobọhọ kẹ omẹ gaga evaọ ẹkwotọ nọ mẹ jọ rrọ iruo ọkobaro enẹna , mẹ ọvo họ ọkpako ukoko evaọ utu ẹvẹrẹ Vietnam nọ o rrọ ẹkwotọ na . U re gbe ahwo ẹkwotọ na buobu unu inọ mẹ riẹ ẹvẹrẹ rai . A re zizie omẹ nọ mẹ ruọ uwou , yọ ẹsibuobu mẹ rẹ sai wuhrẹ Ebaibol kugbe ai . Ejọ rai i tube wo ẹnyaharo te ame - ọhọ no . ” ​ — Rri Iruẹru 2 : ​ 7 , 8 . O rẹ were omẹ re mẹ tuduhọ izoge emezae nọ e rrọ ukoko mai awọ jẹ ruẹ ẹnyaharo nọ a bi wo . Nọ me kpohọ Isukulu Ebaibol Rọkẹ Inievo - Emezae nọ E re Rọo Ho na je zihe ze no , a te dhe omẹ kpohọ ẹkwotọ usiuwoma ota ọkpokpọ . Ginọ uzẹme nọ mẹ re jọ ẹkwotọ na ruẹ ohwo ọvo nọ mẹ sai fiobọhọ kẹ te kẹ ame - ọhọ no ho , rekọ inievo efa e jariẹ fiobọhọ kẹ ahwo jọ te kẹ ame - ọhọ no . Uvẹ iruo efa vẹ iruo ọkobaro e rẹ sai su kpohọ ? Kevin ọ ta nọ : “ No emaha ze mẹ rọ gwọlọ nọ me re ru iruo odibọgba oke - kpobi . Uwhremu na , me te mu iruo ọkobaro họ nọ mẹ kpako te ikpe ikpegbizii no . Oniọvo jọ nọ ọ rẹ bọ iwou mẹ jẹ hai lele kpohọ iruo ubroke , enẹ mẹ jẹ rọ rẹrote omamẹ . Mẹ jọ obọriẹ wuhrẹ epanọ a rẹ tehe iwou , jẹ whẹ ethẹ gbe inwido họ iwou . Oke ofa , me lele utu ogbodhẹ jọ ruiruo ikpe ivẹ , jẹ wariẹ bọ Egwa Uvie gbe iwou inievo mai nọ okpofou ọ raha . Nọ me yo nọ a gwọlọ inievo nọ e rẹ fialoma via kẹ iruo ebabọ evaọ obọ South Africa , me fi odẹ hotọ kẹsena a te zizie omẹ . Evaọ Africa obonẹ , ma rẹ bọ Egwa Uvie no oria ruọ oria yọ umutho eka jọ ọvo ma rẹ rọ bọ ọvo re . Ma rẹ rria kugbe , wuhrẹ Ebaibol na kugbe , je ruiruo kugbe . Yọ mẹ rẹ reawere usiuwoma ota kugbe inievo ẹkwotọ nọ ma kpohọ koka koka . Omaa nọ mẹ ma evaọ oke nọ mẹ jọ ọmaha o be kẹ omẹ evawere nọ me rẹro riẹ vievie he . ” Iruo Ebẹtẹle e rẹ kẹ evawere keme oware kpobi nọ whọ rrọ etẹe ru , Jihova who bi ru ei kẹ . Ukpe ọvo gbe ubro nọ u lele i rie a te zizie omẹ kpohọ Ebẹtẹle . Mẹ jọ Ebẹtẹle wuhrẹ epanọ a rẹ rehọ ẹjini nọ o re printi ebe ruiruo , uwhremu na kọ epanọ a re ro ru eware fihọ ekọmputa nọ a jẹ sae rehọ iẹe ru oghẹrẹ iruo sa - sa . Oware ofa jọ nọ o be kẹ omẹ evawere họ , ẹnyaharo nọ ọ rrọ iruo usiuwoma ota akpọ - soso na nọ mẹ rẹ jọ Ebẹtẹle kaki yo kpahe . Iruo Ebẹtẹle e were omẹ gaga keme u bi fiobọhọ kẹ ahwo si kẹle Jihova . ” Jọ u mu owhẹ ẹro inọ Jihova ọ gwọlọ nọ whọ “ dadabọ mu ” oghẹrẹ uzuazọ nọ o te kẹ owhẹ evawere . ( Se 1 Timoti 6 : ​ 18 , 19 . ) Kẹsena whọ vẹ ma omaa epanọ whọ re ro ru oware nọ o rẹ were iẹe . Anwẹnọ a rọ ma ahwo - akpọ Setan o bi ro muẹrohọ uruemu rai . Uzẹme yọ oware nọ whẹ ọvo ọ rẹ daoma riẹ kẹ omara . ” gbe nọ “ Whọ kẹ ae uvẹ re a su owhẹ ruọ ọgọdọ họ ! ” Jesu ọ ta nọ : “ Wha dhozọ enọ i re kpe ugboma na ha , nọ a te ru ere no a gbẹ sai ru vrẹ ere he . ” ( Jos . ( Itẹ 26 : ​ 24 , 25 ) Gaviezọ kẹ Jihova je fievahọ iẹe evaọ oware kpobi nọ who bi ru . Uzoẹme avivẹ u dhesẹ epanọ Jihova o re ro ru makọ eware nọ ma rẹro rai dede he kẹ omai . Wọhọ ọwhẹrẹ , o gwọlọ nọ ma rẹ rọ odiri hẹrẹ . Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Maeka ọruẹaro na ze ? ( Se Maeka 7 : ​ 1 - 3 . ) Ma te wo ọkpọ ẹrọwọ Maeka na , o te ruọ omai nọ ma rẹ hẹrẹ Jihova . Fikiere , joma “ thihakọ eware kpobi avọ odiri gbe oghọghọ . ” Abraham ọ hẹrẹ ikpe buobu taure a te ti yẹ emọ - oruọmọ riẹ , Esọ avọ Jekọp ( Rri edhe - ẹme avọ 9 , 10 ) ( Se Ahwo Hibru 11 : ​ 8 - 12 . ) Dai roro epanọ eva e te were Abraham te nọ a te kpare iẹe ziọ aparadase otọakpọ . Ghinọ ere nọ wha wawọ umuomu kẹ omẹ ; rekọ Ọghẹnẹ ọ rehe riẹ ru ewoma , re a ruẹse rehọ iẹ siwi uzuazọ ibuobu , epanọ a siwi rai nẹnẹ na . ” ( Emu . ( b ) Eme o fiobọhọ kẹ Devidi nọ ọ sae rọ hẹrẹ avọ odiri ? Mẹ rẹ te suile kẹ ỌNOWO na , keme o kuome ẹvo ẹgwọlọ mẹ no . ” ( Ol . ( Se 2 Pita 3 : 9 . ) Eme o ti fiobọhọ kẹ omai rọ odiri hẹrẹ Jihova ? Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oware nọ o via kẹ Pọl ukọ na evaọ obọ Filipai ze ? ( Se Iruẹru Ikọ 16 : ​ 8 - 10 . ) Nọ ọ nwani te Masidonia no , u kri hi a te mu ei fihọ uwou - odi . Fikieme Jihova ọ rọ kuvẹ re oware nana o via kẹ Pọl ? Tei te Saelas a jẹ “ lẹ jẹ be so ile ro jiri Ọghẹnẹ . ” 4 , 5 . ( a ) Ẹvẹ uyero mai o sae rọ jọ wọhọ orọ Pọl ? ( b ) Ẹvẹ uyero Pọl u ro nwene idudhe ? Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana ? ( Se 1 Pita 5 : ​ 6 , 7 . ) Ẹsejọ o re ru vrẹ eware nọ ma rẹro rai na kpekufiẹ , nọ u re tube ru akpọ gbe omai unu . Jihova o vi ukọ - odhiwu riẹ jọ nọ o kpe egbaẹmo Senakerib nọ i bu te idu udhe - uzii gbe isoi ( 185,000 ) . ( a ) Eme ma wuhrẹ no oware nọ o via kẹ Josẹf ze ? 40 : 15 ; 41 : ​ 39 - 43 ; 50 : 20 ) Ababọ avro , oware nọ Jihova o ru , o vrẹ onọ Josẹf o rẹro riẹ kpekufiẹ . Who je roro kpahe Sera nọ ọ jọ oniode Josẹf . ( Se Aizaya 43 : ​ 10 - 13 . ) Ma riẹ nọ Jihova ọ be daezọ mai yọ ọ gwọlọ nọ u woma kẹ omai . Ẹvẹ ma sae rọ ba uruemu anwae na no oma jẹ kẹnoma kẹe ? Evaọ 1939 yọ a mu Isẹri Jihova nọ i bu te idu ezeza ( 6,000 ) fihọ [ ega uye ] no . ” Yọ wha nabi ririe afe - ughe na fihọ fuafo . Rekọ maero na , uyẹ sa - sa wha no ze . ” Rekọ nọ me je bru - igberẹ na , ẹsiẹe mẹ jẹ mai rri omamẹ nọ me fioka ohwo ho jẹ jọ goli . ” Sakura ọ ruabọhọ oghẹrẹ uzuazọ uyero nana bẹsenọ o ro te ikpe udhegbesa . U yoma te epanọ mẹ jẹ hae rọ gwọlọ nọ aye nọ ma gbẹ jẹ rria uwou o no uwou vẹrẹ re mẹ sai rri ividio ahwo nọ a ba fihọ . ” Eme o fiobọhọ kẹ Stephen whaha ofu gbe ekela ? Ọ ta nọ : “ Emamọ inwene e tẹ jẹ romavia evaọ orọo mai . Enẹna Stephen ọ rrọ odibo oruiruo evaọ ukoko riẹ , aye riẹ ọ tẹ jẹ rrọ ọkobaro anwọ ikpe buobu ze na . Eria ikere nọ i fiobọhọ kẹ omẹ họ , Aizaya 55 : 7 nọ o ta nọ : ‘ Jọ orumuomu ọ se umuomu riẹ ba ’ gbe 1 Ahwo Kọrint 6 : 11 nọ o ta kpahe ahwo nọ a siobọno uruemu uyoma rai inọ : ‘ Ghele na , ere whai otujọ wha jọ . ’ Ikpe buobu Jihova ọ rehọ odiri rọ ẹzi ọfuafo riẹ fiobọhọ kẹ omẹ fi uruemu okpokpọ na họ oma . ” 5 : 17 ) Ma re je wo obufihọ ẹzi ọfuafo na gbe Ebaibol na nọ ma tẹ be hae ruẹrẹ oma kpahe kẹ je kpohọ ewuhrẹ ẹsikpobi . Ma nwene edẹ jọ nọ ma fodẹ evaọ uzoẹme nana . Rri obe na , Daji Uyoyou Ọghẹnẹ , ẹwẹ - obe avọ 218 - 219 . ( Se Ahwo Kọlọsi 3 : ​ 10 - 14 . ) O kere nọ : “ Ohẹriẹ o rrọ udevie ohwo Griki avọ ohwo Ju hu , ọnọ ọ yawo avọ ọnọ ọ yawo ho , ọrara , ohwo Sitia , ọrigbo hayo ọmuyẹ . ” ( a ) Ẹvẹ o gwọlọ nọ idibo Jihova a re rri amọfa ? ( Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na . ) ( b ) Iyẹrẹ vẹ i no onana ze ? Kẹsena o te kpohọ ewuhrẹ Isẹri Jihova . Whọ rẹ nabe rọ ẹro ruẹ okugbe nọ ọ rrọ udevie inievo akpọ - soso mai na . ” Ma te bi dhesẹ oria ikere kẹ ai evaọ Ebaibol ẹvẹrẹ Portuguese rai , wọhọ Eviavia 21 : ​ 3 , 4 hayo Olezi 37 : ​ 10 , 11 , 29 , a rẹ gaviezọ ziezi yọ ẹsejọ dede irui - oviẹ i re no ae aro ze . ” Ma yere Jihova gaga . ” ​ — Se Iruẹru Ikọ 10 : ​ 34 , 35 . Oriruo vẹ Jesu o fihotọ kẹ omai evaọ ẹme ẹwolẹ gbe odiri ? Kẹsena o te fibae nọ : “ Wha tẹ ruabọhọ bi dhesẹ ọriẹwẹ , wha be raha uzi . ” Fikieme u ro wuzou re ma whẹ uyoyou họ oma ? Uyoyou u re wo “ odiri . . . jẹ rrọ wowou ” yọ “ u re fu uke he . ” Pọl ọ ta nọ ababọ uyoyou , ọyomariẹ yọ “ oware ovo ho . ” Enẹ o ro dhesẹ uyoyou na , orọnọ fikinọ ma you Ọghẹnẹ hẹ , rekọ ọye o you omai o te vi Ọmọ riẹ ze ro dhe idhe fiki izieraha mai , idhe nọ o be ruẹrẹ omai họ kugbei . ” Jesu ọ ta nọ : “ Ohwo ọvo o wo uyoyou nọ o rro vi onana ha , inọ ohwo jọ o re siobọno uzuazọ riẹ fiki egbẹnyusu riẹ . ” Joma ta kpahe oghẹrẹ nọ ma sai ro ru ere . Jọn o kere nọ : “ Emọ esese , uyoyou mai o rẹ jọ orọ ẹmeunu hayo unu hu , rekọ ma rẹ rọ iruo dhesẹ iẹe via , yọ u re no omai eva ze . ” Rekọ mẹ tẹ nọ omamẹ nọ , ‘ Ẹvẹ mẹ sae rọ rehọ aro kele Jesu evaọ uyero nana ? ’ Nọ me roro kpahe oware nọ Jesu ọ hai ti ru no , mẹ tẹ jiroro nọ mẹ rẹ kpairoro vrẹ ẹme na . Uwhremu na , mẹ tẹ te riẹ nọ ẹyao ọgaga ọ jẹ kẹ ohwo iruo mẹ nọ o vi uwou na uye . Mẹ tẹ jọ udu mẹ ta nọ o sae jọnọ aruro o ro kere eme iyoma yena kpahe omẹ hẹ . Oriruo Jesu nọ me roro kpahe , ọnọ o dhesẹ uyoyou makọ evaọ okenọ a ru ei thọ , u fiobọhọ kẹ omẹ dhesẹ ọkpọ uyoyou otiọye kẹ ibe oruiruo mẹ . ” Onọ u ru nọ o ro no obọ odhiwu ze , “ siobọno eware kpobi ” fiki mai , tube “ te epanọ o ro whu dede . ” UDHEDHẸ : Fikinọ ma be rọ “ uyoyou thihakọ kẹ ohwohwo , ” ma be reawere “ udhedhẹ nọ o be gba [ omai ] kugbe . ” Evaọ akpọ nana nọ omohẹriẹ o dafia na , kọ whọ gbẹ rọwo nọ udhedhẹ utiona o ginẹ rrọ oghẹrẹsa ? ( Ol . Pọl o kere nọ : “ Uyoyou o rẹ bọ ohwo ga . ” Ẹdẹ nọ o lele i rie , ahwo na a te bu vi oria okokohọ na . ” A kere fihọ obotọ uwoho na nọ : “ A vẹruọ iyẹrẹ na . ” Ukoko jọ u kere nọ : “ Ufi etẹligrafo ọvo họ oware nọ o nya okegbe mai na vrẹ . ” Evaọ 2016 , ahwo ima ivẹ , idu egba ivẹ gbe udhosa gbivẹ , gbe egba ezeza gbe udhuvẹ gbe ezeza ( 2,262,646 ) , a kpohọ Ekareghẹhọ na evaọ Mexico . Eware nọ i kiekpahe Josẹf eye Matiu o kere kpahe . 1 , 2 . ( a ) Nọ ahwo a gbe bi wo oma - onyẹ hẹ , eme ọ rẹ sai noi ze ? Ẹvẹ whọ sae rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ edawọ ? Eme ọ via kẹ oniọvo jọ , kọ fikieme u ro wuzou re ma hae jọ wowolẹ evaọ iyero itieye ? Idhere vẹ esẹgbini a sai ro fiobọhọ kẹ emọ rai wuhrẹ oma - onyẹ ? Ẹvẹ whọ sai ro fiobọhọ kẹ emọ ra wo oma - onyẹ ? ( Se Ọnyano 34 : ​ 5 - 7 . ) ( b ) Fikieme u ro fo nọ who se ẹme ọdawẹ gboja ? ( a ) Fikieme Jihova o ro vi ikọ - odhiwu kpobọ Sodọm ? ( Se Ọnyano 22 : ​ 26 , 27 . ) Ebaibol na ọ ta nọ : “ ỌNOWO na , Ọghẹnẹ esẹ rai , ọ tẹ rehọ ovuẹ ogaga rọ kẹ ikọ riẹ ro se ai , keme o wo ohrọ oriọ kpahe ahwo riẹ gbe oria ẹria riẹ . ” ( 2 Irv . Ebaibol na ọ ta nọ : “ O te mu ae eware buobu họ ewuhrẹ . ” Ukpoye , ma rẹ jọ oke nana ru oware kpobi nọ ma sai ro fiobọhọ kẹ ahwo . Oghẹrẹ ofa jọ nọ a re ro dhesẹ ọdawẹ họ , “ re a ruẹ uye kugbe . ” “ Kru oma ga avọ ẹruọwhọ re who ru ei . Ẹvẹ izoge gbe esẹgbini a sai ro dhesẹ nọ a wo udu ? 1 , 2 . ( a ) Iruo vẹ a kẹ Solomọn nọ i wuzou gaga ? Re Solomọn ọ sai ruiruo nana ziezi , o gwọlọ nọ o re wo udu je mu iruo họ . ( Se 1 Iruẹru - Ivie 28 : 20 . ) Ẹvẹ udu nọ Jesu o wo u ro fiobọhọ kẹ ikọ riẹ ? Joma ta kpahe abọ ivẹ jọ evaọ uzuazọ uyero mai nọ o jọ gwọlọ nọ ma re wo udu , koyehọ evaọ uviuwou mai gbe ukoko na . ( b ) Ẹvẹ izoge Ileleikristi a sae rọ rehọ aro kele oriruo riẹ ? O ti fiobọhọ kẹ ai wo emu gbe ekwakwa eyerakpọ nọ a sae rọ rẹrote iviuwou rai . Ọ ta nọ : “ Notọ avọ otọ ze , mẹ jẹ hae dhomovuọ gaga . Udugaga mẹ jẹ hae rọ ta ẹme kẹ ahwo evaọ obọ Ọgwa Uvie , kabikọ ahwo nọ mẹ riẹ hẹ nọ me re kporo ẹthẹ rai jẹ ta usiuwoma kẹ . ” Rekọ ọsẹgboni riẹ gbe amọfa evaọ ukoko na a fiobọhọ nọ ọ sai ro mu iruo ọkobaro nọ o jọ utee riẹ họ . Ẹvẹ Olezi 37 : 25 gbe Ahwo Hibru 13 : 5 o sai ro fiobọhọ kẹ esẹgbini ? ( Se Olezi 37 : 25 ; Ahwo Hibru 13 : 5 . ) Oniọvo - ọmọzae jọ nọ o wo emọ ivẹ ọ ta nọ : “ Esẹgbini buobu a rẹ raha oke gbe igho buobu fihọ emọ rai re a ruẹ nọ a wo ẹnyaharo evaọ ofẹ arozaha oma - uru - jaja gbe isukulu ikpehru . Rekọ o rẹ mai woma re ma rọ oke gbe igho mai fiobọhọ kẹ emọ mai le itee nọ i re ru ai wo emamọ usu kugbe Jihova . Eva e be were omai gaga inọ emọ mai a le itee rai tobọ evaọ egagọ Jihova , yọ onana o be wha eghale se omai re . ” Ta oware nọ o rọ gwọlọ nọ ma wo udu evaọ ukoko na . ( a ) Ẹvẹ inievo - emezae nọ e họ - ame no a sai ro wo udu ? ( Se Ahwo Filipai 2 : 13 ; 4 : 13 . ) Ma be tuduhọ inievo - emezae kpobi nọ e họ - ame no awọ re a wo udu jẹ roma kẹ iruo evaọ ukoko na . Fikiere , ajọ ma wo udu je mu iruo họ . 1 , 2 . ( a ) Ogbẹrọ Ebaibol na ha , ẹvẹ uzuazọ mai o hae te jọ ? Pita ukọ na ọ wariẹ ẹme nọ ọ rrọ obe Aizaya 40 : 8 . ( Se 1 Pita 1 : ​ 24 , 25 . ) ( Se Eviavia 14 : ​ 6 , oruvẹ - obotọ . ) Enọ a printi uwhremu na i te ti wo “ LORD ” evaọ eria jọ Ikereakere Griki Ileleikristi na . Fikieme eva e be rọ were omai inọ ma wo efafa New World Translation of the Holy Scriptures na ? ( b ) Efafa Ebaibol vẹ a se Septuagint ? ( Se Olezi 119 : ​ 162 - 165 . ) Rri uzoẹme na “ Do You Need to Learn Hebrew and Greek ? ” ( Kọ O Gwọlọ nọ Who re Wuhrẹ Hibru avọ Griki ) evaọ Uwou - Eroro Akpegbọvo 1 , 2009 ( ọrọ Oyibo ) . Evaọ Ane 3 , 2017 , a rovie oria ugheriwo nọ a fi Ebaibol anwae sa - sa fihọ evaọ obọ ehri ukoko mai nọ o rrọ Warwick , New York , evaọ America . Uzoẹme nọ a kere fihọ oria ugheriwo nana họ , “ Ebaibol na gbe Odẹ Ọghẹnẹ . ” Ma zizie owhẹ re whọ nyaze te rọ ẹro ruẹ oria ugheriwo Ebaibol na gbe eria efa nọ e rrọ ehri ukoko mai na . Iviena kpohọ www.jw.org / iso , re whọ yare nọ whọ gwọlọ nya . Rovie oria KPAHE OMAI > UWOU OGHA GBE UGHERIWO . O se obe 2 Ahwo Kọrint 1 : ​ 3 , 4 nọ o ta nọ : “ Ọsẹ nọ o wo ohrọ - oriọ gbe Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ kẹ omosasọ evaọ oghẹrẹ uyero kpobi [ na , ] ọ rẹ sasa omai oma evaọ uye kpobi nọ ma rrọ . ” Owha - iruo vẹ inievo - emezae a wo nọ a te bi ru ẹme evaọ eplatfọmo ? Kọ u gbe fo re ma yere Jihova nọ ọ rọ kẹ omai Ẹme riẹ Ebaibol na ? Rri ẹkpẹti na “ U Nwene Eriwo Mẹ . ” Romatotọ se oria ikere , rọ iriruo ru ei vẹ , je dhesẹ oghẹrẹ nọ a sai ro fi ei hiruo ziezi “ Onana o via nọ ikpe ikpegbisoi e ruemu no , rono okenọ mẹ rọ họ - ame . Ẹdẹjọ nọ oniọvo jọ ọ jẹ kẹ ovuẹ ogbotu evaọ obọ Ọgwa Uvie . . . , o se obe Jemis 1 : ​ 23 , 24 . A jọ oria ikere yena rọ Ẹme Ọghẹnẹ dhesẹ ughẹgbe nọ ma sae jọ ruẹ oma mai oghẹrẹ nọ Jihova ọ be ruẹ omai . Me te je roro sọ oghẹrẹ nọ Jihova o bi rri omẹ me bi rri oma mẹ na . Mẹ kaki se ẹme nana gboja ha . Me gbe je roro nọ Jihova ọ rẹ sai you omẹ hẹ . “ Edẹ jọ nọ i lele i rie , me te se oria ikere jọ nọ u nwene uzuazọ mẹ . O jọ omẹ oma nọ Jihova ọ be ta kẹ omẹ nọ : ‘ Nyaze Vicky , re ma jiroro kugbe . Mẹ riẹ owhẹ , Mẹ riẹ izieraha ra , Mẹ riẹ udu ra , yọ Me you owhẹ . ’ “ Mẹ sae wezẹ aso yena ha . Me gbe je roro nọ Jihova ọ rẹ sai you omẹ hẹ , rekọ me te mu idhe ẹtanigbo Jesu họ eroro kpahe . Idudhe na , me te vuhumu nọ kpakọ Jihova o bi thihakọ kẹ omẹ anwọ ẹdẹ , yọ ọ be rọ idhere buobu dhesẹ kẹ omẹ no o you omẹ . Ghele na , o tẹ wọhọ ẹsenọ mẹ be ta kẹe nọ : ‘ Uyoyou ra u te obo mẹ hẹ . Idhe ẹtanigbo Ọmọ ra e sae voro izieraha mẹ no ho . ’ O tẹ wọhọ nọ me bi gbolo idhe ẹtanigbo na zihe kẹ Jihova . Rekọ obọnana , nọ me roro kpahe idhe ẹtanigbo na no , mẹ tẹ ruẹ nọ Jihova o gine you omẹ . ” Uzoẹme nana o ta kpahe eruẹaruẹ avọ ezeza , ihrẹ , gbe ọrọ avọ eree Zekaraya . Jomẹ kaki gbiku uzuazọ mẹ kẹ owhẹ tao . UKPE 1923 a yẹ omẹ evaọ ẹwho Hemsworth nọ ọ rrọ Yorkshire obọ England . Ukpe nọ u lele i rie , a tẹ rọ omẹ avọ oniọvo - ọmọtẹ jọ nọ a re se Mary Henshall mu ekobaro obọdẹ . Kẹsena a te vi omai kpohọ ẹkwotọ nọ a ghale kẹ ukoko ho evaọ orẹwho Cheshire . Eva e be were omẹ gaga inọ enẹna , Isẹri Jihova buobu e rrọ ẹkwotọ yena . Oniọvo mẹ avọ Lottie aye riẹ a jọ ekobaro obọdẹ evaọ Northern Ireland , yọ evaọ 1952 mai imane ma kpohọ okokohọ ologbo evaọ Belfast . Fikiere ma tẹ jẹ gwọlọ uwou , rekọ ma ruẹ ọvuọvo ho . U gbe omai unu gaga inọ ahwo a jẹ hae kẹ omai uvẹ re ma nyasiọ uwou na ba otọ rai . Ma reawere iruo ọsẹro okogho na gaga . Ukpe 1965 họ orọ ọsosuọ nọ a rọ jọ Ireland ru okokohọ akpọ - soso , yọ ẹwho Dublin a jọ ru ei . Ahwo nọ a ziọ okokohọ na a bu te idu esa , egba izii gbe udhuvẹ gbe eree ( 3,948 ) , yọ ahwo udhosa gbe isoi a họ - ame . Arthur nọ o bi yere Nathan Knorr nọ ọ ziọ okokohọ jọ nọ a ru evaọ ukpe 1965 Okenọ Arthur o siobọno Obe Ikuigbe Ebaibol Mẹ evaọ ẹvẹrẹ Gaelic , ukpe 1983 Evaọ 2011 , uzuazọ mai u nwene riẹriẹriẹ nọ a ku uwou ogha Britain kugbe orọ Ireland , jẹ ta nọ ma kpobọ Ebẹtẹle London . Evaọ imikpe jọ nọ i kpemu na , u wo oke sa - sa nọ udu u re whrehe omẹ , nọ me re weri dede fiki ọkora nọ ọ rrọ omẹ oma . Evaọ oke nọ u kpemu , ọzae mẹ ọ jẹ hae fiobọhọ kẹ omẹ gaga . Rekọ nọ whọ tẹ rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ itiena , u re ru owhẹ si kẹle Jihova vi epaọ anwẹdẹ . “ Uyoyou mai o rẹ jọ orọ ẹmeunu hayo unu hu , rekọ ma rẹ rọ iruo dhesẹ iẹe via , yọ u re no omai eva ze . ” ​ — 1 JỌN 3 : 18 . Ovẹ họ “ uyoyou nọ o kare eviẹhọ ” ? Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ uyoyou nọ o kare oriobọ kẹ ahwo - akpọ ? Jihova o dhesẹvia nọ o wo uyoyou kẹ ahwo - akpọ makọ taure ọ tẹ te ma Adamu avọ Ivi dede . Idhere vẹ ma sai ro dhesẹ uvi uyoyou ? 6 , 7 . ( a ) Ovẹ họ “ uyoyou nọ o kare eviẹhọ ” ? ( Se Matiu 6 : ​ 1 - 4 . ) Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ uvi uyoyou nọ ma te bi ru ọghọ kẹ amọfa ? ( Se 1 Jọn 3 : 17 . ) ( Se Ahwo Rom 12 : ​ 17 , 18 . ) Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma be rọvrẹ nevaze ? Eme họ “ ọgbọdọ ” nọ Jesu ọ ta nọ ọ te wha ze na ? Ẹvẹ whọ sai ro kru ẹgbakiete ra nọ ahwo uviuwou ra a tẹ be wọso owhẹ ? 3 , 4 . ( a ) Eme iwuhrẹ Jesu e rẹ sae wha ze ? Jesu ọ ta nọ : “ Wha du roro ho inọ mẹ nyaze ti fi udhedhẹ họ otọakpọ na ; orọnikọ udhedhẹ hẹ , rekọ ọgbọdọ . Mẹ nyaze ti fi ohẹriẹ họ udevie ọmọ avọ ọsẹ riẹ , udevie ọmọtẹ avọ oni riẹ , gbe udevie aye uwou - orọo avọ oniọrọo riẹ . Ẹvẹ esẹgbini a sai ro wuhrẹ emọ rai re a yoẹme kẹ ọsẹ hayo oni rai nọ ọ rrọ ukoko ho ? Ukpoye , ru ae riẹ nọ ohwo kpobi ọ rẹ jiroro kẹ omariẹ sọ ọ rẹ gọ Jihova . Ebaibol na ọ ta nọ : “ Jọ eme rai e hae jọ wowou ẹsikpobi . ” ( Se 1 Pita 3 : ​ 1 , 2 , 16 . ) Eme whọ rẹ kareghẹhọ nọ udu u te bi brukpe owhẹ fikinọ eva ra e be were ahwo uviuwou ra ha ? Inievo nọ e be ta usiuwoma evaọ oria jọ nọ ahwo a rẹ jọ zurie nọ o rrọ Lagos , okpẹwho nọ ahwo a mae vọ evaọ Africa soso . Uyero vẹ ahwo Izrẹl a jọ evaọ oke yena ? ( Se Zekaraya 1 : ​ 3 , 4 . ) Obe Zekaraya uzou avọ 5 u muhọ avọ eruẹaruẹ jọ nọ e rrọ oghẹrẹ sa . ( Se Zekaraya 5 : ​ 1 , 2 . ) 8 - 10 . ( a ) Eme họ ehao ? Eme eruẹaruẹ avọ ezeza Zekaraya i fiobọhọ kẹ omai riẹ ? ( Se Zekaraya 5 : ​ 5 - 8 . ) ( Se Zekaraya 5 : 9 - 11 . ) Ẹvẹ who rri iruo idibo Ọghẹnẹ nọ e wọhọ ebabọ ilogbo nọ e be nyaharo nẹnẹ na ? ( Se Zekaraya 6 : 1 - 3 . ) Jihova ọ gbẹ be rọ ikọ - odhiwu riẹ thọ jẹ bọ idibo riẹ ga nẹnẹ 7 , 8 . ( a ) Eme igbehru ivẹ na i dikihẹ kẹ ? ( b ) Fikieme igbehru na e rọ rrọ erọ ẹroo ? Amono a be dhẹ ekẹkẹ na , kọ iruo vẹ a kẹ rai ? ( Se Zekaraya 6 : 5 - 8 . ) ( Se Zekaraya 6 : 9 - 12 . ) Egagọ uzẹme ọvo e vẹ te jọ otọakpọ na soso ! Iruo mai gbe uyoyou nọ ma bi dhesẹ evaọ egagọ Jihova e te thọrọ iẹe ẹro vievie he ! EVAỌ ubrobọ ekuhọ ikpe 1950 , ọsẹ John o kurẹriẹ ziọ ukoko na jẹ họ - ame evaọ ẹwho Gujarat , obọ India . Aye na o te muẹrohọ nọ John ọ nwoma evaọ uziobọ , fikiere ọ tẹ gwọlọ nọ o re fiobọhọ kẹe . Ọ tẹ nyabru ozerẹ ichọche rai jẹ nọe enọ ivẹ evona . Dhesẹ oria Ebaibol nọ o ta nọ Jesu họ Ọghẹnẹ hẹ kẹ omẹ . Dhesẹ oria nọ o ta nọ ma du gọ Meri hi kẹ omẹ . Ma rẹ sai wuhrẹ eware buobu no ọruẹrẹfihotọ ikpewho adhẹzọ Izrẹl oke anwae na ze . Ẹvẹ ile - esuọ i wuzou te evaọ egagọ uzẹme ? Nọ o rrọ ere na , eme u fo nọ o rẹ mai duobọte omai udu ? ( b ) Ẹvẹ u fo nọ ma rẹ rọ so ile ujiro kẹ Jihova , kọ amono a rẹ kobaro evaọ onana ? Rehọ obọdẹ uvo se ibieme ole na do via ududu . ( a ) Ẹvẹ unu nọ ma re rovie ziezi o sai ro fiobọhọ kẹ omai nọ ma tẹ be so ole ? ( a ) Owhowhovia vẹ a ru evaọ ẹgwa ẹgbukpe 2016 ? Wuhrẹ ile na evaọ etoke egagọ uviuwou ( Rri edhe - ẹme avọ 18 ) ( Se Ikelakele 35 : ​ 24 , 25 . ) Ọ ta uwhremu na nọ : “ Ozọ nọ mẹ rẹ rọ nyabru ae u je gine mu omẹ . O kere nọ : “ Ọkora rai nọ o rọwokugbe oreva Ọghẹnẹ na o kẹ owhai ajọwha ọgaga , ẹhẹ , u ru owhai si afuẹwẹ no uzou rai , dheva kpahe oruthọ na , wo ozodhẹ Ọghẹnẹ , isiuru , ọwhọ , jẹ kpọ oware nọ o thọ na vi ! ” Nọ Jihova ọ tẹ rọvrẹ ohwo no yọ ọ rọvrẹ no . Wọhọ epanọ Jihova ọ ginẹ ta na , o re si owha na no owhẹ uzou o ve gbolo iei kufiẹ thethabọ . Whọ rẹ gbẹ rọ ẹro ruẹ e riẹ ofa ha . ” Fikieme whọ rọ gwọlọ ru Jihova họ oria adhẹzọ ra ? Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Jihova dhesẹ ohrọ nọ o tẹ gwọlọ nọ ma rọvrẹ omọfa ? 1 , 2 . ( a ) Ẹvẹ Jesu o rri izi Ọghẹnẹ ? ( b ) Kọ eme onana u wuhrẹ omai kpahe Jihova ? ( Se Iruẹru Ikọ 20 : ​ 26 , 27 . ) ( Se Ikelakele 35 : ​ 20 - 24 . ) Fikiere , wha nya re wha wuhrẹ otofa ẹme nana : ‘ Ohrọ - oriọ mẹ gwọlọ orọnikọ idheidhe he . ’ Keme erahaizi mẹ nyaze ti se , orọnikọ ahwo ikiẹrẹe he . ” Orọnikọ a koko họ uwou Matiu rọkẹ emuọriọ ọvo ho . A re roro kpahe oghẹrẹ ohwo nọ ọ rrọ notọ ze , ẹjiroro nọ o ro ru oware na , gbe eware nọ e jọ use - abọ kẹe . Eme ọruẹrẹfihotọ ikpewho adhẹzọ na o wuhrẹ owhẹ nọ whọ gwọlọ fihọ iruo ? Inievo - emetẹ ivẹ nọ e be ta usiuwoma kẹ aye nọ ọ be zẹ eware evaọ ẹwho nọ a re se Tipitapa Emamọ uthubro vẹ Pọl ukọ na ọ kẹ kpahe iroro akpọ na ? Kẹ oriruo iroro akpọ na jọ , gbe epanọ ma sae rọ whaha iẹe . Wha fiẹrohọ otọ re ohwo ọvo o gbe mu owhai rehọ họ ẹkwoma eriariẹ akpọ na gbe eviẹhọ ifofe nọ i no iwuhrẹ ahwo gbe eware esese akpọ na ze nọ e rọwokugbe Kristi hi . ” “ Mẹ rẹ sae jọ emamọ ohwo nọ mẹ gbẹ make rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ . ” “ Whọ rẹ sae wereva , whọ gbẹ make rrọ egagọ ọvuọvo ho . ” Jihova o wo udu nọ o re ro fi izi họ kẹ omai keme ọye ọ ma omai . Jesu ọ ta nọ : “ Ohwo ọvo ọ rẹ sae gbodibo kẹ ilori ivẹ hẹ ; o re mukpahe ọjọ o ve you ọdekọ , hayo ọ rẹ talamu ọjọ ọ vẹ siọ ọdekọ . ( Se 1 Ahwo Tẹsalonika 2 : 13 , 19 , 20 . ) “ Ahwo - akpọ a rẹ sai ku ebẹbẹ rai họ . ” Ẹvẹ ma sae rọ ruẹ nọ mai avọ ahwo uviuwou mai ma wo osa na ? ( b ) Eme o re fiobọhọ kẹ omai tẹrovi osa mai ? Ẹvẹ ma rẹ rọ thọ omamai evaọ uyero nọ o rẹ sae lẹliẹ omai kie ruọ ọfariẹ - ogbe ? Re ma sae kpe isiuru ọfariẹ no udu mai , o gwọlọ nọ ma rẹ whaha ifimu hayo ile nọ i wobọ kugbe ọfariẹ - ogbe . ( Se Ọtausiuwoma Na 7 : 21 , 22 . ) 10 , 11 . ( a ) Fikieme ihri - eriọ e rọ rrọ yoyoma ? Ebaibol na ọ ta nọ : “ Uyoyou u re wo odiri o tẹ jẹ rrọ wowou . ( 1 Sam . 23 : ​ 16 - 18 ) Kọ ma sai dhesẹ uyoyou gbe ẹwo wọhọ Jonatan ? Whai ezae , wha gbẹ hai you eyae rai , wha dheva kẹ ae gaga ha . Whai emọ , wha yoẹme kẹ esẹgbini rai evaọ oware kpobi , keme onana o rẹ were Olori na . Eme oniọvo - ọmọzae o re ru otẹrọnọ aye riẹ nọ ọ rrọ ukoko ho ọ be kẹe adhẹẹ hẹ ? Ebaibol na ọ ta nọ : “ Ohwo nọ ọ rẹ ma eme riẹ te o wo eriariẹ , ohwo nọ o wo ẹzi udhedhẹ ọ rẹ riẹ otọ oware . ” Izoẹme ivẹ nana e te bọ ẹrọwọ ra ga kpahe ẹkparomatha . “ Ogbẹnyusu mai ọ be wezẹ , rekọ mẹ be nya re mẹ rọwo iẹe ze . ” ​ — JỌN 11 : 11 . Iku vẹ evaọ Ebaibol na e kẹ Mata imuẹro kpahe ẹkparomatha na ? Wọhọ Mata , oware evawere vẹ who bi rẹro riẹ ? Ukpoye ọ ta nọ : “ Mẹ riẹ nọ ọ te kparoma ze . ” 17 : ​ 8 - 16 ) Nọ oke jọ o vrẹ no , ọmọ riẹ na o te kie ẹyao je whu . Ọghẹnẹ o yo olẹ Elaeja je ru nọ ọmọ na o ro zihe ziọ uzuazọ . ( Se 1 Ivie 17 : ​ 17 - 24 . ) ( Se 2 Ivie 4 : ​ 32 - 37 . ) Eme Pita o ru nọ Dọkas o whu ? U wo ẹdẹjọ nọ Pọl ukọ na o je wuhrẹ ahwo evaọ ubrukpẹ ehru jọ nọ o jọ Troas , nọ a bi se obọze ukiediwo - ọre Turkey enẹna . Ọmọzae jọ nọ a re se Yutikọs ọ keria unwido jẹ gaviezọ . ( Emu . 13 : ​ 14 - 16 ; 18 : 18 ; Rom 4 : ​ 17 , 18 ) Ofariẹ , Jihova ọ ta nọ uzedhe ẹkwoma “ Aiziki ” oghale nana o te rọ ze . ( Emu . 89 : 48 ) Dede na , onana u dhesẹ hẹ inọ Ọghẹnẹ ọ rẹ sae kpare ohwo na ze he . ( Se Job 14 : ​ 13 - 15 . ) ( b ) Fikieme uwuhrẹ ẹkparomatha na u ro wuzou gaga ? Ma wo ẹjiroro sa - sa nọ ma rẹ rọ fodẹ ẹkparomatha na nọ ma te bi kele ugogo eware nọ ma rọwo . ( Se 1 Ahwo Kọrint 15 : ​ 12 - 19 . ) Rekọ ma riẹ nọ Jesu ọ kparoma no uwhu ze . Ẹvẹ eme eruẹaruẹ nọ e rrọ Olezi 118 i ro kiekpahe Jesu ? “ Ebuwou ” a siọ Mesaya na ( Rri edhe - ẹme avọ 7 ) Ẹvẹ Jesu ọ sae rọ jọ “ utho ubienẹ nọ o mai wuzou ” ? Otẹrọnọ a siọ Jesu je kpei , kọ ẹvẹ ọ sae rọ jọ ‘ utho uzou - ubienẹ ’ ? ( a ) Eme Olezi 16 : 10 o ta ? ( Ol . ( Se Iruẹru Ikọ 2 : 29 - 32 . ) ( Se Iruẹru Ikọ 2 : 33 - 36 . ) ( Se Iruẹru Ikọ 13 : 32 - 37 , 42 . ) Wọhọ oriruo , a riẹ “ oke hayo ezi na ha onọ Ọsẹ na ọvo o wo udu riẹ . ” Pọl ukọ na o kere nọ , “ a kpare Kristi no uwhu ze , ọye họ ubi ọsosuọ evaọ usu enọ i whu no . ” Eme o te via kẹ Ileleikristi jọ nọ a rọ ẹzi wholo evaọ oke ọzino Kristi ? Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ e te gbẹ jọ uzuazọ evaọ etoke uye ulogbo na a vẹ te ruọ “ evaọ ẹgho kpohọ ehru . ” Who te zihe ze , me ti wiri owhẹ awọ . ” A yẹ omẹ evaọ Ahrẹ 29 , 1929 , yọ iwhre jọ evaọ Bulacan obọ Philippines mẹ jọ whẹro . O were omẹ gaga nọ me se Ebaibol na , maero kọ ebe Usiuwoma ene na . Oyena u ru nọ mẹ rọ gwọlọ nọ me re lele oriruo Jesu . ​ — Jọn 10 : 27 . Oke yena , ọsẹgboni mẹ a tẹ ta nọ me zihe nyai lele ae rria . Osẹri Jihova jọ nọ ọ dina kpako no ọ tẹ ziọ uwou mai jẹ vuẹ omai oware nọ Ebaibol na ọ ta kpahe “ edẹ urere na . ” O te zizie omai kpohọ Uwuhrẹ Ebaibol nọ a ti ru evaọ iwhre efa jọ nọ e kẹle omai . Oniọvo nana nọ ọ kpako no na ọ jọ osu ẹwho vẹre , rekọ enẹna ọ rrọ ọkobaro . Me te yo nọ , “ Ee , mẹ gwọlọ họ - ame . ” Mẹ riẹ nọ mẹ gwọlọ rọ uzuazọ mẹ “ gbodibo kẹ Olori na , Kristi . ” Ma te kpohọ ethẹ jọ nọ ọ kẹle etẹe , kẹsena a tẹ họ omẹ avọ oniọvo - ọmọzae ọfa jọ ame evaọ Ava 15 , 1946 . Uviuwou amọ Cruz o tẹ ta nọ me lele ae rria evaọ ẹwho Angat . Ẹvẹrẹ Oyibo Brọda Stewart ọ rọ kẹ ovuẹ na , kẹsena mẹ tẹ rọ ẹvẹrẹ Tagalog wariẹ ugogo eme ovuẹ na kẹ ogbotu na . Irioke kpobi , me re fiobọhọ evaọ ofẹ emu - othere . Nọ me nwrotọ no isukulu na no , a tẹ rọ omẹ mu ọkobaro obọdẹ je dhe omẹ kpohọ Bronx evaọ New York City omoke jọ . Nọ ma rọo no , oka nọ u lele i rie ma te weze kpohọ ukoko jọ nọ o rrọ ukoliko Rapu Rapu . Uwhremu na , ma tubẹ dẹ otọ ọzae nọ ọ vuẹ omai oke ọsosuọ nọ , “ Ahwo Chinese a rẹ zẹ hẹ ” na . O tẹ via ere , ọmọ nọ ọ gbẹ rrọ okpale - azẹ na ọ rẹ sae rro evaọ uvu nọ eke aye ọ rẹ rọ rueva edhede hayo kpohọ edhede na dẹẹ nyae rro . Onana u re ru nọ eva na i re ro no aye na awọ . IUD nọ ekọpa e rrọ tere he u re ru iruo te enẹ hẹ . ” ( a ) Eme u dhesẹ re “ a fiobọhọ kẹ [ ohwo ] vuhumu ” ? ( b ) Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ usiuwoma kpahe Jesu u mu Timoti ẹro ? Uzẹme riẹ họ , ọmọtẹ mai ọ tẹ rọwo oware jọ yọ ọ nọ uvumọ onọ kpahe iẹe he , o rẹ lẹliẹ omẹ ruawa . ” Kọ emọ ra a ginẹ rọwo oware nọ Ebaibol na ọ ta kpahe uwhu ? Eme o mai wuzou nọ who re ro wuhrẹ emọ ra ? Stephanie nọ o wo emetẹ esa ọ ta nọ : “ Anwọ oke nọ emọ mai a rọ jọ emaha mẹ jẹ hae rọ nọ omamẹ nọ , ‘ Kọ mẹ be hai lele emọ mẹ ta kpahe ẹjiroro nọ mẹ rọ rọwo nọ Jihova ọ ginẹ rrọ , inọ ọ rrọ yoyou , gbe inọ idhere riẹ e mai woma ? Kọ emọ mẹ a be ruẹ vevẹ nọ me gine you Jihova ? ’ U gbe mu omẹ ẹro ho , mẹ rẹ sai rẹro nọ u ti mu emọ mẹ ẹro ho . ” Ebaibol na ọ ta nọ , “ ugheghẹ o rọ eva ọmaha . ” Areghẹ otiọye na o wuzou kẹ esiwo . Ẹvẹ esẹgbini a sai ro fiobọhọ kẹ emọ rai “ wo areghẹ nọ o rẹ wha esiwo ze ” ? Rri otọ IWUHRẸ EBAIBOL > EBE NỌ A KERE NO EBAIBOL NA ZE . Ẹvẹ whọ sae rọ daoma re whọ ruẹsi wo esiwo ? O sae jọnọ Esẹgbini rai e rrọ ukoko na . Rekọ nọ ikpe jọ e tẹ ruemu no , nọ isiuru owezẹ ọzae - avọ - aye i te muhọ ẹga no evaọ oma riẹ , o gwọlọ nọ o re wo imuẹro ziezi inọ re o koko izi Jihova họ oware nọ o mai woma . ” ( b ) Eme whọ rẹ sai wuhrẹ no Ahwo Filipai 4 : ​ 11 - 13 ze ? Eme u dhesẹ re whọ “ rehọ ozodhẹ gbe enuho ” thuẹhọ epanọ who re ro wo esiwo ? Eware jọ vẹ i fiobọhọ kẹ owhẹ no evaọ ewuhrẹ omobọ ra ? Whọ tẹ gwọlọ riẹ idhere efa nọ whọ sai ro wuhrẹ Ebaibol na , rri Awake ! Ere ọvona u fo nọ me re ru re . Fikiere , me re fi ẹme jọ gheghe hotọ , wọhọ , ‘ Me je wuhrẹ ohwo jọ Ebaibol na ẹdẹdekọ yọ . . . ’ Kẹsena mẹ vẹ ta oware nọ o via . Dede nọ uwuhrẹ Ebaibol na mẹ be ta kpahe he , ẹsibuobu ahwo a rẹ gwọlọ riẹ kpahe oware nọ uwuhrẹ Ebaibol o rrọ . Epanọ mẹ be rọ edhere nana ta usiuwoma te , ere o be lọhọ omẹ obọ te . Yọ okekpobi nọ me ru ere , eva e rẹ were omẹ gaga ! ” Mai ọvo họ Isẹri Jihova nọ a riẹ . Fikiere oghẹrẹ nọ ma ru u ti dhesẹ sọ a rẹ gaviezọ hayo a rẹ gaviezọ họ . Kọ otẹrọnọ ma be dhomovuọ , rọwo ta kpahe eware nọ ma rọwo ho , hayo ru enu bẹbẹbẹ nọ ma tẹ be ta kpahe ẹrọwọ mai ? A rẹ sai rri omai nọ o wọhọ nọ egagọ mai na e were omai hi . A rẹ sai tube dhuaro ku omai fikinọ ma wo udu hu . Rekọ nọ ma tẹ be ta kpahe eware nọ ma rọwo lọlọhọ avọ imuẹro , wọhọ epanọ ma rẹ ta kpahe eware efa gheghe na , o sai ru nọ a rẹ rọ kẹ omai adhẹẹ . ” Jesu ọ ta nọ : “ Otẹrọnọ ohwo jọ ọ gwọlọ lele omẹ , jọ ọ vro omobọ riẹ jẹ wọ ure - oja riẹ je lele omẹ ẹsikpobi . ” © 2018 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ẹme nọ ọ rrọ Aizaya 40 : 26 ze ? Ohwo ọvuọvo ọ re te sai kele unu isi nọ e rrọ idadeghe na ha . Eme o kẹ omai imuẹro nọ Jihova ọ rẹ sae kẹ omai ẹgba ? O te fibae nọ : “ Wha re ti wo omosasọ . Rekọ ẹvẹ oma o rẹ jọ omai nọ ma te zihe ze ? Oghẹrẹ nọ oniọvo na ọ rọ kẹ ovuẹ na u duobọte omẹ te epanọ irui - oviẹ i je ro su no omẹ aro ze . Onana o kareghẹhọ omẹ inọ o make ga kẹhẹ , u fo re mẹ hae daoma kpohọ ewuhrẹ . ” Eme Pọl o wo họ iroro nọ o kere nọ : “ Okenọ mẹ ga ha , ẹsiẹe me re wo ogaga ” ? Devidi ọ so nọ : “ Uzẹme , ogaga ra mẹ rẹ sae rọ vaha ogbotu ẹmo ; ogaga Ọghẹnẹ mẹ , mẹ rọ la ugbẹhẹ vrẹ . ” Manikọ ma ti ru lele ohrẹ Ebaibol nọ o ta nọ ma hai ku ebẹbẹ họ ababọ okioraha ? Whọ tẹ nya bru ei re wha ku ẹme na họ , whọ sae ta nọ : “ Ẹsejọhọ oware o rẹ kake kẹ omẹ uye gaga , rekọ odẹnukpo nọ whọ ta ẹme kẹ omẹ , o jọ omẹ oma wọhọ . . . Keme obọ ra o rọ vẹre omẹ te aso te uvo . ” Ọ ta nọ : “ Mẹ . . . ta iruthọ mẹ , ” kẹsena “ whọ tẹ rehọ iruthọ mẹ vrẹ omẹ . ” ( 4 ) Kọ u ti wo ẹdẹjọ nọ ma ti ru Ekareghẹhọ urere ? ( Se 2 Ahwo Kọrint 13 : 5 . ) ( Se Jọn 3 : 16 ; 17 : 3 . ) ( a ) Eme Jesu ọ lẹ kẹ evaọ okenọ ọ to Emu Owọwọ Olori na họ ? ( b ) Eme u dhesẹ nọ Jihova ọ kuyo olẹ Jesu na ? ( Se Jọn 17 : ​ 20 , 21 . ) ( Se Izikiẹl 37 : ​ 15 - 17 . ) Ẹvẹ ma sae rọ zọhọ fihọ okugbe nọ ọ rrọ udevie idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma be “ rọ uyoyou thihakọ kẹ ohwohwo ” ? Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ ma ti ru Ekareghẹhọ urere ẹdẹjọ ? Evaọ ẹwho nọ a re se Riberalta nọ ọ rrọ Bolivia , inievo - emezae ivẹ avọ eyae rai nọ aikpobi a rrọ ekobaro nọ a be kwa ebe fihọ arupre . Fikieme Jihova o re ro rẹro nọ ma rọ eyero mai kẹe okẹ ? Eme ukoko Jihova o be rọ igho unevaze mai ru nẹnẹ ? Fikieme Jihova o re ro rẹro nọ ma rọ eyero mai kẹe okẹ ? ( Se 2 Ahwo Kọrint 8 : ​ 18 - 21 . ) Okẹ unevaze ra u bi fiobọhọ evaọ iruo ukoko Jihova nọ e nya akpọ - soso duwu ( Rri edhe - ẹme avọ 14 - 16 ) Fikiere ẹsejọ ma re roro nọ mai ọvo ma rrọ iruo na , yọ o rẹ thọrọ omai ẹro inọ iruo Jihova e nya akpọ na soso duwu . Rekọ ẹsikpobi nọ ma te rri JW Broadcasting no , o rẹ kareghẹhọ omai nọ ma rrọ usu inievo akpọ - soso . JW Broadcasting ọ were inievo ẹkwotọ nọ ma rrọ na gaga . Ẹsibuobu ma re yo nọ a rẹ ta nọ , o be hai ru ai si kẹle inievo nọ e rrọ utu ẹruorote na nọ a te rri omaa Broadcasting amara kpobi no . Enẹna , oma o be were ae vi epaọ anwẹdẹ inọ a rrọ ukoko Ọghẹnẹ . ” ( Se Itẹ 11 : ​ 24 , 25 . ) Ọzae nọ o you aye riẹ , yọ omobọ riẹ o you na , keme ọzae ọvo o re mukpahe ugboma obọriẹ hẹ , rekọ ọ rẹ kuọ oma riẹ je rri rie ghaghae . ” Ẹvẹ ma sae rọ whaha uyoyou nọ o vrẹta kẹ omobọ mai ? Pọl ukọ na o kere nọ ahwo a ti “ you ugho . ” Ikpe jọ nọ i kpemu , ọkobaro jọ evaọ obọ Ireland ọ jẹ ta usiuwoma kẹ ọzae jọ kpahe Ọghẹnẹ . Eme Agọ ọ ta kpahe efe gbe uvuhu ? O kere nọ : “ Ogbẹrọ erehe , eva e jẹ te vọ omẹ hrọ , mẹ vẹ te vro owhẹ , mẹ vẹ te tanọ , ‘ Ono họ ỌNOWO na . ’ ” Ọ rẹ ta nọ , ‘ Me wo ọga iruo nọ ọ mai woma kpaobọ ! ’ Enẹna nọ mẹ rrọ ọkobaro no re na , mẹ avọ aye mẹ ma bi ru iruo kẹ Ọga ọvona , Jihova . ” Ẹvẹ ma sae rọ whaha uyoyou nọ o vrẹta kẹ ugho ? U dhesẹ nọ a you Ọghẹnẹ vievie he . ” Ẹvẹ ma sae rọ whaha uyoyou nọ o vrẹta kẹ omaweromẹ ? Yọ ma riẹ nọ uyoyou “ u re seha ha , u re fu uke he . ” Mẹ ginẹ ruẹ nọ a be daezọ mẹ , yọ u ru nọ mẹ jẹ hae rọ gwọlọ ru oware nọ o rẹ were ae . ” O siwi enọ i tuaro , enọ e ko , enọ i diezọ , gbe emoti . ( Se Aizaya 11 : ​ 6 , 7 . ) Whọ rẹ sai se kpahe ikuigbe ahwo nana jọ evaọ uzoẹme “ Ebaibol na O re Nwene Uzuazọ Ohwo ” nọ o be hae romavia evaọ jw.org . Ma hai ru amọfa riẹ nọ mai yọ Isẹri Jihova . 3 Rọ Aro Kele Ẹrọwọ gbe Ẹmeoyo Noa , Daniẹl , gbe Job 28 Oghọghọ ​ — Obọdẹ Uruemu nọ Ọghẹnẹ O re Ru Omai Wo 9 , 10 . ( a ) Ẹvẹ ma sai ro kru ẹrọwọ mai je yoẹme wọhọ Noa ? ( Se Malakae 3 : ​ 17 , 18 . ) ( b ) Ẹvẹ Jihova o rri Daniẹl ? ( b ) Eme esẹgbini nẹnẹ a rẹ sai wuhrẹ mi ọsẹgboni Daniẹl ? ( Se Job 1 : ​ 9 , 10 . ) 19 , 20 . ( a ) Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ẹrọwọ gbe ẹmeoyo Job ? 1 - 3 . ( a ) Eme o ti fiobọhọ kẹ omai kru ẹrọwọ mai evaọ oke urere nana ? ( Se Daniẹl 6 : ​ 7 - 10 . ) ( Se Job 31 : ​ 24 - 28 . ) ( Se Olezi 11 : 5 ; 26 : 4 . ) 1 : ​ 1 - 3 ) Fikiere nọ omara nọ , ‘ Kọ mẹ riẹ Jihova wọhọ Noa , Daniẹl , gbe Job ? ’ Enọk nọ Noa ọ jọ ọmọ - uruọmọ avivẹ riẹ o “ lele Ọghẹnẹ nya ” re . ( Emu . 22 : ​ 15 - 18 ; Hib . Mẹ sae tubẹ ruẹ unu gbiku oghọghọ nọ o rrọ omai udu hu . ” Keme mai Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma ẹzi riẹ rovie ai via kẹ no . ” Jesu ọ ta nọ : “ Mẹ be ta eme nana kẹ owhai re wha sai wo oghọghọ mẹ , re oghọghọ rai o sae jọ vọvọ . ” ( 3 ) Ẹvẹ ọkpọ “ iroro Kristi ” nọ ma rẹ daoma wo u re ro fiobọhọ kẹ omai wo usu okpekpe kugbe Ọghẹnẹ ? ( Se 1 Ahwo Kọrint 2 : ​ 14 - 16 . ) Eme Ebaibol na ọ ta kpahe usu kugbe Ọghẹnẹ nọ ma re roro kpahe ? Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi Jekọp ? Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi Meri ? ( Se Luk 1 : ​ 46 - 55 . ) ( Se Aizaya 63 : 9 ; Mak 6 : 34 . ) Rachel evaọ obọ Brazil ọ ta nọ : “ Osẹ akpọ na ọ jẹ hae were omẹ gaga . Onọ u ru nọ osẹ mẹ o gbẹ jẹ rọ jọ kpatiẹ hẹ . Rekọ uzẹme na nọ me wuhrẹ u ru nọ mẹ rọ daoma nwene re mẹ ruẹsi wo emamọ usu kugbe Jihova . O lọhọ kẹ omẹ hẹ re me ru inwene yena , rekọ inwene na nọ mẹ sai ru o kẹ omẹ evawere gbe evevọwẹ evaọ uzuazọ . ” Fikiere , ma tẹ be daoma rọ aro kele Kristi , u re ru omai si kẹle Jihova ziezi . Ilele na a ta nọ : “ Ma ruẹ eware kpobi nọ o ru . ” Ẹvẹ ọkpọ iroro Kristi nọ ma re wo u re ro kpomahọ uzuazọ ikẹdẹ kẹdẹ mai ? Ọ ta nọ : “ Me je ru oware uyoma ovo ho , dede na egagọ Ọghẹnẹ e jomẹ oja tere he , sidhe nọ mẹ nya ọvo . Ahwo a re roro nọ me kruga ziezi evaọ ukoko na keme mẹ jẹ hai kpohọ ewuhrẹ ẹsikpobi jẹ rehọ ọkobaro ubroke ẹsejọ kukpe kukpe . Ọ ta nọ : “ O jọ wọhọ ẹsenọ nọ mẹ riẹ oware ovuọvo ho . Kẹsena mẹ tẹ ta kẹ omamẹ nọ , ‘ Otẹrọnọ mẹ họ ọnọ ọ te kobaro kẹ aye mẹ evaọ egagọ Jihova , kiyọ me re ru oware jọ . ’ ” Ọ ta nọ : “ Me te je se Ebaibol na , roma totọ roro kpahe iẹe je wuhrẹ ziezi , ẹmẹrera na eware na e tẹ jẹ daji omẹ uzou . Me te ti wo otoriẹ eware nọ me je wuhrẹ , maero na usu mẹ kugbe Jihova o tẹ jọ kpekpekpe . ” ( 3 ) Ẹvẹ usu okpekpe nọ ma re wo kugbe Ọghẹnẹ o sai ro fiobọhọ họ kẹ omai evaọ uzuazọ ikẹdẹ kẹdẹ mai ? ( b ) Eme họ ẹjiroro nọ ma re ro wuhrẹ Ebaibol na je roro didi ? ( b ) Oriruo ono ma rẹ sae rọ aro kele ? 12 , 13 . ( a ) Eme o ti fiobọhọ kẹ omai ru lele ẹme obe Ahwo Rom 15 : 5 ? ( Se 2 Pita 1 : ​ 5 - 8 . ) Ma te wo emamọ usu kugbe Jihova , ẹvẹ u re ro dhesẹ oma via evaọ uzuazọ mai ? Eme họ “ iruo ifofe ” nọ ma rẹ whaha ? Kọ iroro - ejẹ mẹ i ti ru omẹ fi itee họ evaọ ukoko na ? Fikieme ma rọ gwọlọ wo ẹnyaharo evaọ usu mai kugbe Ọghẹnẹ ? Pita ukọ na ọ tuduhọ Ileleikristi ikpe - udhusoi ọsosuọ awọ inọ : “ Wha hai dede ohwohwo rehọ . ” Kpama , re whọ họ - ame . ” ​ — IRUẸRU 22 : 16 . Eme o gwọlọ nọ esẹgbini Ileleikristi a re fiobọhọ kẹ emọ rai riẹ taure a tẹ te họ - ame ? Ọ ta nọ : “ Emerae buobu mẹ jẹ hae ta kẹ ọsẹgboni mẹ nọ mẹ gwọlọ họ - ame , yọ ẹsibuobu a jẹ hae ta kpahe onana kẹ omẹ re . A gwọlọ fiobọhọ kẹ omẹ riẹ nọ ame - ọhọ yọ oware evere he . Kẹsena evaọ Akpegbivẹ 31 , 1934 mẹ tẹ họ - ame . ” 5 , 6 . ( a ) Eme oghẹrẹ nọ Ebaibol na o dhesẹ Timoti u ru omai riẹ kpahe ame - ọhọ riẹ ? ( Se Ahwo Kọlọsi 1 : 9 , 10 . ) Ọ jọ olẹ na ta kẹ Jihova nọ , eva e were riẹ gaga inọ ọmọtẹ riẹ ọ gwọlọ roma mudhe kẹe . ” ( Se 1 Pita 3 : 20 , 21 . ) Fikieme ma gbẹ rọ gba uvumọ ohwo họ họ - ame he ? Otẹrọnọ whẹ yọ ọyewọ , ẹsejọhọ whọ nọ omara no ẹdẹjọ inọ : ‘ Kọ ọmọ mẹ o gine te ohwo nọ ọ rẹ họ - ame no ? Onọ ọsosuọ họ , “ Fiki idhe Jesu Kristi , kọ who kurẹriẹ no izieraha ra no jẹ roma mudhe kẹ Jihova no re who ru oreva riẹ ? ” Ẹvẹ ma sai ro dede amọfa rehọ evaọ obọ ewuhrẹ ? ( Se 3 Jọn 5 - 8 . ) O kere nọ : “ O jẹ kake ruọ omẹ oma tere he , keme oke yena me wo aye obọ yọ uwou mai o jọ kakao . Rekọ o jọ oware evawere kẹ omai gaga evaọ etoke nọ inievo na a je ro lele omai rria . Fikinọ oke yena me wo aye obọ , ma ruẹ epanọ ọzae - avọ - aye a rẹ were eva te nọ a te bi le itee evona evaọ egagọ Jihova . ” Fikieme u ro fo re mai hai zizie inievo nọ e kwa ziọ ukoko mai obọ ziọ uwou mai ? ( Se Luk 10 : ​ 41 , 42 . ) Evaọ owọwọ ẹdẹjọ , aye mẹ ọ jọ ọkọkora fiki ẹro ahwo uviuwou riẹ nọ o je voi , mẹ daoma bẹ re ọ sasa ovao rekọ u fiobọhọ họ . Kẹsena evaọ oware wọhọ ighọjọ ihrẹ gbabọ owọwọ yena , ohwo jọ o te kporo ẹthẹ mai . Nọ ma rovie ẹthẹ , ma tẹ ruẹ nọ ohwo nọ a bi wuhrẹ Ebaibol kugbe , ọ wha itiowo esa se omai . Anọ ọ nyaze ti dede imishọnare ekpokpọ na rehọ . Ma tẹ vuẹe nọ jọ ọ ruọ uwou , kẹsena ma tẹ jẹ ame kẹe da . Otẹrọnọ o rẹ kẹ owhẹ awaọruọ nọ whọ tẹ gwọlọ zizie ahwo ziọ uwou ra , riẹ nọ whẹ ọvo o rrọ ere kẹ hẹ . Ọkpako ukoko jọ evaọ obọ Britain ọ ta nọ : “ Ohwo ọ rẹ sae ruawa nọ ọ tẹ be ruẹrẹ oma kpahe kẹ erara . Rekọ wọhọ epanọ o rẹ jọ evaọ iruẹru efa nọ i wobọ kugbe egagọ Ọghẹnẹ na , irere gbe evawere nọ ma re wo u vi awaruọ mai kpekufiẹ . Mẹ reawere ẹkeriotọ kugbe erara jọ gaga dede nọ iti ma da yọ iku ọvo ma je gbe . ” Ọkpako ukoko ọfa o kere nọ : “ Me te zizie inievo ukoko na ziọ uwou mẹ , u re fiobọhọ kẹ omẹ riẹ oghẹrẹ ohwo nọ a rrọ ziezi , maero kọ epanọ a ro kurẹriẹ ziọ ukoko na . ” Ọ ta nọ : “ Oke ọsosuọ mẹ jẹ ruawa keme uwou mẹ u tulo ho , yọ egbara gbe eware anwae me wo . Aye oniọvo jọ nọ o bi wuhrẹ evaọ isukulu na ọ liẹliẹ udu te omẹ otọ gaga . Ọ ta nọ , anwẹnọ avọ ọzae riẹ a rrọ iruo ọsẹro okogho na , eva e rẹ were ae gaga oka kpobi nọ a rria kugbe oniọvo nọ ọ rehọ egagọ Jihova karo wọhọ ae omarai , o tẹ make rọnọ o wo emamọ oware ovo ho . Onana o kareghẹhọ omẹ ẹme nọ oni mẹ ọ jẹ hae ta kẹ omai evaọ okenọ ma gbẹ jọ emaha inọ : ‘ Ukodo nọ a rehọ ẹbe there nọ uyoyou o rrọ u woma vi okpemu . ’ ” ( Se Itẹ 25 : ​ 21 , 22 . ) Ahwo nọ a zizie amọfa a rẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ erara rai ziezi ( Rri edhe - ẹme avọ 20 ) Devidi ọso - ilezi na ọ nọ inọ : “ O ỌNOWO , ono ọ rẹ te ria evaọ uwoudhu - egagọ ra ? ” U wuzou gaga re ma rọ adhẹẹ kẹ iruemu ewho sa - sa . Fikieme u ro wuzou re ma hai “ dede ohwohwo rehọ ” ? Inievo - emezae ivẹ nọ e be rọ omobe - ovẹvẹ kẹ ọzae nọ ọ rẹ ralọ iwou evaọ akwa nọ ọ rrọ aro uwou ulogbo anwae jọ nọ a re se Kaštilac , onọ a bọ evaọ ikpe - udhusoi avọ ikpegbezeza kẹle ẹwho nọ a re se Split ( Se Taitọs 2 : 11 - 14 . ) Ọkpako ukoko na ọ ta nọ : “ Omorro o jọ ẹbẹbẹ Graham . Ọ jẹ fo ekpako nọ a guẹdhọ riẹ nọ a ro si ei no ukoko na . Fikiere evaọ etoke jọ , ma je wuhrẹ oria ikere sa - sa nọ e ta kpahe omorro gbe epanọ u re kpomahọ ohwo te . Graham ọ tẹ jẹ rọ Ebaibol na kiẹ omariẹ rri ziezi , kẹsena ọ tẹ ruẹ nọ omorro o be ginẹ kẹe uye na ! Nọ ọ te ginẹ ruẹ nọ ‘ ubro - ure ’ omorro u di rie ude na , gbe nọ o bi mu fo ekpako na gheghe gheghe , o te mu inwene họ eru ababọ oke - oraha . O te mu ewuhrẹ họ ẹnya ẹsikpobi , wuhrẹ Ebaibol na ziezi , je muhọ ẹlẹ kẹdẹ kẹdẹ . Ọ ta nọ , ‘ Mẹ rrọ ukoko na ikpe buobu no , je tube ru iruo ọkobaro no . Pita ukọ na o kere nọ : “ Wha sẹro uthuru Ọghẹnẹ nọ a rọ kẹ owhai nọ wha rẹrote , wha ru iruo ọsẹro , orọnikọ wọhọ oware ọgbahọ họ , rekọ avọ unevaze evaọ aro Ọghẹnẹ ; orọnikọ fiki erere nọ a rẹ rọ ewhariọ wo ho , rekọ u re no owhai eva ze ; yọ orọnikọ wha re ru omarai ilori kẹ enọ e rrọ erọ Ọghẹnẹ hẹ , rekọ wha rẹ jọ oriruo kẹ uthuru na . ” Ẹvẹ esẹgbini a sae rọ rehọ ọwhọkuo Jihova wuhrẹ emọ rai ? ( Se Ahwo Hibru 12 : 5 - 11 . ) Ẹvẹ ọmọ ọ sai ro wuhrẹ epanọ ọ rẹ rọ whọku omariẹ ? 4 , 5 . ( a ) Fikieme oma nọ ohwo ọ rẹ ta họ obọ o rọ rrọ abọjọ “ uruemu okpokpọ ” na nọ u wuzou gaga ? Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ omai wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ ziezi ? Oniọvo - ọmọzae jọ o kere nọ : “ Eva e rẹ were omẹ ẹsikpobi fiki oghẹrẹ nọ ọsẹgboni mẹ a rọ yọrọ omẹ . ( b ) Erere vẹ o te uviuwou jọ fikinọ ọsẹgboni na a yoẹme kẹ Jihova ? Nọ ikpe jọ e vrẹ no , a te zihe ọmọ na ziọ ukoko na . ( b ) Ẹvẹ ma sai ro ru iruo ekpako na lọhọ kẹ ae ? A gu omẹ ẹdhọ hayo rọ eme fa omẹ ovao ho , ukpoye a tuduhọ omẹ awọ . Koka koka nọ ma te ku ewuhrẹ họ no , o tẹ kawo omọvo ekpako na jọ ọ rẹ nọ omẹ epanọ eware e rrọ kẹ omẹ , ghelọ epanọ eware e vọ rai obọ te kẹhẹ . Fiki eware nọ e via kẹ omẹ evaọ okenọ u kpemu , me roro nọ Jihova ọ rẹ sai you omẹ hẹ . Rekọ noke toke , Jihova ọ rọ ukoko na gbe ekpako na ru omẹ wo imuẹro inọ o you omẹ . Mẹ lẹ nọ ajọ oware ovo u ru omẹ kiuke ku ei hi . ” Orọnikọ whọ riẹ ru - oyo , a gbe he mi akpẹwẹ ra ? Nọ whọ gbẹ riẹ ru ha na , umuomu o kpahe ẹta be hẹrẹ owhẹ eva unu - ẹthẹ , o be gwọlọ owhẹ , rekọ dao re whọ va ae abọ . ” ( Emu . ( Itẹ 1 : ​ 24 - 31 ) Fikiere , “ gaviezọ [ kẹ ] uwuhrẹ [ hayo , ọwhọkuo ] re who wo areghẹ . ” Wariẹ akpọ na soso họ , ahwo a gwọlọ wo ufuoma . 15 Rọ Aro Kele Jihova ​ — Ọghẹnẹ nọ Ọ rẹ Kẹ Uduotahawọ “ Ọmọ na o te si owhai no igbo , yọ wha gine zihe ruọ emuyẹ no . ” ​ — JỌN 8 : 36 . ( Se 1 Iruẹru - Ivie 29 : ​ 11 , 12 . ) Re ahwo - akpọ a sae reawere ‘ ewoma ’ na , o gwọlọ nọ a rẹ rẹroso Ọghẹnẹ je yoẹme kẹe . A tẹ ghẹmeeyo , ae ọvo a te jiroro kẹ omarai kpahe oware nọ u woma . . . gbe onọ u woma ha . ” Wọhọ oriruo nọ ma kẹ na , Adamu avọ Ivi a salọ nọ a re ru orọ obọrai . Ọ ta nọ : “ Wha te bi koko eme mẹ ẹsikpobi , yọ whai ginọ ilele mẹ , yọ wha te riẹ uzẹme na , uzẹme na u ve ti si owhai no igbo . ” Fikieme ufuoma nọ Jesu ọ ya eyaa riẹ na o sai ro gine ru omai jọ “ emuyẹ ” ? ( Se Ahwo Rom 8 : ​ 1 , 2 , 20 , 21 . ) ( c ) Enọ vẹ o gwọlọ nọ ma rẹ kẹ iyo rai ? ( Rri oria ọ EKIẸRIWO GBE IKU AHWO > THIHAKỌ EDAWỌ . ) Uzi o kuvẹ eware kpobi , rekọ orọnọ eware kpobi e rẹ bọ ohwo ga ha . ” Oriruo vẹ Noa avọ uviuwou riẹ a fihotọ kẹ omai ? A jẹ rria akpọ nọ emuemu gbe ozighi ọ da fia . “ Noa o [ ru ] eware kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ e . ” Eme Jihova ọ vuẹ omai nọ ma ru nẹnẹ ? ( Se Luk 4 : ​ 18 , 19 . ) Enẹna me wo otoriẹ ẹme nọ ọ rrọ Jemis 4 : 8 na ziezi , nọ o ta nọ : ‘ Si kẹle Ọghẹnẹ , o re ti si kẹle owhẹ . ’ Me duku uzuazọ evawere gbe evevọwẹ nọ mẹ jẹ gwọlọ no . ” Ọzae - avọ - aye nọ a rrọ ekobaro obọdẹ nọ e be ta usiuwoma evaọ ẹkwotọ jọ nọ ọ kẹle okpẹwho Balykchy ( b ) Ẹvẹ Jihova ọ rọ tuduhọ Ọmọ riẹ awọ ? Ọ ta nọ : “ Ozọ umu owhẹ hẹ , keme mẹ avọ owhẹ a gbẹ rọ , who nyuhẹ hẹ , keme mẹ họ Ọghẹnẹ ra . Mẹ te kẹ owhẹ ogaga , me ti fiobọhọ kẹ owhẹ , mẹ te rehọ obokparọ mẹ kru owhẹ dikihẹ . ” Ẹvẹ Hẹzikaya ọ rọ tuduhọ iletu ogbaẹmo riẹ gbe ahwo Juda awọ ? Ẹvẹ Pita ọ rọ ‘ bọ inievo riẹ ga ’ ? Rekọ mẹ lẹ kpahe owhẹ no re ẹrọwọ ra ọ seba ewhrehe ; yọ who te no odawọ na ze no , bọ inievo ra ga . ” ​ — Luk 22 : ​ 31 , 32 . Ebaibol na ọ ta nọ : “ Awaọruọ ọ rẹ rọ ohwo gbotọ , rekọ ẹme ezi ọ rẹ kẹ ẹe eva ewerọ . ” Ono ma rẹ sae tuduhọ awọ , kọ fikieme ? Ẹvẹ ekpako ukoko a sae rọ kẹ ọwhọkuo nọ ọ rẹ bọ omọfa ga ? Esẹgbini , kọ wha bi wuhrẹ emọ rai re a hae tuduhọ amọfa awọ ? Oniọvo na o dhesẹ uyoyou gbe ọdawẹ kẹ omẹ gaga , yọ oye họ ugogo oware nọ mẹ gwọlọ oke yena . Solomọn ovie na o kere nọ : “ Ẹvẹ uwoma te rọkẹ ẹme nọ a rẹ ta evaọ ẹruoke ! Elo ibiaro o re ru ohwo eva were , gbe emamo - usi e rẹ kẹ igbegbe na eri . ” O whẹ , ỌNOWO , whọ rehọ iruo ra ru omẹ eva were , fiki iruo abọ ra mẹ rọ suile aghọghọ . ” ( Ol . Pọl ukọ na o kere nọ : “ Keme Ọghẹnẹ ọ rrọ ohwo nọ o kiẹrẹe hẹ hẹ nọ iruo rai gbe uyoyou nọ wha dhesẹ kẹ odẹ riẹ e rẹ rọ thọrọ iẹe ẹro . ” Who du roro nọ whọ maha vi ohwo nọ o re fi itee họ evaọ ukoko na ha . Itẹ 21 : 5 o ta nọ : “ [ Omaa ] omamọ ohwo o rẹ rehọ ọruẹriọ tha . ” Who te fi itee họ evaọ ẹruoke , u re fiobọhọ kẹ owhẹ kaki le ai tobọ . O hae jọnọ me kpohọ yunivasiti je zihe ruọ ọriẹ - izi , mẹ hai ti wo ugho buobu , rekọ mẹ hae te ruẹ iruo ubroke he . ” 17 , 18 . ( a ) Ẹvẹ Jihova ọ gwọlọ nọ uzuazọ izoge o rẹ jọ ? Ẹwho ọsese jọ nọ a re se Liberty evaọ Indiana obọ America a jọ yẹ omẹ , evaọ ubruwou ovo nọ a rọ ire tehe . Kẹsena a tẹ wariẹ yẹ emezae ivẹ gbe ọmọtẹ ọfa tu omẹ . EWARE i nwene tere he evaọ okenọ me je kpohọ isukulu . Idhu sa - sa e wariẹ ẹwho Liberty na họ , yọ eka a jẹ hae mae kọ . Koka koka ọ jẹ hae wha omai kpohọ ichọche Baptist . A jẹ gwọlọ nọ mẹ rẹ jọ isoja . Rekọ onana nọ a ro se omẹ na , a zizie omẹ inọ mẹ ziọ ewuhrẹ obe ukoko nọ a jẹ hai ru evaọ uwou rai . Rekọ mẹ tẹ vuẹ ae nọ me ti roro kpahe iẹe . Aikpobi na a wo eriariẹ Ebaibol ziezi ! Uyo nọ ọ kẹ omẹ họ , “ O , ọkpọkuọzae jọ nọ a re se Jihova a be gọ . ” Rekọ obọnana me vuhu uzẹme na mu no ! Ukpe nọ u lele i rie , koyehọ 1958 me te mu iruo ọkobaro họ . Gloria ọ jọ wọhọ igoru kẹ omẹ oke yena , yọ ere ọ gbẹ rrọ nẹnẹ . Mẹ avọ Gloria ma ruọ orọo evaọ Ava 1959 . Oniọvo ọghaghae nọ a re se Simon Kraker ọ kiẹ omai riwi ẹdẹjọ . Ọ vuẹ omai nọ a be jẹ ahwo nọ a rọo no rehọ obọnana ha evaọ Ebẹtẹle . Ẹsibuobu umugho kakao a jẹ hae hwa omai okpẹdoke . Koka koka , aye mẹ ọ rẹ kpa iwu kẹ uviuwou jọ . Mẹ kareghẹhọ ẹdẹjọ nọ ma wẹriẹ oria nọ a rẹ jọ zẹ epẹtiro . Evaọ abọdekọ riẹ , ma reawere emamọ usu kugbe inievo na yọ usiuwoma ota na o were omai ziezi . Me te je wuhrẹ kugbe ọmọtẹ ọzae - avọ - aye nana avọ ọzae riẹ . Oni na avọ ọmọ na a tẹ te họ - ame . Ma jọ ukoko iyibo na wo egbẹnyusu . Utu ahwo jọ nọ a re se Ku Klux Klan ( KKK ) , nọ u kru uzi omohẹriẹ na gaga oke yena yọ a re ru ozighi , a jẹ jọ ahwo rọ ufe te ufe he . Evaọ 1962 , a zizie omẹ kpohọ Isukulu Odibọgba Uvie evaọ obọ South Lansing , New York . Dede na , ekọmpene jọ nọ o re ru iruo ifonu evaọ Pine Bluff ọ kiẹ omẹ riwi no vẹre sọ a rẹ sae rehọ omẹ iruo . A tẹ rehọ omẹ , kiyọ mẹ te jọ ohwo obiebi nọ ọ te kake jọ ekọmpene na ru iruo . Me wo ugho nọ me ti ro kpobọ New York ho . Oniọvo na ọ ta nọ , “ Kpohọ isukulu , re who wuhrẹ eware buobu , re nọ who te zihe ze who ve wuhrẹ omai ! ” Eva e were omẹ gaga inọ mẹ rehọ iruo yena ha . Gloria ọ rẹ ta kpahe Pine Bluff nọ ma jọ na inọ : “ Ẹkwotọ usiuwoma ota na ọ were omẹ wumuo ho ! Ma re kpohọ usiuwoma nuwou ruọ uwou evaọ ohiohiẹ , kẹsena ma vẹ rọ oke nọ u kiọkọ wuhrẹ obe kugbe emọ - uwuhrẹ Ebaibol mai , ẹsejọ rite ighọjọ ikpegbọvo aso . Nọ ma jọ ekobaro evaọ Pine Bluff , ma fi obe họ inọ ma gwọlọ jọ ekobaro obọdẹ . Oke ovona a rọ rehọ Brọda Leon Weaver mu ọsẹro ọnyawariẹ re . Oniọvo nana họ ọnọ o re koko iruẹru Ogbẹgwae Uwou - Ogha United States họ enẹna . Udu o jẹ dina bru omẹ nọ a rọ omẹ mu ọsẹro ọnyawariẹ . Brọda Thompson họ ọsẹro ubrotọ ọsosuọ nọ ma gbe ru iruo kugbe . Evaọ oke yena , a jẹ hae nwane wuhrẹ esẹro okogho iruo na tere he . Mẹ kareghẹhọ inọ mẹ nọ aye mẹ inọ , “ Kọ u gine te epanọ ọ rẹ rọ nyasiọ omai ba no ? ” Ẹdẹjọ , utu ahwo nọ a re se KKK na a jẹ nya ẹwho jọ nọ ma weze kpohọ evaọ Tennessee wariẹ . Amara nọ o lele i rie ma te mu iruo Ebẹtẹle họ . Gloria ọ jọ wọhọ igoru kẹ omẹ okenọ ma rọo , yọ ere ọ gbẹ rrọ nẹnẹ Kẹsena evaọ 1999 , a tẹ rọ omẹ mu omọvo Utu Ẹruorote Na . Obe Aizaya 32 : 17 o ta nọ : “ Ẹrẹrẹokie ọ [ rẹ ] rehọ udhedhẹ ze , erere ẹrẹrẹokie kọ omofọwẹ , gbe eva i fihọ bẹdẹ bẹdẹ . ” Orọ avivẹ , ma rẹ lẹ nọ jọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ . A te dede owhai rehọ , jọ udhedhẹ rai u te uwou na ; rekọ a gbe dede owhai rehọ họ , jọ udhedhẹ rai u lele owhai zihe . ” Fikiere , mẹ tẹ rọ ẹvẹrẹ na yere iei . Onana u gbe ọmọtẹ na unu gaga , ọ tẹ nọ omẹ nọ , ‘ fikieme whọ rọ nyaze ? ’ Mẹ tẹ rọ unu uwowolẹ ta kẹe nọ , mẹ gwọlọ ruẹ ohwo ologbo egọmeti na . Ọ tẹ nwani rrọ ifonu se ọga na , ọ tẹ nyaze jẹ rọ ẹvẹrẹ na yere omẹ . Kẹsena ọ tẹ jẹ romatotọ gaviezọ kẹ omẹ nọ mẹ be ta kẹe kpahe iruo usiuwoma ota Isẹri Jihova , gbe epanọ iruo nana e rẹ rọ wha udhedhẹ ze . ” “ Kpahe enọ i kie fihọ emamọ otọ na , enana họ enọ e rehọ . . . ithihakọ mọ ibi . ” ​ — LUK 8 : 15 . Eme o re fiobọhọ kẹ omai rọ ithihakọ mọ ibi ẹsikpobi ? ( Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na . ) ( b ) Eme Jesu ọ ta kpahe usiuwoma ota riẹ evaọ “ ẹwho obọriẹ ” ? Ọfa ọ ta nọ : “ Iruo Uvie na nọ inievo nana a bi ru dẹdẹ anwọ ikpe buobu ze na , o be tuduhọ omẹ awọ thihakọ je wo udu evaọ iruo usiuwoma ota na . ” Enọ esa vẹ ma te ta kpahe , kọ fikieme ? Dede na , iruo efa nọ me re ru nọ i woma te enana e rrọ họ . ” Se Jọn 15 : ​ 1 - 5 , 8 . Iruo usiuwoma ota Uvie na . Se Luk 8 : 5 - 8 , 11 - 15 . Re ma rọ “ ithihakọ mọ ibi ” eme u dhesẹ ? Keme me bi se isẹri kẹ ae inọ a wo ajọwha Ọghẹnẹ ọgọ , rekọ a bi ru ei rọwokugbe eriariẹ egbagba ha . ” Nọ oma na u fi omai họ no omojọ , nọ ma rọ wariẹ nya , ahwo a tẹ jẹ nọ omai nọ , ‘ Eme ọ via ? Fikieme whọ rọ gbaemu nọ whọ rẹ rọ “ ithihakọ mọ ibi ” ? “ Onana o rẹ kẹ Ọsẹ mẹ oruaro , nọ wha tẹ be mọ ibi buobu je bi dhesẹ nọ whai yọ ilele mẹ . ” ​ — JỌN 15 : 8 . ( Se Jọn 15 : ​ 1 , 8 . ) Jesu ọ ta kẹ ikọ riẹ nọ : “ Onana o rẹ kẹ Ọsẹ mẹ oruaro , nọ wha tẹ be mọ ibi buobu je bi dhesẹ nọ whai yọ ilele mẹ . ” ( b ) Ẹvẹ uvẹ nọ who bi ro ru odẹ Ọghẹnẹ fo na o rrọ owhẹ oma ? Onana u ru nọ mẹ be rọ ruabọhọ iruo usiuwoma ota na . ” ( a ) Ẹjiroro vẹ o rrọ Jọn 15 : ​ 9 , 10 , nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma na ? Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ ma gwọlọ daji uyoyou Kristi ? A jọ Ebaibol na se Noa “ ọtausiuwoma . ” ( a ) Ẹjiroro vẹ ọ rrọ Matiu 22 : ​ 39 , nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma ? O gwọlọ nọ a re yo emamọ usi na . ” 13 , 14 . ( a ) Okẹ vẹ o rrọ Jọn 15 : 11 ? ( a ) Okẹ vẹ o rrọ Jọn 14 : 27 ? ( a ) Okẹ vẹ o rrọ Jọn 15 : 15 ? ( b ) Ẹvẹ ikọ na a sae gbẹ rọ jọ usu kugbe Jesu ? ( Se Jọn 15 : ​ 14 - 16 . ) O rẹ sai mu omai ẹro nọ Jihova ọ rẹ kuyo nọ ma tẹ lẹ sei kẹ obufihọ ( Rri edhe - ẹme avọ 18 ) Pita ukọ na ọ ta nọ Setan Ẹdhọ na ọ wọhọ “ okpohrokpo nọ o bi do enu , ” yọ Jọn o se rie “ araomuomu idudu . ” Dede na , o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ uyo enọ esa jọ nọ i wuzou gaga . ( Itẹ 18 : 11 ) Ahwo nọ a rọwo ọrue nana a rẹ rọ oke rai kpobi le “ Efe ” viukpọ oma nọ a rẹ rọ kẹ iruẹru egagọ Ọghẹnẹ . O gwọlọ nọ ma riẹ ọwegrẹ mai , rekọ u fo nọ ma dhozọ riẹ vrẹta ha . Ma tẹ wọso ẹe , ọ rẹ dhẹ siọ omai ba . Ekwakwa ẹmo vẹ ma re fihọ oma evaọ egagọ Ọghẹnẹ ? Yọ ọsẹgboni mẹ gbe egbẹnyusu mẹ a riẹ nọ a rẹ sai fievahọ omẹ . ” Rekọ ukuhọ riẹ , obọdẹ irere buobu i re te owhẹ . Who re wo udu , si kẹle Jihova viere , yọ ahwo nọ a you owhẹ a rẹ kẹ owhẹ adhẹẹ . ” Umueku uzẹme na ( Rri edhe - ẹme avọ 3 - 5 ) Onana o wha omovuọ avọ ọkora fihọ omẹ oma okejọ . ” Ibe emọ - isukulu mẹ jọ a jẹ rehọ imu - egaga ; yọ efa e sae nya isukulu na te urere he . O da omẹ gaga nọ mẹ ruẹ epanọ uzuazọ rai u ro kuhọ . Ọ ta nọ : “ Mẹ rẹ kareghẹhọ omamẹ ẹsikpobi inọ a be rọ odẹ Jihova se omẹ , yọ Setan ọ be gwọlọ rọ edawọ gele omẹ kie . Oke kpobi nọ me kru ẹgbakiete mẹ , eva e rẹ were omẹ gaga . ” Ẹgọ - igbama ẹrẹreokie ( Rri edhe - ẹme avọ 6 - 8 ) Enẹna , eve e be were omẹ inọ mẹ be ta usiuwoma kẹ ehwa mẹ . ” Me re ru onana , re mẹ sai roro kpahe oware nọ u ti fiobọhọ kẹ ae . Kẹsena mẹ jẹ ruẹrẹ oma kpahe no , mẹ vẹ vuẹ ae ugogo oware nọ o te kẹ ae erere . ” Mẹ rẹ daoma se eware kpobi nọ ukoko na u kere kẹ izoge . Ere mẹ sae rọ kpọ iroro ehwa mẹ kpohọ oria jọ evaọ Ebaibol na hayo jw.org nọ o rẹ jọ obufihọ kẹ ae . ” Awọ nọ a ruẹrẹ kpahe ( Rri edhe - ẹme avọ 9 - 11 ) Ebẹbẹ vẹ Setan o re ro te omai wọhọ ‘ ese nọ e be ware erae ’ ? Rekọ enẹna , mẹ be ruẹrẹ oma kpahe ziezi kẹ ewuhrẹ jẹ daoma kuyo te isiava hayo isiasa . Dede nọ o rẹ nwane jọ lọlọhọ kẹ omẹ ẹsikpobi hi , oma u re voro omẹ nọ mẹ tẹ kuyo . Yọ inievo na a be tuduhọ omẹ awọ gaga . Ẹsikpobi nọ me te no ewuhrẹ ze , o rẹ jọ omẹ oma nọ Jihova o gine you omẹ . ” Ojese ologbo ọrọ ẹrọwọ ( Rri edhe - ẹme avọ 12 - 14 ) Etu esiwo na ( Rri edhe - ẹme avọ 15 - 18 ) Mẹ ruẹ nọ , ahwo a rẹ gaviezọ ziezi nọ a tẹ riẹ nọ Ebaibol na o bi gine duobọte owhẹ , yọ whọ be daoma epanọ whọ rẹ rọ rehọ iẹe fiobọhọ kẹ ae . ” Ọgbọdọ ẹzi na ( Rri edhe - ẹme avọ 19 - 20 ) Avọ obufihọ Jihova , ma rẹ sai dikihẹ ga wọso iẹe ! Fikieme u ro wuzou nọ ma gbẹ hai dhesẹ uyoyou - inievo ? Fikieme Pọl o ro kere ileta se Ileleikristi obọ Hibru ? ( Se Ahwo Hibru 10 : 36 - 39 . ) Fikieme u ro fo nọ ma wo isiuru kpahe obe Ahwo Hibru ? Eme họ uzoẹme ẹgbukpe 2016 mai , kọ ẹvẹ u ro fo ? Oria ikere nana ma rehọ uzoẹme ẹgbukpe 2016 mai na no ze . Uzoẹme ẹgbukpe mai orọ 2016 họ : “ Wha gbẹ hai dhesẹ uyoyou - inievo . ” — Ahwo Hibru 13 : 1 Ẹvẹ Ileleikristi uzẹme a wo otoriẹ ẹme na , uyoyou - inievo ? ( a ) Ẹjiroro vẹ ọ mai wuzou nọ ma re ro dhesẹ uyoyou - inievo ? ( b ) Fodẹ ẹjiroro ọfa nọ u ro wuzou re ma bọ uyoyou mai kẹ ohwohwo ga . Jesu o dhesẹ epanọ eware e te ga te oke yena . Eme o gwọlọ nọ ma re ru enẹna taure uye ulogbo na u te ti muhọ ? ( a ) Uvẹ sa - sa vẹ ma wo nọ ma re ro dhesẹ uyoyou - inievo ? ( b ) Kẹ oriruo oghẹrẹ nọ idibo Jihova a ro dhesẹ uyoyou - inievo no . Ẹvẹ ma sai ro “ wo enọ e rrọ uwou - odi họ iroro ” ? “ Wha hai wo enọ e rrọ uwou - odi họ iroro . ” “ Jọ ahwo kpobi a rọ ọghọ kẹ orọo . ” Ẹvẹ edẹro i re ro fiobọhọ kẹ omai dhesẹ uyoyou - inievo ? “ Jọ onọ wha wo o da owhai ẹro . ” Nọ udu o tẹ rrọ omai awọ , ẹvẹ u re ro fiobọhọ kẹ omai dhesẹ uyoyou - inievo ? Ẹvẹ ma sai ro ru uyoyou - inievo nọ ma wo kẹ ekpako ukoko mai ga ziezi ? “ Wha kareghẹhọ enọ e be kpọ eware evaọ udevie rai . ” Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ uyoyou - inievo ga vi epaọ anwẹdẹ kpobi ? Eme uyoyou Kristi o rẹ wọ omai ru ? Ẹvẹ uyoyou Ọghẹnẹ o rẹ rọ wọ omai you ibe Ileleikristi mai ? Fikieme u ro fo nọ erọvrẹ Ọghẹnẹ e wọ omai rọ vrẹ ibe Ileleikristi mai ? 1 , 2 . ( a ) Eme “ okẹ ọvọvẹ [ Ọghẹnẹ ] nọ a rẹ sae ruẹ unu gbiku riẹ hẹ ” na o kẹre te ? ( Se 2 Ahwo Kọrint 1 : 20 . ) 3 , 4 . ( a ) Ẹvẹ o rẹ jọ owhẹ oma nọ omọfa o te ru ọghọ kẹ owhẹ ? ( b ) Ẹvẹ obọdẹ okẹ hayo ọghọ o sai ro nwene uzuazọ ra ? Ẹvẹ okẹ Ọghẹnẹ orọ ẹtanigbo na o rọ rro vi okẹ ofa kpobi thethabọ ? ( a ) Evaọ usu eghale okẹ Jihova na , ọvẹ who bi rẹro riẹ ? ( b ) Fodẹ eware esa nọ okẹ Ọghẹnẹ o rẹ wọ omai ru . Ẹvẹ u fo nọ uyoyou Kristi o rẹ jọ omai oma , kọ eme u fo nọ o rẹ wọ omai ru ? Yọ ohwo kpobi nọ o you omẹ , Ọsẹ mẹ o ti you rie , yọ me ti you rie je dhesẹ oma mẹ kẹe vevẹ . ” — Jọn 14 : 21 ; 1 Jọn 5 : 3 . Enọ vẹ ma rẹ sae nọ omamai evaọ etoke Ekareghẹhọ nana , kọ eme uyo enọ na o rẹ sae wọ omai ru ? ( Se 1 Timoti 2 : 9 , 10 . ) ( a ) Ẹvẹ uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova gbe Jesu o rẹ rọ wọ omai evaọ iruo usiuwoma ota na ? ( b ) Ẹvẹ uyoyou o sae rọ wọ omai fiobọhọ kẹ amọfa evaọ ukoko na ? Eme ọfa uyoyou nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ omai o rẹ wọ omai ru ? Oriruo vẹ Jesu o fihotọ kpahe epanọ a re ro you amọfa ? Kọ whọ sai fiobọhọ kẹ oniọvo jọ nọ ọ kpako no evaọ iruo usiuwoma ota na ? Eme whọ rẹ sai ru ro dhesẹ uyoyou kẹ inievo ra ? ( Se Luk 14 : 12 - 14 . ) 16 , 17 . ( a ) Eme ma re wuhrẹ no ọtadhesẹ Jesu ọrọ ovie avọ erigbo na ze ? ( b ) Nọ who roro didi kpahe ọtadhesẹ Jesu no na , eme whọ gba riẹ mu nọ who re ru ? Ẹvẹ uyoyou Ọghẹnẹ u ro fiobọhọ kẹ oniọvo - ọmọtẹ jọ thihakọ sebaẹgba ibe Oleleikristi riẹ ? Mẹ gwọlọ riẹ epanọ ọ te jọ nọ o te zihe ruọ ohwo ọgbagba no . ” Eme “ okẹ ọvọvẹ . . . nọ a rẹ sae ruẹ unu gbiku riẹ hẹ ” o te wọ owhẹ ru ? [ 1 ] ( edhe - ẹme avọ 18 ) Ma nwene edẹ ahwo jọ nọ ma fodẹ evaọ uzoẹme nana . Eware vẹ i ru ẹdẹ Pẹntikọst họ ẹdẹ obọdẹ , kọ ẹvẹ i ro ru oware nọ a ruẹaro riẹ fihọ Ikereakere na gba ? ( a ) Fikieme oware nọ o via evaọ ẹdẹ Pẹntikọst na o rẹ rọ jọ omai oja ? ( b ) Evaọ ikpe buobu nọ i kpemu , obọdẹ oware jọ vẹ o wọhọ nọ o via evaọ ẹdẹ ọvona ? Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ orọnikọ oghẹrẹ ọvona Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ rehọ ẹzi wholo ikpodhiwu kpobi hi ? Eme Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi a re wo , kọ eme onana u re ru ai riẹ ? Eme o gba Oleleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi họ nọ o re ru re ọ sai wo okẹ uzuazọ obọ odhiwu na tobọ ? Pita ọ ta kpahe onana nọ : “ Fikiere inievo , wha romatotọ ru eware avọ ọwhọ vi epaọ anwẹdẹ re wha ru use gbe ẹsalọ rai muẹro , keme wha tẹ ruabọhọ eruo eware nana wha te nyathọ vievie he . Ẹhẹ , enẹ a te rọ kẹ owhai uvẹ ruọ evaọ Uvie ebẹdẹ bẹdẹ ọrọ Olori gbe Osiwi mai , Jesu Kristi avọ oruaro . ” 8 , 9 . ( a ) Fikieme o rọ rrọ bẹbẹ kẹ otujọ re a riẹ oghẹrẹ nọ o rẹ jọ nọ a tẹ rọ ẹzi wholo ohwo ? ( b ) Ẹvẹ ohwo ọ rẹ rọ riẹ nọ ọyomariẹ yọ okpodhiwu ? Ọ ta kẹ ae nọ : “ Orọnikọ ẹzi nọ o re fi ohwo họ igbo ọye a kẹ owhai hi , onọ o rẹ wariẹ wha ozọ ze , rekọ a kẹ owhai ẹzi nọ a ro ru owhai họ emọ , ẹzi nọ ọ be wọ omai bo nọ : ‘ Abba , Ọsẹ ! ’ Nọ obe 1 Jọn 2 : 27 o ta nọ u du gwọlọ nọ ohwo jọ o re wuhrẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na ha , eme u dhesẹ ? Eme Oleleikristi nọ a rọ ẹzi wholo ọ rẹ sae nọ omariẹ , rekọ eme o re wo avro kpahe vievie he ? Ẹvẹ iroro ohwo i re ro nwene nọ a tẹ rọ ẹzi wholo iei no , kọ eme ọ rẹ wha enwene na ze ? Ẹvẹ uzuazọ nọ ikpodhiwu na a be rria evaọ otọakpọ o rrọ ae oma ? Eware jọ vẹ e rẹ nwani dhesẹ hẹ inọ a rọ ẹzi wholo ohwo no ? Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ orọnikọ ahwo kpobi nọ a wo ẹzi Ọghẹnẹ a re kpobọ odhiwu hu ? 17 , 18 . ( a ) Ẹruore vẹ idibo Ọghẹnẹ buobu a wo nẹnẹ ? Ẹvẹ ẹme nọ ọ rrọ Zekaraya 8 : 23 o bi ro rugba nẹnẹ ? 1 , 2 . ( a ) Eme Jihova ọ ta nọ o te via evaọ oke mai nana ? ( b ) Enọ vẹ ma te kiyo rai evaọ uzoẹme nana ? Fikieme ma gbẹ sae rọ riẹ ahwo nọ a te jọ usu ahwo idu udhuhrẹ gbe ene ( 144,000 ) na dẹẹ hẹ ? Unuovẹvẹ vẹ o gwọlọ nọ otu nọ a rọ ẹzi wholo na a re roro kpahe gaga , kọ fikieme ? Eme Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo a re rẹro riẹ hẹ , kọ fikieme ? Fikieme o rọ gwọlọ nọ whọ yọroma kpahe oghẹrẹ nọ who re rri otu nọ ọ rẹ re ebrẹdi jẹ da udi na evaọ Ekareghẹhọ ? ( Rri ẹkpẹti na , “ Uyoyou ‘ U re Ru Ugberuo Ho . ’ ” ) Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ nọ : “ Whai kpobi inievo . ” Ẹvẹ whọ sai ro dhesẹ nọ who wo adhẹẹ kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo ? Ẹvẹ o sae rọ thọ omai nọ ma gbe rri enọ a rọ ẹzi wholo kpehru vi ibe Ileleikristi mai efa ha ? Fikieme ma gbẹ rọ ruawa ha kpahe unu ahwo nọ a be re ebrẹdi jẹ da udi na evaọ Ekareghẹhọ ? “ Jihova ọ riẹ enọ e rrọ eriẹ . ” Eme Ebaibol na ọ ta kpahe unu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ e te jọ otọakpọ okenọ uye ulogbo na u te muhọ no ? Eme o gwọlọ nọ ma rẹ riẹ kpahe ahwo idu udhuhrẹ gbe ene ( 144,000 ) nọ Jihova ọ be salọ na ? Evaọ ikpe udhusoi - ọsosuọ , umutho jọ evaọ usu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na ọvo Jihova ọ kẹ ẹzi riẹ ro kere Ikereakere Griki Ileleikristi na . i bi si omai kẹle Ọghẹnẹ gbe amọfa ? Dede nọ Jihova họ Erumeru na , oghẹrẹ iruo vẹ o zizie amọfa kẹ ? Obọdẹ iruo vẹ Jihova o zizie Jesu kẹ ? Iruo vẹ Jihova ọ kẹ Adamu , kọ fikieme ? Wọhọ oriruo , ọ vuẹ Adamu nọ o mu odẹ kẹ erao . Ẹvẹ amọfa a ro lele Jihova ru iruo nọ i ru ẹjiroro riẹ gba ? Iruo vẹ ma rẹ sae jọ wobọ , kọ o gba Jihova họ nọ o re zizie omai kẹ iruo nana ? Pọl ukọ na o kere nọ : “ Nọ ma bi lele Ọghẹnẹ ru iruo na , ma be tuduhọ owhai awọ re inọ , nọ wha jẹ uwowou ulogbo Ọghẹnẹ rehọ no na , wha ru re o jọ uvrẹvru hu . ” Ẹvẹ Ọmọ otuyẹ Ọghẹnẹ o dhesẹ epanọ iruo nọ ọ jẹ jọ abotọ Ọsẹ riẹ ru e jariẹ oma ? Fikieme iruo usiuwoma ota na e rẹ rọ kẹ omai evawere ? Eme ahwo jọ a ta kpahe oghọghọ nọ u re noi ze nọ a te bi lele Jihova ru iruo ? Oniọvo ọfa jọ nọ a re se Franco evaọ obọ Italy ọ ta re inọ : “ Jihova ọ be rọ Ẹme riẹ gbe iwuhrẹ ukoko na sa - sa kareghẹhọ omai kẹdẹ kẹdẹ inọ o you omai gbe nọ o rri eware kpobi nọ ma bi ru kẹe ghaghae , dede nọ ma rẹ sai roro nọ omodawọ mai u tulo ho . Fikioye iruo nọ me bi lele Ọghẹnẹ ru na o be rọ kẹ omẹ evawere gbe uvi ẹjiroro uzuazọ . ” Oghẹrẹ usu vẹ Jihova avọ Jesu a wo , kọ fikieme ? Fikieme usiuwoma ota u re ro ru omai si kẹle Ọghẹnẹ gbe amọfa ? Ọ ta evaọ olẹ nọ : “ Re a ruẹse jọ ọvo wọhọ epanọ ma rrọ ọvo na . ” Ma rẹ jẹ riẹ oware nọ u ro fo re ma fievahọ iẹe je lele ekpọvio riẹ . Fikieme ma te mai ro si kẹle Jihova gbe inievo mai evaọ akpọ ọkpokpọ na ? Ẹvẹ oniọvo jọ evaọ obọ Australia o rri iruo usiuwoma ota na ? Oniọvo jọ nọ a re se Joel evaọ obọ Australia ọ ta nọ : “ Usiuwoma ota na u bi fiobọhọ kẹ omẹ riẹ epanọ eware e ginẹ rrọ evaọ akpọ omuomu nana . O be hae kareghẹhọ omẹ ebẹbẹ nọ ahwo a be rẹriẹ ovao dhe nẹnẹ , gbe irere nọ me wo no fiki ehri - izi Ebaibol nọ me bi fihọ iruo evaọ uzuazọ mẹ . Usiuwoma ota na u bi fiobọhọ kẹ omẹ wo omaurokpotọ , jẹ be kẹ omẹ uvẹ nọ me re ro fievahọ Jihova gbe ibe Ileleikristi mẹ . ” Fikieme usiuwoma ota nọ ma be ruabọhọ na u ro dhesẹ nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ rrọ kugbe omai ? Ẹvẹ who ti ru iruo nana kri te ? Ẹvẹ iruo usiuwoma ota na i ro wobọ kugbe ẹjiroro nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ ahwo - akpọ ? Ẹvẹ usiuwoma ota na u ro wobọ kugbe ujaje Ọghẹnẹ nọ o mae rro ? Ẹvẹ who rri uvẹ - ọghọ nọ whọ be rọ ta usiuwoma na ? Mẹ kẹ owhẹ ogaga mẹ , Ẹme mẹ Ebaibol na , uketha ikọ - odhiwu , egbẹnyusu otọakpọ , ewuhrẹ sa - sa , gbe ithubro nọ whọ gwọlọ evaọ ẹruoke . ’ Uvẹ - ọghọ ulogbo o ginẹ rrọ nọ ma be rọ nya uwou nọ Jihova o vi omai je bi lele iei ru iruo ! ” Mẹ ta kẹ alakpa na nọ , a kaki mu omẹ fihọ uwou - odi no vẹre fikinọ mẹ rọwo kpohọ ẹmo ho . UKPE 1926 a ro yẹ omẹ evaọ ẹwho nọ a re se Crooksville obọ Ohio , evaọ America . Ọsẹgboni mẹ a je kpohọ ichọche he , rekọ a jẹ hae ta kẹ omai emọ na nọ ma kpohọ ichọche . Margaret Walker ( oniọvo - ọmọtẹ avivẹ nọ who te kele no ẹkpẹlobọ ze ) o fiobọhọ kẹ omẹ riẹ uzẹme na Evaọ oke yena , Osẹri Jihova jọ nọ ọ be rria kẹle uwou mai nọ a re se Margaret Walker , o te mu Ebaibol na họ ewuhrẹ kugbe oni mẹ . Rekọ mẹ gbẹ jẹ hae daoma gaviezọ kẹ eware nọ a bi wuhrẹ na . Nọ aye na ọ nyaze te unuẹse buobu no , ẹdẹjọ ọ tẹ nọ omẹ nọ , “ Kọ whọ riẹ odẹ Ọghẹnẹ ? ” Mẹ tẹ ta kẹe nọ , “ Ohwo kpobi ọ riẹ nọ odẹ riẹ Ọghẹnẹ . ” Ọ tẹ vuẹ omẹ nọ , “ Tọlọ Ebaibol ra re who se Olezi 83 : 18 . ” Nọ me ru ere , mẹ tẹ ruẹ nọ kpakọ odẹ Ọghẹnẹ Jihova . Mẹ tẹ dhẹ bru egbẹnyusu mẹ jẹ vuẹ ae nọ , “ Wha te te obọ uwou evaọ owọwọ nana , wha se obe Olezi 83 : 18 evaọ Ebaibol rai , wha te jariẹ ruẹ odẹ Ọghẹnẹ . ” A sae ta nọ me mu usiuwoma họ ẹta okioke yena . Me te mu Ebaibol na họ ewuhrẹ jẹ họ - ame evaọ ukpe 1941 . U kri hi , a tẹ rọ omẹ mu ọnọ o re ru uwuhrẹ obe ukoko . Nọ mẹ ta kẹ oni mẹ gbe inievo mẹ nọ a hae nyaze ewuhrẹ na , a te gine mu ọnọ mẹ jẹ rẹrote na họ ẹnyaze . Ọsẹ mẹ ọ jẹ gwọlọ whaha oni mẹ re ọ siọ ewuhrẹ ba ẹnya . Ẹsejọ nọ ọ tẹ ruọ edhere no , o ve lei je si ei zihe kpobọ uwou . A tẹ kiẹ oma mẹ riwi jẹ kẹ omẹ efọmo re me kere eme họ . Eka ivẹ nọ i lele i rie , ma te kpobọ okọto , obruoziẹ na ọ tẹ ta nọ : “ Otẹrọnọ fiki mẹ ọvo , me re fi owhẹ họ uwou - odi bọo ẹdẹ nọ who re whu . Me te yo kẹe nọ : “ Obruoziẹ , mẹ yọ ọtausiuwoma . Me re no unuẹthẹ ahwo ho , yọ mẹ ta usi uwoma Uvie na kẹ ahwo buobu no . ” Obruoziẹ na ọ tẹ vuẹ ahwo nọ a re se jury * ( Rri oruvẹ obotọ . ) na nọ : “ Orọnikọ wha rrọ etenẹ re wha se isẹri sọ ọzae nana ọtausiuwoma hayo ọtausiuwoma ha ha . Rekọ wha rrọ etenẹ re wha se isẹri sọ ọzae nana ọ rọwo ruọ iruo isoja hayo ọ rọwo ho . ” Evaọ ẹdẹ ọsosuọ , ubruwou osese jọ a fi omẹ họ evaọ uwou - odi na . Okiokiọ riẹ , iroiro na a te si omẹ no ubruwou osese na . Mẹ tẹ nyabru ọzae jọ nọ a fihọ uwou - odi re nọ o dikihẹ akotọ unwido , ọzae na ọ jọ goba . Ọzae na ọ tẹ nọ omẹ nọ , “ Ọkpẹkpẹe na , fikieme a ro fi owhẹ họ uwou - odi ? ” Mẹ tẹ vuẹe nọ , “ Mẹ yọ Osẹri Jihova . ” Mẹ tẹ ta nọ , “ Isẹri Jihova a re kpohọ ẹmo ho , keme a re kpe ahwo ho . ” Mẹ tẹ ta nọ , “ Ijo , u dhesẹ areghẹ vievie he . ” Kẹsena ọzae na ọ tẹ ta nọ , “ A kaki fi omẹ họ uwou - odi jọ evaọ ikpe 15 , yọ mẹ jọ etẹe se ebe Isẹri Jihova jọ . ” Mẹ jọ usu Isẹri Jihova nọ a mu fihọ uwou - odi Ashland obọ Kentucky fikinọ ma rọwo kpohọ ẹmo ho Enẹ ma jẹ rọ romatotọ ta usiuwoma na evaọ uwou - odi na . Mẹ jẹ ruawa kpahe uviuwou mai gaga keme ọsẹ mẹ ọ ta kẹ omẹ nọ , “ Whọ tẹ sai no uwou na , mẹ riẹ oghẹrẹ nọ me ti ru ahwo nọ a kiọkọ . ” Nọ a siobọno omẹ no , oware nọ mẹ ruẹ u gbe omẹ unu gaga . Mẹ tẹ ta nọ , “ U woma , rekọ mẹ be ruọ iruo isoja ha . ” Kẹsena mẹ tẹ wariẹ eme nọ e rrọ obe 2 Timoti 2 : 3 kẹe jẹ ta nọ , “ Osoja Kristi mẹ rrọ . ” Ọ tẹ fọ oke krẹkri jẹ ta nọ , “ Whọ sai kpo . ” Nọ omoke jọ o vrẹ no , me te kpohọ okokohọ jọ nọ a ru evaọ Cincinnati obọ Ohio , yọ mẹ jọ okokohọ na kpohọ ẹgwae nọ a rẹ gba kugbe ahwo nọ a gwọlọ kpohọ Ebẹtẹle . Yọ me ru iruo evaọ Egwa Ikokohọ nọ e rrọ New York re . Me wo egbẹnyusu buobu evaọ Ebẹtẹle gbe ukoko nọ mẹ rrọ . Me wuhrẹ ẹvẹrẹ China jọ nọ a re se Mandarin , yọ o rẹ were omẹ gaga re mẹ rehọ iẹe ta usiuwoma kẹ ahwo China nọ mẹ ruẹ evaọ iyẹrẹ . Ohiohiẹ edẹ jọ , mẹ rẹ kẹ ahwo emagazini bu te 30 hayo 40 . Nọ mẹ jẹ ta usiuwoma kẹ ahwo China evaọ Brooklyn obọ New York Me tube wo ozihebro jọ evaọ obọ China . O te mi omẹ jẹ vuẹ omẹ nọ odẹ riẹ Katie . Nọ ẹdẹ yena ọ vrẹ no , oke kpobi nọ Katie ọ tẹ ruẹ omẹ , ọ rẹ nyabru omẹ ze ti lele omẹ ta ẹme . Me wuhrẹ i rie edẹ ibi - ire sa - sa evaọ Oyibo , yọ ọ rẹ wariẹ edẹ ibi - ire na lele omẹ nọ me te se ai kẹe . Mẹ rọ Ebaibol na ta usiuwoma kẹe re , yọ ọ rehọ obe Ebaibol Wuhrẹ na mi omẹ . Rekọ nọ eka jọ e ruọ emu no , mẹ gbẹ ruẹ e riẹ vrẹ ere he . Oka nọ u lele i rie , ọ tẹ rehọ ifonu riẹ kẹ omẹ jẹ ta nọ , “ Ta ẹme kpobọ China . ” Mẹ tẹ ta nọ : “ Mẹ riẹ ohwo ọvo evaọ obọ China ha . ” Rekọ o gbe je si ikẹ ghele , fikiere me te mi ei ifonu na jẹ ta nọ , “ Hẹlo , mẹ Robison . ” Ohwo na ọ tẹ ta nọ , “ Robby , mẹ Katie . Mẹ tẹ ta nọ , “ Katie , me ti ru utho ẹgba mẹ . Whẹ kobiruo nọ whọ rọ vuẹ omẹ oria nọ whọ rrọ . ” U kri hi , mẹ gbẹ ruẹ oniọvo Katie vrẹ ere he . O tẹ ruọ Ọghẹnẹ , ahwo uviuwou mẹ gbe egbẹnyusu mẹ nọ a whu no , a ti zihe ziọ uzuazọ evaọ akpọ ọkpokpọ na . Nọ a jẹ ruẹrẹ ikuigbe nana họ re a fi ei họ Uwou - Eroro Na , Corwin Robison o ro whu . Ẹvẹ eriariẹ gbe obufihọ Ọghẹnẹ u ro ru ẹrọwọ Abraham ga ? Eme Abraham o ru rọ bọ usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ ga ? Ẹvẹ whọ sae rọ rehọ aro kele Abraham wo usu okpekpe kugbe Jihova ? 1 , 2 . ( a ) Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ ahwo - akpọ a sae jọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ ? 3 , 4 . ( a ) Dhesẹ oware nọ o rẹ sae jọnọ o jọ odawọ nọ o mae rro kẹ Abraham . ( b ) Fikieme u ro no Abraham eva ze inọ ọ rẹ rọ Aiziki dhe idhe ? Ẹsejọhọ ẹvẹ Abraham o ro wuhrẹ kpahe Jihova , kọ ẹvẹ eriariẹ yena i ro fiobọhọ kẹe ? Ẹvẹ ma sai ro wo eriariẹ jẹ ruẹ obufihọ Jihova nọ i re ru usu mai kugbei ga ? 9 , 10 . ( a ) Re usu o ruẹse kpekpe , eme o gwọlọ ? ( b ) Eme u dhesẹ nọ Abraham o rri usu riẹ kugbe Jihova ghaghae jẹ bọe ga ? Abraham o rri usu riẹ kugbe Jihova ghaghae yọ ọ sẹro usu na . Fikieme Abraham ọ jẹ rọ ruawa kpahe Sọdọm avọ Gomora , kọ ẹvẹ Jihova o ro fiobọhọ kẹe ? 12 , 13 . ( a ) Ẹvẹ eriariẹ Abraham gbe ẹro nọ ọ rọ ruẹ obufihọ Ọghẹnẹ u ro fiobọhọ kẹe uwhremu na ? ( b ) Eme u dhesẹ nọ Abraham o fievahọ Jihova ? Nẹnẹ , Jihova ọ be vuẹ omai nọ ma rehọ emọ mai dhe idhe he . Abraham avọ Sera a riẹ Jihova je mu ei họ ẹgọ Abraham o whu “ evaọ oke owho riẹ , ọ kpako gaga ọ tẹ jẹ ria ikpe buobu ” Fikieme o sai ro mu omai ẹro nọ Abraham ọ vioja ẹmeoyo riẹ kẹ Jihova ha ? Eme whọ gba riẹ mu nọ who ti ru , kọ eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na ? Jọ mai omomọvo ma gbaemu nọ ma rẹ rọ aro kele ẹrọwọ Abraham . Evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na , ma te ta kpahe imasa efa nọ i wo ẹrọwọ nọ e jọ egbẹnyusu ekpekpe Ọghẹnẹ . Eme ma rẹ sai wuhrẹ no usu nọ Rut o wo kugbe Ọghẹnẹ ze ? Fikieme Hẹzikaya ovie na ọ rọ jọ ogbẹnyusu ọkpekpe Jihova ? Uruemu vẹ u ru nọ Meri oni Jesu ọ rọ jọ ogbẹnyusu Jihova ? 1 - 3 . ( a ) Fikieme u ro mu omai ẹro nọ ma sae jọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ ? ( b ) Amono ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe ? Iroro - ejẹ vẹ Rut ọ riẹriẹ ovao dhe nọ e jọ bẹbẹ kẹe , kọ eme o lẹliẹ iroro - ejẹ na bẹ ? ( a ) Emamọ iroro vẹ Rut ọ jẹ ? ( b ) Fikieme Boaz ọ rọ ta nọ Rut ọ dhẹ ruọ agada Jihova ? Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ ahwo nọ a gwọlọ roma mudhe kẹ Jihova ha ? 9 , 10 . ( a ) Eme ọ hae te sae lẹliẹ Hẹzikaya dheva hayo muofu ? ( b ) Fikieme ma gbe ro muofu kẹ Ọghẹnẹ hẹ ? ( c ) Fikieme ma gbe ro roro ho inọ uviuwou nọ ma noze u re dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ ma te jọ ? Izoge buobu a bi wuhrẹ kpahe Jihova ghelọ uviuwou kpobi nọ a jọ whẹro kẹhẹ ( Rri edhe - ẹme avọ 9 , 10 ) Eme ọ lẹliẹ Hẹzikaya jọ omọvo ivie nọ e mai woma evaọ Juda ? ( Se 2 Ivie 18 : 5 , 6 . ) Wọhọ Hẹzikaya , ẹvẹ ahwo buobu a ro dhesẹ nọ ae yọ egbẹnyusu Jihova nẹnẹ ? Fikieme iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ Meri na e sae rọ jọ bẹbẹ , ghele na ẹvẹ ọ ta kẹ Gebriẹl ? Eme o dhesẹ nọ Meri ọ jọ ohwo nọ ọ rẹ gaviezọ ziezi ? Evaọ etoke ivẹ nana , Meri ọ romatotọ gaviezọ , kareghẹhọ , je roro didi kpahe eware nọ o yo na . — Se Luk 2 : 16 - 19 , 49 , 51 . Eme eware nọ Meri ọ ta kpahe i ru omai riẹ kpahe iẹe ? Idhere jọ vẹ ma sae rọ rehọ aro kele ẹrọwọ Meri ? Nọ ma be rọ aro kele emamọ oriruo ahwo nọ a wo ẹrọwọ na , imuẹro vẹ ma rẹ sai wo ? DAI roro kpahe ẹdẹ nọ eva e mae rọ were owhẹ no evaọ uzuazọ . Kọ ẹdẹ ehaa - orọo ra manikọ ẹdẹ nọ who ro yẹ ọmọ ọsosuọ ra ? Ẹsejọhọ anwọ oke yena ze , eva e be hae were owhẹ gaga evaọ egagọ Jihova . Ẹjiroro vẹ ma wo nọ ma rẹ rọ ruabọhọ gọ Jihova avọ evawere ? Kareghẹhọ nọ Jesu ọ ta nọ : “ Wha nya bru omẹ ze , whai kpobi nọ e be ruẹ uye , nọ ewha egbẹgbẹdẹ e rrọ uzou , mẹ te sasa owhai oma . Wha rehọ owhowha mẹ je wuhrẹ mi omẹ , keme mẹ rrọ wowolẹ je wo omaurokpotọ , wha re ti wo omosasọ . Ọghẹnẹ evawere nọ ọ kẹ omai uzuazọ na ma be gọ . Roro kpahe oniọvo jọ nọ a re se Héctor , ọnọ ọ jọ ọsẹro okogho evaọ ikpe 40 soso . Héctor ọ ta nọ : “ Dede nọ ẹyao aye mẹ na o bi dhe ẹgẹga yọ re mẹ rẹrote ei o lọhọ họ , mẹ be kuvẹ hẹ re onana u mi omẹ evawere mẹ evaọ egagọ Ọghẹnẹ . Fikinọ Jihova ọ kẹ omẹ uzuazọ , yọ ọ ma ohwo akpọ fiki obọdẹ ẹjiroro , oyena ọvo u te oware nọ me re ro wo uyoyou udidi kẹe jẹ rọ eva mẹ kpobi gọe . Mẹ bẹ daoma wobọ ziezi evaọ usiuwoma ota na , yọ mẹ be hae kareghẹhọ ẹruore Uvie na ẹsikpobi re mẹ gbẹ hae wereva . ” Jihova ọ kẹ omai okẹ ẹtanigbo na , onọ u ru rie lọhọ nọ ma sai ro yeri uzuazọ evawere . Ginọ uzẹme inọ , “ Ọghẹnẹ o you akpọ na gaga o te siobọno Ọmọ ọvo riẹ , re ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ iẹe o gbe whu hu rekọ o ve wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ . ” Jesús o siobọno eware jọ fiki iruo Uvie na , jẹ rọ evawere gọ Jihova evaọ ikpe buobu Ugho nọ me je le o jẹ wọ omẹ ru onana . Kẹsena me te ti wuhrẹ kpahe Jihova gbe epanọ o ro siobọno Ọmọ oyoyou riẹ kẹ ahwo - akpọ . Onana u te ru nọ mẹ rọ gwọlọ gọe . Fikiere , mẹ tẹ roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ - ame . Yọ dede nọ me ru iruo kẹ ekọmpene na te ikpe 28 soso , me te no iruo na je mu iruo odibọgba oke - kpobi họ . ” Kọ whọ kareghẹhọ oghẹrẹ nọ uzuazọ ra o jọ re whọ tẹ te riẹ Jihova ? Pọl ukọ na ọ kareghẹhọ Ileleikristi obọ Rom inọ , a jọ “ erigbo kẹ uzioraha vẹre ” rekọ enẹna a zihe ruọ “ erigbo ẹrẹreokie ” no . “ Ikpe nọ mẹ rọ gọ Jihova no họ ikpe nọ mẹ mai ro wo evawere no evaọ uzuazọ . . ” ​ — Jaime Jaime ọ ta nọ : “ Ẹmẹrera na , mẹ tẹ te ruẹ vuhumu nọ kpakọ Ọghẹnẹ oyoyou jọ nọ ọ vọ avọ ohrọ , ọ ginẹ rrọ . Izi ikiẹrẹe Jihova nọ me bi koko e be thọ omẹ gaga . Ogbẹrọnọ me nwene he , ẹsejọhọ enẹ yọ a kpe omẹ no , wọhọ epanọ o via kẹ egbẹnyusu mẹ jọ nọ ma gbẹ jẹ hae bọ - ego . Ikpe nọ mẹ rọ gọ Jihova no họ ikpe nọ mẹ mai ro wo evawere no evaọ uzuazọ . ” vẹ Jonatan , ọmọ Sọl ovie na ọ rọ talamu usu riẹ kugbe Jihova ? Ẹvẹ ma sae rọ talamu usu mai kugbe Ọghẹnẹ nọ ma tẹ ruẹ nọ ohwo jọ nọ o wo udu - esuo o fo ohwo nọ ma rẹ kẹ adhẹẹ hẹ fiki ekpehre uruemu riẹ ? Ẹvẹ ma sae rọ talamu usu mai kugbe Jihova nọ amọfa a te wo eriwo ọthọthọ kpahe omai hayo ru omai oware jọ nọ o kẹ omai uye ? Fikieme usu Jonatan avọ Devidi o rọ rrọ emamọ oriruo egbẹnyusu nọ e talamu ohwohwo ? Eme o mae jọ Jonatan oja vi usu riẹ kugbe Devidi , kọ ẹvẹ ma rọ riẹ ? ( a ) Eme ọ rẹ kẹ omai evawere gbe evevọwẹ ? Fikieme o rọ jọ bẹbẹ re ahwo Izrẹl a yoẹme kẹ Ọghẹnẹ jẹ talamu ei evaọ okenọ Sọl ọ jọ ovie ? Eme u dhesẹ nọ Jonatan ọ talamu usu riẹ kugbe Jihova ? Nọ ma tẹ be rọ adhẹẹ kẹ enọ i wo udu - esuo , ẹvẹ o rọ rọnọ Jihova ma be talamu na ? Ẹvẹ Jonatan ọ rọ riẹ ohwo nọ ọ rẹ talamu ? Ẹvẹ uyoyou nọ ma wo kẹ Ọghẹnẹ o sai ro fiobọhọ kẹ omai gbaemu nọ ma rẹ talamu ei ? Ẹvẹ Ọghẹnẹ nọ ma rẹ talamu u re ro fiobọhọ kẹ omai thihakọ ẹbẹbẹ uviuwou mai ? Nọ oniọvo jọ o te ru oware nọ o kẹ omai uye , eme u fo nọ ma re ru ? Iyero vẹ o jọ gwọlọ nọ ma talamu Ọghẹnẹ jẹ whaha oriobọ ? [ 1 ] ( edhe - ẹme avọ 9 ) Ma nwene edẹ na jọ . Fikieme Jonatan avọ Abna a ro wo ọvuọ eriwo riẹ kpahe Devidi ? Iruemu vẹ i ti fiobọhọ kẹ omai talamu Ọghẹnẹ , kọ evaọ oghẹrẹ vẹ ? Ẹvẹ Devidi o ro dhesẹ nọ o yoẹme kẹ Ọghẹnẹ ? ( a ) Ẹvẹ Devidi ọ rọ rrọ emamọ oriruo ohwo nọ ọ talamu Ọghẹnẹ ? ( b ) Iriruo amọfa vẹ ma te ta ẹme kpahe ? Eme ma wuhrẹ no ethobọ Abishai ze ? Dede nọ ma rẹ gwọlọ jọ abọ ahwo uviuwou mai hayo egbẹnyusu mai , fikieme o rọ gwọlọ nọ ma yọroma ? Ẹvẹ oniọvo - ọmọtẹ jọ ọ rọ talamu Jihova evaọ otọ uyero nọ o jọ bẹbẹ kẹe ? Iruemu vẹ i ti fiobọhọ kẹ omai talamu Jihova ? Ẹvẹ ma sai ro wo erere no oriruo Abna , Absalọm , gbe Barọk ze ? Kọ whọ be gwọlọ ikpeware kẹ oma ra ? Fikieme ma gbẹ sae rọ talamu Ọghẹnẹ hẹ nọ ma te wo uruemu oriobọ ? Rekọ nọ mẹ lẹ kpahe iẹe unuẹse buobu no , me gbe je kere sei hi . Ẹvẹ Netan ọ rọ talamu Jihova jẹ sẹro usu riẹ kugbe Devidi okenọ Devidi ọ raha uzi ? Ẹvẹ whọ sae rọ talamu Jihova gbe egbẹnyusu ra hayo ahwo uviuwou ra ? Fikieme o rọ gwọlọ nọ Hushai o re wo udu re ọ sae talamu Ọghẹnẹ ? Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma wo udu re ma sai yoẹme kẹ Jihova ? Mẹ tẹ lẹ se Ọghẹnẹ re ọ kẹ omẹ udu nọ me re ro ru lele iroro nọ mẹ jẹ na . Enẹna eva mẹ e gbẹ be dhae he , yọ mẹ sai weze bru ai oke kpobi . ” — Se Itẹ 29 : 25 . [ 1 ] ( edhe - ẹme avọ 7 ) Ma nwene edẹ na jọ .